Raport z Pierwszego Narodowego Testu Kupowania on-line listopad 2008
str. 2 Internet już dawno przestał być traktowany w Polsce jako nowinka technologiczna dla wybrańców. Coraz większa dostępność i dynamiczny rozwój infrastruktury umożliwiającej szerokopasmowy transfer danych, przyczyniają się do gwałtownych zmian w postrzeganiu tego medium, a przede wszystkim w sposobie wykorzystania sieci. Polscy użytkownicy szukają w Internecie informacji, rozrywki czy wygodnych i tanich narzędzi komunikacji. Wyraźnie zauważalna jest jednak również tendencja właściwa krajom, które zdążyły już wykształcić wiele cech opisywanego przez ekspertów społeczeństwa sieciowego Internet staje się wyjątkowo ważnym elementem gospodarki, zarówno na poziomie globalnym, krajowym jak i domowym. Jak dobitnie wskazują rosnące z roku na rok wyniki finansowe różnego rodzaju sklepów internetowych, Polacy coraz śmielej i chętniej wydają pieniądze w sieci. Co sprawia, że uznają tę formę zakupów za atrakcyjną? Czego obawiają się wydając pieniądze? Jakie zwyczaje towarzyszą zakupom w sieci i co powoduje, że wielu jeszcze się do nich nie przekonało? Właśnie po to, aby dokładniej zbadać zachowania polskich konsumentów w Internecie, Bank Zachodni WBK zorganizował Pierwszy Narodowy Test Zakupów online. W okresie pomiędzy 3 i 23 listopada 2008 roku 23685 osób wzięło udział w tym prekursorskim przedsięwzięciu. Ankieta dystrybuowana była wśród użytkowników komunikatora GADU-GADU, portali GAZETA.PL, ONET.PL, WP.PL, O2.PL, GAZETA. PL, INTERIA.PL oraz serwisów internetowych LOGO24.PL, CENEO.PL, NOCOTY. PL, SNOBKA.PL, gdzie zamieszczono banery zachęcające do wypełnienia ankiety umieszczonej w serwisie. Poniżej prezentujemy jej wyniki.
str. 3 Wyniki Pierwszego NarodowegoTestu Zakupów on-line Badania nad e-commerce od lat pokazują, że Polacy należą do najbardziej aktywnych konsumentów sieciowych w regionie. Analizy prowadzone między innymi przez Interactive Advertising Bureau potwierdzają, że polski rynek zakupów on-line rozwija się bardzo dynamicznie, notując regularnie bardzo duże wzrosty. Taka tendencja znalazła potwierdzenie w Pierwszym Narodowym Teście Zakupów on-line. Ogromna większość spośród ankietowanych miała już doświadczenie z zakupami w Internecie. Na pytanie Czy pierwsze zakupy on-line masz już za sobą? twierdząco odpowiedziało aż 89% uczestników Testu. Co więcej, pytanie dotyczące częstotliwości dokonywania zakupów w sieci pozwoliło ustalić, iż w dużej mierze nie są to działania podejmowane sporadycznie. Większość z badanych (66%) kupuje w Internecie co najmniej 1-3 razy w miesiącu, z tego 8% co najmniej raz w tygodniu. Test pokazał wyraźnie, że o popularności internetowego kupowania wśród Polaków decyduje przede wszystkim atrakcyjna oferta cenowa e-sklepów. Aż 31,3% osób kupujących w sieci i 26,1% osób, które jeszcze nie kupują w Internecie stwierdziło, że czynnikiem,
str. 4 który najbardziej zachęca do zakupów on-line są niższe ceny. W internetowym kupowaniu cenimy sobie również wygodę, możliwość dokonywania zakupów bez wychodzenia z domu, a także szybkość i oszczędność czasu. Potwierdza to analiza czasu spędzanego na zakupach w sieci wśród uczestników ankiety doświadczonych w internetowych zakupach. Zakupy on-line zabierają jedynie 1-2 godziny (69% badanych), a 10% deklaruje, że załatwia je w nie więcej niż 15 minut. Cały dzień potrafi spędzić na zakupach w Internecie jedna piąta ankietowanych. Takie wyniki pokazują podobieństwo Polaków do innych mieszkańców Unii Europejskiej. Również w innych krajach europejskich, cena i oszczędność czasu zajmują pierwsze miejsca w rankingu powodów decyzji dokonywania zakupów w Internecie. Wygodę wynikającą z możliwości płacenia przelewem wybiera ponad dwie trzecie ankietowanych (70%). Kartę płatniczą, jako ulubione narzędzie wskazuje 10%, natomiast co najbardziej zaskakujące, zaledwie 20% respondentów wybiera możliwość płatności przy odbiorze. Jednak jedna piąta tych, którzy jeszcze nie zdecydowali się na zakupy w sieci, właśnie brak umiejętności wykonania przelewu elektronicznego wymienia jako największą przeszkodę. Niewiele mniej (15%) wskazuje na brak wiedzy na temat dokonywania zakupów on-line kartą płatniczą. Ci, którzy mają odpowiednie informacje na temat narzędzi płatniczych w Internecie używają ich często i cenią sobie komfortowe warunki transakcji z użyciem komputera. Brak podstawowych informacji na ten temat powstrzymuje natomiast wielu potencjalnych użytkowników od dokonywania zakupów on-line.
