INFORMATYKA MÓJ SPOSÓB NA POZNANIE I OPISANIE ŚWIATA PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI Z ELEMENTAMI PRZEDMIOTÓW MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZYCH

Podobne dokumenty
INFORMATYKA MÓJ SPOSÓB NA POZNANIE I OPISANIE ŚWIATA PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI Z ELEMENTAMI PRZEDMIOTÓW MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZYCH

SCENARIUSZ LEKCJI Przesuwanie paraboli - wykorzystanie arkusza kalkulacyjnego na lekcjach matematyki

SCENARIUSZ LEKCJI. Miejsca zerowe funkcji kwadratowej i ich graficzna prezentacja

SCENARIUSZ LEKCJI: TEMAT LEKCJI: Postać kanoniczna funkcji kwadratowej. Interpretacja danych w arkuszu kalkulacyjnym

SCENARIUSZ LEKCJI. Autorzy scenariusza: Krzysztof Sauter (informatyka), Marzena Wierzchowska (matematyka)

SCENARIUSZ LEKCJI. Wielomiany komputerowe wykresy funkcji wielomianowych

Wymagania edukacyjne z matematyki klasa II technikum

INFORMATYKA MÓJ SPOSÓB NA POZNANIE I OPISANIE ŚWIATA PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI Z ELEMENTAMI PRZEDMIOTÓW MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZYCH

Próbny egzamin z matematyki dla uczniów klas II LO i III Technikum. w roku szkolnym 2012/2013

SCENARIUSZ LEKCJI. TEMAT LEKCJI: O czym mówią współczynniki funkcji liniowej? - wykorzystanie arkusza kalkulacyjnego na lekcjach matematyki

SCENARIUSZ LEKCJI. Tajemniczy ciąg Fibonacciego sztuka przygotowania dobrej prezentacji

Kształcenie w zakresie podstawowym. Klasa 2

Dział I FUNKCJE I ICH WŁASNOŚCI

ROZKŁAD MATERIAŁU NAUCZANIA KLASA 1, ZAKRES PODSTAWOWY

SCENARIUSZ LEKCJI. Autorzy scenariusza: Krzysztof Sauter (informatyka), Marzena Wierzchowska (matematyka)

Projekt Era inżyniera pewna lokata na przyszłość jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Kup książkę Poleć książkę Oceń książkę. Księgarnia internetowa Lubię to!» Nasza społeczność

Scenariusz lekcji. 3. Temat lekcji: Zastosowanie własności trójmianu kwadratowego: rysowanie wykresu, wyznaczanie wzoru o podanych własnościach;

III. STRUKTURA I FORMA EGZAMINU

SCENARIUSZ LEKCJI. TEMAT LEKCJI: Projektowanie rozwiązania prostych problemów w języku C++ obliczanie pola trójkąta

WYMAGANIA EDUKACYJNE. rok szkolny 2018/2019

Rozkład materiału a wymagania podstawy programowej dla I klasy czteroletniego liceum i pięcioletniego technikum. Zakres rozszerzony

V. WYMAGANIA EGZAMINACYJNE

Wymagania edukacyjne z matematyki w klasie III A LP

Scenariusz lekcji diagnozującej z matematyki przygotowującej do sprawdzianu z funkcji kwadratowej

ZAGADNIENIA PROGRAMOWE I WYMAGANIA EDUKACYJNE DO TESTU PRZYROSTU KOMPETENCJI Z MATEMATYKI DLA UCZNIA KLASY II

Przedmiotowy system oceniania wraz z określeniem wymagań edukacyjnych klasa druga zakres rozszerzony

Scenariusz lekcji z matematyki w szkole ponadgimnazjalnej

SCENARIUSZ LEKCJI. Dzielenie wielomianów z wykorzystaniem schematu Hornera

Projekt Era inżyniera pewna lokata na przyszłość jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

KLASA II LO Poziom rozszerzony (wrzesień styczeń)

ROZKŁAD MATERIAŁU DO III KLASY LICEUM (ZAKRES ROZSZERZONY) A WYMAGANIA PODSTAWY PROGRAMOWEJ.

INFORMATYKA MÓJ SPOSÓB NA POZNANIE I OPISANIE ŚWIATA PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI Z ELEMENTAMI PRZEDMIOTÓW MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZYCH

Standardy wymagań maturalnych z matematyki - matura

SCENARIUSZ LEKCJI. Streszczenie. Czas realizacji. Podstawa programowa

ROZKŁAD MATERIAŁU DLA KLASY I LICEUM I TECHNIKUM (ZAKRES PODSTAWOWY I ROZSZERZONY) A WYMAGANIA PODSTAWY PROGRAMOWEJ

Funkcje wymierne. Jerzy Rutkowski. Działania dodawania i mnożenia funkcji wymiernych określa się wzorami: g h + k l g h k.

