PRODUKCJA MIĘSA WOŁOWINA I CIELĘCINA INFORMACJA DLA PRODUCENTÓW Danuta Rycombel 1. Ogólne omówienie branży W Polsce chowem bydła zajmuje się ok. 934,9 tys. gospodarstw, co stanowi ok. 32% ogółu gospodarstw w naszym kraju. O tak dużej liczbie gospodarstw decyduje niska koncentracja pogłowia bydła. W pogłowiu bydła ogółem udział gospodarstw posiadających 1-9 sztuk bydła, w tym głównie krów, wynosi ok. 84%. W strukturze pogłowia bydła wg grup wiekowo-użytkowych dominują krowy (49,4-52,4%). Jednocześnie ubój cieląt wynosi ponad 1 mln sztuk rocznie, co wskazuje na duży potencjał biologiczny produkcji wołowiny w naszym kraju. Produkcja żywca wołowego oparta jest głównie o ekstensywne metody chowu bydła, o czym świadczy jego niska obsada, wynosząca 33 sztuki na 100 ha UR. Takie metody chowu bydła są możliwe dzięki wysokiemu udziałowi użytków zielonych w strukturze użytków rolnych (średnio w kraju ok. 22%). W Polsce w pogłowiu bydła dominuje rasa czarno-biała, która użytkowana jest dwukierunkowo, tj. z tego samego pogłowia pozyskiwane jest mleko i mięso. Realizowany był program rozwoju ras mięsnych, w wyniku którego stan pogłowia krów krzyżowanych z rasami mięsnymi oceniany jest na ok. 0,6 mln sztuk, co stanowi ok. 20% pogłowia krów w naszym kraju. 1
2. Ogólna informacja o polskim rynku wołowiny W Polsce w okresie transformacji gospodarki zapoczątkowany został proces redukcji pogłowia bydła, który utrzymuje się nadal. Wówczas zaniechano subsydiowania produkcji mleka, co przy dwukierunkowym użytkowaniu bydła miało podstawowe znaczenie w kształtowaniu opłacalności. W następnych latach osłabienie popytu na wołowinę i przeniesienie preferencji konsumentów na wieprzowinę i drób pogłębiło tendencje spadkowe w produkcji i konsumpcji wołowiny. W latach 1990-2004 stan pogłowia bydła obniżył się z ok. 10 mln sztuk do 5,4 mln sztuk, produkcja wołowiny zmniejszyła się z 793 do 350 tys. ton, a jej udział w produkcji mięsa z ok. 24% do ok. 10%. Spożycie wołowiny zmalało z 16,4 do 5,0 kg na osobę. Spadek konsumpcji był silniejszy od spadku produkcji i występowały nadwyżki w podaży żywca wołowego przeznaczone na eksport. W latach 1995-2003 ceny skupu żywca wołowego nie wykazywały tendencji do wzrostu i wahały się od 2,51 do 2,90 zł/kg wagi żywej. W miesiącach styczeń-czerwiec 2004 r. nastąpił wzrost cen skupu żywca wołowego, z 2,62 zł/kg wagi żywej do 4,01 zł/kg, tj. o 53%. O tak znaczącym wzroście cen zadecydowało otwarcie rynków zbytu, po integracji Polski z UE. Eksport mięsa wołowego zwiększył się z 44,3 tys. ton w 2003 r. do 66,6 tys. ton tys. ton w 2004 r., w tym do UE-25 z 20,9 do 51,4 tys. ton. Eksport bydła wzrósł odpowiednio, z 560 do 918 tys. sztuk. Największy wzrost eksportu miał miejsce w miesiącach maj-grudzień 2004 r., w których zrealizowano ponad 75% eksportu bydła i mięsa wołowego. W miesiącach lipiec-grudzień 2004 r. nadal utrzymywała się tendencja do wzrostu cen żywca wołowego z 3,47 do 3,60 zł/kg (rys. 1). Rys. 1 4,2 4,0 3,8 3,6 3,4 3,2 3,0 2,8 2,6 2,4 Ceny skupu bydła (bez cieląt) w zł/kg wagi żywej w 2004 r. i I-II 2005 roku I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II 2