str. 5 Dominująca wśród polskich internautów orientacja na najatrakcyjniejsze cenowo oferty znajduje swoje potwierdzenie w popularności aukcji internetowych. Ta cecha wyróżnia polskich e-konsumentów na tle krajów sąsiednich. Szukanie okazji do oszczędności, a może również smykałka do targowania się i licytacji, to najpewniej powody, dla których największą popularnością wśród ankietowanych cieszą się aukcje internetowe. Aż 61% z nich deklaruje, że to właśnie na aukcjach najczęściej wydają pieniądze w sieci. Niemal dwukrotnie mniej uczestników badania (34% wskazań) wymieniło sklepy internetowe jako miejsca najchętniej odwiedzane w celu dokonania zakupów. Jedynie 5% kieruje się w swoich wyborach odniesieniami do realnego świata i preferuje zakupy on-line w sklepach, które wyrobiły sobie markę działając poza Internetem.
str. 6 Prawie połowa polskich internautów to kobiety. Jak pokazują wyniki badań, rośnie także grupa kobiet kupujących on-line. Dlatego ważne było sprawdzenie czy można uchwycić wyraźne różnice w zachowaniu przedstawicieli obu płci w Internecie. Analiza zakupowych zachowań kobiet i mężczyzn wykazała, że różnice między nimi są niemal niezauważalne. Wyniki ankiety obalają stereotyp kobiety, która spędza na zakupach znacznie więcej czasu niż mężczyzna. Przedstawiciele obu płci bardzo podobnie odpowiadali na pytanie o czas, jaki jest im potrzebny do dokonania zakupów. Najwięcej (ok 69%) ankietowanych i kobiet i mężczyzn stwierdziło, że zakupy zajmują im nie więcej niż 1-2 godziny. Zaledwie procentowe różnice można było zauważyć przy postawach skrajnych: tylko 9,3% kobiet i 10,2% mężczyzn stwierdziło, że zakupy zajmują maksymalnie 15 minut. Podobnie było wśród tych, którzy zaznaczyli odpowiedź, z której wynikało, że na zakupach on-line potrafią spędzić cały dzień. W ten sposób wypowiedziało się 21,4% kobiet i 20,8% mężczyzn. Również porównanie innych nawyków (częstotliwość zakupów, ulubiona pora dnia) nie dawała większych różnic niż 1-1,5%.
str. 7 Ważnym zagadnieniem było również poznanie najbardziej istotnych czynników zniechęcających do kupowania w Internecie. Okazało się, że dla wielu ankietowanych nie kupujących w sieci, e-zakupy są jak przysłowiowe kupowanie kota w worku. Dlatego przewagę zakupów realnych nad internetowymi według 71% z nich stanowi możliwość dokładniejszego sprawdzenia kupowanego towaru. Dla 24% prawdziwe sklepy są lepsze, ponieważ oferują zakupy na miejscu, bez konieczności czekania na przesyłkę. Ponadto 5% badanych przywiązanych jest do swojego ulubionego sklepu z ulubionym sprzedawcą i w tym osobistym kontakcie upatruje wyższości zakupów realnych nad wirtualnymi. Do tego dochodzi niepewność: 65% ankietowanych niechętnych kupowaniu w Internecie, którzy obawiają się przede wszystkim trudności w reklamowaniu wadliwego towaru zakupionego w sieci. Polacy nie kupują w Internecie, ponieważ obawiają się, że po pierwsze, zakupiony towar nie będzie odpowiadał opisowi, po drugie, boją się, że będą mieli problemy ze zwróceniem zakupów, z których nie będą zadowoleni. Kolejną, bardzo ważną przeszkodą na drodze do kupowania w sieci, dla ogromnej większości uczestników ankiety stroniących od tej formy zakupów, jest obawa o bezpieczeństwo w Internecie. Aż 90% wymienia strach przed złodziejami internetowymi jako główny powód, dla którego nie decyduje się na zakupy w Internecie. Podobnie jak w przypadku płacenia za e-zakupy niedoinformowanie staje się źródłem obaw, a w konsekwencji rezygnacji z próby kupowania w sieci. Również strach, ale tym razem przed współmałżonkiem, powoduje, że 8% badanych powstrzymuje się przed zakupami w Internecie. Dla 2% respondentów, przeszkodą jest spodziewana, negatywna reakcją szefa. To ważne, ponieważ aż 64% badanych decyduje się na zakupy w Internecie między godziną 12:00 i 20:00, czyli najczęściej w pracy, a 33% w godzinach wieczornych, po powrocie do domu. Nic więc dziwnego, że dla 8% najważniejsza jest gwarancja anonimowości.
