Wprowadzenie do obrotu żywności regionalnej i tradycyjnej (POLAGRA-Smaki Regionów 2012) Główny Lekarz Weterynarii Janusz Związek

Transkrypt

1 Wprowadzenie do obrotu żywności regionalnej i tradycyjnej (POLAGRA-Smaki Regionów 2012) Główny Lekarz Weterynarii Janusz Związek

2 Podział zakładów produkujących na małą skalę Sprzedaż bezpośrednia produkty pierwotne, Zakłady prowadzące działalność Marginalną, Lokalną i Ograniczoną (MLO), Zakłady o małej zdolności produkcyjnej rzeźnie, zakłady rozbioru i przetwórstwa Zakłady wytwarzające żywność tradycyjną

3 Prawodawstwo rozporządzenie (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności, rozporządzenie (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych, rozporządzenie (WE) nr 853/2004 Parlamentu Europejskiego I Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. ustanawiające szczególne przepisy dotyczące higieny w odniesieniu do żywności pochodzenia zwierzęcego, rozporządzenie Komisji (WE) nr 2073/2005 w sprawie kryteriów mikrobiologicznych dotyczących środków spożywczych,

4 Prawodawstwo ustawa z dnia 16 grudnia 2005 r. o produktach pochodzenia zwierzęcego (Dz. U. z 2006 r. Nr 17, poz. 127) rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 września 2010 r. w sprawie sposobu ustalania weterynaryjnego numeru identyfikacyjnego (Dz. U. z 2010 r. Nr 173, poz. 1178) rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 października 2007 r. w sprawie projektu technologicznego zakładu w którym ma odbywać się działalność w zakresie produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego (Dz. U. z 2007 r. Nr 204, poz. 1477) rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 8 czerwca 2010 r. w sprawie szczegółowych warunków uznania działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 753) rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 29 grudnia 2006 r. w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej (Dz. U. z 2007 r. Nr 5, poz.38)

5 Prawodawstwo rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie niektórych wymagań weterynaryjnych, jakie powinny być spełnione przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego w rzeźniach o małej zdolności produkcyjnej (Dz.U nr 98 poz. 630) rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie niektórych wymagań weterynaryjnych, jakie powinny być spełnione przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego w określonych zakładach o małej zdolności produkcyjnej (Dz.U nr 98 poz. 629) rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 27 lipca 2007 r. w sprawie ogólnych odstępstw od wymagań higienicznych w zakładach produkujących żywność tradycyjną pochodzenia zwierzęcego (Dz.U nr 146 poz. 1024)

6 Prawodawstwo Instrukcja Głównego Lekarza Weterynarii Nr GIWhig-500-3/08 z dnia 20 marca 2008 r. w sprawie postępowania organów Inspekcji Weterynaryjnej przy zatwierdzaniu zakładów, zatwierdzaniu warunkowym oraz rejestracji zakładów sektora spożywczego, zawieszaniu i cofaniu zatwierdzenia zakładom, Instrukcja Głównego Lekarza Weterynarii Nr GIWbż-500-2/2011 z dnia 1 września 2011 r. w sprawie określenia, na podstawie analizy ryzyka, częstotliwości kontroli podmiotów sektora spożywczego objętych urzędowym nadzorem Inspekcji Wet., Instrukcja Głównego Lekarza Weterynarii Nr GIWbż-500-7a/09 z dnia 1 października 2009 r. w sprawie zasad postępowania przy realizacji nadzoru nad badaniami wykonywanymi przez podmioty produkujące środki spożywcze pochodzenia zwierzęcego w zakresie ich bezpieczeństwa oraz kontroli higieny procesów produkcji,

7 Podstawy prawne systemu kontroli Podstawy prawne systemu kontroli przepisy Unii Europejskiej (rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady, rozporządzenia i decyzje Komisji); polskie przepisy: o powszechnie obowiązujące - ustawa o Inspekcji Weterynaryjnej, ustawa o produktach pochodzenia zwierzęcego, rozporządzenia wykonawcze MRiRW do tych ustaw; o akty prawa wewnętrznego (mające wyłącznie zastosowanie do organów Inspekcji Weterynaryjnej oraz urzędowych lekarzy weterynarii) instrukcje GLW