Przez wiele lat ceny skupu bydła i cieląt ustalane były w oparciu o wagę żywą. Uczestnictwo Polski we wspólnym rynku UE-25 wymagało przeprowadzenia w sektorze wołowiny prac dostosowawczych, które mają zagwarantować bezpieczeństwo żywnościowe żywca i mięsa oferowanego przez naszych producentów, w tym m.in.: identyfikację i rejestrację bydła, klasyfikacje poubojową żywca wołowego. Rejestracja i identyfikacja bydła przyczyniła się do wzrostu udziału skupu w produkcji wołowiny do 84% w 2003 r. wobec 59-76% w latach poprzednich. W strukturze skupowanego żywca wołowego ok. 40-46% stanowią krowy, ok. 35-58% buhajki, ok. 17-20% jałówki i ok. 0,4-1,5% buhaje. Struktura skupu bydła, z wysokim udziałem krów w klasach jakości R, O, P oraz dominacja w pogłowiu bydła rasy czarno-białej sprawia, że w Polsce ceny skupu bydła są niższe w porównaniu do innych państw członkowskich UE-25, z wyjątkiem Estonii, Litwy, Łotwy (tygodniowa informacja cenowa MRiRW www.minrol.gov.pl). W latach 1995-2003 produkcja cielęciny wynosiła 52-61 tys. ton rocznie. Niska produkcja i spożycie cielęciny sprawiają, że w Polsce ten rynek nie jest wyodrębniony z rynku wołowiny i funkcjonuje praktycznie na potrzeby eksportu. 3. Ogólna informacja o rynku wołowiny i cielęciny w UE W państwach członkowskich UE sytuacja popytowo-podażowa jest zróżnicowana. W latach 90-tych w Grecji, Włoszech, Szwecji, Wielkiej Brytanii, Portugalii wskaźnik samowystarczalności w produkcji wołowiny kształtował się w granicach 24,4-84,9%. Wymieniane kraje zapotrzebowanie na ten gatunek mięsa uzupełniają importem. Natomiast w Danii, Holandii, Francji, Niemczech wskaźnik samowystarczalności wynosił 113,6-187,6% a w Irlandii 896,9-1238,8%. Wymienione państwa decydują o stopniu samowystarczalności w produkcji wołowiny całej Unii Europejskiej, stanie jej zapasów i poziomie eksportu, zarówno na rynek światowy i do państw członkowskich. Do 1992 r. dzięki wysokim cenom interwencyjnym utrzymywały się tendencje do wzrostu produkcji i kształtowała się ona na poziomie 8,0-8,7 mln ton. Wysokie ceny interwencyjne powodowały, że wołowina była dla konsumentów drogim gatunkiem mięsa. W rezultacie 3
wzrosły jej zapasy z 0,5 do 0,9 mln ton. Jednym ze sposobów pozbywania się zapasów było subsydiowanie ich eksportu. UE stała się największym światowym eksporterem netto wołowiny. W latach 1993-2004 nastąpił stopniowy spadek produkcji wołowiny, z ok. 8,3 do 7,4 mln ton. Zadecydowało o nim obniżenie cen interwencyjnych w ramach reformy Mac Sharrey'go i Agendy 2000. Zmniejszył się również zakres interwencji na tym rynku o czym świadczy malejący udział zapasów w produkcji z 8-10% na początku lat 90-tych do 0,1-0,5% w ostatnich latach. W UE w produkcji wołowiny uczestniczy relatywnie mała liczba gospodarstw. W 2001 r. w Danii 22,4 tys. gospodarstw zajmowało się chowem bydła, w Hiszpanii 186,2 tys., w Portugalii 88,0 tys. i w Austrii 94,3 tys. W wymienionych państwach o większej liczbie gospodarstw w porównaniu do Danii i Hiszpanii decydują małe stada, liczące 1-19 sztuk. W Austrii w takich stadach znajdowało się 22,6 % bydła a w Danii 3,1% (tab. 1). Tabela 1 Kraj Struktura pogłowia bydła wg skali chowu Gospodarstwa wg skali chowu Razem 1-9 10-19 20-49 50-99 100-199 200 i więcej Dania 100,0 0,9 2,2 7,7 14,1 35,9 39,1 Holandia 100,0 0,6 1,4 6,3 22,2 40,8 28,7 Hiszpania 100,0 4,3 6,2 19,0 20,4 21,7 28,3 Portugalia 100,0 13,4 8,2 16,2 16,7 16,8 28,8 Austria 100,0 7,0 15,6 47,2 24,7 4,8 0,7 Polska 100,0 84,0 10,2 4,8 0,5 a) 0,0 Polska 2002 r., UE 2001 r. a) 50-199 Źródło: Landwirtschaft 2003 r. 4
W produkcji wołowiny dominowały intensywne metody chowu bydła. W ostatnich latach wystąpiły tendencje do mniejszej intensywności produkcji żywca wołowego. W latach 1995-2000 w Danii obsada bydła na 100 ha UR obniżyła się z 76,6 sztuk do 70 sztuk, w Holandii z 255 do 208 sztuk, w Niemczech z 92,3 do 86,2 sztuk. Z państw UE niską obsadę na 100 ha UR ma Hiszpania (20,7 sztuk) i Grecja (6,5 sztuk). Użytkowanie bydła jest zróżnicowane na mleczne i mięsne. Dlatego jego produkcyjność jest wysoka. Świadczy o tym uzysk mięsa od sztuki, który w UE wynosi średnio 273-278 kg, w tym w Austrii 277-305 kg, w Niemczech 287-318 kg, w Grecji 221-226 kg, w Hiszpanii 250-261 kg. W sierpniu 2004 r. we Włoszech ceny skupu buhajków kl. R3 były o ok. 34-37% wyższe niż w Polsce, a na Węgrzech i we Francji, odpowiednio o 17-20% i 30-32%. 4. Wspólna Polityka Rolna na rynku wołowiny i cielęciny Od maja 2004 r. w nowych państwach członkowskich, w tym również w Polsce, na rynku wołowiny obowiązują takie same instrumenty WPR jak w UE-15. Przyjęcie tych instrumentów wymagało utworzenia w Polsce struktur administracyjnych odpowiadających za ich funkcjonowanie oraz przepływ informacji między instytucjami krajowymi a Komisją Europejską. Celem tych instrumentów jest: utrzymanie równowagi popytowo-podażowej na rynku wołowiny w UE (dopłaty do magazynowania, subsydia eksportowe), wspieranie dochodów rolników, w tym producentów żywca wołowego (dopłaty bezpośrednie). 4.1. Dopłaty do magazynowania Finansowanie dopłat do magazynowania i subsydiów eksportowych odbywa się z budżetu UE, dlatego we wszystkich państwach członkowskich obowiązują jednakowe zasady oceny sytuacji na rynku. Wymagają one między innymi notowania cen skupu wołowiny na wybranych rynkach reprezentatywnych i przekazywania ich co tydzień do Komisji Europejskiej. Notowania 5
cen skupu z rynków reprezentatywnych porównywane są z ustaloną przez Komisję Europejską ceną bazową, która ma charakter wskaźnikowy i wyznacza dolną granicę rynkowych cen skupu wołowiny. Rynki reprezentatywne wytypowane są przez państwo członkowskie zgodnie z kryteriami obowiązującymi w UE. Notowania cen powinny obejmować co najmniej 30% ubojów w danym kraju oraz 25% w danym regionie produkcyjnym. Obowiązkową sprawozdawczością cenową są objęte rzeźnie ubijające 20 tys. sztuk bydła rocznie oraz mniej wskazane przez dane państwo członkowskie. Osoby fizyczne lub prawne dostarczające bydło do rzeźni mają obowiązek sprawozdawczości cenowej, wtedy gdy dostarczają 10 tysięcy sztuk bydła rocznie lub więcej oraz dostarczające poniżej tej wielkości, wskazane przez państwo członkowskie. Tabela 2 