I N S T R U K C J A Głównego Lekarza Weterynarii Nr GIWbŜ-500-7a/09 z dnia 1 października 2009 r. w sprawie zasad postępowania przy realizacji nadzoru nad badaniami wykonywanymi przez podmioty produkujące środki spoŝywcze pochodzenia zwierzęcego w zakresie ich bezpieczeństwa oraz kontroli higieny procesów produkcji Biuro Bezpieczeństwa śywności Pochodzenia Zwierzęcego Główny Inspektorat Weterynarii Warszawa, 2009 1
Na podstawie art. 13 ust.1 pkt 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz. U. Nr 33, poz. 287 późn. zm.), w celu nadzoru nad wykonaniem rozporządzenia Komisji (WE) nr 2073/2005 z dnia 15 listopada 2005 r. w sprawie kryteriów mikrobiologicznych dotyczących środków spoŝywczych (Dz. U. UE z dnia 22.12.2005 L. 338 str. 1) oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 1441/2007 z dnia 5 grudnia 2007 r. zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 2073/2005 w sprawie kryteriów mikrobiologicznych dotyczących środków spoŝywczych (Dz. U. UE z dnia 7.12.2007 L. 322 str. 12), Główny Lekarz Weterynarii w drodze instrukcji określa zasady postępowania przy realizacji nadzoru nad badaniami wykonywanymi przez podmioty produkujące środki spoŝywcze pochodzenia zwierzęcego, w zakresie ich bezpieczeństwa oraz kontroli higieny procesów produkcji. I. WSTĘP 1) zwaŝywszy, Ŝe powiatowy lekarz weterynarii musi egzekwować poprawność postępowania nadzorowanych podmiotów przy realizacji zadań wynikających z rozporządzenia Komisji (WE) nr 2073/2005 w sprawie kryteriów mikrobiologicznych dotyczących środków spoŝywczych (Dz. U. UE z dnia 22.12.2005 L. 338 str. 1, z późn. zm.) - zwanego dalej rozporządzeniem 2073/2005; 2) zwaŝywszy, Ŝe istnieje potrzeba ujednolicenia postępowania przy określaniu i egzekwowaniu wymaganej częstotliwości wykonywania badań w celu oceny bezpieczeństwa niektórych produktów oraz higieny procesu określonej rozporządzeniem 2073/2005, w ramach pełnionego nadzoru przez powiatowego lekarza weterynarii nad podmiotami nadzorowanymi; 3) zwaŝywszy, Ŝe w ramach weryfikacji badań prowadzonych przez podmioty naleŝy dokonywać badań kontrolnych w celu oceny bezpieczeństwa produktów i higieny procesów produkcji; 4) zwaŝywszy, Ŝe prowadzenie zwiększonej liczby badań przez laboratoria Inspekcji Weterynaryjnej wymagać będzie odpowiedniej ich organizacji; Główny Lekarz Weterynarii przyjął niniejszą instrukcję. II. PRZEDMIOT INSTRUKCJI Instrukcja określa: 1) sposób sporządzania planów pobrania próbek do określania zgodności z kryteriami bezpieczeństwa Ŝywności; 2) sposób ustalania częstotliwości pobrania próbek do określania zgodności z kryteriami higieny procesów produkcyjnych w zakładach zajmujących się ubojem zwierząt rzeźnych, produkcją mięsa mielonego i surowych wyrobów mięsnych nie poddanych obróbce termicznej, produkcją mięsa odkostnionego mechanicznie; 3) sposób postępowania przy egzekwowaniu postanowień rozporządzenia 2073/2005 w zakładach podlegających nadzorowi Inspekcji Weterynaryjnej; 4) warunki dopuszczania zmian częstotliwości kontroli bezpieczeństwa niektórych produktów i higieny procesów produkcji w zakładach produkujących środki spoŝywcze pochodzenia zwierzęcego; 5) warunki dopuszczania zmian podstawowych częstotliwości kontroli bezpieczeństwa niektórych produktów i higieny procesów produkcji w zakładach produkujących środki spoŝywcze pochodzenia zwierzęcego w małych ilościach; 2