str. 8 Budujący jest fakt, że spośród osób, które jeszcze nie zdecydowały się na dokonanie swoich pierwszych zakupów w Internecie, niemal połowa (46%) zadeklarowała chęć uzyskania dokładniejszych informacji na ten temat, a 37% bardzo chce ich spróbować, jednak nie wie jak się za to zabrać. Jedynie 17% wykazuje zupełny brak zainteresowania tematem zakupów on-line. Podstawowym problemem, na drodze do jeszcze większej popularności kupowania w Internecie wśród Polaków, nie jest więc nieuzasadniona niechęć, ale brak dostatecznych gwarancji bezpieczeństwa transakcji oraz odpowiednich informacji. Aż 80% osób nie kupujących dotychczas w Internecie deklaruje, że musi mieć pewność, iż zakupy w sieci będą przed wszystkim bezpieczne. Dla 14% wystarczającą zachętą byłaby po prostu większa ilość informacji na temat kupowania on-line.
str. 9 Dlatego też ważne dla całej branży e-commerce są inicjatywy poszerzające wiedzę internautów z zakresu bezpieczeństwa transakcji dokonywanych w Internecie, takie jak serwis, gdzie wyjaśniane są wszystkie najważniejsze kwestie dotyczące kupowania w sieci. Nie tylko niezdecydowani znajdą na interesujące informacje. Serwis jest bardzo pomocny dla wszystkich, którzy chcą jeszcze wygodniej, korzystniej i bezpieczniej kupować w Internecie, ponieważ jest podzielony na trzy sekcje przeznaczone dla początkujących, średniozaawansowanych i doświadczonych osób kupujących w sieci. W skład serwisu wchodzi między innymi forum, na którym użytkownicy dzielą się swoimi doświadczeniami, oceniają internetowe sklepy, polecają ciekawe dla sieciowych konsumentów inicjatywy czy informują o atrakcyjnych promocjach. Strona jest również doskonałym źródłem informacji na temat najnowszych rozwiązań zwiększających bezpieczeństwo zakupów on-line (np. znajdziemy na niej poradnik bezpiecznego kupowania w sieci). Pomaga także trzymać rękę na pulsie nowinek technologicznych, umożliwiających dokonywanie różnych form płatności za pośrednictwem Internetu. Każdego zainteresują również na pewno stale uaktualniane informacje o promocjach i konkursach dla kupujących. Serwis jest więc doskonałym miejscem zbierającym informacje o tym, co w świecie internetowych zakupów najciekawsze i o tym, co najbardziej się opłaca kupować.
AUTORZY RAPORTU: Obszar Direct Banking Michał Szymoniak michal.szymoniak@bzwbk.pl; Robert Krotoski robert.krotoski@bzwbk.pl Bank Zachodni WBK S.A. z siedzibą we Wrocławiu ul. Rynek 9/11, 50-950 Wrocław zarejestrowana w Sądzie Rejonowym dla Wrocławia - Fabrycznej we Wrocławiu, VI Wydział Gospodarczy Rejestrowy Krajowego Rejestru Sądowego pod nr KRS 000008723. NIP: 896 000 56 73 Wysokość kapitału zakładowego: 729 602 840 zł Wysokość kapitału wpłaconego: 729 602 840 zł. OPRACOWANIE: Wide Open Sp. z o.o. ul. Gen. T. Kutrzeby 16G/129, 61-719 Poznań www.wideopen.pl Opracowanie niniejsze jako przedmiot prawa autorskiego podlega ochronie prawnej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994r o prawie autorskim i prawach pokrewnych (dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 z późn. zm.). Wszelkie dalsze udostępnianie, rozpowszechnianie (przedruk, kopiowanie) jest dozwolone wyłącznie z bezwzględnym wskazaniem źródła informacji tj. Raportu Pierwszego Narodowego Testu Kupowania on-line przeprowadzonego przez Bank Zachdni WBK w listopadzie 2008 r.