SIŁOWNIK PNEUMATYCZNY Z PODWÓJNĄ MEMBRANĄ. Seria EC. Instrukcja montażu, konserwacji i obsługi 6 EC 70 pl Wersja 11/06

SIŁOWNIK PNEUMATYCZNY Z PODWÓJNĄ MEMBRANĄ Seria EC Instrukcja montażu, konserwacji i obsługi 6 EC 70 pl Wersja 11/06

2 Spis treści: 1 INFORMACJE OGÓLNE... 3 1.1 Zakres instrukcji... 3 1.2 Konstrukcja i funkcjonowanie siłownika... 3 1.3 Oznaczenia siłownika... 3 1.4 Dane techniczne... 3 1.5 Recykling oraz utylizacja zużytego siłownika... 4 1.6 Środki bezpieczeństwa... 4 2. TRANSPORT, ODBIÓR I PRZECHOWYWANIE... 4 3 MONTAŻ I DEMONTAŻ... 4 3.1 Płyn stosowany podczas pracy urządzenia... 4 3.2 Montowanie siłownika na zaworze... 4 3.3 Podłączanie urządzeń dodatkowych do siłownika (model ECU_)... 6 3.4 Odłączanie siłownika od zaworu... 6 4 KONSERWACJA... 7 4.1 Informacje ogólne... 7 4.2 Wymiana membran... 7 4.3 Demontaż i montaż tłoka... 8 5 NIEPRAWIDŁOWE DZIAŁANIE... 9 6 WYMAGANE NARZĘDZIA... 9 7. ZAMAWIANIE CZĘŚCI ZAMIENNYCH... 9 8 SCHEMAT ROZŁOŻONEGO URZĄDZENIA ORAZ LISTA CZĘŚCI... 10 8.1 Siłownik EC05... 10 8.2 Siłowniki EC07-14...11 9 WYMIARY I CIĘŻAR... 12 9.1 Siłownik EC... 12 9.2 Wymiary przyłączy... 13 10 KODOWANIE TYPU URZĄDZENIA... 14 NA WSTĘPIE PROSIMY O PRZECZYTANIE NINIEJSZEJ INSTRUKCJI! Niniejsza instrukcja dotyczy bezpiecznej obsługi siłownika i jego użytkowania. Jeśli potrzebują Państwo dodatkowej pomocy, prosimy o kontakt z producentem lub z jego przedstawicielem. Adresy i numery telefonów zostały podane na tylnej okładce. NALEŻY ZACHOWAĆ NINIEJSZĄ INSTRUKCJĘ! Niniejsza instrukcja może ulec zmianie bez powiadomienia. Wszystkie znaki handlowe są własnością ich odpowiednich właścicieli.

3 1 INFORMACJE OGÓLNE 1.1 Zakres instrukcji Niniejsza instrukcja zawiera najważniejsze informacje dotyczące siłowników serii EC, produkowanych przez firmę Metso Automation. Istnieje możliwość uzyskania szczegółowych informacji na temat zaworów, nastawników oraz innych akcesoriów omówionych w instrukcji montażu, konserwacji i obsługi, dołączonej do każdego modelu urządzenia. 1.2 Konstrukcja i funkcjonowanie siłownika Siłowniki serii EC to siłowniki dwumembranowe, stosowane w układach sterowania oraz układach z regulacją dwupołożeniową. Jest to dwukierunkowy siłownik pneumatyczny. Podstawą działania siłownika jest przemieszczający się, ustawiony centralnie cylindryczny korpus z membraną. W konstrukcji tej odkształcająca się membrana uruchamia tłok przy użyciu bezluzowej przekładni zębatej. Cylinder nie posiada uszczelek typu w postaci pierścieni samouszczelniających (O-ring). Dzięki przemieszczającej się centralnie konstrukcji cylindrycznej z membraną możliwe było wyeliminowanie działających na siłownik sił wewnętrznych, powodujących tarcie. Dodatkowo konstrukcja taka gwarantuje bezluzowe działanie oraz wyjątkowo niskie tarcie wewnętrzne. Przyłącze montażowe siłownika EC jest zgodne z normą ISO 5211. Przyłącze montażowe siłownika cylindrycznego B1C firmy Metso Automation jest także zgodne z wyżej wymienioną normą. Dzięki temu siłownik EC można stosować zamiennie z siłownikiem cylindrycznym B1C. Nastawnik jest montowany bezpośrednio na siłowniku, co eliminuje konieczność podłączania przewodów zewnętrznych. Siłownik można również montować zgodnie z normami VDI/VDE 3845. Pozwala to na dołączenie do siłownika innych akcesoriów, takich jak nastawniki oraz wyłączniki krańcowe. Wymagane mogą być zewnętrzne przewody lub rurki doprowadzające powietrze. Jeśli siłownik używany jest bez nastawnika, można do niego podłączyć bezpośrednio zawór elektromagnetyczny zgodny z normą VDI/VDE 3845. W takim przypadku użycie przewodów zewnętrznych nie jest wymagane. Kąt obrotu tłoka można ustawić przy użyciu śrub regulacji skoku, znajdujących się na obu końcach siłownika. 1.3 Oznaczenia siłownika Na siłowniku znajduje się tabliczka znamionowa (Rys. 2) z następującymi danymi. 1. Kod typu urządzenia 2. Data produkcji oraz numer seryjny (yyy ww nr) 3. Urządzenie sprawdzone przez 4. Maksymalne ciśnienie zasilające 5. Kod kreskowy dla komponentów 1 i 2 1 2 Rys. 2 Informacja na tabliczce znamionowej 1.4 Dane techniczne Temperatura pracy: Konstrukcja standardowa -20 C do +70 C Konstrukcja przeznaczona do pracy w niskich temperaturach -40 C do +70 C Konstrukcja przeznaczona do pracy w wysokich temperaturach -20 C do +120 C Maksymalne ciśnienie zasilające 8 bar Objętość cylindra dm 3 : EC05 0,09 EC07 0,2 EC10 0,5 EC12 1,2 EC14 3,0 Znamionowy moment obrotowy przy maks. ciśnieniu zasilającym, Nm: EC05 41 EC07 101 EC10 250 EC12 595 EC14 1460 Moment obrotowy siłownika zależy bezpośrednio od ciśnienia zasilającego. Kierunek działania lub kąt obrotu siłownika nie mają wpływu na moment obrotowy siłownika (patrz Rys. 3). M N 5 4 3 M N α / 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 Rys. 3 Wpływ kąta skrętu na moment obrotowy Rys. 1 Konstrukcja siłownika

