PRZESYŁ Elektryczna Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej Z działalności Towarzystwa Paragraf w sieci Wydarzenia w branży Koncerny (/2.+*3)&-4)56278 Innowacyjny sposób %&!-'9-/"'.#'* /52#8:+; Serwisowe Remigiusz Nowakowski:!"#$%&!'()* +,+%-)"./01 4/2016 DYSTRYBUCJA!"#$%&'()!*+(,-.' KLIENT
Zdjęcie: Julia Sheveloff Szanowni Państwo Bieżący rok jest niewątpliwie czasem ogromnych wyzwań dla polskiej energetyki. Nowe władze grup energetycznych stają przed koniecznością odpowiedzi na newralgiczne dla całego sektora pytania, związane choćby z regulacją jakościową, rynkiem mocy, czy też ewentualnym zaangażowaniem kapitałowym w górnictwo. Aktualizowane właśnie strategie rozwoju grup energetycznych będą z pewnością stanowiły próbę odniesienia się do owych fundamentalnych kwestii. Przygotowanie tych dokumentów w sytuacji dynamicznie zmieniającego się otoczenia rynkowego jest z pewnością zadaniem bardzo wymagającym. Wiąże się bowiem z koniecznością trafnego przewidzenia trendów w energetyce i sformułowania możliwie precyzyjnej odpowiedzi na rodzące się wyzwania. Z punktu widzenia uważnego obserwatora rynku, jakim niewątpliwie jest EE, interesujące jest poznanie choćby zarysu planów powstających w przodujących grupach energetycznych. Jest nam zatem niezmiernie miło, że na naszych łamach możemy spotkać się z Remigiuszem Nowakowskim, prezesem Tauron Polska Energia SA. Gość Rozmowy miesiąca przedstawia swoje spojrzenie na zmiany zachodzące w branży i pokazuje najważniejsze cele stawiane przed grupą Tauron Polska Energia SA. Zasadnicze będą więc: poprawa efektywności, badania i rozwój oraz obecność w całym łańcuchu wartości od wydobycia aż po klienta końcowego. Podczas wywiadu nie zabrakło również pytań o rynek mocy, fuzję energetyki z górnictwem i szeroko rozumianą innowacyjność. Interesującym dopełnieniem rozmowy na temat planów Grupy Tauron jest szersze spojrzenie na ubiegłoroczne wyniki grup energetycznych oraz kondycję spółek dystrybucyjnych, które od lat są najstabilniejszym segmentem polskiej energetyki. Dane finansowe wskazują również na wysoki poziom inwestycji i wzrost wolumenu dostaw energii odbiorcom końcowym. Jak zawsze segment dystrybucji miał wysoki udział w wynikach polskich grup energetycznych. W dziale Technika i technologie omawiamy rozwiązanie, które może przyczynić się do poprawy wskaźników SAIDI i SAIFI poprzez polepszenie ciągłości zasilania. Jest nim zastosowanie serwisowych linii napowietrznych, jako alternatywy dla agregatów prądotwórczych w tymczasowym zasilaniu. W kolejnych artykułach technicznych prezentujemy stalowe słupy pełnościenne w elektroenergetycznych liniach napowietrznych oraz przybliżamy problematykę projektowania instalacji oświetleniowych wyposażonych w inteligentne systemy sterowania. W dziale Wydarzenia zapowiadamy majowy Expopower, jako czołowe targi innowacji w energetyce. Jak zawsze w numerze znajdą Państwo informacje z życia spółek, przegląd najważniejszych zmian w prawie oraz wydarzeń w branży. Zapraszam do lektury! Spis treści 4 INFORMACJE ZE SPÓŁEK ROZMOWA MIESIĄCA W NUMERZE 6 Wywiad z Remigiuszem Nowakowskim, prezesem Tauron Polska Energia SA 9 Z DZIAŁALNOŚCI PTPIREE RYNEK I REGULACJE 10 Koncerny mocne dystrybucją 13 PARAGRAF W SIECI TECHNIKA I TECHNOLOGIE 15 Innowacyjny sposób kształtowania obciążeń z wykorzystaniem metody FBVR 18 Serwisowe 21 Przegląd