MATEMATYKA Wymagania edukacyjne i zakres materiału dla klasy drugiej poziom podstawowy w roku szkolnym 2013/2014 ZAKRES MATERIAŁU, TREŚCI NAUCZANIA

Wymagania edukacyjne, sposoby i formy sprawdzania osiągnięć i postępów edukacyjnych z matematyki.

K P K P R K P R D K P R D W

Przedmiotowe Ocenianie Z Matematyki Liceum Ogólnokształcące obowiązuje w roku szkolnym 2016 / 2017

Funkcja kwadratowa. f(x) = ax 2 + bx + c,

Wymagania edukacyjne z matematyki w XVIII Liceum Ogólnokształcącym w Krakowie, zakres podstawowy. Klasa druga.

Temat (rozumiany jako lekcja) Propozycje środków dydaktycznych. Liczba godzin. Uwagi

Funkcja kwadratowa. f(x) = ax 2 + bx + c = a

Wymagania edukacyjne z matematyki

zna wykresy i własności niektórych funkcji, np. y = x, y =

MINIMUM PROGRAMOWE DLA SŁUCHACZY CKU NR 1

WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO OTRZYMANIA PRZEZ UCZNIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN KLASYFIKACYJNYCH Z MATEMATYKI

Standardy wymagań maturalnych z matematyki - matura 2010

WIELOMIANY. Poziom podstawowy

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY. (zakres podstawowy) klasa 2

Scenariusz lekcji 1. Informacje wst pne: 2. Program nauczania: 3. Temat zaj 4. Integracja: 5. Cele lekcji: Ucze potrafi:

Zdający posiada umiejętności w zakresie: 1. wykorzystania i tworzenia informacji: interpretuje tekst matematyczny i formułuje uzyskane wyniki

KONSPEKT ZAJĘĆ EDUKACYJNYCH

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI DLA KLASY DRUGIEJ LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO ZAKRES PODSTAWOWY

Rozkład materiału nauczania

SCENARIUSZ LEKCJI. TEMAT LEKCJI: Budowa atomu. Układ okresowy pierwiastków chemicznych. Promieniotwórczość naturalna i promieniotwórczość sztuczna

PLAN WYNIKOWY Z MATEMATYKI DLA KLASY II TECHNIKUM 5 - LETNIEGO

ROZKŁAD MATERIAŁU NAUCZANIA KLASA 2, ZAKRES PODSTAWOWY

INFORMATYKA MÓJ SPOSÓB NA POZNANIE I OPISANIE ŚWIATA PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI Z ELEMENTAMI PRZEDMIOTÓW MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZYCH

PLAN WYNIKOWY (zakres podstawowy) klasa 2. rok szkolny 2015/2016

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI dla klasy I ba Rok szk. 2012/2013

ROZKŁAD MATERIAŁU DO 1 KLASY LICEUM (ZAKRES PODSTAWOWY) A WYMAGANIA PODSTAWY PROGRAMOWEJ.

Projekty standardów wymagań egzaminacyjnych z matematyki (materiał do konsultacji)

PLAN WYNIKOWY PROSTO DO MATURY KLASA 1 ZAKRES PODSTAWOWY

SCENARIUSZ LEKCJI MATEMATYKI PLANOWANEJ DO PRZEPROWADZENIA W KLASIE I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO

a =, gdzie A(x 1, y 1 ),

Od autorów... 7 Zamiast wstępu zrozumieć symbolikę... 9 Zdania Liczby rzeczywiste i ich zbiory... 15

Projekt interdyscyplinarny chemia-informatyka KIERUNEK PRZEBIEGU REAKCJI I JEJ KINETYKA A ZNAK EFEKTU ENERGETYCZNEGO

Zagadnienia do małej matury z matematyki klasa II Poziom podstawowy i rozszerzony

PLAN WYNIKOWY DLA KLASY DRUGIEJ POZIOM PODSTAWOWY I ROZSZERZONY. I. Proste na płaszczyźnie (15 godz.)

2) R stosuje w obliczeniach wzór na logarytm potęgi oraz wzór na zamianę podstawy logarytmu.