Ceny interwencyjne żywca wołowego w euro/t kl. R 3 w latach 1999-2003 Wyszczególnienie 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/2003 Cena interwencyjna 3475 3242 3013 2224 a) 80% ceny interwencyjnej 2780 2593,6 2410,3 1560 b) a) cena bazowa b) cena interwencyjna Źródło: Rozporządzenie Rady nr 1254/1999 WE. Komisja Europejska ustala cenę bazową i cenę interwencyjną wołowiny dla R3, ale zakłady mięsne skupują również inne klasy jakości. Dlatego zachodzi konieczność przeliczania cen skupu na ekwiwalent R3. Metoda przeliczania jest jednakowa dla wszystkich państw członkowskich i wymaga: obowiązkowego stosowania klasyfikacji EUROP, przeliczania cen poszczególnych klas jakości wołowiny uczestniczącej w skupie na ekwiwalent R3, znajomości struktury ubojów. 6
Ceny z rynków reprezentatywnych (rzeźni ubijających 20 tys. sztuk bydła rocznie lub mniej wytypowanych przez państwo członkowskie) przeliczane jednakową metodą we wszystkich państwach członkowskich, nazywane są cenami referencyjnymi. W Polsce za cotygodniowe przekazywanie do Komisji Europejskiej cen wołowiny z rynków reprezentatywnych odpowiada Departament Wspólnej Organizacji Rynków Rolnych MRiRW. W Polsce ceny referencyjne bydła są niższe od ceny bazowej, która wynosi 222,4 euro/100 kg kl. R3. Program dopłat do magazynowania nie był uruchamiany, gdyż po integracji z UE ceny wołowiny na rynku krajowym wzrastały. Nadwyżki w podaży były przedmiotem eksportu wewnętrznego i nie destabilizowały rynku. Na jesieni 2004 r. średnia cena referencyjna w UE-25 wynosiła 274-275 euro/100 kg tuszy i była o ok. 24% wyższa od ceny bazowej, a o jej poziomie decydowały państwa członkowskie UE-25 (rys. 2). Rys. 2 400 Ceny referencyjne bydła w euro/100 kg tuszy schłodzonej w wybranych państwach UE-25 350 300 250 200 150 100 50 0 UE-25 Polska Estonia Litwa Wlk. Brytania Słow acja Grecja Dania Holandia Źródło: Tygodniowa informacja cenowa MRiRW -www.minrol.gov.pl Warunki niezbędne do korzystania z dopłat do magazynowania O ile skup interwencyjny ograniczony jest do tusz i półtusz z byczków i wolców w wieku poniżej 2 lat, to w przypadku dopłat do prywatnego magazynowania program może obejmować wołowinę z krów i z jałówek, w tym mięso z kością i bez kości. Lista produktów objętych dopłatami może ulegać zmianie w zależności od sytuacji na rynku. Nie można 7
przechowywać ścięgien, chrząstek, kawałków tłuszczu, odpadów pozostałych po oddzieleniu lub odkostnieniu. Stawki dotacji do prywatnego magazynowania zależą od długości przechowywania wołowiny i jej asortymentów. O ten rodzaj dotacji mogą ubiegać się wyłącznie handlowcy, którzy wyrazili chęć magazynowania wołowiny na określony czas w chłodniach koncesjonowanych przez UE. Wnioski o dopłaty składane są w agencji interwencyjnej i muszą być złożone z zabezpieczeniem finansowym, które stanowi 20% wysokości dopłat, o przyznanie których został złożony wniosek. 