UR ZĄD P R AC Y P o w i a t o w y U r ząd Pracy Siedlce, ul. K. Pułaskiego 19/21 Wydział Organizacji i Administracji DZIAŁALNOŚĆ POWIATOWEGO URZĘDU PRACY W SIEDLCACH W 2009 R. Siedlce, marzec 2010
S P I S T R E Ś C I WSTĘP... 2 I. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA MIASTA SIEDLCE I POWIATU SIEDLECKIEGO... 4 II. STAN I STRUKTURA BEZROBOCIA W MIEŚCIE SIEDLCE I W POWIECIE SIEDLECKIM... 6 2.1. POZIOM, STOPA I DYNAMIKA BEZROBOCIA... 6 2.2. STRUKTURA BEZROBOTNYCH... 13 2.2.1. Bezrobotni według płci... 13 2.2.2. Bezrobotni zamieszkali na wsi... 14 2.2.3. Bezrobotni posiadający prawo do zasiłku... 16 2.2.4. Bezrobotni zwolnieni z przyczyn dotyczących zakładu pracy... 17 2.2.5. Bezrobotni według wieku... 18 2.2.6. Bezrobotni według wykształcenia... 19 2.2.7. Bezrobotni według staŝu pracy... 20 2.2.8. Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy... 22 2.2.9. Bezrobotni będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy... 24 2.2.10. Bezrobotni według sekcji działalności gospodarczej... 32 2.2.11. Bezrobotni według zawodów... 33 2.2.12. Osoby poszukujące pracy... 34 III. REALIZACJA PROGRAMÓW RYNKU PRACY... 36 3.1. POŚREDNICTWO PRACY... 36 3.2. USŁUGI EURES... 40 3.3. PORADNICTWO ZAWODOWE I INFORMACJA ZAWODOWA... 42 3.4. POMOC W AKTYWNYM POSZUKIWANIU PRACY... 45 3.5. POMOC FINANSOWA DLA BEZROBOTNYCH NA PODJĘCIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ.. 48 3.6. WYPOSAśENIE I DOPOSAśENIE STANOWISK PRACY... 49 3.7. SZKOLENIA... 50 3.8. REFUNDACJA KOSZTÓW STUDIÓW PODYPLOMOWYCH... 52 3.9. PRZYGOTOWANIE ZAWODOWE W MIEJSCU PRACY... 53 3.10. PRACE INTERWENCYJNE... 53 3.11. ROBOTY PUBLICZNE... 55 3.12. STAś U PRACODAWCY... 56 3.13. PRACE SPOŁECZNIE UśYTECZNE... 57 3.14. DODATEK AKTYWIZACYJNY... 59 3.15. LOKALNE I REGIONALNE PROGRAMY RYNKU PRACY... 59 2.14.1. Projekt Moda na sukces... 59 2.14.2. Projekt Znaleźć najlepszego... 60 2.14.3. Projekt Stawiamy na jakość... 61 3.16. CENTRUM INTEGRACJI SPOŁECZNEJ... 62 IV. WYKORZYSTANIE ŚRODKÓW FUNDUSZU PRACY... 63 V. WYKORZYSTANIE ŚRODKÓW BUDśETOWYCH... 67 VI. POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE... 69 VII. DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA... 70 Podsumowanie... 72 Aneks Nr 1... 77 Aneks Nr 2... 79 1
WSTĘP Podstawowym aktem prawym regulującym organizację publicznych słuŝb zatrudnienia jest ustawa z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008r. Nr 69, poz.415 z późn. zm.), określająca zadania państwa w zakresie promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia oraz aktywizacji zawodowej, a takŝe: podział zadań z zakresu promocji zatrudnienia między administrację rządową przez poszczególne szczeble administracji samorządowej, organizację i zasady finansowania Publicznych SłuŜb Zatrudnienia (PSZ), w tym zasady organizacji i funkcjonowania oraz zasady gospodarki finansowej Funduszu Pracy, prawne i organizacyjne instrumenty działania PSZ. Organizację jednostek tworzących PSZ określa ustawa z dnia 27 sierpnia 2009r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2009r. Nr 157, poz. 1240), opisująca ogólne zasady organizacji i finansowania jednostek budŝetowych (państwowych i samorządowych) oraz zasady funkcjonowania państwowych funduszy celowych, a takŝe zasady gospodarowania środkami pochodzącymi z budŝetu Unii Europejskiej i innymi środkami, pochodzącymi ze źródeł zagranicznych. Dla systemu finansowego PSZ istotne znaczenie mają teŝ: rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 lipca 2009r. w sprawie algorytmu ustalania kwot środków Funduszu Pracy na finansowanie zadań w województwie (Dz. U. z 2009r. Nr 157, poz. 1240), określające zasady ustalania wielkości środków przekazywanych województwom samorządowym i powiatom, rozporządzenia określające zasady gospodarowania środkami pochodzącymi z Europejskiego Funduszu Społecznego (Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2009r. w sprawie płatności w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich oraz przekazywania informacji dotyczących tych płatności (Dz. U. z 2009r. Nr 220, poz. 1726) oraz Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 18 grudnia 2009r. w sprawie warunków i trybu udzielania i rozliczania zaliczek oraz zakresu i terminów składania wniosków o płatność w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich (Dz. U. z 2009r. Nr 223, poz. 1786)). 2
Samorządowymi instytucjami rynku pracy są powiatowe i wojewódzkie urzędy pracy. PUP i WUP działają w formie samorządowych jednostek budŝetowych. Zadania określone w ustawie o promocji zatrudnienia finansowane są środkami pochodzącymi z : dochodów budŝetu państwa, dochodów własnych jednostek samorządu terytorialnego, Funduszu Pracy, budŝetu Unii Europejskiej (głównie ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego). Środki budŝetu państwa i budŝetu samorządowego są głównym źródłem finansowania wydatków administracyjnych związanych z funkcjonowaniem słuŝb zatrudnienia. Na wysokość finansowania PUP wpływa m.in. ogólna sytuacja finansowa jednostki samorządowej. Fundusz Pracy jest głównym źródłem finansowania świadczeń pienięŝnych na rzecz bezrobotnych oraz wydatków związanych ze realizacją tzw. aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu. Podstawowym źródłem przychodów Funduszu jest składka, opłacana przez pracodawców. Wraz z wstąpieniem Polski do Unii Europejskiej pozyskano nowy, niezwykle waŝny instrument wsparcia w postaci funduszy strukturalnych. Pieniądze z funduszy europejskich umoŝliwiają podjęcie działań potrzebnych do przezwycięŝenia zagroŝeń wynikających z bezrobocia. Dzięki ogromnym środkom finansowym pochodzącym z programów unijnych znacznie zwiększyła się liczba miejsc w programach aktywizacji organizowanych przez PUP. Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie działań Powiatowego Urzędu Pracy w Siedlcach podejmowanych w celu zapobiegania i łagodzenia negatywnych skutków bezrobocia, ukazanie efektów tych działań, przybliŝenie głównych problemów związanych z rynkiem pracy i zjawiskiem bezrobocia w powiecie siedleckim i mieście Siedlce w 2009r., ze szczególnym uwzględnieniem stanu i struktury bezrobocia. W końcowej części przedstawione są informacje o odwołaniach od decyzji Prezydenta Miasta Siedlce wydawanych zgodnie z posiadanym przez Dyrektora Powiatowego Urzędu Pracy w Siedlcach upowaŝnieniem oraz informacje dotyczące działalności kontrolnej Urzędu. 3
I. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA MIASTA SIEDLCE I POWIATU SIEDLECKIEGO Miasto Siedlce zajmuje obszar 32 km 2. W mieście Siedlce (w końcu grudnia 2008r.) zamieszkiwało 77.185 osób (2.423 osób / 1 km 2 ), w tym 40.562 to kobiety (52,6%). Liczba podmiotów gospodarczych w mieście Siedlce zarejestrowanych w systemie REGON wg stanu na dzień 31.12.2008r. wynosiła 8014 (dane GUS), w tym 195 podmiotów naleŝało do sektora publicznego i 7819 do sektora prywatnego. Wśród zarejestrowanych przedsiębiorców dominującą grupę - 6171 (77,0%) stanowiły osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Ponadto w mieście Siedlce zarejestrowane są 1843 jednostki prawne i jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, w tym: 35 spółdzielni, 506 spółek handlowych, w tym 83 z udziałem kapitału zagranicznego, 551 spółek cywilnych, 227 fundacji, stowarzyszeń i organizacji społecznych. Na koniec 2008r. liczba osób pracujących w gospodarce Siedlec wynosiła 24661 (11879 kobiet 48,2%), w tym w sektorze publicznym 10936 i w sektorze prywatnym 13725. Ludność w wieku przedprodukcyjnym stanowiła 15001 osób, w wieku produkcyjnym 51551 osób, natomiast w wieku poprodukcyjnym 10633 osoby. PołoŜony w otoczeniu miasta Siedlce powiat siedlecki obejmuje 13 gmin (Siedlce z siedzibą w mieście Siedlce, Mordy, Domanice, Korczew, Kotuń, Mokobody, Paprotnia, Przesmyki, Skórzec, SuchoŜebry, Wiśniew, Wodynie, Zbuczyn). Powiat siedlecki jest rejonem typowo rolniczym. Powierzchnia geodezyjna powiatu siedleckiego wynosi 1604 km 2. 4
W powiecie siedleckim zamieszkiwało (w końcu grudnia 2008r.) 80.549 osób (50 osób / 1 km 2 ), w tym 39.975 kobiet (49,6%). Liczba podmiotów gospodarczych w powiecie siedleckim zarejestrowanych w systemie REGON wg stanu na dzień 31.12.2008r. wynosiła 4310 (dane GUS), w tym 193 podmioty naleŝały do sektora publicznego i 4117 do sektora prywatnego. Wśród zarejestrowanych przedsiębiorców dominującą grupę - 3552 (82,4%) stanowiły osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Ponadto w powiecie siedleckim zarejestrowanych jest 758 jednostek prawnych i jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej, w tym: 30 spółdzielni, 92 spółki handlowe, w tym 13 z udziałem kapitału zagranicznego, 201 spółek cywilnych, 182 fundacje, stowarzyszenia i organizacje społeczne. Na koniec 2008r. liczba osób pracujących w gospodarce powiatu siedleckiego wynosiła 7151 (3231 kobiet 45,2%), w tym w sektorze publicznym 2423 i w sektorze prywatnym 4728. Ludność w wieku przedprodukcyjnym stanowiła 18475 osób, w wieku produkcyjnym 48267 osób, natomiast w wieku poprodukcyjnym 13807 osób. 5
II. STAN I STRUKTURA BEZROBOCIA W MIEŚCIE SIEDLCE I W POWIECIE SIEDLECKIM 2.1. Poziom, stopa i dynamika bezrobocia Na koniec grudnia 2009r. w ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w Siedlcach zarejestrowane były 6164 osoby bezrobotne. Oznacza to, Ŝe w ciągu 12 miesięcy liczba bezrobotnych wzrosła o 889 osób (o 16,9%). Stan bezrobocia w poszczególnych miesiącach 2008r. i 2009r. obrazuje poniŝszy wykres. 7000 Bezrobotni w latach 2008-2009 (stan na koniec miesiąca) Wykres Nr 1 6500 6000 5500 6447 5957 6352 6280 6270 6010 6192 6110 5603 5973 6039 5854 5593 5596 5815 6164 5000 4500 5284 5114 5047 5088 4947 4955 5114 5275 4000 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 2008r. 2009r. W stosunku do grudnia 2008 roku odnotowano wzrost liczby bezrobotnych zarówno w powiecie siedleckim (21,1%) jak i M. Siedlce (13,6%). Według stanu na dzień 31 grudnia 2009r. liczba zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie siedleckim wynosiła 2762 osoby (wzrost w stosunku do 2008r. o 481 osób), zaś z miasta Siedlce 3402 osoby (w porównaniu z 2008r. wzrost o 408 osób). 6
Miasto, gminy Wielkość bezrobocia w latach 2008 2009 Liczba bezrobotnych wg stanu na dzień 31.12.2008r. 31.12.2009r. Tabela Nr 1 Dynamika 31.12.2008r. 100 % m. Siedlce 2994 3402 113,6 g. Domanice 111 120 108,1 g. Kotuń 212 298 140,6 g. Korczew 125 125 100,0 m-g. Mordy 187 238 127,3 g. Mokobody 105 141 134,3 g. Paprotnia 59 65 110,2 g. Przesmyki 106 117 110,4 g. Siedlce 538 614 114,1 g. Skórzec 197 239 121,3 g. SuchoŜebry 122 167 136,9 g. Wodynie 139 155 111,5 g. Wiśniew 155 215 138,7 g. Zbuczyn 225 268 119,1 Powiat M. Siedlce 2994 3402 113,6 Powiat siedlecki 2281 2762 121,1 Powiaty razem 5275 6164 116,9 Z przedstawionych danych wynika, Ŝe w ciągu 12 miesięcy największy wzrost bezrobocia zanotowano w gminach: Kotuń o 40,6% (86 osób), Wiśniew o 38,7% (60 osób), SuchoŜebry o 36,9% (45 osób) i Mokobody o 34,3% (36 osób). Sytuację na rynku pracy odzwierciedla wskaźnik stopy bezrobocia. Jest to wyraŝony w procentach stosunek liczby zarejestrowanych bezrobotnych do liczby cywilnej ludności aktywnej zawodowo, czyli pracujących i bezrobotnych (bez osób odbywających czynną słuŝbę wojskową oraz pracowników resortów obrony narodowej i spraw wewnętrznych) według stanu na koniec okresu sprawozdawczego. Miernik ten obliczany jest przez Główny Urząd Statystyczny. 7
Stopa bezrobocia w końcu grudnia 2009r. w stosunku do czynnych zawodowo dla Miasta Siedlce wynosiła 9,7%, natomiast w powiecie siedleckim 9,5% (w województwie mazowieckim 9,0%, w kraju 11,9%). Wykres Nr 2 13,0 12,0 11,0 10,0 9,0 8,0 7,0 10,4 9,5 9,0 7,8 Stopa bezrobocia w 2009 r. (w %) 11,9 11,4 11,1 11,1 10,9 10,9 10,7 10,6 10,7 10,8 10,9 9,9 9,9 9,7 9,7 9,7 9,5 9,5 9,2 9,2 8,8 8,8 9,5 9,6 9,5 9,4 9,4 9,5 9,2 9,2 9,1 9,0 8,8 8,8 8,8 8,3 8,1 8,2 8,2 8,3 8,4 8,6 8,5 8,1 6,0 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII powiat siedlecki M. Siedlce woj.mazowieckie Polska Zbiorowość zarejestrowanych bezrobotnych podlega ciągłym zmianom. Dane o napływie (nowo zarejestrowani) i odpływie (wyrejestrowani) bezrobotnych ujmowane są w bilansie bezrobotnych będących częścią miesięcznego sprawozdania o rynku pracy. W 2009r. zarejestrowano ogółem 11068 osób, a więc o 2257 osób więcej niŝ w 2008r. Największy przyrost bezrobocia przyniósł miesiąc styczeń 2009r. 1139 osób (w tym 882 osoby bez prawa do zasiłku). 8