rozwiązań 25 Problematyka projektowania instalacji oświetleniowych wyposażonych w inteligentne systemy sterowania WYDARZENIA 28 Wydarzenia w branży 29 Czołowe targi innowacji w energetyce 30 FELIETON KLIENT DYSTRYBUCJA PRZESYŁ Elektryczna Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej 4/2016 Z działalności Towarzystwa Paragraf w sieci Wydarzenia w branży Biuletyn Branżowy Energia Elektryczna miesięcznik Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej Redaguje zespół: Andrzej Pazda (redaktor naczelny), Małgorzata Władczyk (zastępca redaktora naczelnego), Aleksandra Rakowska (redaktor dział techniczny), Sebastian Brzozowski, Marzanna Kierzkowska Adres redakcji: ul. Wołyńska 22, 60-637 Poznań, tel. 61 84-60-200, faks 61 84-60-209, e-mail: redakcja@e-elektryczna.pl www.e-elektryczna.pl Wydawca: Polskie Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej, ul. Wołyńska 22, 60-637 Poznań, tel. 61 84-60-200, faks 61 84-60-209, e-mail: ptpiree@ptpiree.pl, www.ptpiree.pl Opracowanie graficzne, skład, łamanie i druk: Media i Rynek, ul. K. Pułaskiego 41, 62-800 Kalisz Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca nadesłanych materiałów oraz zastrzega sobie prawo skracania i adiustacji tekstów oraz zmianę ich tytułów. Nakład: 1000 egzemplarzy Data zamknięcia numeru: 12 kwietnia 2016 r. Zdjęcie: Tauron Polska Energia Koncerny Innowacyjny sposób Serwisowe Remigiusz Nowakowski: Na okładce: Remigiusz Nowakowski, prezes Tauron Polska Energia SA ENERGIA 3
zwiększamy efektywność Wywiad z Remigiuszem Nowakowskim, prezesem Tauron Polska Energia SA» Kilka miesięcy temu powierzono Panu przewodniczenie zarządowi Tauron Polska Energia, jednej z największych grup energetycznych w Polsce, która też jest największym w kraju dystrybutorem energii elektrycznej spółki Grupy sprzedają energię do ponad 5,4 mln odbiorców końcowych. To dokładnie jedna trzecia wszystkich odbiorców końcowych w Polsce. Czy mógłby Pan Prezes w kilku zdaniach nakreślić misję, której się podjął? Zarządzanie Grupą Tauron to ogromne wyzwanie biznesowe, ponieważ otoczenie rynkowe jest zmienne i musimy reagować na bieżąco na jego wyzwania. Jako podmiot giełdowy, przywiązujemy najwyższą wagę do efektywności i tworzenia wartości dla naszych akcjonariuszy, dlatego w pierwszej kolejności skupiliśmy się na pracach związanych z nowym programem poprawy efektywności w latach 2016-2018 o wartości 1,3 mld zł, który upubliczniliśmy w połowie marca, oraz na aktualizacji strategii biznesowej, którą z kolei chcemy zaprezentować w pierwszej połowie roku. Jest ona bardzo istotna, szczególnie gdy weźmiemy pod uwagę wymagające otoczenie, m.in. unijną politykę energetyczno-klimatyczną, politykę energetyczną państwa, otoczenie prawne i regulacyjne czy też ceny energii na rynku. Jesteśmy największym dystrybutorem i drugim sprzedawcą energii w Polsce, naszą ambicją jej utrzymanie tej pozycji, a w dalszej perspektywie jej poprawienie. Aby było to jednak możliwe, konieczna jest stabilizacja sytuacji w Grupie, dlatego decydujemy dziś o kierunkach jej rozwoju w kolejnych latach. Prowadzimy też dialog ze stroną społeczną na temat zmiany organizacji Grupy. Chcemy położyć szczególny nacisk na odbudowanie zaufania inwestorów do spółki. Tauron, jako Nacisk postawimy na zwiększenie efektywności, badania i rozwój oraz obecność w całym łańcuchu wartości od wydobycia aż