4.2. Subsydia eksportowe Wówczas, gdy obroty wewnętrzne wołowiną w UE nie zapewniają równowagi popytowo-podażowej, nadwyżki mięsa mogą być eksportowane na rynek światowy albo wycofywane z rynku w ramach programu prywatnego magazynowania. W celu poprawy konkurencyjności cenowej mięsa eksportowanego na rynek światowy stosowane są subsydia. Po integracji Polski z UE eksport oraz import wołowiny spoza UE wymaga licencji (pozwolenia) z Agencji Rynku Rolnego. Eksporterzy korzystają również z możliwości ubiegania się o subsydia do eksportu mięsa wołowego poza obszar Wspólnoty (do Bośni i Hercegowiny, Chorwacji). Stawki subsydiów są zmienne i zależą od sytuacji w handlu światowym i sytuacji popytowo-podażowej w UE. Od 15.09.2004 r. obowiązują stawki subsydiów określone w Rozporządzeniu Komisji (WE) nr 2089/2004. O najwyższe stawki subsydiów mogą ubiegać się eksporterzy przy sprzedaży mięsa wołowego do państw WNP (np. 97 euro/100 kg tusz z osobników męskich), a do innych krajów trzecich, z wyjątkiem Szwajcarii, stawka subsydiów do tej kategorii tusz wynosi 56,5 euro/100 kg. 4.3. Premie kompensacyjne W Polsce dopłaty bezpośrednie są wypłacane w systemie płatności obszarowych składających się z: jednolitej płatności obszarowej, która będzie finansowana wyłącznie z budżetu krajowego - w 2005 r. wynosiła 210,53 zł/ha 8
uzupełniającej płatności obszarowej, finansowanej częściowo ze środków pochodzących z budżetu krajowego i z Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich. W 2005 r. uzupełniająca krajowa płatność obszarowa wynosi: dla zbóż, oleistych, wysokobiałkowych, lnu i konopi włóknistych, roślin uprawianych na nasiona, strączkowych oraz łąk i pastwisk - 292,78 zł/ha, chmielu 1013,81 zł/ha, ziemniaków skrobiowych 250,82 zł do tony skrobi i tytoniu 5000 zł/t. Reforma WPR z czerwca 2004 r. określa nowy system dopłat bezpośrednich, który pozwala na zmniejszenie różnic w poziomie wsparcia dla UE-15 i dla nowych państw członkowskich oraz na ujednolicenie zasad przyznawania dopłat na obszarze całej Wspólnoty. Od 2007 r. we wszystkich państwach członkowskich będzie obowiązywał system jednolitej płatności obszarowej, który będzie stopniowo wdrażany w życie w latach 2005-2006. Podstawą do ustalenia stawki jednolitej płatności obszarowej będzie średnia kwota płatności otrzymywanych przez gospodarstwo w UE-15 w latach 2000-2002. Zasady przyjęte w nowej reformie WPR, zakładające sukcesywne obniżanie wsparcia finansowego dla gospodarstw z tytułu płatności bezpośrednich w UE-15, są następujące: zasada modulacji wszystkie kwoty płatności bezpośrednich zostaną zmniejszone o 3% w 2005 r., o 4% w 2006 r. i 5% rocznie w latach 2007-2012, zasada dyscypliny finansowej, która ma ułatwić respektowanie wydatków na WPR. W tym celu Rada UE może ustalić stopień redukcji płatności, zasada współzależności określa wymagania w zakresie standardów ochrony środowiska, identyfikacji i rejestracji zwierząt oraz ich zdrowotności, które rolnik otrzymujący płatności bezpośrednie będzie musiał spełnić. Za nieprzestrzeganie zasady współzależności będą pobierane od rolnika kary, które zasilą Sekcję Gwarancji Funduszu EAGGF, a tylko 25% środków finansowych uzyskanych z płaconych kar będzie mogło pozostać w państwie członkowskim. Nowa reforma WPR, biorąc pod uwagę zróżnicowanie warunków popytowo-podażowych w sektorze wołowiny i baraniny w UE, dopuszcza możliwość wypłaty niektórych kategorii premii wołowych w dotychczasowym systemie płatności, tj. w powiązaniu z produkcją i z zachowaniem dotychczasowych stawek premii. Państwo członkowskie może wyłączyć z systemu jednolitej płatności na gospodarstwo (JPG), do 100% limitu krajowego premii ubojowej na cielęta oraz przyjąć jedną z trzech opcji: 9