Bezrobotni rejestrujący się w Powiatowym Urzędzie Pracy w Siedlcach w poszczególnych miesiącach Wykres Nr 3 1300 1200 1100 1000 900 800 700 600 500 400 300 1139 1033 1042 1050 986 939 909 902 803 822 897 726 717 891 838 787 805 830 702 643 656 615 584 563 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 2008r. 2009r. Wśród nowo zarejestrowanych po raz pierwszy status bezrobotnego uzyskało 2609 osób tj. 23,6% ogółu nowo zarejestrowanych. Wykres Nr 4 1000 900 800 700 600 500 912 719 713 Bezrobotni nowo rejestrujący się w 2009r. (w poszczególnych miesiacach) 667 547 500 684 582 707 773 732 923 400 300 200 227 190 189 136 179 217 302 240 326 269 207 127 100 0 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII po raz pierwszy po raz kolejny (od 1990r.) Problem powrotu do rejestracji po raz kolejny pozostał. Wśród bezrobotnych rejestrowanych w Urzędzie znajdują się osoby, które utraciwszy poprzednio uzyskaną 9
pracę, rejestrują się powtórnie. W 2009r. 8459 osób ponownie powróciło do ewidencji Urzędu (76,4%). Osoby, które dotychczas nie pracowały stanowiły 33,4% nowych rejestracji (3692 osoby). Spośród nowo zarejestrowanych bezrobotnych kobiety stanowiły 46,1% (5097 osób), zaś bezrobotni bez prawa do zasiłku stanowili 81,1% (8978 osób). Bezrobotni rejestrujący się: Napływ do bezrobocia w latach 2008 2009 ogółem 2008r. 2009r. % ogółu napływu ogółem Tabela Nr 2 % ogółu napływu 1. Ogółem 8811 100,0 11068 100,0 w tym: kobiety 4395 49,9 5097 46,1 2. Mieszkańcy powiatu siedleckiego 3771 42,8 4951 44,7 3. Mieszkańcy powiatu M. Siedlce 5040 57,2 6117 55,3 4. Poprzednio pracujący, w tym: 5762 65,4 7376 66,6 - zwolnieni z przyczyn zakładu pracy 140 1,6 211 1,9 5. Dotychczas nie pracujący 3049 34,6 3692 33,4 6.Osoby w szczególnej sytuacji na rynku pracy: do 25 roku Ŝycia 3501 39,7 4421 39,9 które ukończyły szkołę wyŝszą, do 804 9,1 885 8,0 27 roku Ŝycia długotrwale bezrobotni 2716 30,8 2673 24,2 kobiety, które nie podjęły 407 4,6 518 4,7 zatrudnienia po urodzeniu dziecka powyŝej 50 roku Ŝycia 929 10,5 1094 9,9 bez kwalifikacji zawodowych 2256 25,6 2769 25,0 bez doświadczenia zawodowego 4051 46,0 4766 43,1 bez wykształcenia średniego 3694 41,9 4731 42,7 samotnie wychowujące co najmniej 462 5,2 480 4,3 jedno dziecko do 18 roku Ŝycia osoby, które po odbyciu kary 171 1,9 234 2,1 pozbawienia wolności nie podjęły zatrudnienia niepełnosprawni 242 2,7 391 3,5 7. Osoby posiadające prawo do zasiłku 1363 15,5 2090 18,9 8. Osoby nie posiadające prawa do zasiłku 7448 84,5 8978 81,1 10
Odpływ z bezrobocia stanowią osoby, które w danym okresie sprawozdawczym zostały z róŝnych powodów wyłączone z ewidencji bezrobotnych. Ogółem w ciągu 2009r. z ewidencji bezrobotnych wyłączono 10179 osób tj. o 556 osób więcej niŝ 2008r. (wzrost o 5,8%). Bezrobotni wyłączeni z ewidencji bezrobotnych Powiatowego Urzędu Pracy w Siedlcach, w poszczególnych miesiącach Wykres Nr 5 1400 1294 1200 1000 800 600 400 537 457 738 586 998 991 912 881 882 808 854 785 920 854 1007 661 1032 1039 830 720 701 646 669 200 0 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 2008r. 2009r. Spośród bezrobotnych wyłączonych z ewidencji w 2009r. największą grupę bezrobotnych stanowiły osoby, które podjęły pracę. Z tego powodu wyłączono 3831 bezrobotnych, co stanowiło 37,6% odpływu. Pracę niesubsydiowaną podjęło 2766 osób (72,2% wszystkich podjęć pracy), natomiast pracę subsydiowaną 1065 osób (27,8%). Drugą istotną przyczyną wyłączania z ewidencji bezrobotnych jest nie potwierdzenie gotowości do pracy 3526 osób (34,6% ogółu wyłączonych). W grupie tej znajdują się równieŝ osoby, które podjęły pracę i z opóźnieniem powiadomiły o tym fakcie Urząd. Z tytułu rozpoczęcia szkolenia wyłączono 337 osób (3,3%), staŝu 1004 osoby (9,9%), przygotowania zawodowego 31 osób (0,3%), natomiast prac społecznie uŝytecznych 334 osoby (3,3%). Dobrowolnie ze statusu bezrobotnego zrezygnowały 497 osób (4,9%). Z powodu nabycia praw emerytalnych lub rentowych wyłączono 109 osób (1,1%), natomiast praw do świadczenia 11
przedemerytalnego 37 osób (0,4%). Z tytułu ukończenia 60/65 lat wyłączono 15 osób (0,1%). Naukę w systemie dziennym w trakcie posiadania statusu bezrobotnego podjęły 33 osoby (0,3%). Z innych przyczyn wyrejestrowało się 217 osób (2,1%). Tabela Nr 3 Bezrobotni wyłączeni z ewidencji w latach 2008 2009 (wg powodów wyłączeń) Bezrobotni wyłączeni z ewidencji z powodu: z tego ogółem 2008r. 2009r. udział w odpływie (w %) ogółem udział w odpływie (w %) 1. Podjęcia pracy 4113 42,7 3831 37,6 niesubsydiowanej 3313 34,4 2766 27,2 subsydiowanej 800 8,3 1065 10,5 prace interwencyjne 268 2,8 303 3,0 z tego roboty publiczne podjęcie działalności gospodarczej 124 285 1,3 3,0 101 409 1,0 4,0 podjęcia pracy w ramach refundacji 120 1,2 251 2,5 kosztów zatrudnienia inne (PFRON) 3 0,0 1 0,0 2. Rozpoczęcia szkolenia 361 3,8 337 3,3 3. Rozpoczęcia staŝu 868 9,0 1004 9,9 4. Rozpoczęcia przygotowania zawodowego 218 2,3 31 0,3 5. Rozpoczęcia pracy społecznie uŝytecznej 298 3,1 334 3,3 6. Rozpoczęcia uczestnictwa w zajęciach Centrum Integracji Społecznej 7. Odmowy bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej lub uczestnictwa w aktywnych programach rynku pracy x x 55 0,5 x x 153 1,5 8. Nie potwierdzenia gotowości do pracy 2676 27,8 3526 34,6 9.Dobrowolnej rezygnacji ze statusu bezrobotnego 472 4,9 497 4,9 10. Podjęcia nauki 12 0,1 33 0,3 11. Ukończenia 60/65 lat 24 0,2 15 0,1 12. Nabycia praw emerytalnych lub rentowych 54 0,6 109 1,1 13. Nabycia praw do świadczenia 40 0,4 37 0,4 przedemerytalnego 14. Inne 487 5,1 217 2,1 Ogółem 9623 100,0 10179 100,0 Wskaźnik płynności rynku pracy wyraŝający stosunek liczby bezrobotnych, którzy podjęli pracę do liczby nowo zarejestrowanych bezrobotnych, wyniósł w 2009r. 34,6% (w 2008r. 46,7%). 12
2.2. Struktura bezrobotnych 2.2.1. Bezrobotni według płci Kobiety są bardziej naraŝone na bezrobocie niŝ męŝczyźni z powodu roli jaką tradycyjnie przypisuje się im w rodzinie. To kobiety zazwyczaj biorą na siebie obowiązki związane z opieką nad członkami rodziny i one przede wszystkim deklarują tego rodzaju ograniczenia przy poszukiwaniu pracy. Obowiązki domowe nie pozwalają kobietom zaakceptować niektórych propozycji pracodawców, np. praca w nocy, w systemie zmianowym, w nielimitowanym czasie pracy. Kobiety bardziej nastawione są na szukanie pracy o charakterze umysłowym i biurowym, która daje im większą szansę na uregulowanie porządku dnia i łatwiejsze podołanie obowiązkom rodzinnym. Częściej w związku z tym starają się podnosić swoje kwalifikacje dotyczące obsługi komputera, częściej uczą się języków obcych oraz wykorzystują czas pozostawania bez pracy na uzupełnienie wykształcenia. Dotychczas kobiety stanowiły większość na siedleckim rynku pracy. Ostatnio naleŝy zauwaŝyć jednak wzrost liczby bezrobotnych męŝczyzn. W końcu grudnia 2009r. liczba męŝczyzn wynosiła 3144 osoby (51,0%) i zwiększyła się w porównaniu do poprzedniego roku aŝ o 36,5% (tj. o 841 osób). Kobiety stanowiły 49,0% ogółu bezrobotnych 3020 osób. Liczba bezrobotnych kobiet zwiększyła się w porównaniu do grudnia 2008r. tylko o 1,6% (tj. o 48 osób). Spośród bezrobotnych kobiet na koniec 2009r.: 879 kobiet dotychczas nigdy nie pracowały i stanowiły one 29,1% ogółu zarejestrowanych kobiet; 403 kobiety posiadały prawo do zasiłku (13,3% ogółu zarejestrowanych kobiet); do kategorii osób będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy naleŝy zaliczyć kobiety: do 25 roku Ŝycia 753 kobiet (24,9% ogółu zarejestrowanych kobiet); długotrwale bezrobotne 1363 kobiety (45,1%); które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka 519 kobiet (17,2%); powyŝej 50 roku Ŝycia 438 kobiet (14,5%); 13