do klienta końcowego. Widzimy również, że w samej Grupie można uwolnić dodatkowe synergie i zwiększyć efektywność, dzięki usprawnieniu i uproszczeniu systemu zarządzania. spółka z WIG20, jest ważnym ogniwem rynku kapitałowego i tę strategiczną rolę traktujemy jako bardzo ważne zobowiązanie. Będziemy słuchać głosu wszystkich akcjonariuszy także mniejszościowych, zarówno inwestorów instytucjonalnych, jak i indywidualnych.» Pana doświadczenie w sektorze energetycznym, zarówno krajowym, jak i skandynawskim, jest znaczące. Jak przekłada się ono na zarządzanie Tauronem? W zarządzaniu Tauronem moje doświadczenie zawodowe pomaga mi. Współtworzyłem Grupę Tauron w latach 2006-2008 w ramach realizacji rządowego programu konsolidacji elektroenergetyki. Mój podpis jest m.in. pod aktem założycielskim spółki konsolidującej. Do moich zadań należało również wydzielenie OSD w Grupie. Udało nam się przeprowadzić procesy konsolidacyjne, które pozwoliły Tauronowi rozwijać się w kolejnych latach. Znam historie spółek tworzących Grupę i jest to bardzo ważna wiedza, która pozwala zrozumieć, dlaczego pewne procesy wyglądają tak a nie inaczej. Znajomość organizacji pomaga także lepiej dobrać narzędzia niezbędne do dalszej unifikacji i standaryzacji organizacji. Bardzo dobrze wspominam też pracę w Fortum. Te siedem lat pozwoliło mi zrozumieć logikę nowoczesnego międzynarodowego koncernu, który przykłada dużą wagę do efektywności, obniżenia emisji czy też zrównoważonego rozwoju. W Fortum pracowałem m.in. nad projektem rozwoju elektrociepłowni w Zabrzu, który jest obecnie w fazie realizacji. Udowodniliśmy, że można dziś w międzynarodowym biznesie rozwijać wykorzystanie węgla wraz z innymi paliwami do produkcji energii i pogodzić ambitne cele polityki klimatycznej oraz potrzeby i możliwości lokalnego rynku. Myślę, że na uwagę zasługuje też kultura organizacji w tym koncernie, oparta 6 l ENERGIA elektryczna
Zdjęcie: archiwum Tauron Remigiusz Nowakowski, prezes Tauron Polska Energia SA na otwartości i wzajemnym zaufaniu, przy równoczesnej pełnej odpowiedzialności menedżerów za realizowane zadania. Liczę, że również w Grupie Tauron będziemy mogli chwalić się wspólnym dążeniem do realizacji celów i identyfikacją z nimi wszystkich pracowników.» Czego można się spodziewać po nowej strategii Grupy Tauron? Jak wspomniałem, planujemy przyjąć zaktualizowaną strategię w pierwszej połowie tego roku. To dla nas priorytetowe zadanie otoczenie rynkowe jest bardzo wymagające, a także podlega ciągłym zmianom i nic nie zapowiada stabilizacji w tym obszarze. Między innymi dlatego dokonujemy przeglądu wszystkich inwestycji pod kątem ich efektywności, oczekiwanych stóp zwrotu i generowania wartości dla akcjonariuszy w długim okresie. Nacisk postawimy też na zwiększenie efektywności, badania i rozwój oraz obecność w całym łańcuchu wartości od wydobycia aż do klienta końcowego. Widzimy również, że w samej Grupie można uwolnić dodatkowe synergie i zwiększyć efektywność, dzięki usprawnieniu i uproszczeniu systemu zarządzania. Często słyszymy, że albo się nie da, albo się nie opłaca. Jako Grupa chcemy łamać te stereotypy, wychodzić poza dotychczasowe ramy działalności, a przede wszystkim uzyskiwać przewagę konkurencyjną, dzięki innowacjom i nowym technologiom.» W strategii tej upatruje Pan Prezes przewidywanie trendów rynkowych w energetyce. Jednym z nich jest