8 Procedura rejestracji zakładów Podmiot prowadzący działalność rejestrowaną zgodnie z art. 20 ustawy oraz art. 6 ust. 2 rozporządzenia (WE) 852/2004, za wyjątkiem zakładów opisanych w literze C pkt. 4 i 7-9 sporządza projekt technologiczny zakładu w zakresie przewidzianym w Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 października 2007 r. w sprawie projektu technologicznego zakładu w którym ma odbywać się działalność w zakresie produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego (Dz. U. z 2007 r. Nr 204, poz. 1477) i przesyła go wraz z wnioskiem o wpis do rejestru PLW

9 Procedura rejestracji zakładów Do wniosku załącza się informacje dotyczące zakresu, wielkości produkcji oraz rodzaju produktów, które mają być produkowane w zakładzie. Projekt technologiczny (wersja uproszczona), (art. 3 Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 października 2007 r. w sprawie projektu technologicznego zakładu w którym ma odbywać się działalność w zakresie produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego (Dz. U. z 2007 r. Nr 204, poz. 1477).

10 Procedura rejestracji zakładów- Projekt technologiczny MOL Projekt technologiczny zakładu, w którym ma być prowadzona działalność marginalna, lokalna i ograniczona powinien składać się z części opisowej oraz części graficznej. Część opisowa projektu technologicznego powinna zawierać: określenie rodzaju działalności, z uwzględnieniem rodzaju surowców oraz przeznaczenia produktów pochodzenia zwierzęcego, określenie rodzaju produktów pochodzenia zwierzęcego, które będą produkowane w zakładzie, szczegółowy opis procesów produkcyjnych w zakładzie, wykaz pomieszczeń zakładu z uwzględnieniem ich przeznaczenia, powierzchni, wymaganej wysokości oraz sposobu wykończenia posadzek, ścian i sufitów, wykaz maszyn, urządzeń, instalacji oraz narzędzi przeznaczonych do produkcji,

11 Procedura rejestracji zakładów- Projekt technologiczny MOL wyszczególnienie wymaganych parametrów fizycznych w pomieszczeniach zakładu, w których jest to konieczne ze względu na technologię i bezpieczeństwo produkcji, w tym temperatury, wilgotności powietrza, kierunku przepływu powietrza, prędkości ruchu powietrza i wielokrotności wymiany powietrza w jednostce czasu, a także natężenia światła w miejscach przeprowadzania, badania i kontroli, określenie sytemu dostawy i dystrybucji wody, ze szczególnym uwzględnieniem jej zużycia, opis sposobu magazynowania zużytych opakowań, a także odpadów i ścieków oraz ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi, opis sposobów czyszczenia, odkażania, dezynsekcji i deratyzacji, określenie tygodniowej zdolności produkcyjnej zakładu

12 Procedura rejestracji zakładów- Projekt technologiczny MOL Część graficzna projektu technologicznego powinna przedstawiać: rzuty poziome kondygnacji zakładu, z zaznaczeniem pomieszczeń i wyróżnieniem stref o różnym stopniu ryzyka zanieczyszczenia mikrobiologicznego, rzuty poziome kondygnacji zakładu, z zaznaczeniem pomieszczeń i wyróżnieniem stref, miejsca, w których odbywają się poszczególne etapy produkcji, stanowiska pracy, lokalizację maszyn, instalacji i urządzeń produkcyjnych, od przyjęcia surowców do wysyłki produktów.

13 Procedura rejestracji zakładów Zatwierdzenie projektu technologicznego w drodze decyzji administracyjnej powinno nastąpić w terminie 30 dni od dnia wszczęcia postępowania w tej sprawie.

14 Procedura rejestracji zakładów Na 30 dni przed planowanym rozpoczęciem działalności, podmiot składa wniosek o wpis do rejestru zakładów oraz wniosek o rejestrację zakładu, który zawiera: imię, nazwisko, miejsce zamieszkania i adres albo nazwę, siedzibę i adres wnioskodawcy, określenie rodzaju i zakres działalności, która ma być prowadzona, w tym rodzaj produktów pochodzenia zwierzęcego, które mają być produkowane w tym zakładzie, określenie lokalizacji zakładu, w którym ma być prowadzona działalność.