bez kwalifikacji zawodowych 817 kobiet (27,1%); bez doświadczenia zawodowego 1154 kobiety (38,2%); bez wykształcenia średniego 1097 kobiet (36,3%); samotnie wychowujące co najmniej jedno dziecko do 18 roku Ŝycia 333 kobiety (11,0%); które po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęły zatrudnienia 9 kobiet (0,3%); niepełnosprawne 121 kobiet (4,0%). Wykres Nr 6 Struktura bezrobotnych według płci (w poszczególnych miesiącach 2009r.) 3500 3200 2900 3183 3231 3049 3173 3162 3150 3012 3097 3030 2960 2961 3028 3019 3011 2892 2853 2973 3144 3020 2600 2774 2835 2701 2743 2842 2300 2000 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII kobiety męŝczyźni W 2009 r. z powodu podjęcia pracy z rejestru bezrobotnych wyłączono więcej męŝczyzn 1938 osób, tj. 50,6% ogólnej liczby bezrobotnych podejmujących pracę. Pracę podjęły 1893 kobiety (49,4%). 2.2.2. Bezrobotni zamieszkali na wsi Gminy powiatu siedleckiego są typowo rolnicze. Mieszkańcy wsi są grupą szczególnie zagroŝoną bezrobociem, gdyŝ obserwujemy w tej grupie zasobów 14
ludzkich brak odpowiednich (wymaganych i poŝądanych na rynku pracy) kwalifikacji oraz niską mobilność. NiŜsze wykształcenie ludności wiejskiej w porównaniu z ludnością miejską wynika z przeciętnie gorszego dostępu do edukacji na obszarach wiejskich. Natomiast trudna sytuacja dochodowa rodzin wiejskich ogranicza często moŝliwości kształcenia młodzieŝy wiejskiej w duŝych ośrodkach oddalonych od miejsca zamieszkania. Wśród zarejestrowanych bezrobotnych 2657 osób było mieszkańcami wsi (43,1%), w tym 1304 kobiety. W porównaniu do poprzedniego roku liczba bezrobotnych zamieszkałych na wsi wzrosła o 461 osób (tj. o 21,0%). Dynamika wzrostu liczby bezrobotnych zamieszkałych na wsi była większa niŝ dynamika wzrostu liczby bezrobotnych ogółem (16,9%). Na koniec 2009r. prawo do zasiłku posiadało 405 osób zamieszkałych na wsi, tj. 15,2% ogółu bezrobotnych mieszkańców wsi. Niski poziom kwalifikacji mieszkańców wsi jest istotnym czynnikiem determinującym wysokie bezrobocie. Osób bezrobotnych z wykształceniem poniŝej średniego jest więcej (50,7%) niŝ w mieście (45,9%), natomiast udział bezrobotnych mieszkańców wsi z wykształceniem wyŝszym wynosi 13,4% (w mieście 18,6%). Bezrobotni zamieszkali na wsi (stan na koniec miesiąca) Wykres Nr 7 3000 2700 2400 2847 2510 2756 2661 2680 2669 2607 2473 2612 2570 2639 2574 2436 2441 2558 2657 2100 2318 2165 2110 2125 2066 2086 2158 2196 1800 1500 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 2008r. 2009r. 15
2.2.3. Bezrobotni posiadający prawo do zasiłku DuŜym problemem siedleckiego rynku pracy jest mała liczba bezrobotnych posiadających prawo do zasiłku. W Powiatowym Urzędzie Pracy w Siedlcach na koniec grudnia 2009r. spośród ogólnej liczby bezrobotnych z prawem do zasiłku zarejestrowanych było 888 osób, tj. 14,4% ogółu zarejestrowanych. W porównaniu do grudnia 2008r. liczba bezrobotnych z prawem do zasiłku wzrosła o 221 osób (o 33,1%). Zaznaczyć naleŝy, Ŝe istnieje ponadto dysproporcja pomiędzy odsetkiem bezrobotnych kobiet i męŝczyzn posiadających prawo do zasiłku. Prawo do zasiłku posiadało 13,3% ogółu bezrobotnych kobiet oraz 15,4% męŝczyzn. Bezrobotni z prawem do zasiłku (stan na koniec miesiąca) Wykres Nr 8 1100 1000 900 800 700 600 500 400 300 200 1009 1005 963 970 955 922 923 852 822 840 866 888 667 621 619 579 553 515 472 437 433 453 452 455 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 2008r. 2009r. W 2009r. jednie 18,9% rejestrujących się osób nabyło prawo do zasiłku. Mała liczba noworejestrujących się bezrobotnych z prawem do zasiłku, świadczy o tym, Ŝe w Urzędzie rejestruje się niewiele osób, które przepracowały wymagany okres uprawniający do nabycia prawa do zasiłku dla bezrobotnych. 16
2.2.4. Bezrobotni zwolnieni z przyczyn dotyczących zakładu pracy W końcu 2009r. w ewidencji Urzędu pozostawały 4582 osoby bezrobotne, które przed zarejestrowaniem się w Urzędzie pracowały, w tym 192 osoby bezrobotne zwolnione z przyczyn dotyczących zakładu pracy (3,1% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych). W porównaniu ze stanem w końcu 2008r. poziom bezrobocia w omawianej kategorii bezrobotnych zmniejszył się o 19 osób, tj. o 9,0%. W 2009r. napływ osób bezrobotnych zwolnionych z przyczyn leŝących po stronie zakładu pracy wyniósł 211 osób (1,9% ogółu napływu bezrobotnych). W omawianym okresie najwięcej bezrobotnych zwolnionych w tym trybie zarejestrowało się po wykonywaniu pracy w sekcji przetwórstwo przemysłowe 85 osób (40,3% bezrobotnych zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy w 2009r.) oraz handel hurtowy i detaliczny 36 osób (tj. 17,1%). W 2009r. 10 zakładów pracy zgłosiło zamiar zmniejszenia zatrudnienia z przyczyn nie dotyczących pracownika, przewidując do zwolnienia 105 osób, natomiast tylko 5 zakładów pracy spośród zgłaszających dokonało tych zwolnień zmniejszając zatrudnienie o 41 osób. 330 Bezrobotni zwolnieni z przyczyn dotyczących zakładu pracy (stan na koniec miesiąca) Wykres Nr 9 310 290 290 283 280 270 250 230 210 190 170 220 231 233 255 250 240 239 241 235 233 234 221 227 213 211 212 203 207 211 189 192 150 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 2008r. 2009r. 17