III. ZAKRES INSTRUKCJI Instrukcja swoim zakresem obejmuje postępowanie urzędowych, powiatowych i wojewódzkich lekarzy weterynarii przy sprawowaniu nadzoru nad podmiotami produkującymi środki spoŝywcze pochodzenia zwierzęcego, w szczególności zapewnieniem bezpieczeństwa produktów oraz prowadzenia badań do oceny higieny procesów produkcji. IV. CEL INSTRUKCJI Celem instrukcji jest ujednolicenie postępowania w zakresie określania częstotliwości pobrania próbek do oceny higieny procesu i bezpieczeństwa produktów oraz egzekwowania wymagań w ramach pełnionego urzędowego nadzoru przez Inspekcję Weterynaryjną. V. PRZEPISY PRAWNE I DOKUMENTY ZWIĄZANE 1) ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz. U. z 2004 r. Nr 33. poz. 287 z późn. zm.); 2) ustawa z dnia 16 grudnia 2005 r. o produktach pochodzenia zwierzęcego (Dz. U. z 2006 r. Nr 17 poz. 127 z późn. zm.); 3) rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 9 października 2006 r. w sprawie określenia spraw rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych przez powiatowego lekarza weterynarii albo urzędowego lekarza weterynarii z upowaŝnienia powiatowego lekarza weterynarii (Dz. U. z 2006 r. Nr 193, poz. 1425 z późn. zm.); 4) rozporządzenie (WE) Nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. ustanawiające szczególne przepisy w sprawie higieny środków spoŝywczych (Dz. Urz. UE L 139 z 30.04.2004, str. 1); 5) rozporządzenie (WE) Nr 853/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. ustanawiające szczególne przepisy dotyczące higieny w odniesieniu do Ŝywności pochodzenia zwierzęcego (Dz. Urz. UE L 139 z 30.04.2004, str. 55); 6) rozporządzenie (WE) Nr 854/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. ustanawiające szczególne przepisy dotyczące organizacji urzędowych kontroli w odniesieniu do produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do spoŝycia przez ludzi (Dz. Urz. UE L 139 z 30.04.2004, str. 206); 7) rozporządzenie Komisji (WE) nr 2073/2005 w sprawie kryteriów mikrobiologicznych dotyczących środków spoŝywczych (Dz. U. UE z dnia 22.12.2005 L. 338 str. 1); 8) rozporządzenie Komisji (WE) nr 1441/2007 z dnia 5 grudnia 2007 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 2073/2005 w sprawie kryteriów mikrobiologicznych dotyczących środków spoŝywczych (Dz. U. UE z dnia 7.12.2007 L. 322 str. 12); 9) rozporządzenie (WE) Nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i Ŝywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt (Dz. Urz. UE L 165 z dnia 3
30.04.2004, str. 1) w zakresie dotyczącym produktów pochodzenia zwierzęcego; 10) Kodeks Ŝywnościowy: Ogólne wytyczne dotyczące próbkowania, oraz aktualne wydania poniŝszych norm; 11) ISO 17604 Mikrobiologia Ŝywności i pasz dla zwierząt pobieranie próbek z tusz do analizy mikrobiologicznej; 12) ISO 7218 Mikrobiologia Ŝywności i środków Ŝywienia zwierząt ogólne zasady badań mikrobiologicznych; Niniejsza instrukcja jest aktem prawa wewnętrznego i nie moŝe być podstawą w rozstrzyganiu o prawach i obowiązkach podmiotów prywatnych w postępowaniu administracyjnym. VI. SPOSÓB WYKONANIA A. Postępowanie przy sporządzaniu planów badań i ich realizacji w zakresie kontroli kryteriów bezpieczeństwa 1. Powiatowy lekarz weterynarii (PLW) w celu właściwego wykonania nadzoru nad podmiotami produkującymi środki spoŝywcze pochodzenia zwierzęcego winien dokonać analizy sporządzanych w ramach kontroli wewnętrznej planów pobierania prób środków spoŝywczych dla określonych w rozdziale 1 załącznika I rozporządzenia Komisji (WE) nr 2073/2005 w sprawie kryteriów mikrobiologicznych dotyczących środków spoŝywczych (Dz. U. UE z dnia 22.12.2005 L. 338 str. 1) kryteriów bezpieczeństwa Ŝywności. Mając na uwadze ujednolicenie procesu prowadzenia analizy planowanych badań na obszarze powiatu, PLW moŝe zaproponować podmiotom nadzorowanym usystematyzowanie procesu planowania tych badań. W tym celu: 1) PLW moŝe przesłać nadzorowanym podmiotom do wypełnienia formularz /załącznik nr 1 Plan badań/ zawierający w części 1 pozycję rozporządzenia 2073/2005, określenie wymagań oraz pole do wprowadzenia planowanej liczby badań produktów, dla których określone wymaganie ma zastosowanie; 2) podmiot nadzorowany, korzystając z moŝliwości stosowania przesłanego formularza lub innego formularza zawierającego te informacje, sporządza plany pobierania próbek /dla badań wykonywanych w laboratorium własnym (jeśli posiada) oraz dla badań wykonywanych w laboratorium zewnętrznym (konieczne jest wówczas wskazanie nazwy tego laboratorium)/ kaŝdy w 2 egzemplarzach i przedłoŝyć powiatowemu lekarzowi weterynarii celem akceptacji, powyŝsze plany sporządzane są w ramach kontroli wewnętrznej prowadzonej przez podmioty; 3) powiatowy lekarz weterynarii uwzględniając analizę ryzyka przed akceptacją planów dokonuje sprawdzenia: a) czy wszystkie grupy produktów produkowane w zakładzie, dla których określono kryteria mikrobiologiczne zostały przez podmiot uwzględnione w planie badań; b) czy produkty objęte planem badań uwzględniają moŝliwy wzrost Listeria monocytogenes; c) czy proponowana liczba badań zapewni właściwą ocenę produktów na koniec procesu produkcji, jak i w okresie przydatności do spoŝycia, biorąc pod uwagę definicje partii, okresu przydatności do spoŝycia, próbki oraz próbki reprezentatywnej zawartych w rozporządzeniu 2073/2005; 4
4) po przeprowadzonej analizie planu powiatowy lekarz weterynarii nanosi poprawki lub akceptuje go bez nanoszenia poprawek; 5) powiatowy lekarz weterynarii po akceptacji przedłoŝonego planu jeden egzemplarz przekazuje podmiotowi, a drugi pozostawia w aktach inspektoratu dotyczących zakładu; 6) plan badań stanowi podstawę odniesienia w trakcie prowadzonych kontroli podmiotu i podlega porównaniu z faktycznie wykonanymi badaniami kontrolnymi bezpieczeństwa produktów; 2.Próbki w celu prowadzenia badań na obecność Salmonella do oceny bezpieczeństwa produktów takich jak mięso mielone i surowe wyroby mięsne, naleŝy pobierać raz w tygodniu po 5 próbek, a zmiana częstotliwości na mniejszą moŝe nastąpić: 1) po raz pierwszy, jeśli w trzech kolejnych 10 tygodniowych cyklach uzyskano zadowalające wyniki badań/czyli po 30 tygodniach/ lub w przypadku gdy stosowany jest krajowy lub regionalny program kontroli salmonelli; 2) po raz drugi, jeśli w ramach krajowego lub regionalnego programu kontroli salmonelli zostanie wykazane, Ŝe występowanie salmonelli u zwierząt nabywanych przez rzeźnię jest niskie; 3. JeŜeli liczba uzyskanych niezadowalających wyników przekracza dopuszczalną wartość lub nastąpiło powiadomienie w systemie alarmowym RASFF, zakład wraca do poprzednio realizowanej częstotliwości. 4. Załącznik nr 2 Bezpieczeństwo mięsa mielonego i surowych wyrobów mięsnych Salmonella, do instrukcji przedstawia sposób ustalania częstotliwości i jej zmiany w zaleŝności od otrzymanych wyników w przypadku pobierania próbek dla kontroli bezpieczeństwa mięsa mielonego i surowych wyrobów mięsnych. 5. Realizacja pobierania próbek i wyniki badań podlegają ocenie kaŝdorazowo przed zatwierdzeniem planów na rok następny. 6. PLW oceniając złoŝony przez podmiot plan pobierania próbek na rok następny uwzględnia dokonaną ocenę realizacji poprzedniego planu. B. Postępowanie przy sporządzaniu planów badań i ich realizacji w zakresie kontroli kryteriów higieny procesu 1. Powiatowy lekarz weterynarii (PLW), w celu właściwego wykonania nadzoru nad podmiotami produkującymi środki spoŝywcze pochodzenia zwierzęcego, winien dokonać analizy sporządzanych w ramach kontroli wewnętrznej planów pobierania prób dla określonych w rozdziale 2 załącznika I rozporządzenia 2073/2005 kryteriów higieny procesów. Mając na uwadze ujednolicenie procesu