SCENARIUSZ TEMATYCZNY. Prawa Keplera (fizyka, informatyka poziom rozszerzony)

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA PROSTO DO MATURY KLASA 1 ZAKRES PODSTAWOWY

MATEMATYKA KLASA II LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO

Pakiet edukacyjny do nauki przedmiotów ścisłych i kształtowania postaw przedsiębiorczych

KRYTERIA OCENIANIA Z MATEMATYKI (zakres rozszerzony) klasa 2LO

Wielomiany. dr Tadeusz Werbiński. Teoria

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

odczytywać własności funkcji y = ax 2 na podstawie funkcji y = ax 2 szkicować wykresy funkcji postaci y = ax,

FUNKCJE I RÓWNANIA KWADRATOWE. Lekcja 78. Pojęcie i wykres funkcji kwadratowej str

Rozkład. materiału nauczania

PORÓWNANIE TREŚCI ZAWARTYCH W OBOWIĄZUJĄCYCH STANDARDACH EGZAMINACYJNYCH Z TREŚCIAMI NOWEJ PODSTAWY PROGRAMOWEJ

Egzamin ustny z matematyki semestr II Zakres wymaganych wiadomości i umiejętności

WYMAGANIA Z WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI Z MATEMATYKI NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SZKOLNE DLA KLASY 2a zakres rozszerzony. I Przekształcenia wykresów funkcji

Tematyka do egzaminu ustnego z matematyki. 3 semestr LO dla dorosłych

Wymagania edukacyjne matematyka klasa 1 zakres podstawowy 1. LICZBY RZECZYWISTE

Pojęcia, wymagania i przykładowe zadania na egzamin poprawkowy dla klas II w roku szkolnym 2016/2017 w Zespole Szkół Ekonomicznych w Zielonej Górze

I. Funkcja liniowa WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI DLA KLASY DRUGIEJ LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO ZAKRES ROZSZERZONY

LUBELSKA PRÓBA PRZED MATURĄ 09 MARCA Kartoteka testu. Maksymalna liczba punktów. Nr zad. Matematyka dla klasy 3 poziom podstawowy

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI W KLASIE II Ti ZAKRES PODSTAWOWY i ROZSZERZONY

ARKUSZ HOSPITACJI DIAGNOZUJĄCEJ

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI DLA KLASY III

ROZKŁAD MATERIAŁU DO II KLASY LICEUM (ZAKRES ROZSZERZONY) A WYMAGANIA PODSTAWY PROGRAMOWEJ.

Zagadnienia na egzamin poprawkowy z matematyki - klasa I 1. Liczby rzeczywiste

ROZKŁAD MATERIAŁU DO 1 KLASY LICEUM (ZAKRES ROZSZERZONY) A WYMAGANIA PODSTAWY PROGRAMOWEJ.

SCENARIUSZ LEKCJI. Jedno z doświadczeń obowiązkowych ujętych w podstawie programowej fizyki - Badanie ruchu prostoliniowego jednostajnie zmiennego.

Transkrypt:

INFORMATYKA MÓJ SPOSÓB NA POZNANIE I OPISANIE ŚWIATA PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI Z ELEMENTAMI PRZEDMIOTÓW MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZYCH Moduł interdyscyplinarny: informatyka matematyka Wielomiany Bronisław Pabich, Agnieszka Rogalska Człowiek - najlepsza inwestycja Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Tytuł: Wielomiany Autor: Bronisław Pabich, Agnieszka Rogalska Redaktor merytoryczny: prof. dr hab. Maciej M. Sysło Materiał dydaktyczny opracowany w ramach projektu edukacyjnego Informatyka mój sposób na poznanie i opisanie świata. Program nauczania informatyki z elementami przedmiotów matematyczno-przyrodniczych www.info-plus.wwsi.edu.pl infoplus@wwsi.edu.pl Wydawca: Warszawska Wyższa Szkoła Informatyki ul. Lewartowskiego 17, 00-169 Warszawa www.wwsi.edu.pl rektorat@wwsi.edu.pl Projekt graficzny: Marzena Kamasa Warszawa 2013 Copyright Warszawska Wyższa Szkoła Informatyki 2013 Publikacja nie jest przeznaczona do sprzedaży Człowiek - najlepsza inwestycja 2 Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