4 1.5 Recykling oraz utylizacja zużytego siłownika Większość części siłownika, pod warunkiem ich segregacji, podlega recyklingowi. Większość części posiada oznaczenia materiału, z jakiego zostały wykonane. Do siłownika dołączono wykaz materiałów. Ponadto u producenta dostępne są oddzielne instrukcje dotyczące recyklingu urządzenia i jego utylizacji. Siłownik można także, za opłatą, zwrócić producentowi w celu jego recyclingu oraz utylizacji. 1.6 Środki bezpieczeństwa 2 TRANSPORT, ODBIÓR I PRZECHOWYWANIE Należy sprawdzić, czy siłownik oraz akcesoria nie zostały uszkodzone podczas transportu. Przed montażem siłownik powinien być przechowywany z zachowaniem należytej ostrożności, w miarę możliwości w pomieszczeniu zamkniętym, w suchym miejscu. Nie wolno przenosić siłownika do miejsca montażu oraz nie usuwać zatyczek. Należy to zrobić bezpośrednio przed montażem. OSTRZEŻENIE: Nie wolno przekraczać wartości podanych w danych technicznych urządzenia! Przekroczenie wartości podanych na tabliczce znamionowej siłownika może doprowadzić do uszkodzenia urządzenia oraz - w przypadkach skrajnych - do niekontrolowanej dekompresji. Konsekwencją będzie uszkodzenie urządzenia oraz ewentualne obrażenia, poniesione przez obsługujące je osoby. OSTRZEŻENIE: Nie wolno demontować siłownika pod ciśnieniem! Demontaż znajdującego się pod ciśnieniem siłownika prowadzi do niekontrolowanej dekompresji. Nie wolno wykręcać śrub regulacyjnych, znajdujących się na końcach siłownika, gdy cylindry są pod ciśnieniem. Przed demontażem siłownika należy najpierw odciąć ciśnienie zasilające i przeprowadzić dekompresję cylindrów. Nieprzestrzeganie powyższych zaleceń może doprowadzić do obrażeń ciała oraz zniszczenia urządzenia. OSTRZEŻENIE: Zawór działa jak ostrze noża! Dłonie, ani inne części ciała, narzędzia oraz inne przedmioty nie mogą znajdować się otworze skokowym tłoka, gdy zawór jest otwarty. Nie wolno dopuścić do przedostania się obcych przedmiotów do rur lub przewodów. W trakcie pracy zawór działa jak nóż. Należy zamknąć i odłączyć dopływ sprężonego powietrza podczas konserwacji siłownika. Nieprzestrzeganie powyższych zaleceń może doprowadzić do obrażeń ciała oraz zniszczenia urządzenia. OSTRZEŻENIE: Podczas przenoszenia zespołu siłownika i zaworu należy wziąć pod uwagę ich ciężar. Zespołu zaworu nie wolno podnosić za siłownik, nastawnik, wyłącznik krańcowy oraz podłączone rury/ przewody. Podczas podnoszenia zespołu zaworu należy założyć pasy nośne zgodnie z opisem w rozdziale 2. Wagę siłowników podano w tabelach w rozdziale 9.1. Upuszczenie urządzeń może doprowadzić do obrażeń ciała i uszkodzenia urządzeń. Rys. 4 Podnoszenie siłownika Jeśli membrany siłownika są przechowywane oddzielnie, powinno się to odbywać zgodnie z ogólnymi zasadami dotyczącymi przechowywania produktów gumowych. Urządzenie należy przechowywać w suchym miejscu, w temperaturze pokojowej, chroniąc je przed dostępem promieni UV. Membrany zostały zapakowane w nieprzezroczystą, plastikową torebkę, której nie należy otwierać bez potrzeby. Siłownik należy podnosić tak, jak to pokazano na Rys. 4: w pozycji poziomej, przy użyciu dostatecznie długich, sześciokątnych śrub, zastępując śruby regulacyjne; w pozycji pionowej przy użyciu śruby oczkowej, zastępującej śrubę regulacyjną. Sprawdzić ciężar urządzenia w tabeli w rozdziale 9.1. 3 MONTAŻ I DEMONTAŻ 3.1 Płyn stosowany podczas pracy urządzenia Siłowniki dwumembranowe wykorzystują do pracy suche, sprężone powietrze lub gaz ziemny. Nie jest wymagane zastosowanie aerozolu olejowego. Siłowniki wyposażone w nastawniki wykorzystują do pracy czyste, suche sprężone powietrze (bez aerozolu olejowego). Przyłącza sprężonego powietrza zostały przedstawione na rysunku w rozdziale 9.1. Maksymalne ciśnienie zasilające dla siłownika zostało podane na tabliczce znamionowej (Rys. 2). Patrz także rozdział 1.4. 3.2 Montowanie siłownika na zaworze Siłownik montuje się na zaworze, używając przyłącza zgodnego z normą ISO 5211. Tłok siłownika dopasowuje się do tłoku zaworu przy użyciu specjalnej tulei. Tuleja (II+ II) to składająca się z dwóch części tuleja stożkowa, którą dokręca się mocno przy użyciu odpowiedniej śruby mocującej (I) do tłoka zaworu. Tuleja oraz śruba mocująca wchodzą w tłok siłownika