prowadzenia analizy planowanych badań na obszarze powiatu, PLW moŝe zaproponować podmiotom nadzorowanym usystematyzowanie procesu planowania tych badań. W tym celu: 1) PLW moŝe przesłać nadzorowanym podmiotom do wypełnienia formularz /załącznik nr 1 Plan badań/ zawierający w części 2 pozycję rozporządzenia 2073/2005, określenie wymagań oraz pole do wprowadzenia planowanej liczby badań higieny procesów, dla których określone wymaganie ma zastosowanie; 2) Podmiot nadzorowany, korzystając z moŝliwości stosowania przesłanego formularza lub innego formularza zawierającego te informacje, sporządza plany pobrania prób /dla badań wykonywanych w laboratorium zewnętrznym oraz dla badań wykonywanych w laboratorium własnym (jeśli posiada)/ kaŝdy w 2 egzemplarzach i przedłoŝyć powiatowemu lekarzowi weterynarii celem akceptacji. PowyŜsze plany sporządzane są w ramach kontroli wewnętrznej prowadzonej przez podmioty; 5
3) PLW uwzględniając analizę ryzyka przed akceptacją planów dokonuje sprawdzenia: a) czy wszystkie procesy produkcyjne, dla których określono kryteria mikrobiologiczne zostały przez podmiot uwzględnione w planie badań; b) czy proponowana liczba badań /z uwzględnieniem wymaganej częstotliwości podstawowej/ zapewni właściwą ocenę higieny procesów produkcji w zakładzie; 4) po przeprowadzonej analizie planu powiatowy lekarz weterynarii nanosi poprawki lub akceptuje go bez nanoszenia poprawek; 5) powiatowy lekarz weterynarii po akceptacji przedłoŝonego planu jeden egzemplarz przekazuje podmiotowi, a drugi pozostawia w aktach inspektoratu dotyczących zakładu; 6) plan badań stanowi podstawę odniesienia w trakcie prowadzonych kontroli podmiotu i podlega porównaniu z faktycznie wykonanymi badaniami kontrolnymi higieny procesu; 2. Próbki do oceny higieny procesu naleŝy pobierać raz w tygodniu po 5 próbek, a zmiana częstotliwości na mniejszą moŝe nastąpić po określonej liczbie kolejnych tygodni, w których uzyskano pozytywne wyniki. 1) w przypadku oceny higieny produkcji tusz końskich, wołowych, baranich, kozich i wieprzowych dla parametrów Enterobacteriaceae i liczby bakterii tlenowych - po 6 tygodniach; 2) w przypadku oceny higieny produkcji tusz końskich, wołowych, baranich, kozich, wieprzowych, drobiowych brojlerów i indyków dla obecności Salmonella po trzech kolejnych 10 tygodniowych cyklach - czyli po 30 tygodniach; 3) w przypadku oceny higieny produkcji mięsa mielonego dla parametrów E. coli i/lub liczby bakterii tlenowych - po 6 tygodniach; 3. JeŜeli liczba uzyskanych niezadowalających wyników przekracza dopuszczalną wartość, zakład wraca do poprzednio realizowanej częstotliwości. 4. Tydzień, w którym nie prowadzono produkcji traktuje się tak jak by go nie było. 5. Załącznik nr 3 do instrukcji Higiena uboju, mięso mielone, surowe wyroby mięsne, mięso odkostnione mechanicznie ogólna liczba bakterii, Enterobacteriaceae i E. coli - przedstawia sposób ustalania częstotliwości podstawowej i jej zmiany w zaleŝności od otrzymanych wyników, w przypadku pobierania próbek dla kontroli higieny procesu produkcji tusz zwierząt rzeźnych, mięsa mielonego i surowych wyrobów mięsnych, mięsa odkostnionego mechanicznie dla ocenianych parametrów liczba bakterii tlenowych, Enterobacteriaceae i E. coli. 6. Załącznik nr 4 do instrukcji Higiena procesu uboju - Salmonella - przedstawia sposób ustalania częstotliwości podstawowej pobierania próbek dla kontroli higieny procesu produkcji tusz zwierząt rzeźnych oraz tuszek brojlerów drobiowych i indyczych dla ocenianego parametru Salmonella i jego zmiany w zaleŝności od otrzymanych wyników. 7. Realizacja pobierania próbek i wyniki badań podlegają ocenie kaŝdorazowo przed zatwierdzeniem planów na rok następny. 8. PLW oceniając złoŝony przez podmiot plan pobierania próbek na rok następny uwzględnia dokonaną ocenę realizacji poprzedniego planu. C. Rozpatrywanie wniosków o odstępstwa i wydawane decyzje 1. Powiatowy lekarz weterynarii moŝe, na podstawie 4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 9 października 2006 r. w 6
