STANDARYZACJA USŁUG DORADCZYCH W SEKTORZE EDUKACJI SEMINARIUM ORGANIZOWANE PRZEZ ZESPOŁ KOWEZIU - EURODORADZTWO POLSKA 27-28 maja 2009 rok Standard - kwalifikacje doradcy zawodowego, oraz - grupowe poradnictwo zawodowe podsumowanie pracy warsztatowej 1. CEL GŁÓWNY WARSZTATU Podjęcie próby opracowania założeń metodologicznych i merytorycznych dla dwóch standardów; Standardu kwalifikacje doradcy zawodowego Standardu świadczenia usługi grupowego poradnictwa zawodowego w odniesieniu do przyjętej definicji standardu z uwzględnieniem dostępnych/wybranych przykładów praktyk, rozwiązań, modeli w tym zakresie. 2. STRUKTURA STANDARDU Przyjęta przez grupę struktura standardu dla obszaru: KWALIFIKACJE DORADCY ZAWODOWEGO STANDARD - ZAWODOWE PORADNICTWO GRUPOWE
Źródło: Struktura standardu KNO/Kształcenia Na Odległość opracowana przez KOWEZiU, WWW.koweziu.edu.pl 3. DEFINICJA STANDARDU Przyjęta przez grupę definicja standardu: Dla standardu - KWALIFIKACJE DORADCY ZAWODOWEGO Wariant 1 wybrany przez 75% uczestników Standard - ustalona wspólnie w grupie warsztatowej norma, która wskazuje na i określa (dzięki przyjętym kryteriom) wymagany, w znaczeniu minimalny/podstawowy, niezbędny do spełnienia, poziom i rodzaj kwalifikacji zawodowych doradcy zawodowego POŻĄDANE MINIMUM Wariant 2 wybrany przez 25% uczestników Standard - ustalona wspólnie w grupie warsztatowej norma, która wskazuje na i określa (dzięki
przyjętym kryteriom) wymagany, w znaczeniu najbardziej pożądany (wzorcowy) poziom i rodzaj kompetencji zawodowych doradcy zawodowego A. POŻĄDANY WZORZEC STAN IDEALNY. Dla standardu - GRUPOWE PORADNICTWO ZAWODOWE Wariant wybrany przez 100% uczestników Standard - ustalona wspólnie w grupie warsztatowej norma, która wskazuje na i określa (dzięki przyjętym kryteriom) wymagany, w znaczeniu minimalny/podstawowy, niezbędny do spełnienia, sposób świadczenia usługi grupowego poradnictwa zawodowego POŻĄDANE MINIMUM W ZAKRESIE ORGANIZACJI, PRZYGOTOWANIA, WDROŻENIA, MONITOROWANIA I EWALUCJI USŁUGI GRUPOWEGO PORADNICTWA ZAWODOWEGO 3.1. OPERACJONALIZACJA KLUCZOWYCH POJĘĆ PRZYJĘTYCH PRZEZ GRUPĘ: Kwalifikacje: Wiedza i umiejętności uzyskiwane (ich posiadanie jest potwierdzane) wyłącznie poprzez formalne wykształcenie. Wg. T.W. Nowacki, (T.W. Nowacki, Zawodoznawstwo, 1999) kwalifikacje można określić jako zbiór umiejętności pozostających w takim związku wzajemnym, że pozwalają rozwiązywać zagadnienia właściwe dla jakiegoś obszaru działalności. ( ) kwalifikacje są zawsze do czegoś, są zawsze jakieś. Kompetencje: dyspozycję podmiotu, wyrażającą się odpowiedniością do wypełnienia określonych zadań, czyli sprawność (Kwiatkowski, Symela, 2001, s. 18 za: Wójcicka, 2001). Poziom sprawności, warunkujący efektywne zachowanie się (działanie) w jakiejś dziedzinie. ( ). Termin stosowany do oznaczenia właściwości podmiotu, ujawnianej w jego zachowaniach. Cechą zachowań będących wyrazem kompetencji jest celowość, ukierunkowanie i intencjonalność. W takim znaczeniu kompetencja jest warunkiem nabycia przez osobę możliwości sprostania naciskom i wymogom, jakich dostarczają codzienne sytuacje w miejscu pracy. Umożliwia zatem dostrzeganie i wyjaśnianie poszczególnych zjawisk oraz świadome i odpowiedzialne