5 zgodnie z Rys. 5. Cylindryczne szpilki (III) należy włożyć w szczeliny tulei. Podczas mocowania muszą one być skierowane w odpowiednie szczeliny siłownika. Przed montażem tulei oraz śruby mocującej konieczne jest usunięcie z gwintu śruby mocującej zanieczyszczeń, np. starego materiału montażowego. Następnie na gwint należy dokładnie nałożyć klej montażowy, np. Loctite 225 lub inny materiał mocujący w taki sposób, jak pokazano na Rys. 5. Śrubę mocującą można dokręcić od wewnątrz tłoka siłownika, używając odpowiedniego klucza ampulowego (patrz Rys. 6). Rowki klinowe DIN w szczelinie tulei Rowki klinowe ANSI w środku połowy tulei Klucz ampulowy Rys. 7 Pozycja rowków klinowych na siłowniku Klej montażowy Loctite 225 lub podobny materiał mocujący I Aby sprawdzić, czy siłownik znajduje się w pozycji otwartej lub zamkniętej, można użyć sprężonego powietrza (patrz Rys. 8) lub sprawdzając pozycję wskazówki na końcu tłoka. Siłownik jest zamknięty, jeśli szczelina na nakrętce jest ustawiona poprzecznie do głównej osi siłownika. Śruba regulacyjna dla pozycji zamkniętej Ciśnienie otwarcia Rys. 5 II III Montaż tulei stożkowej Ciśnienie zamknięcia Śruba regulacyjna dla pozycji otwartej Narzędzie montażowe nr H061904 Rys. 8 Przyłącza siłownika Rys. 6 Mocowanie tulei stożkowej Przed montażem należy sprawdzić poprawne ułożenie zaworu. Tuleja ma cztery rowki, dwa z nich przeznaczone są do zaworów wyposażonych we wpusty DIN, pozostałe dwa dla zaworów o tłokach z wpustami ANSI. Rowek klinowy DIN znajduje się w szczelinie pomiędzy połówkami tulei, zaś rowek ANSI znajduje się w środku połowy tulei. Na Rys. 7 przedstawiono położenie rowków, gdy siłownik jest w pozycji zamkniętej. X Siłownik montuje się bezpośrednio na zaworze lub do wspornika siłownika przy użyciu czterech śrub. Przed montażem należy poluzować śrubę mocującą tuleję, aby tłok dopasował się do siłownika. Konstrukcja siłownika umożliwia osiowy ruch tłoka, co kompensuje ruch tłoczyska związany np. z rozszerzalnością cieplną. Przed ponownym dokręceniem śruby należy upewnić się, że tłok znajduje się w górnej pozycji ruchu osiowego. Jest typowa pozycja montażowa, przedstawiona na Rys. 6. Kontrola położenia tłoka jest istotna, ponieważ tłok siłownika nieznacznie opada podczas mocowania śruby. Osiowy ruch tłoka można zaobserwować i zmierzyć przed podłączeniem do zaworu. Tłok siłownika znajduje się w górnej pozycji, jeśli jego górna powierzchnia jest położona zgodnie z Tabelą 1 (patrz Rys. 6). Tabela 1 Powierzchnie montażowe, śruby mocujące, luz tłoka Rozmiar Mocowanie Gwint ~X górna Klucz ampulowy Nm pozycja (mm) dolna pozycja (mm) EC05 F05 M12 6 25 4,0 1 EC07 F07 M16 8 50 1,5-2 EC10 F10 M20 10 100 2,5-2 EC12 F12 M24 14 200 3,5-2 EC14 F14 M36 19 700 4,5-2

