Elektryczna. Piorytetem. Ewolucja, Test innowacyjnych technologii. Andrzej Kojro. z lekkim optymizmem. nie rewolucja. w sieci nn

Transkrypt

1 KLIENT DYSTRYBUCJA PRZESYŁ Elektryczna 4/2018 Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej Rynek i regulacje Technika i technologie Wydarzenia w branży z lekkim optymizmem Ewolucja, nie rewolucja Test innowacyjnych technologii w sieci nn Andrzej Kojro Piorytetem

2 2

3 Zdjęcie: Katarzyna Piwecka Szanowni Państwo Kwietniowe wydanie Energii Elektrycznej ukazuje się w przededniu Międzynarodowych Targów Energetyki Expopower. Patronem strategicznym tegorocznej imprezy wystawienniczej w stolicy Wielkopolski jest Enea Operator. Patronat nie ogranicza się jedynie do roli tytularnej. Spółka zorganizuje na targach strefę pokazową, warsztaty dla energetyków, jak również będzie aktywnym uczestnikiem Forum Innowacyjnej Energetyki #Energinn 1.0. Plany dotyczące szerokiej oferty targowej są punktem wyjścia do rozmowy z Andrzejem Kojro, prezesem zarządu Enei Operator. Wykorzystujemy tę okazję, by porozmawiać w szerszym kontekście na temat zmian w krajowej energetyce, a szczególnie o nowych zadaniach operatorów sieci dystrybucyjnej. Mowa tu między innymi o wyzwaniach związanych z elektromobilnością, a zwłaszcza o konieczności przyłączenia do sieci, bądź budowy punktów ładowania samochodów elektrycznych. Kolejnym obszarem nowych wyzwań są inwestycje, dzięki którym modernizowana będzie sieć, zwiększając tym samym niezawodność i bezpieczeństwo dostaw energii. Innymi zagadnieniami poruszanymi w rozmowie są mechanizmy rynku mocy, a także społeczna odpowiedzialność dystrybutorów energii, szczególnie wobec konieczności walki ze smogiem czy przeciwdziałania zjawisku ubóstwa energetycznego. W następnych działach bieżącego numeru,,ee'' przyglądamy się polskiej energetyce w różnych kontekstach. W związku z publikacją raportów rocznych grup energetycznych dokonujemy analizy zawartych tam danych, które jak się okazuje dają podstawy do optymizmu. Aktualnym tematem jest również, wchodzące w życie 25 maja, rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczące ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych. Implementacja RODO ma z oczywistych względów istotne znaczenie dla spółek naszego sektora, dlatego też poświęcamy mu sporo uwagi. W dziale technicznym omawiamy doświadczenia ENERGI-OPERATOR związane z testowaniem innowacyjnych technologii w sieci nn w ramach projektu UPGRID, dofinansowanego z programu unijnego HORYZON Z kolei na przykładzie prac realizowanych w TAURON Dystrybucja SA prezentujemy możliwości systemu do statystycznej analizy różnicy bilansowej w spółce dystrybucyjnej. Kwestie te zostały również uwzględnione w problematyce konferencji PTPiREE Straty energii w sieciach. Relację z jej tegorocznej edycji, która zgromadziła rekordową liczbę uczestników, prezentujemy w dziale Wydarzenia. Ponadto, jak zawsze w stałych działach miesięcznika, znajdą Państwo aktualny przegląd istotnych dla energetyki zagadnień prawnych, zestaw bieżących informacji z życia spółek, a także omówienie najważniejszych wydarzeń w branży. Zapraszam do lektury oraz do branżowych spotkań na targach Expopower! Spis treści 4 INFORMACJE ZE SPÓŁEK ROZMOWA MIESIĄCA W NUMERZE 6 Wywiad z Andrzejem Kojro, prezesem zarządu Enei Operator RYNEK I REGULACJE 8 Wiosną z lekkim optymizmem 11 Ewolucja, nie rewolucja 15 RAPORT Z DZIAŁAŃ LEGISLACYJNYCH 16 PARAGRAF W SIECI TECHNIKA I TECHNOLOGIE 18 Test innowacyjnych technologii w sieci nn 21 Analiza różnicy bilansowej energii elektrycznej WYDARZENIA 25 Wydarzenia w branży 28 Straty energii w sieciach 30 FELIETON Wojciech Tabiś KLIENT DYSTRYBUCJA PRZESYŁ Biuletyn Branżowy Energia Elektryczna