niewątpliwie wdrożenie rynku mocy. Istotnego przede wszystkim dla wytwórców, jednak przynoszącego także konsekwencje dla spółek dystrybucyjnych. Pana zdaniem jakie? Stworzenie długoterminowych ram rozwoju dla energetyki jest w strategicznym interesie kraju i takie rozwiązania jak rynek mocy pozwoliłyby na ustabilizowanie sytuacji w sektorze wytwórczym i całym Krajowym Systemie Elektroenergetycznym. Wprowadzenie rynku mocy nie pozostanie bez wpływu również na OSD w tym spółkę Tauron Dystrybucja. Sytuacja, z jaką mamy obecnie do czynienia w zakresie dostępności źródeł wytwórczych, może powodować okresowe deficyty mocy w systemie, negatywnie wpływające na klientów przyłączonych do naszej sieci. W sytuacjach kryzysowych mogą być oni zmuszeni do ograniczenia poboru do tzw. mocy bezpiecznej albo nawet do czasowych wyłączeń. Takiego stanu rzeczy nie poprawia m.in. fakt dynamicznego wzrostu udziału OZE w krajowym miksie energetycznym. Rynek mocy uzasadni biznesowo budowę nowych, średnich i dużych źródeł konwencjonalnych, przyłączanych również do sieci OSD. Będzie to miało pozytywny wpływ na dostępność mocy wytwórczych, co bezpośrednio przełoży się na bezpieczeństwo krajowego systemu oraz powinno polepszyć wskaźniki niezawodnościowe OSD. ENERGIA 7
» W strategii polskiej gospodarki istotne miejsce przewidziano dla innowacyjności. Jakie działania w tym zakresie będą podejmowane w Grupie Tauron? Energetyka ma opinię branży konserwatywnej, w której bardzo trudno wprowadzić jakąkolwiek zmianę, nową technologię czy innowację. Często słyszymy, że albo się nie da, albo się nie opłaca. Jako Grupa chcemy łamać te stereotypy, wychodzić poza dotychczasowe ramy działalności, a przede wszystkim uzyskiwać przewagę konkurencyjną, dzięki innowacjom i nowym technologiom. W Tauronie funkcjonuje m.in. polityka badawczo-rozwojowa. Jest to dokument rangi strategicznej, który reguluje ten właśnie obszar działalności, a przede wszystkim wyznacza kierunki działań i stawia ambitne cele w zakresie skali B+R w Grupie. Jedną z kluczowych kwestii uregulowanych w polityce jest rozwój systemu innowacji oddolnych, zwanych inaczej pracowniczymi. Już niedługo w Grupie będą funkcjonowały narzędzia wspierania różnego rodzaju pomysłów generowanych przez naszych pracowników. Bardzo istotnym działaniem wspieranym od samego początku przez Grupę Tauron jest Program Badawczy Sektora Elektroenergetycznego (PBSE). Jest to program dofinansowania projektów B+R w sektorze elektroenergetycznym. Już dziś, w przeddzień uruchomienia przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju pierwszego konkursu PBSE, w naszej Grupie przygotowanych jest kilkadziesiąt projektów, z których najlepsze zostaną złożone do programu. Komórki odpowiedzialne za prowadzenie i intensyfikację działalności badawczo-rozwojowej już teraz zresztą składają rocznie kilkanaście wniosków o dofinansowanie projektów B+R, zarówno z funduszy krajowych, jak i międzynarodowych, np. Horyzont 2020, RFCS czy też KIC InnoEnergy. Podsumowując, innowacyjność pełni już teraz istotną rolę w działalności Grupy, a z uwagi na niespotykaną wcześniej dynamikę sektora energetycznego rola innowacyjności w transformacji Grupy i kształtowaniu jej przyszłego oblicza będzie z pewnością rosła.» Ostatnio ze zdwojoną siłą powraca idea fuzji energetyki z górnictwem. Jakie w tej kwestii jest stanowisko Tauron Polska