SCENARIUSZ TEMATYCZNY Wielomiany matematyka poziom podstawowy OPRACOWANY W RAMACH PROJEKTU: INFORMATYKA MÓJ SPOSÓB NA POZNANIE I OPISANIE ŚWIATA. PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI Z ELEMENTAMI PRZEDMIOTÓW MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZYCH Tradycyjne nauczanie o wielomianach w szkole ponadgimnazjalnej rozpoczyna się od ich definicji, wprowadzania działań na wielomianach, a następnie jest omawiany rozkład wielomianów na czynniki, by uczniowie potrafili rozwiązywać równania i nierówności stopnia wyższego niż 2. Niniejszy scenariusz przedstawia nieco inną propozycję. Wykorzystując wiedzę dotyczącą funkcji kwadratowej, umiejętności wykreślania jej grafu oraz rozwiązywania nierówności kwadratowych, poszerzono to zagadnienie dopisując do postaci czynnikowej funkcji kwadratowej najpierw jeden czynnik postaci (x a), potem kolejny, postaci (x a) n dla n parzystych i nieparzystych. Uczniowie w ten sposób potrafią narysować wykres każdej funkcji n1 n2 n3 nk typu f(x) = a ( x x1 ) ( x x2) ( x x3)...( x xk ). Następnie nauczyciel doprowadza taką funkcję do postaci wielomianowej i tu dopiero pojawia się definicja wielomianu. Uczniowie są w stanie wówczas naszkicować wykres każdej funkcji wielomianowej, gdy tylko znają jej postać czynnikową. Takie traktowanie tematyki wielomianów zaoszczędza czas i uświadamia uczniom, jak ważną rolę pełni postać czynnikowa dowolnego wielomianu. Przy okazji uczniowie poznają zasadnicze twierdzenie algebry i kilka ważnych własności wielomianów. Wprowadzenie schematu Hornera jest przykładem algorytmu, który zdolniejsi uczniowie mogą przenieść na lekcje informatyki i tam opracować go w dowolnym programie, np. w Geo- Gebrze lub w Excelu. Materiał obfity w filmy i animacje powinien przybliżyć uczniom to, co jest im niezbędne do przygotowania się do egzaminu maturalnego. Następnie uczniowie dowiadują się, jak odnajdywać miejsca zerowe funkcji kwadratowej stosując twierdzenie Bezouta i uczą się wyznaczać resztę z dzielenia wielomianu przez dwumian. Tytułem uzupełnienia potraktować należy dwie ostatnie lekcje, w których uczeń wyznacza wymierne miejsca zerowe oraz stosuje poznaną teorię w zadaniach praktycznych sprowadzających się do tematyki wielomianów. Nauczyciel ma swobodę w doborze tematów, pomocy dydaktycznych i w czasie poświęconym na realizowanie zagadnień. Wybór zależy od tempa pracy uczniów. 3

Czas realizacji 10 lekcji tematycznych, których czas realizacji nie musi ograniczać się do 10 jednostek lekcyjnych. Zaleca się dostosowanie tempa lekcji do tempa pracy uczniów. Lekcje są opracowane w dwóch częściach: teoretycznej, aby uczeń mógł nadrobić zaległości, oraz praktycznej, by uczeń powtórzył sobie w domu wiedzę, którą przyswoił na lekcjach. Tematy lekcji 1. Parabola i funkcja kwadratowa. Trójmian kwadratowy i rola współczynników trójmianu kwadratowego. 2. Postać kanoniczna i czynnikowa trójmianu kwadratowego. 3. Funkcja sześcienna i rola współczynników funkcji sześciennej. n n n3 n a ( x x1 ) ( x x ) ( x x )...( x x ) 1 2 k 4. Funkcje typu 2 3 k 5. Wielomiany i jego definicja. 6. Dzielenie wielomianów. 7. Schemat Hornera. 8. Twierdzenie Bezouta. 9. Pierwiastki wymierne. 10. Zadania z rozszerzonej matematyki. 4

LEKCJA NR 1 TEMAT: PARABOLA I FUNKCJA KWADRATOWA Uczniowie kończący szkołę ponadgimnazjalną wiedzą, że wykresem funkcji kwadratowej jest parabola. Niewielu jednak wie, co to jest parabola. Dlatego warto po zapoznaniu się z funkcją kwadratową poznać tę krzywą i własności łączące ją z algebraicznymi własnościami tej funkcji. Uczniowie poznają parametr paraboli i kojarzą go ze współczynnikiem a funkcji kwadratowej. Okazją jest nawiązanie do pojęcia symetralnej dwóch punktów na płaszczyźnie i przedstawienie klasycznej konstrukcji paraboli. Konstrukcja ta jest głównym celem niniejszej lekcji. Etap edukacyjny: IV, przedmiot: matematyka (poziom podstawowy) IV. Użycie i tworzenie strategii. Uczeń stosuje strategię, która jasno wynika z treści zadania. 4. Funkcje. Uczeń: 4.8. szkicuje wykres funkcji kwadratowej, korzystając z jej wzoru, 4.9. wyznacza wzór funkcji kwadratowej na podstawie pewnych informacji o tej funkcji lub o jej wykresie. III. Rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji z wykorzystaniem komputera, z zastosowaniem podejścia algorytmicznego. II. Wyszukiwanie, gromadzenie i przetwarzanie informacji z różnych źródeł; opracowywanie za pomocą komputera: rysunków, tekstów, danych liczbowych, motywów, animacji, prezentacji multimedialnych. 5. Rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji z wykorzystaniem komputera, stosowanie podejścia algorytmicznego. Uczeń: 5.4. realizuje rozwiązanie na komputerze za pomocą oprogramowania aplikacyjnego lub języka programowania; Pojęcie paraboli, funkcji kwadratowej w postaci y=ax 2. Cele kształcenia poznawcze y wykorzystanie programu GeoGebra do konstrukcji paraboli, y połączenie pojęć geometrii (parabola) ze znanymi pojęciami algebry (funkcja kwadratowa), y przygotowanie uczniów do samodzielnego studiowania matematyki. Cel Poznanie konstrukcji paraboli z użyciem znanych pojęć symetralnej i odległości punktu od prostej. Odnalezienie relacji pomiędzy parabolą a wykresem funkcji kwadratowej. 5