miesięcznik Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej Redaguje zespół: Wojciech Tabiś (redaktor naczelny), Małgorzata Władczyk (zastępca redaktora naczelnego), Sebastian Brzozowski, Mirosław Derengowski, Olga Fasiecka, Wojciech Kozubiński, Lucyna Mazurek, Stanisława Teszner, Katarzyna Zalewska-Wojtuś. Adres redakcji: ul. Wołyńska 22, Poznań, tel , faks , Wydawca: Polskie Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej, ul. Wołyńska 22, Poznań, tel , faks , ptpiree@ptpiree.pl, Opracowanie graficzne, skład, łamanie i druk: Media i Rynek, ul. K. Pułaskiego 41, Kalisz Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca nadesłanych materiałów oraz zastrzega sobie prawo skracania i adiustacji tekstów oraz zmianę ich tytułów. Nakład: 1000 egzemplarzy Data zamknięcia numeru: 16 kwietnia 2018 r. Zdjęcie: MTP/Enea Operator Elektryczna Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej Rynek i regulacje z lekkim optymizmem Technika i technologie Ewolucja, nie rewolucja Andrzej Kojro Piorytetem Wydarzenia w branży 4/2018 Test innowacyjnych technologii w sieci nn 2018 ENERGIA elektryczna l 3

4 ROZMOWA MIESIĄCA Priorytetem niezawodność» Po raz kolejny mamy przyjemność gościć Pana Prezesa na naszych łamach. Okazję do naszej rozmowy stanowią nadchodzące Międzynarodowe Targi Energetyki Expopower, które na stałe wpisały się w kalendarz imprez branżowych. Spółka, którą Pan kieruje, organizuje co roku szereg imprez towarzyszących. Warto tu wspomnieć o otwierającym Targi Forum Innowacyjnej Energetyki #Energinn 1.0. Czy mógłby Pan Prezes przybliżyć Czytelnikom,,Energii Elektrycznej'' najważniejsze zagadnienia poruszane na Forum? Zaangażowanie Enei Operator w tegoroczną edycję Expopower jest zdecydowanie większe niż dotychczas. Z inicjatywy prezesa Enei Mirosława Kowalika objęliśmy targi EXPOPOWER patronatem strategicznym, który nie ogranicza się jedynie do roli tytularnej. Uruchomiliśmy strefę pokazową, w której odbywać się będą prezentacje prac pod napięciem na liniach napowietrznych; zorganizowaliśmy warsztaty z automatyki, robotyki, a także pokazy dronów. Chcemy, aby podczas Expopower działo się jak najwięcej. Wspólnie z Wojewodą Wielkopolskim współorganizujemy Forum Energetyki Innowacyjnej #EnergInn 1.0, które odbędzie się 23 i 24 kwietnia. Motywem przewodnim pierwszego dnia #EnergInn 1.0 będą innowacje, badania i rozwój, rozwiązania smart i przyszłość energetyki w Polsce. Istotnym elementem Forum są prezentacje startupów energetycznych. Drugi dzień poświęcony jest w całości elektromobilności, w kontekście nowej ustawy i wynikających z niej korzyści, ale i obowiązków dla instytucji publicznych. Realizacja polityki elektromobilności wymaga zintegrowania działalności wielu podmiotów i współdziałania organów administracji centralnej, samorządu terytorialnego oraz przedsiębiorstw energetycznych, a także firm prywatnych. Wierzę, że to bardzo aktualny temat, który wymaga dyskusji w szerokim gronie oraz udziału najważniejszych osób w państwie, stąd również patronat i zapowiadana obecność ministra energii Krzysztofa Tchórzewskiego oraz wiceministra resortu Michała Kurtyki. Na targi zaprosiliśmy również przedstawicieli europejskich dystrybutorów zrzeszonych w organizacji EDSO for smart grids. Może dzięki temu w przyszłości poznańskie targi Expopower staną się wydarzeniem międzynarodowym.» Jednym z tematów Forum jest elektromobilność. W świetle przyjętej ustawy do końca 2020 roku ma powstać ponad 6 tys. punktów ładowania pojazdów elektrycznych. Jak Enea Operator widzi zainteresowanie prywatnych inwestorów i jaką przewiduje skalę niezbędnych inwestycji własnych w tym zakresie? Uważam, że bardzo istotne jest, aby w Polsce rozwój elektromobilności realizowany