sprawie określenia spraw rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych przez powiatowego lekarza weterynarii albo urzędowego lekarza weterynarii z upowaŝnienia powiatowego lekarza weterynarii (Dz. U. z 2006 r. Nr 193, poz. 1425 z późn. zm.) w drodze decyzji administracyjnej zmienić częstotliwość podstawową przy pobieraniu próbek do kontroli bezpieczeństwa i higieny w zakładach produkujących środki spoŝywcze w małych ilościach. W uzasadnionych przypadkach, na podstawie analizy ryzyka oraz uwzględniając dotychczasowe wyniki badań zakładu, w drodze decyzji ustali zmniejszoną częstotliwość podstawową, jeŝeli: 1) podmiot prowadzący małą rzeźnię lub zakład produkujący środki spoŝywcze pochodzenia zwierzęcego w małych ilościach, wystąpi z uzasadnionym wnioskiem do właściwego miejscowo powiatowego lekarza weterynarii o ustalenie zmniejszonej częstotliwości podstawowej; 2) przedstawi dotychczasowe wyniki badań mikrobiologicznych kontroli higieny procesu w zakładzie i/lub wyniki badań historycznych prowadzonych zgodnie z decyzją komisji 2001/471; 2. Zalecane do ustalania zmniejszone częstotliwości podstawowe pobrania próbek dla kontroli bezpieczeństwa i higieny procesu produkcji tusz zwierząt rzeźnych, mięsa mielonego i surowych wyrobów mięsnych w zakładach produkujących je w małych ilościach, określają odpowiednio załączniki do instrukcji: 1) Załącznik nr 5 do instrukcji określa zmniejszone częstotliwości podstawowe przy pobieraniu próbek do kontroli bezpieczeństwa dla małych zakładów produkujących mięso mielone i surowe wyroby mięsne; 2) Załącznik nr 6 do instrukcji określa zmniejszone częstotliwości podstawowe przy pobieraniu próbek do kontroli higieny procesu dla małych rzeźni koni, bydła, owiec, kóz, trzody chlewnej; 3) Załącznik nr 7 do instrukcji określa zmniejszone częstotliwości podstawowe przy pobieraniu próbek do kontroli higieny procesu dla małych rzeźni drobiu; 4) Załącznik nr 8 do instrukcji określa zmniejszone częstotliwości podstawowe przy pobieraniu próbek do kontroli higieny procesu dla małych zakładów produkujących mięso mielone i surowe wyroby mięsne; 3. W przypadku zakładów, w których liczba zwierząt poddawanych ubojowi wciągu dnia jest mniejsza od 5 sztuk, próby naleŝy pobrać od kaŝdego zwierzęcia ubijanego w dniu planowanego największego uboju. Dzienna średnia logarytmiczna będzie wyliczana poprzez obliczenie wartości logarytmu z kaŝdego pojedynczego wyniku testu, a następnie obliczenie średniej uzyskanych wartości logarytmów dla zmniejszonej liczby próbek. 4. Ustalona zmniejszona częstotliwość podstawowa dla zakładów produkujących środki spoŝywcze pochodzenia zwierzęcego w małych ilościach podlega zmianom w sposób i na zasadach określonych dla zmian częstotliwości podstawowej w zakładach o duŝych zdolnościach produkcyjnych określonych odpowiednio w załączniku nr 2 do instrukcji Bezpieczeństwo mięsa mielonego i surowych wyrobów mięsnych Salmonella lub w załączniku nr 3 do instrukcji Higiena uboju, mięsa mielonego, surowych wyrobów mięsnych, mięsa odkostnionego mechanicznie ogólna liczba bakterii, Enterobacteriaceae i E. coli lub załączniku nr 4 do instrukcji - Higiena uboju - Salmonella. 5. W przypadku uzyskania wyników niezadowalających następuje powrót do poprzednio wykonywanej częstotliwości. 6. Porównanie realizacji zmniejszonej częstotliwości podstawowej z normalną częstotliwością przedstawia załącznik nr 9 do instrukcji. Przykład: zmniejszona 7
