Materiały i tworzywa pochodzenia naturalnego

Materiały i tworzywa pochodzenia naturalnego 1. Przyporządkuj opisom odpowiadające im pojęcia. Wpisz litery (A I) w odpowiednie kratki. 3 p. A. hydraty D. wapno palone G. próchnica B. zaprawa wapienna E. wapno gaszone H. wietrzenie skał C. zaprawa gipsowa F. właściwości sorpcyjne gleby I. degradacja gleby Im jej więcej w glebie, tym lepsze warunki rozwoju roślin. Zdolność gleby do pochłaniania cząsteczek lub jonów z zawiesin znajdujących się w glebie. Długotrwałe działanie na skały wody, powietrza i temperatury. Proces niszczenia gleby wskutek nieracjonalnego jej użytkowania i zanieczyszczeń. Tlenek wapnia. Wodorotlenek wapnia. Sole uwodnione zawierające w sieci krystalicznej cząsteczki wody. Mieszanina gipsu palonego i wody. Mieszanina wapna gaszonego, piasku i wody. 2. Uzupełnij ogólny podział surowców mineralnych. 2 p. 3. Zapisz wzory sumaryczne głównych składników przedstawionych skał i minerałów. 3 p. kalcyt kreda kwarc gips agat 1

4. Uzupełnij równania reakcji chemicznych. Przy każdym z nich zaznacz nazwę procesu, w którym ta reakcja chemiczna zachodzi. Wstaw znak X w odpowiednią kratkę. 3 p. A. otrzymywanie wapna gaszonego C. identyfikacja skał wapiennych B. otrzymywanie zaprawy wapiennej D. otrzymywanie gipsu palonego CaO + H 2 O A / B / C / D Ca(OH) 2 + SiO 2 + H 2 O A / B / C / D CaCO 3 + 2 HCl + H 2 O + CO 2 A / B / C / D 2 (CaSO 4 2 H 2 O) T + 3 H 2 O A / B / C / D 5. Uzupełnij zdania, zapisując wzory sumaryczne związków chemicznych lub nazwy odpowiednich rodzajów szkła. 2 p. Podstawowymi surowcami do produkcji szkła krzemianowego są: piasek ( ), wapień ( ) i soda ( ). uzyskujemy, dodając do masy szklanej tlenki metali (niklu, kobaltu, chromu). pękając, rozpada się na kawałki o zaokrąglonych brzegach. 6. Oblicz zawartość procentową wody w hydracie Na 2 SO 4 10 H 2 O (m Na = 23 u, m S = 32 u, m O = 16 u, m H = 1 u). 2 p. Odpowiedź: Zawartość procentowa wody w hydracie Na 2 SO 4 10 H 2 O wynosi. 7. Wapień zawiera 83% węglanu wapnia. Oblicz, ile gramów tlenku wapnia można otrzymać w wyniku prażenia 200 g wapienia (m Ca = 40 u, m C = 12 u, m O = 16 u). Zapisz równanie tej reakcji chemicznej. 3 p. Równanie reakcji chemicznej: Odpowiedź: Podczas prażenia 200 g wapienia można otrzymać tlenku wapnia. 2

Grupa B Materiały i tworzywa pochodzenia naturalnego 1. Przyporządkuj opisom odpowiadające im pojęcia. Wpisz litery (A I) w odpowiednie kratki. 3 p. A. wapno palone D. hydraty G. zaprawa gipsowa B. zaprawa wapienna E. wietrzenie skał H. wapno gaszone C. próchnica F. degradacja gleby I. właściwości sorpcyjne gleby Im jej więcej w glebie, tym lepsze warunki rozwoju roślin. Zdolność gleby do pochłaniania cząsteczek lub jonów z zawiesin znajdujących się w glebie. Długotrwałe działanie na skały wody, powietrza i temperatury. Proces niszczenia gleby wskutek nieracjonalnego jej użytkowania i zanieczyszczeń. Tlenek wapnia. Wodorotlenek wapnia. Sole uwodnione zawierające w sieci krystalicznej cząsteczki wody. Mieszanina gipsu palonego i wody. Mieszanina wapna gaszonego, piasku i wody.. 2. Uzupełnij podział surowców mineralnych ze względu na zastosowania. 2 p. 3. Wpisz wzory sumaryczne głównych składników przedstawionych skał i minerałów. 3 p. kryształ górski marmur piasek anhydryt ametyst 1

