Emerytury i system ubezpiecze 1 58
EMERYTURA ma zabezpieczy byt na staro osobom, które ze wzgl du na wiek nie mog ju pracowa. 2 59
Zasada umowy mi dzypokoleniowej (solidaryzm) Sk adki obecnie wp acane przez aktywnych zawodowo przekazywane s na wyp at wiadcze dla obecnych emerytów. Odwołujemy się do lekcji 1, podczas której mówiliśmy, jak narodził się polski system emerytalny. Idea solidaryzmu międzypokoleniowego wykrystalizowała się na przełomie XIX/XX wieku. Była odpowiedzią na liberalną filozofię, według której interesy jednostki są ważniejsze niż dobro ogółu. Wraz z wiekiem tracimy siły i musimy korzystać z pomocy innych ludzi, opieki czy infrastruktury utrzymywanej przez nas wszystkich. Przypominamy hasła, które wymyślili uczniowie: Ubezpieczenia społeczne są potrzebne, bo 3 60
Po reformie 1999 roku w powszechnym systemie emerytalnym nast pi o przej cie: od modelu ZDEFINIOWANEGO WIADCZENIA do modelu ZDEFINIOWANEJ SK ADKI Reforma 1999 r. została przeprowadzona przez rząd Jerzego Buzka na mocy ustaw uchwalonych w 1998 r. Dlaczego reformowano system emerytalny? Z powodu starzenia się społeczeństwa. Z prognozy Biura Pełnomocnika Rządu ds. Reformy Zabezpieczenia Społecznego jasno wynikało, że w przyszłości za mało osób będzie pracowało na jednego emeryta. Celem reformy było nie tylko zagwarantowanie w przyszłości wypłaty emerytur wszystkim ubezpieczonym, lecz także ściślejsze powiązanie składki ze świadczeniem. System emerytalny funkcjonujący w Polsce do 31 grudnia 1998 r. był tzw. systemem zdefiniowanego świadczenia. Cechą tego systemu jest brak powiązania między wysokością płaconej składki na ubezpieczenie społeczne a wysokością przyszłego świadczenia emerytalnego. W nowym systemie emerytalnym, wdrażanym od 1 stycznia 1999 r., przyjęto generalną zasadę: ile wpłaciłeś, tyle otrzymasz. Oparty jest on na mechanizmie uzależniającym wysokość przyszłej emerytury od wysokości sumy wpłaconych składek, sytuacji na rynku pracy (w przypadku uczestnictwa w I filarze) lub efektywności inwestowania środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych (w II filarze). System ten, zwany systemem zdefiniowanej składki, wymaga też od każdego ubezpieczonego dbania o to, aby składka emerytalna była za niego opłacana. System zdefiniowanej składki wysokość emerytury zależy od sumy wpłaconych składek. System zdefiniowanego świadczenia wysokość emerytury ustalana jest na podstawie określonej formuły, często jako procent ostatniego wynagrodzenia pobieranego przez osobę przechodzącą na świadczenie, w zależności od wieku i od stażu emerytalnego. 4 61
Wysoko tzw. nowej emerytury ustala si wed ug regu y moja sk adka pracuje na moj emerytur. Oblicza si j przez podzielenie zgromadzonej na koncie ubezpieczonego kwoty sk adek na ubezpieczenie emerytalne (z uwzgl dnieniem ich waloryzacji) przez rednie dalsze trwanie ycia. Konto ubezpieczonego indywidualne konto każdego Polaka w ZUS. Waloryzacja składek polega na pomnożeniu zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego składek przez przyjęty wskaźnik waloryzacji. Jest on równy wskaźnikowi cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w roku kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji w stosunku do poprzedniego roku. Tablice średniego dalszego trwania życia określają przeciętne dalsze trwanie życia w miesiącach dla każdego rocznika. Ogłasza je prezes Głównego Urzędu Statystycznego. 5 62
Moja emerytura 2016 r. I FILAR ZUS II FILAR OFE, subkonto w ZUS III FILAR IKE, IKZE, PPE 2061 r. I filar to środki zgromadzone w Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. II filar to środki z otwartego funduszu emerytalnego (OFE) i z subkonta w ZUS. Dla osoby, która nie ma rachunku w OFE, II filar to tylko subkonto w ZUS. III filar indywidualne konta emerytalne (IKE), indywidualne konta zabezpieczenia emerytalnego (IKZE), pracownicze programy emerytalne (PPE). IKE i IKZE to forma indywidualnego dobrowolnego oszczędzania na emeryturę w ramach III filaru, powiązana z ulgami podatkowymi. Wpłaty dokonywane na IKE i IKZE nie mogą w roku kalendarzowym przekroczyć określonego limitu. Pracownicze programy emerytalne są dobrowolną formą grupowego oszczędzania na emeryturę, organizowaną przez pracodawcę przy współudziale pracowników. Gromadzone środki wpłacane są na wybrane przez pracownika fundusze inwestycyjne. Składka podstawowa nie jest wliczana do wynagrodzenia stanowiącego podstawę obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne. Uczestnik PPE może zadeklarować składkę dodatkową. 6 63
Wiek emerytalny w Polsce i na wiecie Odwołujemy się do Tekstu uzupełniającego nr 2, zamieszczonego w zeszycie ucznia. 7 64
Jak sprawdzi swoj przysz emerytur? Platforma Us ug Elektronicznych ZUS (PUE ZUS) to pierwszy polski e urz d. Dzi ki PUE mo na sprawdzi na bie co stan swojego konta w ZUS. Mo na te wyliczy prognozowan emerytur. www.zus.pl 8 65
Jak sprawdzi swoj przysz emerytur? Uruchomiona 14 czerwca 2012 r. Platforma Usług Elektronicznych ZUS (PUE) to nic innego jak ZUS w Internecie. Jej głównym narzędziem jest portal internetowy www.zus.pl. Dzięki tej nowoczesnej formie kontaktu z ZUS można załatwić elektronicznie większość spraw związanych z ubezpieczeniami społecznymi, w tym uzyskać informację o stanie konta emerytalnego, świadczeniach i płatnościach. Aplikacja epłatnik przeznaczona dla małych i średnich przedsiębiorców, zatrudniających poniżej 100 pracowników, umożliwia elektroniczne rozliczenia z ZUS. Prezentowana strona internetowa przedstawia profil osoby ubezpieczonej, a w nim zestawienie odprowadzanych składek za kolejne miesiące. Osoba ubezpieczona może sprawdzić, czy pracodawca odprowadza za nią składki. 9 66