parabola, kierownica, ognisko paraboli, współczynnik a funkcji kwadratowej y Prezentacja Wielomiany (slajdy 5-15), y Do prezentacji dołączone są pliki: Pliki GeoGebry: 01.ggb, 02.ggb, 03.ggb, Animacje: anim1.gif oraz anim2.gif. Przebieg zajęć do trzech godzin lekcyjnych w zależności od przyswajanej przez uczniów wiedzy. 6

LEKCJA NR 2 TEMAT: TRÓJMIAN KWADRATOWY I ROLA JEJ WSPÓŁCZYNNIKÓW Uczniowie znają z poprzednich lekcji pojęcie trójmianu kwadratowego. Nauczyciel rozpoczyna lekcję od krótkiego nawiązania do tego tematu. Uczniowie przypominają wpływ współczynnika a na kształt wykresu funkcji, wzory na miejsca zerowe. W tej lekcji omówiona będzie rola współczynników a, b i c na wykres trójmianu kwadratowego przy stałych dwóch współczynnikach i zmieniającym się jednym z nich. Dowody tych faktów można pominąć, choć dla ucznia są one zamieszczone w niniejszym module. Etap edukacyjny: IV, przedmiot: matematyka (poziom podstawowy) III Modelowanie matematyczne. Uczeń dobiera model matematyczny do prostej sytuacji i krytycznie ocenia trafność modelu. II. Wyszukiwanie, gromadzenie i przetwarzanie informacji z różnych źródeł; opracowywanie za pomocą komputera: rysunków, tekstów, danych liczbowych, motywów, animacji, prezentacji multimedialnych. III. Rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji z wykorzystaniem komputera, z zastosowaniem podejścia algorytmicznego. 6. Wykorzystywanie komputera oraz programów edukacyjnych do poszerzania wiedzy i umiejętności z różnych dziedzin. Uczeń: 6.1. wykorzystuje oprogramowanie dydaktyczne i technologie informacyjno-komunikacyjne w pracy twórczej i przy rozwiązywaniu zadań i problemów szkolnych. Cele kształcenia poznawcze y wykonanie eksperymentu, mającego na celu odkrycie ważnych faktów o funkcji kwadratowej, y nabycie umiejętności przeprowadzania nietypowych dowodów, y poznanie pojęcia rodziny wykresów funkcji. wykres funkcji, współczynniki a, b, c trójmianu kwadratowego, rodzina funkcji i rodzina wykresów funkcji y Prezentacja Wielomiany (slajdy 16-26), wzbogacona plikami geometrii dynamicznej ilustrującymi wpływ współczynników a, b, c na wykres trójmianu kwadratowego, y Do prezentacji dołączone są pliki GeoGebry: 04.ggb, 05.ggb. Przebieg zajęć: 1 x 45 min. 7

LEKCJA NR 3 TEMAT: POSTAĆ KANONICZNA I CZYNNIKOWA TRÓJMIANU KWADRATOWEGO Lekcja ta jest kolejną okazją do przypomnienia uczniom relacji pomiędzy postacią kanoniczną i czynnikową funkcji kwadratowej. Dla uczniów bardziej zainteresowanych przedstawiono wyprowadzenia wzorów na miejsca zerowe, postać kanoniczną i czynnikową oraz dwa interesujące twierdzenia o funkcji kwadratowej wraz z dowodami. Etap edukacyjny: IV, przedmiot: matematyka (poziom podstawowy) II. Wykorzystanie i interpretowanie reprezentacji. Uczeń używa prostych, dobrze znanych obiektów matematycznych. IV. Wykorzystanie komputera oraz programów i gier edukacyjnych do poszerzania wiedzy i umiejętności z różnych dziedzin oraz do rozwijania zainteresowań. 4. Funkcje. Uczeń: 4.8. szkicuje wykres funkcji kwadratowej, korzystając z jej wzoru; 4.9. wyznacza wzór funkcji kwadratowej na podstawie pewnych informacji o tej funkcji lub o jej wykresie. wyróżnik trójmianu kwadratowego, postać czynnikowa, postać kanoniczna y Prezentacja Wielomiany (slajdy 27-40), w której zamieszczone są kolejne kroki lekcji, y Do prezentacji dołączone są pliki GeoGebry: 06.ggb, 07.ggb, 08.ggb. Przebieg zajęć: 2 x 45 minut. 8