15 Procedura rejestracji zakładów Dokumenty dołączone do wniosku: aktualny odpis z Krajowego Rejestru Sądowego, albo zaświadczenie z ewidencji działalności gospodarczej, albo kopia zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE udzielonego przez inne państwo członkowskie UE (dotyczy cudzoziemca) albo zaświadczenie o wpisie do ewidencji gospodarstw (numer identyfikacyjny gospodarstwa, z wyłączeniem gospodarstw rybackich).

16 Procedura rejestracji zakładów Właściwy PLW: Rejestruje wniosek W ciągu 30 dni dokonuje kontroli zakładu podczas której sprawdza się czy zakład: spełnia wymagania prawa żywnościowego wynikające z przepisów UE i przepisów krajowych, posiada opracowane procedury nadzoru właścicielskiego (GMP, GHP oraz system HACCP). Wydaje decyzję administracyjną, nadaje zakładowi weterynaryjny numer identyfikacyjny (z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 września 2010 r. w sprawie sposobu ustalania weterynaryjnego numeru identyfikacyjnego (Dz. U. z 2010 r. Nr 173, poz. 1178) oraz przekazuje za pośrednictwem WLW informacje o zarejestrowanym zakładzie GLW na bieżąco drogą elektroniczną ( w postaci odpowiedniego załącznika) oraz pocztą.

17 Procedura rejestracji zakładów Weterynaryjny numer identyfikacyjny (WNI) składa się z następujących cyfr: pierwsza i druga oznacza symbol województwa, trzecia i czwarta symbol powiatu, piata i szósta zakres i rodzaj działalności o w przypadku sprzedaży bezpośredniej jest to cyfra 56 o w przypadku prowadzenia działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej, jest to cyfra 73

18 Procedura rejestracji zakładów Załącznik nr 6 wpis - wykreślenie Wykaz podmiotów prowadzących działalność marginalną lokalną i ograniczoną (MLO) zgodnie z rozporządzeniem MRiRW z dnia 8 czerwca 2010 r. w sprawie szczegółowych warunków uznania działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej (Dz. U Nr 113, poz. 753) The list of registered FBOs according to the Regulation of MARD on marginal, localized and restricted activity Lp. Ref. Wet. Nr Ident. Veterina ry Identific ation No Nazwa zakładu Name of establishme nt Adres zakładu Address of establishme nt 2 pkt 1a 2 pkt 1b Rodzaj działalności* Kind of activity 2 pkt 1c 2 pkt 1d 2 pkt 1e 2 pkt 1f 2 pkt 1g Uwagi Remarks 1 2 3

19 Procedura rejestracji zakładów Załącznik nr 7 wpis - wykreślenie Lista podmiotów zakwalifikowanych do sprzedaży bezpośredniej zgodnie z rozporzadzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 29 grudnia 2006r. w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej - nieprzetworzone produkty pszczele ( 2 ust. 1 pkt 8) Lp Wet. Nr Identyfikacyjny Nazwa podmiotu Adres podmiotu Zakres działalności Odpowiednio: drób ( 2 ust. 1 pkt 1) zajęczaki ( 2 ust. 1 pkt 2) zwierzęta łowne ( 2 ust. 1 pkt 3) produkty rybołówstwa ( 2 ust. 1 pkt 4) żywe ślimaki lądowe ( 2 ust. 1 pkt 5) surowe mleko i śmietana ( 2 ust. 1 pkt 6) jaja konsumpcyjne ( 2 ust. 1 pkt 7)

20 Procedura rejestracji zakładów Główny Lekarz Weterynarii dokonuje zmian w wykazach zakładów zarejestrowanych, po otrzymaniu zmienionych rejestrów w części dotyczącej danego zakładu, bez zbędnej zwłoki. GLW udostępnia wykazy zarejestrowanych zakładów innym państwom członkowskim oraz opinii publicznej zamieszczając je na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Weterynarii wg ścieżki dostępu: Higiena produktów pochodzenia zwierzęcego/wykaz zakładów zarejestrowanych. W przypadku wydania przez PLW decyzji o ograniczeniu produkcji, zawieszeniu produkcji, zakazie produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego i/lub skreśleniu zakładu z rejestru (art. 20 ustawy, o produktach pochodzenia zwierzęcego Dz. U. z 20120, Nr 47, poz. 278) PLW powiadamia o tym niezwłocznie GLW, przesyłając za pośrednictwem WLW informację w przedmiotowej sprawie (poczta) oraz drogą elektroniczną ( , zmiany naniesione w odpowiednim załączniku).