6 Przy zastosowaniu narzędzia montażowego H061906 tłok znajdzie się automatycznie w prawidłowej pozycji (patrz Rys. 6). Narzędzie montażowe dokręca się do siłownika zamiast nakrętki używając śrub M4, gdy tłok znajduje się w pozycji dolnej (przed montażem zaworu). Nakrętkę narzędzia należy dokręcić tak, aby wypchnęło ono tłok do pozycji górnej. Pozycję można sprawdzić, patrząc z boku narzędzia. Zamontować siłownik na zaworze, a następnie wkręcić ręcznie śruby mocujące zaworu, pozostawiając luz. Mocno dokręcić śrubę mocującą (I) zgodnie z Tabelą 1. Wymagany przy dokręcaniu moment obrotowy jest zaznaczony na tabliczce, umieszczonej na obudowie siłownika w pobliżu tłoka. Zdjąć narzędzie mocujące i nałożyć nakrętkę. Na końcu mocno dokręcić śruby mocujące zaworu. Sprawdzić osiową pozycję tłoka. Tłok nie może znajdować się ani w górnej ani w dolnej pozycji X, której współrzędne zostały podane w Tabeli 1, ani w pobliżu tych pozycji. Jeśli pozycja tłoka jest nieprawidłowa, należy zamontować siłownik jeszcze raz. Zawór może działać nieprawidłowo, jeśli montaż został przeprowadzony niepoprawnie. Dopasować krańcowe pozycje obrotowe zaworu przy użyciu śrub regulacyjnych, znajdujących się na obu końcach siłownika. Rozmieszczenie śrub regulacyjnych pozycji otwierania i zamykania zaworu zostało pokazana na obudowie siłownika (patrz Rys. 8). 3.3 Podłączanie urządzeń dodatkowych do siłownika (model ECU_) Do siłownika można podłączyć każdy nastawnik, wyłącznik krańcowy lub inne urządzenie, jeśli są one zgodne z normą VDI/VDE 3845. W takich przypadkach w razie konieczności używa się odpowiedniego wspornika, a także przewodów doprowadzających sprężone powietrze. Siłownik jest także wyposażony w standardowe przyłącze VDI/VDE, dostosowane do zaworów elektromagnetycznych. Pomiędzy zaworem a siłownikiem nie trzeba stosować przewodów, jeśli używa się zgodnego zaworu elektromagnetycznego. Przejściówka z przyłączem montażowym zgodnym z normą VDI/VDE 3845 Rys. 10 EC05 Przejściówka 3.4 Odłączanie siłownika od zaworu Aby odłączyć siłownik od zaworu, należy zastosować taką samą procedurę jak w przypadku montażu, ale wykonać czynności w odwrotnej kolejności. Na początku zdemontować nastawnik lub inne akcesoria podłączone do siłownika, a następnie odkręcić nakrętkę od tłoka. Poluzować tuleję, obracając śruby mocujące w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. Śruby mocujące spełniają funkcję narzędzia wyciągającego. Zaleca się używanie pomiędzy śrubami mocującymi (I) a tłokiem odpowiedniej tulei z zestawu narzędzi nr H061544. Wymiary tulei podano w Tabeli 2. Po wykręceniu śrub mocujących siłownik na zaworze, można odłączyć go od zaworu. Należy zawsze dokonać dekompresji siłownika. Przed zdemontowaniem siłownika z zaworu należy odłączyć przewody doprowadzające sprężone powietrze. Przed demontażem należy zapamiętać pozycję siłownika oraz zaworu, jak również wpustów tłoka zaworu oraz odpowiadających im rowków klinowych. Uprości to późniejszy ponowny montaż. Przyłącze montażowe zgodne z normą VDI/ VDE 3845 Rys. 11 Siłownik demontuje się, odkręcając śruby mocujące. Rys. 9 Wyłącznik krańcowy podłączony do siłownika EC_U W celu podłączenia siłownika EC05 używa się specjalnej przejściówki przyłącza (patrz Rys. 10). Tabela 2 Siłownik Wymiary tulei Średnica zewnętrzna (mm) Średnica wewnętrzna (mm) Wysokość (mm) EC05 24,5 12,5 15 EC07 24,5 16,5 32,75 EC10 24,5 20,5 45