częstotliwość podstawowa np. jeden raz na 3 tygodnie dla badania higieny tusz wieprzowych w kierunku liczby bakterii tlenowych i Enterobacteriaceae ulega dalszemu zmniejszeniu, po uzyskaniu zadowalających wyników w okresie realizacji zmniejszonej częstotliwości (przez 18 tygodni) ustalonej dla takiego zakładu. D. Weryfikacja realizacji planów 1. Weryfikację realizacji planów powiatowy lekarz weterynarii przeprowadza podczas kontroli zakładu co najmniej 3 razy w roku, poprzez analizę dokumentacji zakładowej oraz poprzez pobieranie próbek do badania w Zakładach Higieny Weterynaryjnej i następnie porównanie wyników tych badań z wynikami uzyskiwanymi przez zakład. 2. Plan badań pozostawiony w aktach inspektoratu dotyczących zakładu stanowi podstawę odniesienia w trakcie prowadzonych kontroli i podlega porównaniu z faktycznie wykonanymi badaniami wytwarzanych produktów. PLW prowadząc kontrolę w szczególności sprawdzi: 1) czy zakład realizuje załoŝony plan badań; 2) czy zakład posiada wyniki badań laboratoryjnych produktów potwierdzające ich bezpieczeństwo w okresie przydatności do spoŝycia; 3) czy zakład podejmuje właściwe działania, aby Ŝaden niebezpieczny środek spoŝywczy nie został wprowadzony na rynek, w przypadku kiedy wyniki wskazują, Ŝe wyprodukowany środek spoŝywczy jest niebezpieczny lub potencjalnie niebezpieczny dla zdrowia; 4) czy pierwotnie planowana liczba badań zapewnia właściwą ocenę produktów; 5) czy zakład dokonuje analizy tendencji; 6) czy zakład podejmuje właściwe działania w przypadku stwierdzenia niezadowalających wyników; 7) czy zakład dokonuje odpowiedniego oznakowania w zakresie konieczności poddania obróbce termicznej przed spoŝyciem; Jeśli zostanie stwierdzona niezgodność i wymaga to korekty planu - wówczas powiatowy lekarz weterynarii zaleci dokonanie zmian w planie zakładowym. W planie badań pozostawionym w aktach inspektoratu dotyczących zakładu PLW naniesie zmiany dokonane przez zakład wskutek jego zaleceń. Nowy plan ze zmianami stanowi odniesienie do dalszych kontroli. 3. Dokonując kontroli okresowej w zakładzie powiatowy lekarz weterynarii sprawdza wykonanie planu kontroli kryteriów bezpieczeństwa, w tym: 1) rzetelność realizacji planów - adekwatne i równomierne rozłoŝenie pobrania prób w roku, realizację badań przez wskazane w planie badań laboratoria badające próbki; 2) wyniki badań - kompletność i właściwa ich interpretacja; 3) prawidłowość podejmowanych działań po otrzymaniu wyników świadczących o niezgodności z wymaganiami - analiza dostawców surowca, analiza łańcucha Ŝywieniowego, zabezpieczenie produktów, dopuszczalne metody przetwarzania, wycofanie z obrotu, sposób zagospodarowania wycofanego produktu; 4. Powiatowy lekarz weterynarii dokonując kontroli okresowej w zakładzie sprawdza wykonanie planu kontroli kryteriów higieny procesu, w tym: 1) rzetelność realizacji planów - wskazane laboratorium badające próbki, sprawdzenie czy otrzymane wyniki upowaŝniają do zmiany częstotliwości podstawowej; 8
2) wyniki badań - kompletność, właściwa ich interpretacja, rejestracja zapewniająca ocenę realizacji ustalonej częstotliwości pobrania próbek; 3) prawidłowość podejmowanych działań po otrzymaniu wyników świadczących o niezgodności z wymaganiami - analiza dostawców surowca, analiza łańcucha Ŝywieniowego, szkolenia pracowników, analiza tendencji; 5. Dokonując kontroli okresowej w zakładzie, którego produkty mogą stanowić zagroŝenie dla zdrowia publicznego ze względu na obecność Listeria monocytogenes PLW sprawdza czy w ramach procedur oceny skuteczności mycia i dezynfekcji obszarów produkcyjnych i sprzętów dokonuje się oceny mikrobiologicznej na występowanie na nich Listeria monocytogenes. 