wyłączyć do 40% limitu krajowego premii ubojowej na bydło dorosłe (80 euro/sztukę) i do 100% premii na krowy mamki (200 euro/sztukę), wyłączyć do 100% limitu krajowego premii ubojowych na bydło dorosłe (80 euro/sztukę), wyłączyć do 75% limitu krajowego specjalnej premii wołowej (210 euro/sztuki byków w wieku 9 miesięcy). Nowe państwa członkowskie muszą adaptować Traktat Akcesyjny do zasad nowej reformy WPR. Nowych członków UE, z powodu niższych stawek dopłat bezpośrednich otrzymywanych przez rolników tych państw, nie obowiązuje zasada modulacji i dyscypliny finansowej, natomiast obowiązuje ich zasada współzależności. Od stanowiska kraju członkowskiego zależy w jakim systemie będzie wypłacał dopłaty bezpośrednie, tj. wyłącznie w systemie jednolitej płatności obszarowej lub część dopłat będzie powiązana z produkcją żywca wołowego. Niemcy, Irlandia, Wielka Brytania będą wypłacały premie w systemie jednolitej płatności obszarowej. Natomiast Francja, Włochy, Austria, Portugalia już zadeklarowały, że w sektorze wołowiny będą wypłacały część dopłat w powiązaniu z produkcją. 5. Bezpośrednie skutki Przyjęcie i stosowanie zasad WPR na rynku wołowiny oraz możliwość korzystania z funduszy unijnych na wspieranie tego sektora wymagało utworzenia struktur administracyjnych odpowiadających za ich realizację. W strukturach administracyjnych podstawowe znaczenie mają instytucje odpowiadające za: premie kompensacyjne ich płatnikiem jest Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR), która ma 16 wojewódzkich oddziałów i 315 biur terenowych, Sektorowy Program Operacyjny Rolnictwo, działanie 1.1: Inwestycje w gospodarstwach rolnych (zakup zwierząt hodowlanych, zakup instalacji i budowy 10
urządzeń służących ochronie środowiska, poprawie utrzymania zwierząt i podniesieniu standardów higienicznych produkcji rolnej, zakup urządzeń do pojenia lub zadawania pasz, urządzeń do usuwania lub składowania odchodów zwierzęcych, wyposażenia pastwisk) przyjmowaniem wniosków ich kontrolą i wypłacaniem płatności zajmują się Oddziały Terenowe ARiMR, Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich, działanie 4: Krajowy Program Rolno-Środowiskowy (KPR). W ramach tego programu rolnicy zajmujący się chowem bydła mogą realizować następujące pakiety: utrzymanie ekstensywne łąk i pastwisk, zachowanie rodzimych ras zwierząt, w tym bydła rasy polskie czerwone, białogrzbiete płatnikiem jest ARiMR, Fundusze na promocję krajowych produktów żywnościowych, w tym wołowiny - unijnymi środkami finansowymi dysponuje Agencja Rynku Rolnego (ARR), subsydiowanie eksportu wołowiny wydawaniem pozwoleń na eksport z subsydiami zajmują się ARR identyfikacja i rejestracja zwierząt odpowiada ARiMR, klasyfikacja poubojowa EUROP obowiązek klasyfikacji tusz wołowych zgodnie z normą EUROP mają rzeźnie ubijające powyżej 75 sztuk bydła tygodniowo. 