7 4 KONSERWACJA 4.1 Informacje ogólne Siłowniki nie wymagają regularnej konserwacji w normalnych warunkach pracy. Zaleca się jednak, aby w razie konieczności użytkownik wykonywał przedstawione poniżej czynności konserwacyjne. Numery części podane w tekście odnoszą się do schematu rozłożonego urządzenia i listy części zamieszczonych w rozdziale 8, o ile nie zaznaczono inaczej. 4.2 Wymiana membran Demontaż siłownika z zaworu nie jest konieczny w przypadku wymiany membrany elastycznej. Podczas wymiany membrany może również pozostać zamontowany nastawnik zaworu. Rys. 12 Wymiana membrany Membranę wymienia się w następujący sposób: Upewnij się, że siłownik został poddany dekompresji. Usunąwszy oba końce jednocześnie, zaznacz ich pozycję w odniesieniu do obudowy siłownika. Oznaczenie będzie pomocne podczas ponownego montażu końców, bez konieczności wykonywania 22 2 6 7 25 26 20 5 OSTRZEŻENIE: Nie wolno demontować siłownika pod ciśnieniem! regulacji za pomocą śrub ograniczających. Wykręć śruby końcowe (22), zatyczkę końca cylindra (2) oraz pierścienie uszczelniające (O-ring) (20). Wykręć śrubę końcową (25) tłoczyska przekładni (4). Powoduje to uwolnienie następujących części: podkładki uszczelniającej (26), płytki podtrzymującej membrany (6), membrany elastycznej (7) oraz elementu utrzymującego membrany (5). Membrany dostarczane są przez producenta w następującym stanie (patrz Rys. 13, etap 1). Od strony zewnętrznej membrany znajduje się osłona wykonana z materiału. Szorstką część osłoniętą materiałem umieszcza się na styku z elementem utrzymującym membranę. Konieczne jest następujące przygotowanie membrany. 4 20 1 Rys. 13 Przygotowanie membrany elastycznej Na początku należy przewrócić membranę (7) na drugą stronę (strona powlekana materiałem styka się teraz z elementem utrzymującym membranę). Zawinąć jeszcze raz brzeg membrany (patrz Rys. 13). Sprawdź i oczyść element utrzymujący membranę (5) oraz jej płytkę podtrzymującą (6), aby usunąć wszelkie zanieczyszczenia przed montażem membrany. Umieść uprzednio przygotowaną membranę na elemencie podtrzymującym (5) tak, jak pokazano na Rys. 13, a następnie umieść płytkę podtrzymującą (6) na membranie. Umieść zespół składający się z elementu podtrzymującego membranę, membrany oraz jej płytki podtrzymującej na końcu tłoka (4), a następnie przymocuj śrubą (25) i umieść podkładkę uszczelniającą (26). Śrubę (25) dokręca się momentem podanym w Tabeli 3. Zamocuj śrubę używając kleju montażowego, np. Loctite 243 lub podobnego materiału mocującego. Tabela 3 Strona gumowa GÓRNA Strona powlekana materiałem` Strona gumowa GÓRNA" Strona powlekana materiałem` Strona gumowa GÓRNA" Strona powlekana materiałem` Momenty obrotowe przy dokręcaniu śrub (części 22 i 25) Śruba (22) Śruba (25) Gwint Nm Gwint Nm EC05 M6 8,5 M8 10 EC07 M8 20 M10 15 EC10 M10 40 M12 25 EC12 M12 69 M16 40 EC14 M16 170 M20 60 Następnie załóż zatyczkę (2) na koniec cylindra. Przed instalacją sprawdź rowek uszczelki membrany na końcu cylindra i usuń zanieczyszczenia. Posmaruj rowek smarem Unisilikon GLK112, Molykote III lub podobnym środkiem. Jeśli przed montażem zdjęto oba końce cylindra, zamontuj je ponownie, bazując na oznaczeniach naniesionych podczas demontażu. Zakończenie cylindra ma dwa sprężonego przyłącza powietrza z pierścieniami samouszczelniającymi (Oring). Umieść pierścienie samouszczelniające (Oring) (20) w przyłączach sprężonego powietrza na końcu obudowy siłownika, a następnie włóż koniec cylindra na właściwe miejsce w obudowie siłownika. Pierścień uszczelniający na krawędzi membrany elastycznej (7) musi być dopasowany do rowka na końcu cylindra (patrz Rys. 14).