był w sposób przemyślany. Dlatego też niezbędne jest prowadzenie ścisłego dialogu między administracją centralną, samorządami, biznesem oraz sektorem pozarządowym. Jedynie wspólny wysiłek umożliwi zidentyfikowanie i rozwiązanie wszystkich problemów mogących blokować upowszechnienie aut elektrycznych w naszym kraju. Rozwój punktów ładowania pojazdów elektrycznych nie dokona się bez ich przyłączenia przez OSD do sieci. Już w uzasadnieniu do projektu ustawy o elektromobilności Ministerstwo Energii podkreślało, że operatorzy są zobowiązani do współpracy na niedyskryminacyjnych zasadach z każdą osobą, która zakłada lub prowadzi publicznie dostępne punkty ładowania. Zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 roku Prawo energetyczne przedsiębiorstwo energetyczne jest obowiązane do zawarcia umowy o przyłączenie do sieci z podmiotami ubiegającymi się o przyłączenie w pierwszej kolejności instalacji odnawialnego źródła energii, jeżeli istnieją techniczne i ekonomiczne warunki przyłączenia do sieci i dostarczania energii, a żądający zawarcia umowy spełnia warunki przyłączenia do sieci i odbioru. Ustawa o elektromobilności dodaje do tej uprzywilejowanej grupy także infrastrukturę ładowania drogowego transportu publicznego, która również będzie korzystała z pierwszeństwa przyłączenia do sieci. Przede wszystkim jednak rola OSD będzie najbardziej znacząca przy tworzeniu ogólnodostępnych stacji ładowania w gminach. W przypadku, gdy minimalne cele dotyczące punktów ładowania, wyznaczone w ustawie o elektromobilności, nie zostaną osiągnięte, ciężar rozwoju infrastruktury będzie spoczywał właśnie na OSD. Istnieje wizja wdrożenia w kolejnych latach nowych rozwiązań, takich jak: domowa ładowarka, stacje ładowania na nowo powstałych osiedlach oraz przy budynkach użyteczności publicznej czy możliwość ładowania w punktach Enei i wiele więcej.» Inwestycje, które czekają operatorów, są ważne również w kontekście niekorzystnych zjawisk pogodowych. Spółki dystrybucyjne, których infrastruktura uległa zniszczeniu przez nawałnice, poradziły sobie dzięki ogromnemu zaangażowaniu setek energetyków i doskonałej współpracy między operatorami. Niemniej istotne są nakłady, które uchroniłyby sieci przed skutkami takich nawałnic. Jak, według Pana Prezesa, można minimalizować szkody w sieci i utrzymać cel, jakim jest niezawodność dostaw energii elektrycznej do odbiorców? 6 l ENERGIA 2018

5 ROZMOWA MIESIĄCA Kwestie dotyczące poprawy bezpieczeństwa energetycznego i ciągłości dostaw skupiają uwagę wiceministra energii Tadeusza Skobla, szczególnie po ubiegłorocznych nawałnicach. Tworząc nowy plan inwestycyjny na lata , mieliśmy również w pamięci sierpniowe oraz październikowe wydarzenia i to, co zrobiły z naszą infrastrukturą. Dlatego też duży nacisk położyliśmy przede wszystkim na poprawę wskaźników SAIDI i SAIFI, czyli na niezawodność. Podstawą dla tego planu była opracowana przez nas koncepcja rozwoju sieci elektroenergetycznej średniego napięcia, w oparciu o którą określono optymalne inwestycje do zrealizowania do 2030 roku. Inną inicjatywą uwzględnioną we wspomnianym planie, a mającą wpływ na poprawę wskaźników przerw, jest program modernizacji linii napowietrznych średniego napięcia, poprzez ich przebudowę na linie kablowe SN, przede wszystkim na terenach zalesionych. Inwestycje w tym obszarze są także elementem kompleksowego programu, który zakłada m.in. prowadzenie prewencyjnej diagnostyki kabli (w tym m.in. nabycie specjalistycznych wozów pomiarowych do diagnostyki linii kablowych). W obszarze średniego napięcia kontynuujemy także program budowy sieci inteligentnej. Pod tym pojęciem rozumiemy budowę, modernizację i automatyzację sieci elektroenergetycznej, w tym również