2.2.5. Bezrobotni według wieku Wiek jest cechą demograficzną, która jest istotnym czynnikiem decydującym o atrakcyjności pracownika na rynku pracy. ZauwaŜa się róŝnice w postrzeganiu znaczenia wieku analizując zjawisko bezrobocia według kryterium płci oraz wieku. Kobiety częściej wskazują wiek jako przyczynę pozostawania bez pracy, natomiast w przypadku męŝczyzn starszy wiek postrzegany jest przez pracodawców jako dowód na bogate doświadczenie i praktykę w zawodzie. Obserwuje się takŝe, Ŝe osoby w wieku do 35 roku Ŝycia uwaŝają swój młody wiek za zaletę i atut na rynku pracy. Pomimo zauwaŝalnych korzyści zatrudniania osób starszych (doświadczenie, brak konieczności wprowadzania w zadania związane ze stanowiskiem, wysokie zaangaŝowanie w pracę, lojalność wobec pracodawcy, a szczególnie w przypadku kobiet - ustabilizowane Ŝycie prywatne, z którym nie jest juŝ związane ryzyko urlopów macierzyńskich i wychowawczych) u pracodawców pojawia się jednak tendencja ograniczająca dostęp osób starszych do rynku pracy. Niektórzy pracodawcy uwaŝają kandydatów w średnim i starszym wieku za osoby mniej perspektywiczne obawiają się chorób, zwolnień lekarskich, szybkiego przejścia na emeryturę i konieczności wypłacania odpraw. Mają tez wątpliwości co do ich zdolności do szybkiego uczenia się i przyswajania nowych umiejętności czy technologii. Młodym ludziom przypisują natomiast większą kreatywność, elastyczność w myśleniu, dynamiczność, otwartość na nowe doświadczenia cechy, które powinna, zdaniem pracodawców, posiadać nowoczesna firma, a młodzi pracownicy mogą być ich gwarantem. Pomimo obserwacji powyŝszych zjawisk na koniec grudnia 2009r. najliczniejszą grupę stanowiły osoby w wieku 25-34 lata 34,2% ogółu bezrobotnych (2105 osób) oraz w wieku 18-24 lata 25,1% (1548 osób). Powodem moŝe być zbyt małe doświadczenie zawodowe młodych osób. Osoby bezrobotne w wieku 45-54 lata stanowiły 18,1% (1118 osób), natomiast w wieku 35-44 lata stanowiły 15,2% (934 osoby). Najmniej liczne grupy stanowiły osoby w wieku 55-59 lat 6,0% (370 osób) oraz w wieku powyŝej 60 lat 1,4% (89 osób). 18
Wykres Nr 10 Struktura wiekowa bezrobotnych (stan na dzień 31 grudnia) 2500 2105 2000 1548 1754 1500 1000 1093 829 934 1156 1118 500 366 370 77 89 0 18-24 25-34 35-44 45-54 55-59 60-64 lata 2008r. 2009r. 2.2.6. Bezrobotni według wykształcenia Bezrobocie dotyczy przede wszystkim osób o niskich kwalifikacjach zawodowych, niezaleŝnie od wieku, jednak w najkorzystniejszej sytuacji na rynku pracy są osoby o najwyŝszych kwalifikacjach zawodowych i posiadające dodatkowe umiejętności. Pracodawcy szczególnie cenią sobie kandydatów z solidnym wykształceniem w danej dziedzinie oczekują stopnia magistra w przypadku szeroko poszukiwanych specjalistów i wysokich umiejętności praktycznych w przypadku osób zatrudnianych na stanowiskach robotników i pracowników wykwalifikowanych. NaleŜy jednak zauwaŝyć, Ŝe na przestrzeni 2009r. odnotowano wzrost liczby bezrobotnych legitymujących się wykształceniem wyŝszym. Na koniec grudnia 2009r. wykształceniem wyŝszym legitymowało się 1007 osób, tj. 16,3%, czyli odnotowano wzrost o 32,7% w porównaniu do poprzedniego roku. 22,0% osób posiadało wykształcenie policealne i średnie zawodowe (1353 osoby), a 13,7% posiadało wykształcenie ogólnokształcące (846 osób). 19
Wykres Nr 11 Bezrobotni według poziomu wykształcenia (stan na dzień 31 grudnia) 1600 1400 1241 1353 1253 1507 1401 1451 1200 1007 1000 800 759 621 846 600 400 200 0 wyŝsze policealne i średnie zawodowe średnie ogólnokształcące zasadnicze zawodowe gimnazjalne i poniŝej 2008r. 2009r. Osobom z niskimi kwalifikacjami często towarzyszy niewielka zdolność do ich podnoszenia w ślad za zmieniającymi się wymaganiami pracodawców, a w konsekwencji umiejętności tych osób ulegają szybszej dezaktualizacji. Ponadto osoby z niŝszym poziomem kwalifikacji zawodowych mają mniejszy zakres moŝliwych wyborów spośród istniejących ofert pracy, co w powiązaniu z mniejszą mobilnością i niskim uczestnictwem w kształceniu ustawicznym powoduje, iŝ trudniej jest im znaleźć pracę pozostają one w bezrobociu dłuŝej lub w ogóle rezygnują z poszukiwania pracy. Osoby z wykształceniem zawodowym lub niŝszym stanowiły na koniec 2009r. 48,0% zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Siedlcach (2958 osób), w tym 23,5% (1451 osób) posiadało wykształcenie gimnazjalne i poniŝej, natomiast wykształcenie zasadnicze zawodowe 24,5% (1507 osób). 2.2.7. Bezrobotni według staŝu pracy Trudności z podjęciem zatrudnienia mają przede wszystkim osoby bez doświadczenia zawodowego, które jeszcze nie pracowały. Doświadczenie zawodowe jest szczególnie istotnym kryterium wyboru pracownika, a jego brak jest duŝym 20
problemem dla młodych osób wkraczających na rynek pracy. W przypadku osób dorosłych, w przeszłości aktywnych zawodowo, równieŝ pojawia się ten problem. Posiadane bowiem przez nich doświadczenia nie zawsze są adekwatne do aktualnych potrzeb rynku pracy, np. nie zawsze nadąŝają za rozwojem technologicznym. W strukturze osób bezrobotnych w końcu grudnia 2009r. osoby bez staŝu pracy stanowiły najliczniejszą kategorię 25,7% (1582 osoby). Kolejne grupy to osoby posiadające staŝ pracy od 1 roku do 5 lat 22,5% (1388 osób) oraz ze staŝem poniŝej 1 roku 18,3% (1129 osób). Osoby ze staŝem od 5 do 10 lat stanowiły 10,8% (665 osób), natomiast ze staŝem pracy od 10 do 20 lat 12,4% (761 osób). Dość duŝą grupę stanowili bezrobotni ze staŝem pracy od 20 do 30 lat 8,3% (513 osób) oraz powyŝej 30 lat 2,0% (126 osób). Osobom takim trudniej podjąć pracę wymagającą przekwalifikowania czy zdobycia nowych umiejętności. Bezrobotni według staŝu pracy przed rejestracją (stan na dzień 31 grudnia) Wykres Nr 12 1800 1582 1600 1400 1200 1000 1386 950 1129 1027 1388 800 640 665 733 761 442 513 600 400 200 0 97 126 bez staŝu do 1 roku 1-5 lat 5-10 lat 10-20 lat 20-30 lat 30 lat i więcej 2008r. 2009r. 21
2.2.8. Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy Problem kwalifikacji, niskiej adaptacyjności i mobilności dotyczy w szczególności osób długotrwale bezrobotnych. Długi okres pozostawania bez pracy potęguje deprecjację kwalifikacji i umiejętności obniŝając prawdopodobieństwo znalezienia zatrudnienia w przyszłości. Według stanu na koniec grudnia 2009r. 21,5% ogółu zarejestrowanych (1324 osoby) pozostawało bez pracy ponad 12 miesięcy (dane dotyczą osób pozostających bez pracy powyŝej 12 miesięcy nieprzerwanie od momentu zarejestrowania się), w tym 688 osób bezskutecznie poszukiwało pracy powyŝej 24 miesięcy. Podkreślenia wymaga fakt, iŝ na siedleckim rynku pracy od dwóch lat obserwuje się korzystne zjawisko spadku liczby osób długotrwale bezrobotnych. W porównaniu do końca grudnia 2008r. nastąpił spadek aŝ o 29,6%. Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy (stan na dzień 31 grudnia) Wykres Nr 13 1800 1600 1595 1400 1200 1176 1192 1217 1215 1000 800 674 836 815 728 667 636 688 600 400 200 0 do 1 m-ca 1-3 m-ce 3-6 m-cy 6-12 m-cy 12-24 m-ce powy Ŝej 24 m-cy 2008r. 2009r. Odnotowuje się większy zasięg bezrobocia długotrwałego wśród kobiet niŝ wśród męŝczyzn. 60,4% długotrwale bezrobotnych stanowią kobiety 800 osób. Warto zwrócić uwagę na fakt, iŝ udział długotrwale bezrobotnych rośnie z ich wiekiem. Najbardziej naraŝone na długotrwałe pozostawanie bez pracy są osoby starsze, co potwierdzają dane statystyczne. NajwyŜszy udział pozostających bez pracy 22