8 27 2. 1. 27 15 Szpilka cylindryczna, średnica maks. 40 F 15 31 3 Rys. 14 Nakładanie nakładki na koniec cylindra Najprostszym sposobem nałożenia zatyczki jest początkowe umieszczenie pierścienia uszczelniającego membrany elastycznej połowicznie w rowku w nakładce cylindra, a następnie nasunięcie zatyczki lekko pod kątem. Spowoduje to lekkie rozciągnięcie pierścienia uszczelniającego i bezproblemowe wsunięcie zatyczki w rowek, przy jednoczesnym dociskaniu końca do obudowy (1). Najpierw umieść zatyczkę we właściwej pozycji, unikając przekręcania, gdy uszczelka membrany elastycznej znajduje się w rowku. UWAGA: Aby membrana elastyczna działała prawidłowo, nie mogą w niej występować żadne naprężenia związane z dokręcaniem. Gdy zakończenie cylindra znajdzie się na właściwym miejscu, dokręć je za pomocą śrub sześciokątnych (22). Dokręć śruby momentem podanym w Tabeli 2. 4.3 Demontaż i montaż tłoka OSTRZEŻENIE: Nie wolno demontować siłownika pod ciśnieniem! W celu zdemontowania i ponownego zamontowania tłoka stosuje się następującą procedurę: Zdejmij siłownik z zaworu. Zdemontuj nastawnik lub inne urządzenia z siłownika. Odkręć śruby krzyżowe (27) oraz nakrętkę (15) z tłoka (3). Przed zdemontowaniem tłoka (3) zapamiętaj jego pozycję. Można to zrobić przesuwając siłownik do końca, np. za pomocą sprężonego powietrza i zaznaczając pozycję tłoka w odniesieniu do obudowy siłownika (1). Pozycję można zaznaczyć markerem lub farbą. Wyjmij tłok (3) oraz wtłaczany pierścień naprowadzający (16) z obudowy (1), używając odpowiedniego narzędzia, na przykład prasy hydraulicznej (patrz Rys. 15). UWAGA: Demontaż tłoka z siłownika EC05 przebiega w kierunku odwrotnym, niż w przypadku siłowników innego rozmiaru (patrz Rys. 15). Podczas demontażu tłoka w siłowniku EC14 demontowane jest również jedno z łożysk igiełkowych. Wymień pierścienie samouszczelniające (O-ring) łożyska igiełkowego (35, 36). Podczas wymiany należy nasmarować pierścienie samouszczelniające (O-ring) oraz łożyska igiełkowe używając smaru (Exxon Unirex S2 lub podobnego). Rys. 15 EC05 F Demontaż tłoka Następnie włóż tłok (3) do obudowy. Nasmaruj ząbki tłoka przed zamontowaniem, używając smaru Unirex S2 lub podobnego. Obficie nasmaruj ramiona, znajdujące się na tłoku po stronie nakrętki (EC10, 12, 14). Należy uważnie umieścić tłok we właściwej pozycji. Ponowne złożenie urządzenia jest znacznie prostsze, jeśli korzysta się z oznaczeń zrobionych podczas demontażu. Jeśli podczas demontażu nie zrobiono oznaczeń, należy postąpić w następujący sposób: Tłok ma mały otwór, który należy umieścić w pozycji tak jak to pokazano na Rys. 16. Musi być skierowany w stronę gwintowanego otworu, znajdującego się na przyłączu montażowym, gdy tłoczysko siłownika jest w połowie skoku. Pozycję tłoczyska można ustalić w następujący sposób: Odkręć śruby ograniczające (23) oraz nakrętki sześciokątne (24) na końcach siłownika. Wykorzystując otwory po śrubach ograniczających, znajdujące się na obu końcach siłownika, zmierzyć suwmiarką pozycję tłoka (wymiar X na Rys. 16) Tłoczysko jest w środku siłownika, jeśli odległość X jest taka sama na obu końcach. Rys. 16 1 Szpilka cylindryczna, średnica maks. 30 Otwór Ustalanie pozycji tłoka 1 3 16 EC07-14

9 Wepchnij tłok (3) na miejsce, używając odpowiedniej prasy. Po upewnieniu się, że tłok został prawidłowo zamontowany, zablokuj go w miejscu, używając pierścienia naprowadzającego (16), który należy wcisnąć na miejsce za pomocą odpowiedniej prasy. Następnie zamontuj na tłoku siłownika (3) nakrętkę (15), używając śrub krzyżowych (27). Użyj blokady śruby. Sprawdź działanie siłownika, używając sprężonego powietrza (patrz Rys. 8). Przestrzegaj środków bezpieczeństwa przedstawionych w rozdziale 1.6. Zamontuj siłownik na zaworze, przyłącz opcjonalny nastawnik oraz podłącz przewody doprowadzające sprężone powietrze w sposób opisany w rozdziale 3. 5 NIEPRAWIDŁOWE DZIAŁANIE Tabela 4 zawiera zestawienie problemów, jakie mogą pojawić się w wyniku zbyt długiego używania urządzenia lub też wpływu czynników zewnętrznych. 6 WYMAGANE NARZĘDZIA Zestaw kluczy ampulowych Zestaw kluczy nasadowych Narzędzie montażowe nr H061904 Zestaw narzędzi H061544 (tuleje i klucze ampulowe) 7 ZAMAWIANIE CZĘŚCI ZAMIENNYCH UWAGA: Należy używać wyłącznie oryginalnych części zamiennych. Gwarantuje to prawidłowe działanie siłownika. Przy zamówieniu należy przekazać następujące informacje: Typ siłownika (podany na tabliczce znamionowej oraz w dokumentacji siłownika). Numer części na liście, jej nazwę oraz zamawianą ilość. Numer wersji niniejszej instrukcji, numer części, jej nazwę oraz ilość. Tabela 4 Nieprawidłowe działanie Zdarzenie Prawdopodobna przyczyna Rozwiązanie Urządzenie pracuje nieregularnie i wolno Zbyt niskie ciśnienie powietrza Sprawdź, czy ciśnienie powietrza zasilającego jest zgodne z minimalną wartością wymaganą przez zawór. Sprawdź, czy przewody dostarczające powietrze są wystarczająco szerokie. Usterka nastawnika Sprawdź działanie nastawnika. Usterka zaworu Sprawdź pracę zaworu bez siłownika. Niewłaściwy rozmiar siłownika Sprawdzić rozmiar u producenta. Elastyczna membrana przecieka Wymień membranę. Patrz rozdział 4.2. Luz w połączeniu pomiędzy urządzeniem a zaworem. Śruba mocująca Dokręć śrubę mocującą w sposób opisany w rozdziale 3.2. jest obluzowana, a w konsekwencji obluzowana jest tuleja. Śruba mocująca została nieprawidłowo dokręcona i wymusza Dokręć śrubę mocującą w sposób opisany w rozdziale 3.2. przemieszczenie tłoka w górę. Nieprawidłowo ustawiona tuleja regulacyjna (9) luzu przekładni Skontaktuj się z producentem. siłownika.