6. Spodziewane efekty rynkowe W okresie prowadzonych w Polsce działań dostosowawczych w sektorze wołowiny do wymagań UE nie nastąpiło dostateczne wsparcie finansowe z budżetu państwa producentów w kierunku mięsnego użytkowania bydła. Polska przystąpiła do wspólnego rynku wołowiny z malejącym pogłowiem bydła, a zwłaszcza z niskim stanem pogłowia ras mięsnych. Od maja 2004 r. sektor wołowiny w Polsce funkcjonuje w nowych warunkach, których efektem są: wyższe ceny skupu żywca wołowego spowodowane wzrostem jego eksportu, w tym do UE-15, gdzie ceny tego gatunku mięsa są wyższe niż w naszym kraju, 11
powiązanie cen skupu żywca wołowego z jakością produkowanego mięsa, dzięki wprowadzeniu klasyfikacji poubojowej EUROP, możliwość korzystania przez producentów żywca wołowego z funduszy unijnych, dzięki którym ten sektor może uzyskać wsparcie jakiego nie utrzymywał przed integracją Polski z UE, fundusze unijne ułatwiają producentom bydła dostosowanie swoich gospodarstw do standardów UE i umożliwiają spełnienie zasady współzależności, określonej w nowej reformie WPR, do której przestrzegania zobowiązane są wszystkie kraje członkowskie UE-25, fundusze unijne, nowe standardy sanitarne i weterynaryjne oraz klasyfikacja poubojowa stwarzają korzystne warunki dla integracji sektora produkcji i przetwórstwa wołowiny w Polsce, która dotychczas w tym sektorze była bardzo niska. Integracja producentów z organizacjami rolniczymi i przemysłem mięsnym, w celu dostosowania oferty handlowej do wymogów Wspólnego Rynku i rynku krajowego, jest niezbędnym warunkiem wzrostu produkcji wołowiny w naszym kraju. Zwłaszcza jest to szansa dla małych gospodarstw, które mają warunki do wzrostu pogłowia krów mamek, na drodze krzyżowania krów z rasami mięsnymi. Od 2007 r. skupem mleka objęta będzie tylko klasa ekstra, co spowoduje dalszą redukcję krów w gospodarstwach obszarowo mniejszych. 7. Podstawy prawne 1. Rozporządzenie Rady 1208/81 WE zasady klasyfikacji wołowiny. 2. Rozporządzenie Komisji 1254/1999 wspólna organizacja rynku wołowiny i cielęciny. 3. Rozporządzenie Komisji 562/2000 przeliczniki stosowane do przeliczania klas jakości na ekwiwalent R 3. 4. Rozporządzenie Komisji 3886/1992 Załącznik II, lista ras bydła do których przysługują dopłaty. 12
5. Rozporządzenie Komisji 907/2000 szczegółowe zasady dopłat do prywatnego magazynowania wołowiny i cielęciny. 6. Rozporządzenie Komisji 295/1996 notowania cen za wagę poubojową. 7. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa z dn. 10.12.2002 r. w sprawie oznakowania bydła, owiec, kóz, świń. 8. Ustawa o Rolniczych Badaniach Rynkowych z 2001 r. Na podstawie ustawy wydano Rozporządzenie Minister Rolnictwa z dn. 19.06.2001 r. w sprawie szczegółowego zbierania danych rynkowych, w którym określono sposób wyboru przedsiębiorców obowiązanych do ich przekazywania a także formę i terminy przekazywania tych danych, kierując się metodologią badań oraz zasadami obowiązującymi w tym zakresie w prawie UE. 9. Ustawa o Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych z dn. 21.12.2000 r. 10. Ustawa z 11 marca 2004 r. o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych rynków. 