powyŝej 12 miesięcy w ogólnej liczbie bezrobotnych występuje wśród bezrobotnych w wieku 55 lat i więcej, gdzie w końcu 2009r. wynosił 41,8%. NajniŜszy udział długotrwale bezrobotnych odnotowano zaś wśród osób, które nie przekroczyły 24 lat. Większe moŝliwości zdobycia pracy przez osoby młode nie oznaczają jednak, Ŝe w grupie tej nie ma osób zagroŝonych długotrwałym bezrobociem, o niskich kwalifikacjach, nie umiejących odnaleźć się na rynku pracy. Niemniej jednak skala problemów wśród osób młodych nie jest bardzo duŝa w tej grupie tylko co dwunasta osoba (8,1%) oczekiwała na pracę ponad rok. Długotrwale bezrobotni według poziomu wykształcenia ( stan na dzień 31 grudnia) Wykres Nr 14 700 605 600 500 400 462 329 472 347 346 300 200 184 174 159 128 100 0 wyŝsze policealne i średnie zawodowe średnie ogólnokształcące zasadnicze zawodowe gimnazjalne i poniŝej 2008r. 2009r. Kolejny waŝny czynnik to wykształcenie im wyŝszy poziom wykształcenia tym mniejsze prawdopodobieństwo znalezienia się w sytuacji długotrwałego bezrobocia. Wraz z podnoszeniem się poziomu wykształcenia odnotowuje się zmniejszanie się odsetka osób długotrwale bezrobotnych wśród osób z wykształceniem gimnazjalnym i poniŝej wyniósł 41,7%, natomiast wśród osób legitymujących się dyplomami wyŝszych uczelni wyniósł 18,3%. Podkreślenia wymaga fakt, iŝ według stanu na koniec grudnia 2009r. najbardziej zagroŝone bezrobociem długotrwałym były osoby ze staŝem pracy od 20 do 30 lat 30,8% z tej grupy pozostawało w ewidencji ponad 12 miesięcy (158 osób). 23
Sytuacja ta jest prawdopodobnie spowodowana niechętnym zatrudnianiem przez pracodawców osób starszych. MoŜna więc stwierdzić, Ŝe niŝszy wiek i wyŝszy poziom wykształcenia zmniejszają prawdopodobieństwo pozostawania bez pracy powyŝej 12 miesięcy, ale nie wykluczają tego, gdyŝ długotrwałym bezrobociem zagroŝone są takŝe osoby z dyplomami studiów wyŝszych i młode. 2.2.9. Bezrobotni będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy Bezrobotni w wieku do 25 roku Ŝycia W końcu 2009r. w ewidencji Urzędu zarejestrowanych było 1548 bezrobotnych w wieku do 25 roku Ŝycia (w tym 753 kobiety 48,6%) i stanowili oni 25,1% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych. Prawo do zasiłku posiadało 130 osób bezrobotnych w omawianej kategorii, tj. 8,4%. W 2009r. napływ bezrobotnych do 25 roku Ŝycia wyniósł 4421 osób, natomiast z ewidencji bezrobotnych wyłączono 3648 osób. Pracę podjęło 1216 osób w wieku do 25 lat. W końcu 2009r. spośród zarejestrowanych bezrobotnych do 25 roku Ŝycia najliczniejszą populację stanowiły osoby bez staŝu pracy 915 osób (59,1% ogółu bezrobotnych w tej kategorii). Drugą grupą pod względem wielkości omawianego zjawiska byli bezrobotni posiadający staŝ pracy do 1 roku 358 osób (23,1%), a następnie bezrobotni z 1-5 letnim staŝem pracy 270 osób (17,4%). Najmniej liczną populację stanowili oczywiście bezrobotni, którzy przepracowali 5-10 lat jedynie 5 osób (0,3%), co jest spowodowane młodym wiekiem tych osób. Wśród bezrobotnych w omawianej populacji dominowały osoby poszukujące pracy od 1 do 3 miesięcy - 546 bezrobotnych (35,3% ogółu bezrobotnych do 25 roku Ŝycia), najmniej liczną grupę stanowiły osoby poszukujące pracy powyŝej 24 miesięcy 23 bezrobotnych (1,5%). 24
Najwięcej bezrobotnych do 25 roku Ŝycia zarejestrowanych było z wykształceniem średnim ogólnokształcącym 507 osób (32,8%), a najmniej legitymowało się dyplomami wyŝszych uczelni 187 osób (12,1%). Bezrobotni w wieku powyŝej 50 roku Ŝycia W końcu 2009r. w ewidencji Urzędu zarejestrowanych było 1062 bezrobotnych powyŝej 50 roku Ŝycia (w tym 438 kobiet 41,2%) i stanowili oni 17,2% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych. Prawo do zasiłku posiadało 215 bezrobotnych w omawianej kategorii, tj. 20,2%. W 2009r. napływ bezrobotnych powyŝej 50 roku Ŝycia wyniósł 1094 osoby, natomiast z ewidencji bezrobotnych wyłączono 1128 osób. Pracę podjęło 278 osób w wieku powyŝej 50 roku Ŝycia. W końcu 2009r. spośród zarejestrowanych bezrobotnych powyŝej 50 roku Ŝycia najliczniejszą populację stanowiły osoby ze staŝem 20-30 lat 351 bezrobotnych (33,1% ogółu bezrobotnych w tej kategorii). Drugą grupą pod względem wielkości omawianego zjawiska byli bezrobotni posiadający 10-20 letni staŝ pracy 255 bezrobotnych (24,0%). Najmniej liczną populację stanowili bezrobotni bez staŝu pracy 50 osób (4,7%). Wśród bezrobotnych w omawianej populacji dominowały osoby poszukujące pracy powyŝej 24 miesięcy - 281 osób (26,5% ogółu bezrobotnych w tej kategorii), najmniej liczną grupę stanowiły osoby poszukujące pracy do 3 do 6 miesięcy 125 bezrobotnych (11,8%). Spośród osób powyŝej 50 roku Ŝycia najwięcej zarejestrowanych było z wykształceniem gimnazjalnym i poniŝej 415 osób (39,1%) oraz zasadniczym zawodowym 318 osób (29,9%), a najmniej legitymowało się dyplomami wyŝszych uczelni 36 osób (3,4%). Długotrwale bezrobotni W końcu 2009r. w ewidencji Urzędu zarejestrowanych było 2336 osób długotrwale bezrobotnych (w tym 1363 kobiety 58,3%) i stanowiły one 37,9% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych (definicja dotyczy osób będących w szczególnej 25
