Bilans płatniczy Zestawienie wszystkich transakcji pomidzy krajem a zagranic. Składa si z rachunku obrotów biecych, rachunku obrotów kapitałowych i salda transakcji wyrównawczych Eksport towarów - import towarów = bilans wymiany towarowej + eksport usług - import usług + opłaty netto + dochody netto z inwestycji = Bilans wymiany towarów i usług + przekazy pracowników za granic netto + pomoc midzynarodowa = Rachunek obrotów biecych (CA) bilans transakcji niewidzialnych jednostronne transfery
Bilans płatniczy Zagraniczne inwestycje bezporednie brutto - polskie inwestycje bezporednie brutto za granic + zagraniczne inwestycje portfelowe brutto (pasywa) udziałowe papiery wartociowe dłune papiery wartociowe - inwestycje portfelowe brutto za granic (aktywa) udziałowe papiery wartociowe dłune papiery wartociowe = rachunek obrotów kapitałowych rachunek obrotów biecych + rachunek obrotów kapitałowych + błdy i opuszczenia = bilans ogólny + saldo transakcji wyrównawczych (oficjalne aktywa rezerwowe) = bilans płatniczy
Bilans płatniczy (na bazie transakcji, statystyka GUS Rachunek obrotów biecych jest okrela nadwyk PNB nad wydatkami Jeeli rachunek biecy jest ujemny to kraj musi by poyczkobiorc wobec reszty wiata Deficyt na rachunku biecym musi by sfinansowany nadwyk na rachunku kapitałowym + ewentualne saldo błdów i opuszcze mld zł 2003 eks port towarów 237,3 import towarów 259,5 bilans wymiany to waro we j -22,2 eks port us ług 43,4 import us ług 41,4 bilans us ług 2,0 przyc ho dy 8,3 rozchody 20,3 dochody z inwes tycji netto -12,0 przyc ho dy 20,7 rozchody 4,2 trans fery netto 16,5 Rachunek biecy -15,7
Wzrost gospodarczy Ujcie długookresowe: wszystkie kategorie ekonomiczne zmienne, równowaga midzy poda a popytem na wszystkich rynkach, PKB na poziomie potencjalnym w ekonomii długi okres: czas wystarczajcy na osignicie równowagi Ujcie krótkookresowe: sztywne niektóre ceny, brak równowagi na niektórych rynkach, Model długookresowy opisuje ciek wzrostu gospodarczego Czynniki wzrostu gospodarczego: praca (siła robocza) kapitał (skumulowane inwestycje) technologia i wiedza ziemia?
Wzrost gospodarczy Siła robocza zasób osób zdolnych i chccych pracowa bdcych w wieku produkcyjnym Polska: od 18 do 59 lat dla kobiet / od 18 do 64 lat dla mczyzn bezrobotni osoby nie mogce znale pracy oraz chcce i mogce pracowa Kapitał zakumulowane inwestycje przeszłych okresów: wyłcznie kapitał rzeczowy, kapitał finansowy nie jest kapitałem w ujciu makroekonomicznym, jest tylko form dokumentowania zmian włacicielskich. Technologia decyduje ile mona wytworzy z kombinacji danej iloci pracy i kapitału. Postp techniczny zwiksza produktywno czynników produkcji Funkcja produkcji: Y = f(n, K, A) gdzie N zasób siły roboczej, K kapitał, A poziom technologii. K i A s efektami wczeniejszych decyzji, poszukujemy warunków dla pełnego zatrudnienia Prawo malejcego produktu kracowego: wraz ze wzrostem zaangaowania jednego z czynników maleje kracowy produkt
Wzrost gospodarczy Ujcie długookresowe: rynki w równowadze - zgłaszany popyt równy oferowanej poday Na rynku pracy cena pracy jest równa kracowemu produktowi pracy. Cena pracy: płaca realna : płaca nominalna podzielona przez poziom cen ujcie w wartociach realnych bez zniekształce inflacyjnych Popyt na prac jest odwrotnie proporcjonalny do ceny pracy Poda pracy jest wprost proporcjonalna do ceny pracy ale: efekt dochodowy - wzrost płacy realnej powoduje wzrost bogactwa i spadek gotowoci do pracy efekt substytucyjny wzrost płacy realnej powoduje wzrost kosztu alternatywnego wolego czasu, w efekcie zwiksza si skłonno do pracy wzajemne oddziaływanie tych efektów jest róne w rónych krajach Efekt netto jest zbliony do zera, długookresowa krzywa poday pracy jest prawie pionowa
Wzrost gospodarczy Pełne zatrudnienie: wielko zatrudnienia w punkcie równowagi na rynku pracy nadal s osoby niepracujce naturalna stopa bezrobocia stopa przy równowadze na rynku pracy, stopa długookresowa obejmuje osoby: nie majce chci pracowa przy danym poziomie płac realnych bdce w trakcie zmiany pracy (b.frykcyjne) przy wzrocie wydajnoci krzywa popytu idzie w gór ze wzgldu na wiksz produkcj kracow równowaga przy wyszej płacy realnej, przy wzrocie poday krzywa poday przesuwa si w prawo równowaga przy niszej płacy realnej Potencjalny PKB PKB przy pełnym zatrudnieniu, zakłada si e pozostałe czynniki nie stanowi ograniczenia w długim okresie Y* = F(N*, K, A) W modelu długookresowym gospodarka zawsze funkcjonuje przy pełnym zatrudnieniu, a produkt równy jest potencjalnemu PKB. Model długookresowy nie nadaje si do wyjaniania krótkookresowych waha PKB.
Długookresowy wzrost gospodarczy Polityka fiskalna: decyzje dotyczce dochodów i wydatków rzdowych Polityka pienina: decyzje dotyczce poday pienidza Jeeli polityki maj wpływa na PKB musz zmienia jeden z czynników wzrostu Stopa procentowa i PKB wzrost stopy procentowej powoduje spadek konsumpcji bo: wzrost kosztu kredytu konsumpcyjnego spadek inwestycji bo: wzrost kosztu kredytu spadek eksportu netto bo: taszy import + wzrost kursu -> taszy import w rezultacie nastpuje spadek PKB Klasyczna dychotomia: oddzielenie wielkoci realnych od nominalnych, wielkoci realne wpływaj tylko na inne wielkoci realne; wielkoci nominalne wpływaj tylko na inne wielkoci nominalne