6. Dokonując kontroli okresowej w zakładzie produkującym preparaty w proszku do początkowego Ŝywienia niemowląt lub Ŝywność dietetyczną w proszku specjalnego przeznaczenia medycznego przeznaczoną dla niemowląt w wieku do sześciu miesięcy, mogące stanowić zagroŝenie ze względu na obecność Enterobacter sakazakii, PLW sprawdza czy w ramach procedur oceny skuteczności mycia i dezynfekcji obszarów produkcyjnych i sprzętów dokonuje się oceny mikrobiologicznej na występowanie na nich prowadzą monitorowanie obszarów produkcyjnych oraz sprzętu dla sprawdzenia obecności bakterii z rodziny Enterobacteriaceae. 7. Po przeprowadzonej weryfikacji dokumentacji zakładowej w zakresie realizacji planów kontroli bezpieczeństwa produktów i higieny procesów po uwzględnieniu laboratorium, w którym prowadzono analizy powiatowy lekarz weterynarii ustali produkty, z których pobierze próbki w celu zbadania ich w laboratoriach Inspekcji Weterynaryjnej. 8. Liczba pobieranych próbek przez Inspekcję Weterynaryjną w celu weryfikacji powinna zawierać się w przedziale do 10% liczby próbek badanych przez zakład. 9. Uchybienia stwierdzone podczas weryfikacji powinny być dokumentowane w protokole kontroli. 10. W przypadku stwierdzenia niezgodności powiatowy lekarz weterynarii wdraŝa odpowiednie postępowanie administracyjne i egzekucyjne. 11. Powiatowy lekarz weterynarii moŝe zatwierdzić wskazane przez podmiot decyzje co do metody przetworzenia środków spoŝywczych, dla których wymagania określono w rozdziale 1 załącznika I rozporządzenia 2073/2005, w stosunku do których uzyskano niezadowalające wyniki jeŝeli zostaną spełnione łącznie poniŝsze warunki: 1) podmiot przedłoŝy uzasadniony wniosek, w którym określi swoją decyzję co do dalszego przetworzenia tych środków spoŝywczych oraz; 2) wykaŝe, Ŝe środki spoŝywcze, których to dotyczy zostały zidentyfikowane, zabezpieczone i jeśli zostały wprowadzone na rynek nie znalazły się w sprzedaŝy detalicznej oraz; 3) wykaŝe, Ŝe decyzja o takim wykorzystaniu zapadła w ramach funkcjonujących procedur opartych na zasadach HACCP i dobrej praktyki higienicznej; 4) wykaŝe, Ŝe proponowane wykorzystanie nie będzie stanowić zagroŝenia dla zdrowia publicznego lub zdrowia zwierząt, w szczególności po przeprowadzeniu badań określonych w rozdziale 1 załącznika I wyŝej cytowanego rozporządzenia. 12. Powiatowy lekarz weterynarii zatwierdzając wskazaną metodę przetworzenia środków spoŝywczych określonych w poprzednim punkcie powinien określić w decyzji, Ŝe nowy środek spoŝywczy zostanie poddany badaniom przed wprowadzeniem do obrotu na obecność bakterii, które były przyczyną niezadowalających wyników. 9
13. Wyniki badań podlegają naniesieniu na formularz umoŝliwiający przegląd wartości uzyskanych wyników i analizę tendencji. E. Określenie terminów wykonania 1. Po raz pierwszy plany badań powinny być złoŝone i poddane akceptacji przez PLW w czasie 2 miesięcy po wejściu w Ŝycie niniejszej instrukcji i powinny obejmować przewidywane badania do końca roku. 2. KaŜdy następny plan roczny winien być składany do końca grudnia na rok następny. 3. Weryfikację realizacji planów powiatowy lekarz weterynarii przeprowadza co najmniej trzy razy w roku podczas kontroli zakładu. VII. PRZEPISY KOŃCOWE 1. Traci moc instrukcja GLW Nr GIWhig-500-7/09 z dnia 4 kwietnia 2007 r. w sprawie zasad postępowania przy realizacji nadzoru nad badaniami wykonywanymi przez podmioty produkujące środki spoŝywcze pochodzenia zwierzęcego w zakresie ich bezpieczeństwa oraz kontroli higieny procesów produkcji. 2. Niniejsza instrukcja wchodzi w Ŝycie z dniem podpisania. 10