sytuacji na rynku pracy, zgodnie z art. 49 ustawy i oznacza bezrobotnych pozostających w rejestrze Urzędu łącznie przez okres ponad 12 m-cy w okresie ostatnich 2 lat). Prawo do zasiłku posiadało 4 bezrobotnych w omawianej kategorii, tj. 0,2%. W 2009r. napływ długotrwale bezrobotnych wyniósł 2673 osoby, natomiast z ewidencji bezrobotnych wyłączono 3136 osób. Pracę podjęło 760 osób długotrwale bezrobotnych. W końcu 2009r. spośród zarejestrowanych długotrwale bezrobotnych najliczniejszą populację stanowiły osoby bez staŝu 484 osoby (20,7% ogółu długotrwale bezrobotnych). Drugą grupą pod względem wielkości omawianego zjawiska byli długotrwale bezrobotni ze staŝem do 1 roku 475 osób (20,3%). Najmniej liczną populację stanowili bezrobotni, którzy przepracowali 30 lat i więcej 33 osoby (1,4%). W omawianej populacji bezrobotnych najwięcej, bo aŝ 734 osoby zarejestrowanych było w grupie wiekowej 25-34 lata (tj. 31,4% ogółu długotrwale bezrobotnych), a najmniej zaś w grupie 60-64 lata - 62 osoby (tj. 2,7%). Najwięcej długotrwale bezrobotnych zarejestrowanych w Urzędzie posiadało wykształcenie gimnazjalne i poniŝej 676 osób (28,9%) oraz zasadnicze zawodowe 614 osób (26,3%), a najmniej legitymowało się dyplomami wyŝszych uczelni 301 osób (12,9%). Bezrobotni bez kwalifikacji zawodowych W końcu 2009r. w ewidencji Urzędu zarejestrowane były 1565 osób bezrobotnych bez kwalifikacji zawodowych (w tym 817 kobiet 52,2%) i stanowiły one 25,4% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych. Prawo do zasiłku posiadało 158 bezrobotnych w omawianej kategorii, tj. 10,1%. W 2009r. napływ bezrobotnych bez kwalifikacji zawodowych wyniósł 2769 osób. Pracę podjęło 605 osób bez kwalifikacji zawodowych. W końcu 2009r. spośród zarejestrowanych bezrobotnych w omawianej populacji najliczniejszą grupę stanowiły osoby bez staŝu pracy 500 osób (31,9% ogółu bezrobotnych bez kwalifikacji zawodowych). Drugą grupą pod względem 26
wielkości omawianego zjawiska byli bezrobotni posiadający staŝ pracy do 1 roku 321 osób (20,5%). Najmniej liczną populację stanowili bezrobotni, którzy przepracowali 30 lat i więcej 21 osób (1,3%). Wśród bezrobotnych w omawianej populacji dominowały osoby poszukujące pracy od 1 do 3 miesięcy - 447 bezrobotnych (28,6% ogółu bezrobotnych w tej kategorii), najmniej liczną grupę stanowiły osoby poszukujące pracy od 12 do 24 miesięcy 157 osób (10,0%). W omawianej kategorii bezrobotnych w końcu 2009r. najwięcej, bo aŝ 481 osób zarejestrowanych było w grupie wiekowej 18-24 lata (tj. 30,7% ogółu bezrobotnych w tej kategorii), a najmniej zaś w grupie 60-64 lata 42 osoby (2,7%). Wykształcenie gimnazjalne i poniŝej posiadało 1105 osób bezrobotnych bez kwalifikacji zawodowych (70,6%), natomiast średnie ogólnokształcące 460 osób (29,4%). Bezrobotni bez doświadczenia zawodowego W końcu 2009r. w ewidencji Urzędu zarejestrowanych było 2096 osób bezrobotnych bez doświadczenia zawodowego (w tym 1154 kobiety 55,1%) i stanowili oni 34,0% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych. Prawo do zasiłku posiadało 20 bezrobotnych w omawianej kategorii, tj. 1,0%. W 2009r. napływ bezrobotnych bez doświadczenia zawodowego wyniósł 4766 osób. Pracę podjęło 1316 osób bez doświadczenia zawodowego. W końcu 2009r. spośród zarejestrowanych bezrobotnych w omawianej populacji bez staŝu pracy były 1582 osoby (75,5% ogółu bezrobotnych bez doświadczenia zawodowego), natomiast bezrobotnych posiadający staŝ pracy do 1 roku 514 osób (24,5%). Wśród bezrobotnych w omawianej populacji dominowały osoby poszukujące pracy od 1 do 3 miesięcy - 623 bezrobotnych (29,7% ogółu bezrobotnych w tej kategorii), najmniej liczną grupę stanowiły osoby poszukujące pracy powyŝej 24 miesięcy 168 osób (8,0%). 27
W omawianej kategorii bezrobotnych najwięcej, bo aŝ 1120 osób zarejestrowanych było w grupie wiekowej 18-24 lata (tj. 53,4% ogółu bezrobotnych w tej kategorii), a najmniej zaś w grupie 60-64 lata 11 osób (0,5%). Najwięcej bezrobotnych bez doświadczenia zawodowego zarejestrowanych w Urzędzie posiadało wykształcenie wyŝsze 487 osób (23,2%) oraz gimnazjalne i poniŝej 468 osób (22,3%), a najmniej wykształcenie zasadnicze zawodowe 327 osób (15,6%). Bezrobotni bez wykształcenia średniego W końcu 2009r. w ewidencji Urzędu zarejestrowanych było 2958 osób bezrobotnych bez wykształcenia średniego (w tym 1097 kobiet 37,1%) i stanowiły one 48,0% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych. Prawo do zasiłku posiadało 422 bezrobotnych w omawianej kategorii, tj. 14,3%. W 2009r. napływ bezrobotnych bez wykształcenia średniego wyniósł 4731 osób. Pracę podjęło 1290 osób bez wykształcenia średniego. W końcu 2009r. spośród zarejestrowanych bezrobotnych w omawianej populacji najliczniejszą grupę stanowiły osoby posiadające staŝ pracy od 1 do 5 lat 625 osób (21,1% ogółu bezrobotnych bez wykształcenia średniego). Drugą grupą pod względem wielkości omawianego zjawiska byli bezrobotni bez staŝu pracy 578 osób (19,5%). Najmniej liczną populację stanowili bezrobotni, którzy przepracowali 30 lat i więcej 77 osób (2,6%). Wśród bezrobotnych w omawianej populacji dominowały osoby poszukujące pracy od 1 do 3 miesięcy - 774 bezrobotnych (26,2% ogółu bezrobotnych w tej kategorii), najmniej liczną grupę stanowiły osoby poszukujące pracy od 12 do 24 miesięcy 309 osób (10,4%). W omawianej kategorii bezrobotnych w końcu 2009r. najwięcej, bo aŝ 775 osób zarejestrowanych było w grupie wiekowej 45-54 lata (tj. 26,2% ogółu bezrobotnych w tej kategorii), a najmniej zaś w grupie 60-64 lata 70 osób (2,4%). Wykształcenie gimnazjalne i poniŝej posiadało 1451 osób bezrobotnych bez wykształcenia średniego (49,1%), natomiast zasadnicze zawodowe 1507 osób (50,9%). 28
Bezrobotni samotnie wychowujący dziecko do 18 roku Ŝycia Na koniec grudnia 2009r. w Urzędzie zarejestrowane były 382 osoby samotnie wychowujące dziecko do 18 roku Ŝycia, w tym 333 to kobiety (87,2%). Prawo do zasiłku posiadało 26 bezrobotnych w omawianej kategorii, tj. 6,8%. W 2009r. napływ bezrobotnych samotnie wychowujących dziecko do 18 roku Ŝycia wyniósł 480 osób. Pracę podjęło 175 osób bezrobotnych samotnie wychowujących dziecko do 18 roku Ŝycia. W końcu 2009r. spośród zarejestrowanych bezrobotnych w omawianej populacji najliczniejszą grupę stanowiły osoby bez staŝu pracy i ze staŝem pracy od 1 do 5 lat po 94 osoby (po 24,6% ogółu bezrobotnych samotnie wychowujących dziecko do 18 roku Ŝycia). Kolejną grupą pod względem wielkości omawianego zjawiska byli bezrobotni posiadający staŝ pracy do 1 roku 90 osób (23,6%). Wśród bezrobotnych w omawianej populacji dominowały osoby poszukujące pracy od 1 do 3 miesięcy - 78 bezrobotnych (20,4% ogółu bezrobotnych w tej kategorii), najmniej liczną grupę stanowiły osoby poszukujące pracy od 12 do 24 miesięcy 52 osoby (13,6%). W omawianej kategorii bezrobotnych w końcu 2009r. najwięcej osób zarejestrowanych było w grupie wiekowej 25-34 lata 130 osób (tj. 34,0% ogółu bezrobotnych w tej kategorii). Najwięcej bezrobotnych samotnie wychowujących dziecko do 18 roku Ŝycia zarejestrowanych było z wykształceniem gimnazjalnym i poniŝej 145 osób (38,0%) oraz zasadniczym zawodowym 103 osoby (27,0%), a najmniej legitymowało się dyplomami wyŝszych uczelni 24 osoby (6,3%). Bezrobotne kobiety, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka W końcu 2009r. w ewidencji Urzędu zarejestrowanych było 519 kobiet, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka i stanowiły one 8,4% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych. Prawo do zasiłku posiadało 10 bezrobotnych w omawianej kategorii, tj. 1,9%. W 2009r. napływ bezrobotnych kobiet, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka wyniósł 518 osób, a pracę podjęło 135 kobiet. 29