zautomatyzowanie procesu identyfikacji uszkodzeń oraz odbudowę sieci z zastosowaniem automatyki klasy FDIR. Wszystkie wspomniane przeze mnie działania, inicjatywy i programy wdrożyliśmy głównie z myślą o eliminowaniu i maksymalnym skracaniu awaryjnych przerw w dostawie energii elektrycznej do naszych klientów.» Jednym z mechanizmów, który wesprze inwestycje w energetyce i zapewni stabilność systemu elektroenergetycznego, jest rynek mocy. Bardzo ważną funkcję w procesie przygotowania źródeł wytwórczych, jak i na późniejszym etapie rozliczania złożonych ofert, pełnią operatorzy systemów dystrybucyjnych. W jaki sposób kierowana przez Pana spółka jest przygotowana do wypełnienia zobowiązań określonych wprowadzoną ustawą? Operator systemu dystrybucyjnego w ramach obowiązków wnikających z rynku mocy zobowiązany jest do współpracy Zdjęcie: Enea Operator Andrzej Kojro, prezes Enei Operator z operatorem systemu przesyłowego w sposób określony w ustawie z dnia 8 grudnia 2017 roku o rynku mocy oraz w Regulaminie rynku mocy, zatwierdzonym przez Prezesa URE. W ramach tych obowiązków OSD współpracuje z PSE SA (OSP) w szczególności w zakresie certyfikacji, przeprowadzania testu zdolności redukcji zapotrzebowania, weryfikacji wykonania obowiązku mocowego oraz w procesie rozliczeń, zastępowania jednostek redukcji zapotrzebowania planowanych, a także przekazywania informacji o ograniczeniach sieciowych w sieci OSD i wydanych w związku z nimi poleceniach OSD, ograniczających możliwość dostarczania mocy do KSE przez jednostki fizyczne wchodzące w skład jednostek rynku mocy. Jesteśmy przygotowani do realizacji wspomnianych obowiązków. Przystosowaliśmy organizacyjnie spółkę do współpracy z OSP w ramach rynku mocy. Oddelegowani pracownicy Enei Operator przeszli szkolenia przeprowadzone przez OSP. Mamy także dostęp do rejestru, za pomocą którego odbywa się komunikacja pomiędzy spółką a OSP (m.in. w procesie certyfikacji ogólnej i certyfikacji do aukcji). Utworzyliśmy adres poczty elektronicznej na potrzeby komunikacji w zakresie rynku mocy, który będzie wykorzystywany do współpracy z OSD przyłączonymi do sieci Enei Operator (OSDn) oraz podmiotami uczestniczącymi w rynku mocy. Mamy również wewnętrzny regulamin dotyczący realizacji obowiązków wynikających z rynku mocy. Zwiększyliśmy liczbę licencji systemu WIRE, który będzie wykorzystywany na potrzeby przekazywania danych pomiarowych do OSP.» Odpowiedzialność społeczna OSD to także walka z zanieczyszczeniem powietrza. Nowa taryfa antysmogowa premiuje osoby, które zmienią swoje systemy grzewcze na bardziej ekologiczne ogrzewanie elektryczne. Czy takie rozwiązania będą się rozwijały? Jestem przekonany, że dodatkowemu zainteresowaniu tymi rozwiązaniami służyć będzie rządowy program termomodernizacji budynków mieszkalnych, mocno wspierany przez premiera Mateusza Morawieckiego. Z pewnością przewidywany rozwój elektromobilności, oparty na ładowaniu samochodów w nocy, oraz dodatkowe zachęty związane nie tylko z ceną mediów, którymi ogrzewamy budynek, ale z całością kosztów zmiany instalacji grzewczej, a także ewentualne restrykcje wobec spalających paliwa o niskiej jakości, spowodują wzrost zainteresowania ogrzewaniem elektrycznym. W tym względzie na szczególną uwagę zasługują działania wiceministra energii Grzegorza Tobiszowskiego, zmierzające do poprawy jakości węgla służącego do ogrzewania domów. Jak wiemy, w większości największych miast Polski problem smogu to jedno z największych wyzwań. Wierzę, że dzięki mądrej polityce resortu energii i przy wsparciu całej branży energetycznej uda się wkrótce zlikwidować smog w naszych miastach i na terenach wiejskich.» Dziękuję za rozmowę. Rozmawiał Wojciech Tabiś 2018 ENERGIA elektryczna l 7