21 MLO wymagania ogólne Definicja działalności Marginalnej, Lokalnej i Ograniczonej (MLO) zawarta w art. 1 ust. 5 lit. b (ii) rozporządzenia (WE) nr 853/2004. Są to zakłady detaliczne prowadzące produkcję i sprzedające produkty konsumentom końcowym oraz prowadzące dostawy części swojej produkcji wyłącznie do innych zakładów detalicznych zaopatrujących konsumentów końcowych. Brak możliwości prowadzenia dostaw do zakładów produkcyjnych.

22 MLO wymagania ogólne 1. Zatwierdzenie przez PLW projektu technologicznego zakładu; 2. Rejestracja zakładu i nadanie przez PLW weterynaryjnego numeru identyfikacyjnego; 3. Mięso wołowe, wieprzowe, kozie i baranie musi być pozyskane ze zwierząt poddanych ubojowi w rzeźni; 4. Inne mięsa: pozyskane ze zwierząt poddanych ubojowi w rzeźni lub w gospodarstwie; 5. Wymagania dla prowadzenia działalności MLO regulowane przez Rozporządzenie (WE) nr 852/2004; 6. Wymagania dotyczące kryteriów mikrobiologicznych regulowane przez Rozporządzenie Komisji 2073/2005.

23 MLO wymagania ogólne Brak limitu w odniesieniu do sprzedaży konsumentom w miejscu produkcji, ale obowiązek prowadzenia dostaw do innych zakładów detalicznych Wielkość dostaw ograniczona do: - 1 tony/ tydz. dla świeżego mięsa, surowych wyrobów mięsnych oraz mięsa mielonego wołowego, wieprzowego, baraniego, koziego i końskiego, - 0,5 tony/ tydz. dla świeżego mięsa i surowych wyrobów mięsnych drobiowych i zajęczaków, - 1,5 tony/ tydz. produktów mięsnych - 0,5 tony/ tydz. świeżego mięsa, surowych wyrobów mięsnych i mięsa mielonego ze zwierząt łownych, dzikich utrzymywanych w warunkach fermowych

24 Obszar działalności: województwo lub na obszarze sąsiadujących z tym województwem powiatów położonych na obszarach innych województw MLO wymagania ogólne

25 Sprzedaż bezpośrednia - ogólne wymagania 1. Zatwierdzenie przez PLW projektu technologicznego zakładu; 2. Rejestracja zakładu i nadanie przez PLW weterynaryjnego numeru identyfikacyjnego; 3. Wymagania dotyczą: konstrukcji pomieszczeń produkcyjnych, zabezpieczenia przed szkodnikami, sprzętu, wentylacji, oświetlenia, stosowanej wody (lodu), temperatury mięsa, warunków higieny produkcji i personelu, usuwania odpadów.

26 Sprzedaż bezpośrednia - ogólne wymagania Sprzedaż bezpośrednia produktów pochodzenia zwierzęcego może być prowadzona: przez producenta konsumentowi końcowemu (rolnik, koło łowieckie -konsument), na terenie gospodarstwa producenta, na targowiskach, do zakładów prowadzących handel detaliczny zaopatrujących konsumentów końcowych

27 Sprzedaż bezpośrednia ogólne wymagania Drób: roczna produkcja nie większa niż: indyki i gęsi sztuk, inne gatunki drobiu sztuk dozwolona wielkość sprzedaży tuszek: indyków lub gęsi 50/tydz., innych gatunków drobiu 200/tydz. Zajęczaki: roczna produkcja - brak limitu dozwolona wielkość sprzedaży tuszek: brak limitu Zwierzęta łowne: brak limitów sprzedaży, ale może ona dotyczyć pojedynczych nieoskórowanych tusz grubej zwierzyny łownej i niewielkich ilości tuszek drobnej zwierzyny łownej

28 Sprzedaż bezpośrednia ograniczona jest do obszaru województwa i województw sąsiadujących Sprzedaż bezpośrednia - ogólne wymagania

29

30 Ogólne warunki mała zdolność produkcyjna Zwierzęta gospodarskie kopytne lub kopytne zwierzęta dzikie utrzymywane w warunkach fermowych - 20 jednostek przeliczeniowych tygodniowo i jednostek przeliczeniowych rocznie sztuk drobiu 100 sztuk ptaków bezgrzebieniowych 5 ton mięsa bez kości tygodniowo

31 Mała zdolność produkcyjna wielkość jednostek przeliczeniowych Świnia: powyżej 100 kg 0.2 jedn. przel kg 0.15 jedn. przel. poniżej 15 kg 0.05 jedn. przel. Bydło: powyżej 3 miesięcy 1 jedn. przel. poniżej 3 miesięcy 0.5 jedn. przel.