LEKCJA NR 4 TEMAT: FUNKCJA TRZCIEGO STOPNIA I ROLA JEJ WSPÓŁCZYNNIKÓW Podczas tej lekcji uczniowie przez analogię do funkcji kwadratowej poznają własności funkcji postaci ogólnej y =ax 3 + bx 2 + cx + d i wpływ współczynników a, b, c i d na wykres tej funkcji. Ważna jest tu dynamiczna konstrukcja GeoGebry pozwalająca odkrywać te własności. Uczeń uczy się, w jaki sposób można wykonywać eksperymenty w geometrii dysponując dynamicznym programem komputerowym. Etap edukacyjny: IV, przedmiot: matematyka (poziom rozszerzony). IV. Użycie i tworzenie strategii. Uczeń stosuje strategię, która jasno wynika z treści zadania. IV. Wykorzystanie komputera oraz programów i gier edukacyjnych do poszerzania wiedzy i umiejętności z różnych dziedzin oraz do rozwijania zainteresowań. 4. Funkcje. Uczeń: 4.1. określa funkcje za pomocą wzoru, tabeli, wykresu, opisu słownego. spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto: 4.1. oblicza ze wzoru wartość funkcji dla danego argumentu. Posługuje się poznanymi metodami rozwiązywania równań do obliczenia, dla jakiego argumentu funkcja przyjmuje daną wartość. monotoniczność funkcji, miejsca zerowe, wartości dodatnie i ujemne funkcji y Prezentacja Wielomiany (slajdy 41-47), wzbogacona licznymi plikami GeoGebra do badania wpływu współczynników a, b, c i d na wykres funkcji sześciennej, y Do prezentacji dołączone są pliki GeoGebry: 09.ggb, 10.ggb, 11.ggb, 12.ggb. Przebieg zajęć: 2 x 45 minut. 9

LEKCJA NR 5 TEMAT: FUNKCJE TYPU a(x-x 1 ) n (x-x 2 ) n (x-x 3 ) n... (x-x k ) n 1 2 3 k Na bazie postaci kanonicznej trójmianu kwadratowego uczniowie poznają sposób powstawania wykresu funkcji wielomianowej w postaci czynnikowej po wymnożeniu funkcji kwadratowej przez dwumian postaci (x-x 3 ) n. Nie pojawia się jednak jeszcze pojęcie wielomianu. W pierwszej kolejności zadaniem uczniów jest nabycie umiejętności wykonywania wykresu dowolnej takiej funkcji. Powinni oni umieć odczytać z wykresu funkcji jej wzór dla danego współczynnika a. Następnie będą sprawdzać swoje umiejętności w zadaniach. Etap edukacyjny: IV, przedmiot: matematyka (poziom rozszerzony) II. Wykorzystanie i interpretowanie reprezentacji. Uczeń rozumie i interpretuje pojęcia matematyczne oraz operuje obiektami matematycznymi. 2. Wyrażenia algebraiczne. 3. Równania i nierówności. III. Rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji z wykorzystaniem komputera, z zastosowaniem podejścia algorytmicznego Cele kształcenia poznawcze Uczniowie poznają algorytm tworzenia wykresu funkcji w postaci czynnikowej, by potem przejść do wielomianu i umieć naszkicować jego wykres. wykres funkcji, postać czynnikowa y Prezentacja Wielomiany (slajdy 48-60), wzbogacona licznymi przykładami GeoGebra pozwalającymi odnaleźć algorytm kreślenia wykresu dowolnej funkcji w postaci czynnikowej, y Do prezentacji dołączone są pliki Geogebry: 13a.ggb, 13b.ggb, 14. ggb, 15.ggb, 16.ggb, 17.ggb, 18.ggb, 19.ggb. Przebieg zajęć: 2 x 45 minut. 10