11. Rozporządzenie MRiRW z 10.12.2002 r. w sprawie oznakowania bydła, owiec, kóz, świń. 8. Bibliografia 1. Wojtyra W.: Rynek Mięsa FAPA 2000 r. 2. Szot E.: Polskie rolnictwo w UE. Fundusz Współpracy 2003 r. 3. Rycombel D.: Rynek żywca wołowego w Polsce stan aktualny i perspektywy po integracji. Higiena 3-4/2004. 4. Rycombel D.: Dopłaty do magazynowania mięsa w UE. Gospodarka Mięsna nr 5/2004. 5. Rycombel D.: Instrumenty polityki rolnej na rynku mięsa w Polsce i w UE. Przemysł Spożywczy nr 3/2004. 6. Rycombel D.: Produkcja wołowiny i cielęciny. Publikacja Funduszu Współpracy Agro- Info w serii Polska Wieś w Europie. 7. Urban R., Wigier M.: Rynek mięsa wołowego. W: Strategiczne opcje dla polskiego sektora agrobiznesu w świetle analiz ekonomicznych. SGGW, Warszawa 2000 r. 13
8. Krzyżanowska Z.: Dopłaty bezpośrednie w Polsce po akcesji. System uproszczony uzupełniony. Biuletyn Informacyjny ARR. 9. Ocena reformy WPR uzgodnionej w Luksemburgu 26 czerwca 2003 r. z perspektywy Polski. Autorzy: Zespół SAEPR. Warszawa, październik 2003 r. 9. Ważne instytucje i organizacje związane z branżą mięsną 1. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Dep. Produkcji Zwierzęcej i Weterynarii 00-950 Warszawa, ul. Wspólna 30 tel. (022) 623-20-73, 623-20-60 e-mail: minrol@minrol.gov.pl, http://www.minrol.gov.pl 2. Agencja Rynku Rolnego 00-400 Warszawa, ul. Nowy Świat 6/12 tel. (022) 661-70-79 e-mail: arr@arr.gov.pl, http://www.arr.gov.pl 3. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Warszawa Warszawa, ul. Jana Pawła 80 tel. (022) 435-12-80 e-mail: arimr@arimr.gov.pl, http://www.arimr.gov.pl 4. Główny Inspektorat Weterynarii 00-950 Warszawa, ul. Wspólna 30 tel. (022) 623-20-88, 623-10-23 http://www.wetgiw.gov.pl 5. Centrum Informacji i Dokumentacji Integracji Europejskiej Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa 00-950 Warszawa, ul. Wspólna 30, pok. 308 tel. (022) 623-15-70, 629-15-08, 623-26-07 e-mail: cid@fapa.com.pl, http://www.fapa.com.pl/cgi-cid/index.cgi 14
6. Sekcja Analiz Ekonomicznych Polityki Rolnej Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa 00-950 Warszawa, ul. Wspólna 30, pok. 338 tel. (022) 623-10-01, 623-26-07, fax 623-17-07 e-mail: saepr@fapa.com.pl, http://www.fapa.com.pl/saepr/index.html 7. Federacja Związków Producentów Rolnych 00-930 Warszawa, ul. Wspólna 30, pok. 564 tel. (022) 623-24-13, fax 623-23-57 8. Krajowy Związek Hodowców i Producentów Bydła 00-002 Warszawa, ul. Świętokrzyska 20 tel. (022) 826-07-97 9. Związek Przedsiębiorców Rolnych 00-930 Warszawa, ul. Wspólna 30, pok. 579/581 tel. (022) 628-15-26, fax 628-79-82 10. Stowarzyszenie Klub Hodowców i Producentów Trzody Chlewnej, Drobiu oraz Bydła 60-629 Poznań, ul. Golęcińska 9 tel. (061) 84-32-613, tel./fax 843-38-05, tel. kom. 0 602-267-589 10. Istotne linki 1. Agencja Rynku Rolnego Biuro ds. Mięsa http://www.arr.gov.pl 2. Agencja Modernizacji i Restrukturyzacji Rolnictwa http://www.arimr.gov.pl 15