32 Ogólne warunki mała zdolność produkcyjna 1. Zatwierdzenie przez PLW projektu technologicznego zakładu; 2. Zatwierdzenie zakładu oraz nadanie weterynaryjnego numeru identyfikacyjnego; 3. Opracowane i wdrożone procedury GHP/GMP oraz HACCP

33 Ogólne warunki mała zdolność produkcyjna Spełnienie wymagań regulowanych w Rozporządzeniu PEiR 853/2004, załącznik III, sekcja I, II i V, rozdział II, IV i V Spełnienie wymagań dotyczących kryteriów mikrobiologicznych regulowanych w Rozporządzeniu Komisji 2073/2005 Odstępstwa regulowane przez rozporządzenie MR Znak identyfikacyjny: okrągły PL WNI IW

34

35 Produkty tradycyjne Żywność tradycyjna* produkty rolne i środki spożywcze: a) których nazwy są zarejestrowane zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) Nr 509/2006 lub rozporządzeniem Rady (WE) Nr 510/2006; b) w stosunku do których wnioski o rejestrację zostały wysłane do Komisji Europejskiej zgodnie z przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rolnych i środków spożywczych oraz o produktach tradycyjnych; c) umieszczone na liście produktów tradycyjnych prowadzonej przez ministra właściwego ds. rynków rolnych *Definicja zawarta w art. 3 ust. 3 pkt. 60 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2010 Nr 136, poz. 914 z późn. zm.)

36 Ogólne warunki produkty tradycyjne Odstępstwa od wymagań związanych z tradycyjnym wytwarzaniem produktów dotyczą pomieszczeń i sprzętu, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 852/2004 Załącznik II, Rozdział II i V.

37 Ogólne warunki produkty tradycyjne W Polsce produkty tradycyjne znajdują się na Liście Produktów Tradycyjnych tworzonej przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Unia Europejska obejmuje takie produkty ochroną jako produkt o: Chronionej Nazwie Pochodzenia, Chronionym Oznaczeniu Geograficznym, lub jako Gwarantowana Tradycyjna Specjalność.

38 Przejrzystość łańcucha pokarmowego - traceability Produkcja pierwotna Transport Przetwórstwo Transport & składowanie Sprzedaż detaliczna Konsument końcowy

39 Możliwość śledzenia traceability traceability - możliwość odtworzenia i śledzenia żywności, pasz, zwierząt przeznaczonych na żywność, lub substancji zamierzonych lub przeznaczonych do wprowadzenia do żywności lub pasz, poprzez wszystkie etapy produkcji, przetwórstwa i dystrybucji.

40 Możliwość śledzenia traceability Podmioty działające na rynku spożywczym powinny mieć systemy i procedury, które umożliwią udostępnianie odpowiednich informacji na żądanie właściwych władz Żywność lub pasze wprowadzane na rynek powinny być stosownie etykietowane lub oznakowane w celu ułatwienia ich monitorowania, za pomocą stosownej dokumentacji lub informacji Podmioty działające na rynku spożywczym powinny mieć systemy i procedury, które umożliwią udostępnianie odpowiednich informacji na żądanie właściwych władz Żywność lub pasze wprowadzane na rynek powinny być stosownie etykietowane lub oznakowane w celu ułatwienia ich monitorowania, za pomocą stosownej dokumentacji lub informacji

41 Możliwość śledzenia traceability o Od stycznia 2005 wszystkie podmioty działające na rynku spożywczym w EU są zobowiązane do stosowania systemu traceability. o ISO 22005:2007 Identyfikowalność w łańcuchu żywnościowym - Ogólne zasady i podstawowe wymagania przy projektowaniu i wdrażaniu systemu o ISO 22005:2007 podaje wymagania dla systemu identyfikowalności od rolnika do sklepu (od pola do stołu)

42 Dziękuję Państwu za uwagę!