LEKCJA NR 6 TEMAT: DZIELENIE WIELOMIANU PRZEZ DWUMIAN Po rozpisaniu funkcji z poprzedniej lekcji uczniowie otrzymują wyrażenie w postaci wielomianu. Pojawia się definicja wielomianu. Uczniowie wiedzą, jak sporządzić wykres tej funkcji. Teraz widzą konieczność sprowadzania wielomianu do postaci czynnikowej. W module tym nie zostały przedstawione metody grupowania wyrazów, wyciągania wspólnego czynnika przed nawias i stosowanie wzorów skróconego mnożenia. Te zagadnienia powinny być omówione bez komputera. Jedną z metod sprowadzania wielomianu do postaci czynnikowej jest dzielenie wielomianu przez dwumian liniowy (x a). To pozwala obniżyć stopień wielomianu o 1 aż doprowadzimy go do czynników stopnia 1 lub 2. Dalej uczeń powinien wiedzieć, co ma czynić. Dzielenie wielomianu przez dwumian jest dla uczniów na ogół trudnym algorytmem, dlatego też film zamieszczony w tej lekcji pozwoli im powtórzyć i utrwalić tę czynność. Warto pokazać uczniom, jak program GeoGebra za pomocą polecenia Czynniki (Factors) sprowadza wielomian do postaci czynnikowej, a za pomocą polecenia Rozwiń (Expand) otrzymuje z postaci czynnikowej wielomian. Uczeń w ten sposób może sam sprawdzić, czy dobrze sprowadził wielomian do postaci czynnikowej i na odwrót. Etap edukacyjny: IV, przedmiot: matematyka (poziom rozszerzony) III. Modelowanie matematyczne. Uczeń buduje model matematyczny danej sytuacji, uwzględniając ograniczenia i zastrzeżenia. II. Wyszukiwanie, gromadzenie i przetwarzanie informacji z różnych źródeł; opracowywanie za pomocą komputera: rysunków, tekstów, danych liczbowych, motywów, animacji, prezentacji multimedialnych. Korelacja z informatyką poprzez rozkładanie wielomianu na czynniki i tworzenie wielomianu z jego postaci czynnikowej w programie GeoGebra. Cele kształcenia poznawcze Uczeń dostrzega narzędzia komputera, weryfikujące jego wiedzę. definicja wielomianu, polecenia Factors (czynniki) i Expand (rozwiń) w GeoGebrze y Prezentacja Wielomiany (slajdy 61-66), doprowadzająca do definicji wielomianu. Chodzi o to, by uczniowie zrozumieli, że dotychczasowa wiedza była im potrzebna do wykreślania teraz grafu wielomianu. Przebieg zajęć: 1 x 45 minut. 11

LEKCJA NR 7 TEMAT: DZIELENIE WIELOMIANU PRZEZ DWUMIAN Jedną z metod sprowadzania wielomianu do postaci czynnikowej jest dzielenie wielomianu przez dwumian liniowy (x a). To pozwala obniżyć stopień wielomianu o 1 aż doprowadzimy go do czynników stopnia 1 lub 2. Dalej uczeń powinien wiedzieć, co ma czynić. Dzielenie wielomianu przez dwumian jest dla uczniów na ogół trudnym algorytmem, dlatego też film zamieszczony w tej lekcji pozwoli im powtórzyć i utrwalić tę czynność. Warto zaprezentować uczniom, jak program Geogebra za pomocą polecenia Expand sprowadza wielomian do postaci czynnikowej. Uczeń w ten sposób może sam sprawdzić, czy dobrze sprowadził wielomian do postaci czynnikowej. Etap edukacyjny: IV, przedmiot: matematyka (poziom podstawowy i rozszerzony) II. Wykorzystanie i interpretowanie reprezentacji. Uczeń rozumie i interpretuje pojęcia matematyczne oraz operuje obiektami matematycznymi. IV. Wykorzystanie komputera oraz programów i gier edukacyjnych do poszerzania wiedzy i umiejętności z różnych dziedzin oraz do rozwijania zainteresowań. Dzielenie wielomianu przez dwumian metodą tradycyjną i dla uczniów zainteresowanych matematyką dzielenie z użyciem algorytmu Hornera. Cele kształcenia poznawcze Poznanie funkcji rozkładu wielomianu w GeoGebrze. GeoGebra, funkcja expand i factors (zwinięcie i rozkład wielomianu) y Prezentacja Wielomiany (slajdy 67-76), opisująca sposoby dzielenie wielomianu przez dwumian, y Do prezentacji dołączone są filmy 1 i 2: dzielenie_wielomianów.avi, schemat_hornera.avi. Przebieg zajęć: 2 x 45 minut. 12

LEKCJA NR 8 TEMAT: TWIERDZENIE BEZOUTA Aby uczniowie mogli stosować dzielenie wielomianu przez dwumian, muszą najpierw znać miejsce zerowe wielomianu. Uczniowie zamiast sprawdzać i na chybił trafił dobierać te miejsca zerowe, mogą skorzystać z twierdzenia Bezouta podstawiając za zmienną x wartość jednego z dzielników wyrazów wolnych. To ułatwi im rozwiązywanie kolejnych zadań o wielomianach. Etap edukacyjny: IV, przedmiot: matematyka (poziom podstawowy) III. Modelowanie matematyczne. Uczeń dobiera model matematyczny do prostej sytuacji i krytycznie ocenia trafność modelu. 3. Równania i nierówności. Uczeń: 3.6. rozwiązuje równania wielomianowe dające się łatwo sprowadzić do równań kwadratowych. III. Rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji z wykorzystaniem komputera, z zastosowaniem podejścia algorytmicznego. Cele kształcenia poznawcze Nabycie umiejętności dzielenia wielomianu przez dwumian. schemat Hornera, dzielenie wielomianu przez dwumian, reszta z dzielenia, twierdzenie Bezouta y Prezentacja Wielomiany (slajdy 77-86), y Plik GeoGebry: 20.ggb. Przebieg zajęć: 1 x 45 minut. 13