Energia SA? Grupa Tauron to przykład udanego połączenia energetyki z górnictwem. W Grupie działają od lat dwie kopalnie PTPiREE pełni ważną rolę integratora środowiska operatorów systemu elektroenergetycznego w Polsce. Działalność Towarzystwa pozwala na wypracowywanie i prezentowanie wspólnego stanowiska w zasadniczych dla operatorów kwestiach. To integracja niezbędna, szczególnie biorąc pod uwagę fakt, że działalność operatorów jest regulowana ustawowo. węgla kamiennego w Jaworznie i w Libiążu, a od stycznia trwa proces integracji aktywów KWK Brzeszcze z pozostałymi zakładami górniczymi należącymi do segmentu wydobycia. Obecnie koncentrujemy się na wdrożeniu w kopalni Brzeszcze najlepszych praktyk, które funkcjonują już w należących do Grupy Tauron kopalniach Janina i Sobieski oraz uzyskaniu jak najwyższej efektywności na tych aktywach górniczych. Zaplanowane łączne wydobycie z kopalń Taurona w perspektywie najbliższych 3-4 lat stanowić będzie ponad 70-80%. To z punktu widzenia bezpieczeństwa dostaw wystarczający wskaźnik pokrycia własnego zapotrzebowania.» Jak Grupa Tauron włącza się w organizację Światowych Dni Młodzieży? Miejsca głównych uroczystości podczas obchodów Światowych Dni Młodzieży znajdują się na obszarze działania Grupy Tauron, więc odpowiadamy za organizację dostaw energii elektrycznej. W związku z tym współpraca i ustalenia z organizatorami uroczystości dotyczą przede wszystkim zasilania i organizacji spotkań. Od kilku miesięcy prowadzimy prace związane z dostosowaniem i zapewnieniem infrastruktury energetycznej dla bezpiecznego zasilenia miejsc i obiektów tych uroczystości. Nasza spółka dystrybucyjna wykonała niezbędne inwestycje i modernizacje istniejącej infrastruktury energetycznej w miejscach głównych spotkań Światowych Dni Młodzieży, czyli w okolicy Wieliczki. Wykonaliśmy nowe stacje transformatorowe, linie i złącza kablowe, a także podjęliśmy działania związane z podniesieniem bezpieczeństwa pracy urządzeń energetycznych. Zawarliśmy również niezbędne umowy związane z przyłączeniem do naszej sieci obiektów w miejscach uroczystości. Poza pracami inwestycyjnymi prowadzimy przegląd stanu sieci energetycznych oraz zabezpieczamy na czas trwania imprez zwiększone obsady służb technicznych oraz sprzętu i urządzeń.» Na zakończenie tradycyjne już dla Rozmowy miesiąca pytanie. Jak postrzega Pan Prezes rolę i miejsce Towarzystw branżowych w energetyce, w tym PTPiREE, którego był Pan przecież aktywnym członkiem? PTPiREE pełni ważną rolę integratora środowiska operatorów systemu elektroenergetycznego w Polsce. Działalność Towarzystwa pozwala na wypracowywanie i prezentowanie wspólnego stanowiska w zasadniczych dla operatorów kwestiach. To integracja niezbędna, szczególnie biorąc pod uwagę fakt, że działalność operatorów jest regulowana ustawowo. Mówienie jednym, wspólnym, silnym głosem to dobra i, na co PTPiREE dostarczyło wielu dowodów, efektywna strategia. Doceniam zaangażowanie organizacji w działania w zakresie standaryzacji i postępu technicznego, które wspierają dalszy dynamiczny rozwój rynku energii oraz zaangażowanie na poziomie unijnym. Mam też nadzieję, że Towarzystwo będzie aktywnie działać na forum europejskim, gdzie powstaje większość prawodawstwa związanego z rynkiem energii elektrycznej w tym jej przesyłu.» Dziękuję za rozmowę. Rozmawiał Andrzej Pazda 8 l ENERGIA elektryczna