W końcu 2009r. spośród zarejestrowanych bezrobotnych w omawianej populacji bez staŝu pracy było 247 osób (47,6% ogółu bezrobotnych w tej kategorii), natomiast bezrobotnych posiadający staŝ pracy do 1 roku 127 osób (24,5%). Wśród bezrobotnych w omawianej populacji dominowały osoby poszukujące pracy powyŝej 24 miesięcy - 126 bezrobotnych (24,3% ogółu bezrobotnych w tej kategorii). Najwięcej, bo aŝ 250 kobiet zarejestrowanych było w grupie wiekowej 25-34 lata (tj. 48,2% ogółu bezrobotnych w tej kategorii), a najmniej zaś w grupie 55-59 lat 6 osób (1,2%). Najwięcej bezrobotnych kobiet, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka zarejestrowanych w Urzędzie posiadało wykształcenie gimnazjalne i poniŝej 180 osób (34,7%) oraz zasadnicze zawodowe 112 osób (21,6%), a najmniej wykształcenie wyŝsze 60 osób (11,6%). Bezrobotni niepełnosprawni Na koniec grudnia 2009r. w Urzędzie zarejestrowanych było 289 bezrobotnych osób niepełnosprawnych (w tym 121 kobiet 41,9%) i stanowiły one 4,7% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych. Prawo do zasiłku posiadało 30 osób w omawianej kategorii, tj. 10,4%. W 2009r. napływ bezrobotnych niepełnosprawnych wyniósł 391 osób. Pracę podjęło 67 osób niepełnosprawnych. Wśród zarejestrowanych osób niepełnosprawnych 82,0% posiadało lekki stopień niepełnosprawności (237 osób), natomiast 18,0% umiarkowany (52 osoby), Nie było zarejestrowanych osób znacznym stopniem niepełnosprawności. Według rodzaju niepełnosprawności najwięcej bezrobotnych niepełnosprawnych odnotowano w grupie z upośledzeniem narządu ruchu 83 osoby (28,7% ogółu bezrobotnych niepełnosprawnych) oraz z chorobami psychicznymi 59 osób (20,4%). W końcu 2009r. spośród zarejestrowanych bezrobotnych w omawianej populacji najliczniejszą grupę stanowiły osoby ze staŝem pracy od 1 do 5 lat 55 osób (19,0% ogółu bezrobotnych niepełnosprawnych). Drugą grupą pod względem wielkości omawianego zjawiska byli bezrobotni posiadający staŝ pracy od 10 do 20 lat 30
52 osoby (18,0%). Najmniej liczną populację stanowili bezrobotni, którzy przepracowali 30 lat i więcej 11 osób (3,8%). Wśród bezrobotnych w omawianej populacji dominowały osoby poszukujące pracy powyŝej 24 miesięcy - 98 bezrobotnych (33,9% ogółu bezrobotnych w tej kategorii), najmniej liczną grupę stanowiły osoby poszukujące pracy do 1 miesiąca 27 osób (9,3%). W omawianej kategorii bezrobotnych w końcu 2009r. najwięcej osób zarejestrowanych było w grupie wiekowej 45-54 lata 119 osób (tj. 41,2% ogółu bezrobotnych w tej kategorii), a najmniej zaś w grupie 60-64 lata 15 osób (5,2%). Osoby niepełnosprawne cechuje niska aktywność zawodowa. Sytuacja ta spowodowana jest m.in. bardzo niskim poziomem kwalifikacji zawodowych osób niepełnosprawnych. Najwięcej bezrobotnych osób niepełnosprawnych było z wykształceniem gimnazjalnym i poniŝej oraz zasadniczym zawodowym po 100 osób (po 34,6%). Najmniej bezrobotnych posiadało dyplom ukończenia uczelni wyŝszej 15 osób, tj. 5,2% ogółu bezrobotnych niepełnosprawnych. Bezrobotni, którzy po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęli zatrudnienia W końcu 2009r. w ewidencji Urzędu zarejestrowanych było 140 bezrobotnych, którzy po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęli zatrudnienia (w tym 9 kobiet 6,4%) i stanowili oni 2,3% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych. Prawo do zasiłku posiadało 8 bezrobotnych w omawianej kategorii, tj. 5,7%. W 2009r. napływ bezrobotnych, którzy po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęli zatrudnienia wyniósł 234 osoby, natomiast pracę podjęło 25 osób. W końcu 2009r. spośród zarejestrowanych bezrobotnych, którzy po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęli zatrudnienia najliczniejszą populację stanowiły osoby ze staŝem pracy od 1 do 5 lat 42 osoby (30,0% ogółu bezrobotnych w tej kategorii) oraz posiadający staŝ pracy do 1 roku równieŝ 39 osób (27,9%). Wśród bezrobotnych w omawianej populacji dominowały osoby poszukujące pracy od 1 do 3 miesięcy 50 bezrobotnych (35,7% ogółu bezrobotnych w tej kategorii), najmniej liczną grupę stanowiły osoby poszukujące pracy od 12 do 24 miesięcy 6 bezrobotnych (4,3%). 31
W omawianej kategorii bezrobotnych najwięcej osób zarejestrowanych było w grupie wiekowej 25-34 lata oraz 45-54 lata po 41 osób (tj. po 29,3% ogółu bezrobotnych w tej kategorii), a najmniej zaś w grupie 18-24 lata 4 osoby (2,9%). Najwięcej bezrobotnych, którzy po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęli zatrudnienia posiadało wykształcenie gimnazjalne i poniŝej 81 osób (57,9%) oraz zasadnicze zawodowe 42 osoby (30,0%). 2.2.10. Bezrobotni według sekcji działalności gospodarczej Istotnym źródłem analiz odzwierciedlającym skutki dokonujących się przemian w gospodarce jest statystyka rynku pracy dotycząca bezrobotnych według Polskiej Klasyfikacji Działalności, która określa przynaleŝność ostatniego pracodawcy osoby bezrobotnej do odpowiedniej sekcji i sektora własności. Wśród populacji bezrobotnych dominują osoby, które pracowały przed nabyciem statusu bezrobotnego. W końcu grudnia 2009r. w Powiatowym Urzędzie Pracy w Siedlcach zarejestrowane były 4582 osoby poprzednio pracujące, tj. o 693 osoby (o 17,8%) więcej niŝ na koniec 2008 roku. Wykres Nr 15 1200 1000 1015 Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy (stan na 31 grudnia) 945 800 600 400 200 625 285 224 182 154 145 131 127 103 90 78 74 404 0 przetrwórstwo przemysłowe handel hurt. i detal. budownictwo administracja publiczna transport hotele i restauracje rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo usługi administrowania działalność naukowa i techniczna edukacja opieka zdrowotna działalność usługowa informacja i komunikacja dział. finansowa i ubezpieczeniowa pozostałe 32