zachowanie wobec nich, zgodnie z motywacją, potrzebami i interesami wszystkich zainteresowanych stron (Kwiatkowski, Symela, 2001, s. 18 za: Wójcicka, 2001). Kryterium: Warunek do spełnienia. Wskaźnik: To po czym poznamy że coś wystąpiło, zaszło, ma/miało miejsce. Cecha połączona z inną cechą takim stałym związkiem że wystąpienie jej pozwala stwierdzić obecność lub przewidzieć zaistnienie tej innej cechy (za Encyklopedią PWN). 3.2 IMPLIKACJE DLA DEFINICJI STANDARDU DLA OBSZARU - KWALIFIKACJE ZAWODOWE DORADCY ZAWODOWEGO Standard kwalifikacji zawodowych Zasady/reguły co do wymagań, charakteryzujących zbiór podstawowych (niezbędnych) umiejętności i wiedzy do wykonywania danego zawodu. Zasady te wyznaczają minimalny, rozumiany jako konieczny/niezbędny profil zawodowy - kwalifikacyjny oraz sposoby oceny przydatności zawodowej kandydatów do pracy. Standard kompetencji zawodowych Zasady/reguły co do wymagań, charakteryzujących zbiór pożądanych, wzorcowych umiejętności, wiedzy, doświadczenia i praktyki zawodowej jak również wartości, norm etycznych, motywacji, do wykonywania danego zawodu. Zasady te wyznaczają pożądany (wzorcowy) profil zawodowy - kwalifikacyjny oraz sposoby oceny przydatności zawodowej kandydatów do pracy. 4. PODOBSZARY DLA STANDARDU - KWALIFIKACJE DORADCY ZAWODOWEGO Najczęściej wskazywane przez grupę: Podobszar wiedza plus umiejętności rozumiany jako kwalifikacje zawodowe uzyskane wyłącznie poprzez formalne wykształcenie zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r., w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli
niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. Z dnia 27 marca 2009 r.) oraz z Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 września 2004 r. W sprawie standardów kształcenia nauczycieli. Na uwagę zasługuje koncepcja stopni awansu zawodowego doradcy zawodowego nawiązująca z jednej strony do koncepcji awansu zawodowego nauczyciela (Karta nauczyciela, ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela) z drugiej strony do koncepcji stopni i wynikających z nich licencji doradcy zawodowego PSZ (USTAWA z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, Dz. U. z 2009 r. Nr 6, poz. 33) W przypadku przyjęcia definicji standardu rozumianego jako stan pożądany, wzorcowy pojawiły się podobszary dodatkowe takie jak: Podobszar doświadczenie zawodowe i praktyka zawodowa mierzone liczbą miesięcy terminowania i czasu pracy Umiejętności mierzone rodzajem i określonym czasem odbytych/ukończonych szkoleń, treningów, kursów w zakresie stosowania metod, technik, narzędzi poradnictwa indywidualnego i poradnictwa grupowego. 5. PODOBSZARY DLA STANDARDU ŚWIADCZENIA USŁUGI GRUPOWEGO PORADNICTWA ZAWODOWEGO Najczęściej wskazywane przez grupę: Program zajęć/nauczania: Program powinien zawierać i określać elementy takie jak: o nazwę zajęć; o czas trwania i sposób ich organizacji; o cel główny i cele szczegółowe kształcenia; o harmonogram nauczania określający wymiar kształcenia dla poszczególnych zagadnień problemowych; o treści kształcenia w zakresie poszczególnych zagadnień problemowych; o wykaz niezbędnych do zajęć środków i materiałów dydaktycznych; o sposób badania osiągnięć uczestników procesu kształcenia,
Metody pracy Materiały i środki dydaktyczne w tym narzędzia diagnostyczne i multimedialne Infrastruktura zaplecze dydaktyczne Ewaluacja usługi Prowadzenie i archiwizacja dokumentacji doradczej 6. WNIOSKI OGÓLE a) Powinien zostać powołany kilkuosobowy zespół ekspertów, praktyków ds. opracowania standardów poradnictwa zawodowego w edukacji. b) Opracowane przez zespół standardy powinny obowiązywać na mocy prawa. c) Opracowanie standardów poradnictwa zawodowego powinno implikować zmiany w obowiązujących aktach prawnych dotyczących edukacyjnego poradnictwa zawodowego.