LEKCJA NR 9 TEMAT: PIERWIASTKI WYMIERNE Ta lekcja ma pomóc uczniowi w sytuacji, gdy dzielniki wyrazu wolnego w wielomianie nie zerują wielomianu. Oznacza to wówczas, że miejscami zerowymi wielomianu mogą być liczby wymierne. Lekcja ta pokazuje, jak wyznaczyć te liczby w konkretnym zadaniu. Rola nauczyciela jest przećwiczenie z uczniami na kolejnych lekcjach zadań, w których mamy do czynienia w wymiernymi pierwiastkami wielomianu Etap edukacyjny: IV, przedmiot: matematyka (poziom rozszerzony) II. Wykorzystanie i interpretowanie reprezentacji. Uczeń rozumie i interpretuje pojęcia matematyczne oraz operuje obiektami matematycznymi. 3. Równania i nierówności. Uczeń: 3.5. stosuje twierdzenie o pierwiastkach wymiernych wielomianu o współczynnikach całkowitych. II. Wyszukiwanie, gromadzenie i przetwarzanie informacji z różnych źródeł; opracowywanie za pomocą komputera: rysunków, tekstów, danych liczbowych, motywów, animacji, prezentacji multimedialnych. Cele kształcenia poznawcze Uczniowie poszerzają wiedzę dotyczącą wielomianów do sytuacji, w której miejsca zerowe nie znajdują się w zbiorze dzielników wyrazu wolnego. pierwiastki wymierne, wyraz wolny, współczynnik przy największej potędze wielomianu y Prezentacja Wielomiany (slajdy 87-89). Przebieg zajęć: 1 x 45 minut. 14

LEKCJA NR 10 TEMAT: ZADANIA Z MATEMATYKI ROZSZERZONEJ Podsumowując dział Wielomiany warto ukazać ich zastosowanie w nietypowych sytuacjach. Zadanie 1 jest modelowym zadaniem na maturę rozszerzoną z matematyki. Zadanie 2 to klasyczne zadanie na maturze na poziomie podstawowym z matematyki, gdzie występują parametry. Ten przykład pozwoli uczniom opanować choć trochę myślenie dynamiczne i zrozumieć procesy zachodzące w zmieniających się warunkach. Zadanie 3 jest zadaniem rachunkowym rozwiązywanym za pomocą twierdzenia Bezouta. Kolejne dwa dotyczą problemów optymalizacji w stereometrii, które można rozwiązywać używając teorii wielomianów. Te zadania będą wzorem dla ucznia w rozwiązywaniu podobnego zadania w serii zadań dodatkowych. Nauczyciel powinien dobrać odpowiednie zadania ze znanych zbiorów, by uczeń utrwalał wiedzę o wielomianach. Etap edukacyjny: IV, przedmiot: matematyka (poziom podstawowy) II. Wykorzystanie i interpretowanie reprezentacji. Uczeń rozumie i interpretuje pojęcia matematyczne oraz operuje obiektami matematycznymi. III. Modelowanie matematyczne. Uczeń buduje model matematyczny danej sytuacji, uwzględniając ograniczenia i zastrzeżenia. II. Wyszukiwanie, gromadzenie i przetwarzanie informacji z różnych źródeł; opracowywanie za pomocą komputera: rysunków, tekstów, danych liczbowych, motywów, animacji, prezentacji multimedialnych. III. Rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji z wykorzystaniem komputera, z zastosowaniem podejścia algorytmicznego. 3. Równania i nierówności. Uczeń: 3.6. rozwiązuje równania wielomianowe dające się łatwo sprowadzić do równań kwadratowych; 3.7. rozwiązuje łatwe nierówności wielomianowe. Cele kształcenia poznawcze Przedstawienie matematyki od strony praktycznej zastosowanie teorii wielomianów w zadaniach z innych działów matematyki. wartość maksymalna, minimalna, ekstremum, objętość stożka, kuli, parametry 15

y Prezentacja Wielomiany (slajdy 90-110), y Do prezentacji dołączone są pliki: Geogebry: 21.ggb, 22.ggb, 23.ggb, y Animacje: anim3.gif, anim4.gif. Przebieg zajęć: 3 x 45 minut. 16

Człowiek - najlepsza inwestycja Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego