Bambuseae Rodzaj: Bambusa, Dendrocalamus, Phyllostachys. Katarzyna Daniluk
Klasa: jednoliścienne Liliopsida Podklasa: komelinowe Commelinidae Rodzina: wiechlinowate Poaceae Podrodzina: bambusowe Bambusoideae Plemię: bambusowe Bambuseae Rodzaj: Bambusa bambus Phyllostachys Dendrocalamus Systematyka
Występowanie Taksonomia bambusów jest ciągle mało poznana. Przypuszcza się, że jest ok. 100 rodzajów z ponad 1500 gatunkami. Największa liczba gatunków 144 gat./m2 jest w południowych Chinach.
Phyllostachys sp. Pochodzi z Azji [Chiny] Występuje w strefie klimatów umiarkowanych i subtropikalnych Gatunek bardzo inwazyjny Cecha charakterystycznabruzda wzdłuż pędu Dorasta do 30m 75 gatunków
Bambusa sp. Występuje w klimacie tropikalnym i subtropikalnym Ok. 120 gatunków Wysokość do 40m
Dendrocalamus sp. Pochodzi z Południowo Wschodniej Azji Klimat tropikalny Wysokość do 30m Ok. 29 gatunków
Morfologia
Morfologia Korzenie Kłącza Łodyga nadziemna Gałęzie Liście
Korzenie Wyrastają z węzłów kłączy i podziemnych części pędów. Funkcje: Pobieranie wody i składników pokarmowych Utrzymanie rośliny w gruncie Magazynowanie zapasów Modyfikacje Phyllostachys Korzenie powietrzne Phyllostchys sp.
Podziemna część łodygi odpowiedzialna za wzrost rośliny. Z pączków znajdujących się na kłączu wyrastają nowe pędy. Funkcja: magazynująca, rozprowadzająca wodę i substancje pokarmowe, stabilizacja rośliny i gruntu, zapobiegnie erozji. Kłącza
Kłącza Monopodialne: Phyllostachys sp. Phyllstachys heterocycla var.pubescens Phyllostachys nuda Phyllostachys viridis Sympodialne: Bambusa sp., Dendroclamus sp. Bambusa rigida Bambusa oldhamii Dendrocalamus latiflorus Dendrocalamus asper
Kłącza: Leptomorficzne Phyllostachys sp. Pachymorficzne Bambusa sp., Dendrocalamus sp Amfimorficzne
Łodyga (pęd, źdźbło) Budowa segmentowana (węzły i międzywęźla).
Łodyga (budowa wewnętrzna) Epiderma: Korek Komórki krzemowe z dużą zawartością SiO2 Rekord szybkości wzrostu: Miękisz z wiązkami przewodzącymi: Wiązki otoczone są włóknami, które stanowią 6070% wagi łodygi. Miękisz ulega lignifikacji zaraz po zakończeniu wzrostu. Phyllostachys edulis 121 cm w ciągu 24 godzin.
gałęzie Wyrastają z pączków umieszczonych w węzłach pędów naprzemiennie po obydwu stronach łodygi. Sposób i termin rozwoju zależny od gatunku, a liczba od rodzaju np. Phyllostachys dwie gałązki z jednego węzła.
liście Wyrastają z pochew liściowych. Typy liści: Właściwe (lancetowate, na pseudoogonkach) Chroniące młode źdźbła (silna redukcja blaszki, brak pseodoogonka)
kwitnienie Podział: Kwitnące corocznie nie zamierają po kwitnieniu Kwitnące sporadycznie/nieregularnie cała kępa lub kilka pędów, możliwość zamierania. Kwitnące grupowo/cyklicznie cała kępa na rozległym obszarze, zamieranie (23 lata).
Bambusy są wiatropylne. kwiat
Wymagania siedliskowe Stanowisko słoneczne (ewentualnie półcieniste), osłonięte od wiatrów. Gleby przepuszczalne, piaszczyste, bogate w składniki organiczne. Gleby wilgotne. Odczyn lekko kwaśny 5,56,5.
Uprawa Rozmnażanie: podział karp, Termin sadzenia: wiosna, Kompostowanie, Ściółkowanie, Cieniowanie młodych roślin, Podlewanie, Nawożenie [wiosna N, jesień K, P], Ograniczanie rozrastania.
Uprawa Stosowanie podpór, Dojrzałość po 35 lat, Żywotnośćśrednio ok.10 lat [25 lat Phyllostachys]. Plantacja w Indiach: Rozstawa 3x1m, 3333 roślin na hektar, Wycinanie po 3 latach. Brak nawożenia
Produkcja światowa [wg FAO] Ilość [1000 t] Wartość [milion $] Kraj 1990 2000 2005 1990 2000 2005 Chiny 26000 0 61000 0 12300 00 173 762 Indie 14615 409 Birma 7753 8481 9803 660 347 261 Nigeria 6900 7320 65 96 Sri Lanka 271 1000 1500
Produkcja jadalnych pędów bambusa [wg FAO] Ilość [1000 t] Wartość [milion $] Kraj 1990 2000 2005 1990 2000 2005 Chiny 82 346 467 193 539 Indie 8 1 Birma 1 1
Częścią jadalną bambusa są młode pędy.
Gatunki jadalne Phyllostachys edulis wytwarza pędy ważące do 2,5kg, w zależności od pory zbioru wyróżniamy: Pędy zimowe zbiór w listopadzie i grudniu (Tajwan), waga <1kg, duże znaczenie handlowe, są delikatne i smaczne, Pędy Mao zbiór od marca do maja, mniejsze od zimowych, w smaku gorzkie, przeznaczenie do suszenia.
Gatunki jadalne Phyllostachys bambusoides pędy smukłe, długie z jędrnym miąższem, spożywane świeże lub suszone. Dendrocalamus latiflorus tworzy duże, włókniste i twarde pędy, wykorzystywany w przetwórstwie i do suszenia. Bambusa oldhamii duże i aromatyczne pędy, spożywane w stanie świeżym, dostępne od wiosny do jesieni. Bambusa odashimae podobne do B.oldhamii, cenione za ostrzejszy smak, spożywane świeże.
Wartość odżywcza pędów [na 100 g] 26 kcal woda 91.5 g białko 2.5 g węglowodany 3.5 g tłuszcze 0.3 g błonnik 1.2 g witaminy: B1 0.01 mg B2 0.08 mg B6 0.10 mg B12 20 mg C 6.5 mg minerały: sód 6 mg potas 460 mg wapń 15 mg fosfor 50 mg żelazo 0.70 mg
Właściwości Błonnik zapobiega zaparciom i obniża zawartość złego cholesterolu we krwi. W Chinach bambus traktowany jest jako produkt wspomagający walkę z przeziębieniem. Ma to związek z obecną w jego składzie witaminą C oraz substancjami o działaniu antybakteryjnym i antywirusowym. Dzięki temu sok z bambusa może również służyć do dezynfekowania ran. Źródło potasuprawidłowe przewodzenie impulsów nerwowych i wspomaganie pracy serca. Spożywanie tego pierwiastka zapobiega bolesnym skurczom, wskazane jest dla osób prowadzących aktywny tryb życia. Krzem korzystnie wpływa na włosy, paznokcie i skórę.
Zastosowanie Symboliczne: W kulturze zen i filozofii taoistycznej, Symbol: cnota, silny charakter, wierność, życie, przyjaźń, energia, szczęście.
Zastosowanie Użytkowe: Domy, Tratwy, łodzie, Mosty, Kosze, Meble, Podłogi, Ogrodzenie, Maty, Instrumenty muzyczne, Papier.
Zastosowanie
Zastosowanie Kulinarne: Nasiona do wypieku chleba i wyrobu napoju podobnego do piwa, Młode pędy spożywane na surowo, smażone, gotowane, marynowane i suszone. Do sałatek, zup, dań mięsnych, deserów.
Sałatka z pędami bambusa puszka pędów bambusa 2 kwaśne jabłka 3 jajka ugotowane na twardo 4 ogórki kiszone puszka kukurydzy konserwowej 1 cebula 3 ząbki marynowanego czosnku majonez jogurt naturalny sól, pieprz, zioła do sałatek
Zastosowanie kulinarne
Kosmetyczne: Zastosowanie
www.miedzykulturowa.org.pl www.bambooselect.com www.ehow.com www.faostat.fao.org www.wikipedia.org Możliwości zastosowania wybranych gatunków bambusów w architekturze krajobrazu w warunkach polskich Hoser Szymon, Warszawa 2006