10 8 SCHEMAT ROZŁOŻONEGO URZĄDZENIA ORAZ LISTA CZĘŚCI 8.1 Siłownik EC05 2 22 24 23 38 30 29 37 ECU 27 15 3 31 18 17 16 20 5 7 6 26 25 I II III 20 II III 19 8 12 9 23 24 22 4 20 1 10 58 11 2 25 26 6 7 5 Część Ilość Opis Zalecane posiadanie części zamiennej 1 1 Obudowa 2 2 Koniec cylindra 3 1 Tłok 4 1 Tłoczysko 5 2 Element podtrzymujący membranę 6 2 Płytka przytrzymująca membranę 7 2 Membrana elastyczna x 8 1 Strzemiączko 9 1 Tuleja regulacyjna 10 2 Łożysko wałeczkowe 11 2 Szpilka 12 1 Sprężyna II 2 Półtuleja I 1 Śruba mocująca 15 1 Nakrętka 16 1 Pierścień naprowadzający 17 1 Łożysko igiełkowe 18 1 Łożysko igiełkowe 19 1 Odpowietrznik 20 4 Pierścień samouszczelniający (O-ring) x 22 8 Wkręt z łbem gniazdowym 23 2 Wkręt ustalający z łbem gniazdowym 24 2 Nakrętka sześciokątna 25 2 Nakrętka sześciokątna 26 2 Pierścień uszczelniający 27 2 Śruba z wgłębieniem krzyżowym 29 1 Pokrywa wskaźnika (tylko ECU) 30 1 Wskaźnik (tylko ECU) 31 1 Pierścień zabezpieczający III 2 Szpilka 37 1 Pierścień samouszczelniający (O-ring) (tylko ECU) 38 2 Śruba z wgłębieniem krzyżowym (tylko ECU) 58 1 Tabliczka znamionowa

11 8.2 Siłowniki EC07-14 38 30 ECU 29 37 27 15 20 5 7 6 26 25 1 2 22 24 23 28 19 2 25 26 6 7 5 4 20 20 17 32 35 10 11 18 33 36 EC14 3 18 33 36 16 58 8 12 9 23 24 22 I II III II III L. p. Ilość Opis Zalecane posiadanie części zamiennej 1 1 Obudowa 2 2 Koniec cylindra 3 1 Tłok 4 1 Tłoczysko 5 2 Element podtrzymujący membranę 6 2 Płytka przytrzymująca membranę 7 2 Elastyczna membrana x 8 1 Strzemiączko 9 1 Tuleja regulacyjna 10 2 Łożysko kulkowe 11 2 Szpilka 12 1 Sprężyna II 2 Półtuleja I 1 Śruba mocująca 15 1 Nakrętka 16 1 Pierścień naprowadzający 17 1 Łożysko igiełkowe 18 1 Łożysko igiełkowe 19 1 Odpowietrznik 20 4 Pierścień samouszczelniający (O-ring) x 22 8 Wkręt z łbem gniazdowym 23 2 Wkręt ustalający z łbem gniazdowym 24 2 Nakrętka sześciokątna 25 2 Śruba sześciokątna 26 2 Pierścień uszczelniający 27 2 Śruba z wgłębieniem krzyżowym 28 1 Zatyczka 29 1 Pokrywa wskaźnika (tylko ECU) 30 1 Wskaźnik (tylko ECU) 32 1 Łożysko 33 1 Łożysko III 2 Szpilka 35 1 Pierścień samouszczelniający (O-ring) (górny) x 36 1 Pierścień samouszczelniający (O-ring) (dolny) x 37 1 Pierścień samouszczelniający (O-ring) (tylko ECU) 38 2 Śruba z wgłębieniem krzyżowym (tylko ECU) 39 2 Pierścień zabezpieczający 58 1 Tabliczka znamionowa 20 4 Pierścień samouszczelniający (O-ring) x

12 9 WYMIARY I CIĘŻAR 9.1 Siłownik EC Y VDI/VDE 3845 xx) G1/4" R Z K1* K V Monta_ zaworu patrz sekcja 9.2 Ko_nierz zgodny z norm_ ISO 5211 L G 30 F max. 80 VDI/VDE 3845 x) G1/8" M5 x 4 Typ Wymiary w mm Z G F V Y L K K1 R *) Przyłącze montażowe dla urządzeń dodatkowych zgodne z normami VDI/VDE 3845 *) Przyłącze montażowe dla zaworów elektromagnetycznych zgodne z normami VDI/VDE 3845 Przyłącze powietrza Objętość skokowa w dm 3 8 barów Nm EC05 1,5 128 256 18 30 Ø35 91 111 46-0,09 41 3,5 EC07 1,5 154 308 23,4 36 Ø55 117 137 58,5 G 1/4" 0,2 101 6,2 EC10 2 203 405 32 46 Ø70 155 175 77,5 G 1/4" 0,5 248 14 EC12 2,5 262 524 42 59 Ø85 200 220 100 G 1/4" 1,2 595 31 EC14 3 348 696 56 73 Ø100 259 279 129,5 G 1/4" 3,0 1460 70 Ciężar kg

13 9.2 Wymiary przyłączy Rowki klinowe zgodne z normą ANSI B17.1 Rozszczepienie Rowki klinowe zgodne z normą DIN 6985 Przyłącze montażowe zgodne z normą ISO 5211: N = ilość otworów B T S A B Q P M U / Głębokość gwintu B - B B ø O Wymiary w mm Typ ISO O (H8) DIN ANSI A B U N S 5211 max M P Q T EC05 F05 Ø15 30 25 M6/12 4 50 5 9,8 4,8 9,5 EC07 EC10 EC12 EC14 F07 F10 F12 F14 Ø15 44 27 5 9,8 4,8 9,5 Ø20 48 39 M8/12 4 70 6 12,8 4,8 12,3 Ø25 48 44 8 15,8 6,4 15,4 Ø20 65 35 6 12,8 4,8 12,3 Ø25 65 60 8 15,8 6,4 15,4 M10/20 4 102 Ø30 65 60 8 18,3 6,4 18 Ø35 65 60 10 20,8 9,6 21,8 Ø20 78 40 6 12,8 4,8 12,3 Ø25 78 61 8 15,8 6,4 15,4 M12/30 4 125 Ø35 78 61 10 20,8 9,6 21,8 Ø40 81 73 12 23,3 9,6 24,4 Ø25 104 64 8 15,8 6,4 15,4 Ø30 104 64 8 18,3 6,4 18 Ø35 104 84 10 20,8 9,6 21,8 M16/32 4 140 Ø40 104 85 12 23,3 9,6 24,4 Ø45 104 85 14 26,3 12,8 28,1 Ø50 104 85 14 28,8 12,8 30,6

14 10 KODOWANIE TYPU URZĄDZENIA Siłownik pneumatyczny z podwójną membraną, typu EC 1. 2. 3. 4. 5. 6. EC 07/20 - - - - 1. GRUPA PRODUKTÓW EC Dwukierunkowy siłownik dwumembranowy, wymiary przyłączy zgodne z normą ISO 5211 2. ROZMIAR SIŁOWNIKA/ŚREDNICA KORPUSU DO ROWKÓW KLINOWYCH DIN I ANSI 05/15 07/15, 07/20, 07/25 10/20, 10/25, 10/30, 10/35 12/20, 12/25, 12/35, 12/40 14/25, 14/30, 14/35, 14/40, 14/45, 14/50 3. RODZAJE KONSTRUKCJI - Konstrukcja standardowa bez oznaczenia K Pokrętło do otwierania L Pokrętło do zamykania R Dwa pokrętła do otwierania i zamykania Y Specjalny, do określenia 4. PRZYŁĄCZE DLA DODATKOWYCH URZĄDZEŃ - Standardowe przyłącze do płaskiego montażu ND800/S4 U Przyłącze zgodne z normami VDI/VDE 3845 (lub jeśli nie ma urządzeń dodatkowych) 5. ZAKRES TEMPERATURY - Konstrukcja standardowa bez oznaczenia, przeznaczona do temperatur -20 C +70 C H Do temperatur -20 C +120 C C Do temperatur -40 C +70 C 6. NIESTANDARDOWY ZAKRES ROBOCZY np. 30-70 - Standardowy zakres roboczy 0-90, bez oznaczenia X Z Y Pozycja zamknięcia zaworu jest ograniczona. Jeśli pozycja jest ograniczona do 30, X=30 (nigdy nie jest całkowicie zamknięty). Pozycja otwarcia zaworu jest ograniczona Jeśli pozycja otwarcia jest ograniczona do 70, Z=70 (nigdy nie jest całkowicie otwarty). Specjalny, do określenia

15

16 Metso Automation Inc. Europe, Levytie 6, P.O. Box 310, 00811 Helsinki, Finland. Tel. +358 20 483 150. Fax +358 20 483 151 North America, 44 Bowditch Drive, P.O. Box 8044, Shrewsbury, MA 01545, USA. Tel. +1 508 852 0200. Fax +1 508 852 8172 Latin America, Av. Independéncia, 2500- Iporanga, 18087-101, Sorocaba-São Paulo, Brazil. Tel.+55 15 3235 9700. Fax:+55 15 3235 9748/49 Asia Pacific, 238A Thomson Road, #25-09 Novena Square Tower A, 307684 Singapore. Tel. +65 6511 1011. Fax +65 6250 0830 China, 19/F, the Exchange Beijing, No. 118, Jianguo Lu Yi, Chaoyang Dist, 100022 Beijing, China. Tel. +86-10-6566-6600. Fax +86-10-6566-2575 Middle East, Roundabout 8, Unit AB-07, P.O. Box 17175, Jebel Ali Freezone, Dubai, United Arab Emirates. Tel. +971 4 883 6974. Fax +971 4 883 6836 www.metsoautomation.com