4. Uzupełnij równania reakcji chemicznych. Przy każdym z nich zaznacz nazwę procesu, w którym ta reakcja chemiczna zachodzi. Wstaw znak X w odpowiednią kratkę. 3 p. A. produkcja szkła krzemianowego C. otrzymywanie wapna palonego B. twardnienie zaprawy gipsowej D. twardnienie zaprawy wapiennej CaCO 3 T + CO 2 A / B / C / D Ca(OH) 2 + CO 2 + H 2 O A / B / C / D 2 CaSO 4 H 2 O + 3 H 2 O A / B / C / D Na 2 O + SiO 2 A / B / C / D 5. Uzupełnij zdania, zapisując wzory sumaryczne związków chemicznych lub nazwy odpowiednich rodzajów szkła. 2 p. Szkło kryształowe zawiera znaczne ilości tlenku ołowiu(ii) i tlenku potasu. Szkło laboratoryjne wytwarza się z dodatkiem tlenku boru i tlenku glinu. charakteryzuje się dużą gęstością, a po oszlifowaniu silnym połyskiem. 6. Zawartość procentowa wody w hydracie CuSO 4 x H 2 O wynosi 36%. Ustal wzór sumaryczny tego hydratu (m Cu = 64 u, m S = 32 u, m O = 16 u, m H = 1 u). 2 p. Odpowiedź: Wzór sumaryczny hydratu to. 7. Wapień zawiera 83% węglanu wapnia. Oblicz, ile gramów tlenku węgla(iv) wydzieli się podczas reakcji identyfikacji 200 g wapienia kwasem solnym (m Ca = 40 u, m C = 12 u, m O = 16 u). Zapisz równanie reakcji chemicznej. 3 p. Równanie reakcji chemicznej: Odpowiedź: Podczas reakcji identyfikacji 200 g wapienia kwasem solnym wydzieli się tlenku węgla(iv). 2

Grupa a Sprawdziany 107 I 2 p. A. alotropia C. B. D. F. 2 2 p.. 3. 2 p.. A. B. C.

108 Sprawdziany 4 1 p. A. B. C. D. 5 1 p. A. B. C. D. 6 2 p. A. B. C.. 7 1 p.. 8 4 p. 5 12

Grupa b Sprawdzian 1 data I A. C. E. B. D. F. 2 A. B. C.

2 Sprawdzian 4 1 p. 5 1 p. 6 2 p. 7 1 p. 8 4 p. Wzór sumaryczny Stosunek masowy C H 30 u 80% C, 20% H CH 4 C H 84% C, 16% H C H 5 : 1

Grupa A Środki czystości i kosmetyki 1. Dopasuj pojęcia do ich opisów. Wpisz litery (A G) w odpowiednie kratki. 3 p. A. emulsja typu O/W D. materiały hydrofilowe G. zmydlanie tłuszczu B. emulgator E. materiały hydrofobowe C. eutrofizacja F. substancje powierzchniowo czynne A Jej dominującym składnikiem jest substancja hydrofilowa. F Substancje zmniejszające napięcie powierzchniowe cieczy. B Substancja ułatwiająca tworzenie się emulsji. D C E Ich powierzchnie chłoną wodę. Intensywny rozwój roślin i mikroorganizmów w zbiorniku wodnym. Ich powierzchnie nie chłoną wody. G Jeden ze sposobów otrzymywania mydła. 2. Oceń prawdziwość podanych informacji. Wstaw znak X w odpowiednią kratkę. 2 p. A. Mydła sodowe i potasowe są nierozpuszczalne w wodzie. PRAWDA FAŁSZ B. Mydła to sole wyższych kwasów karboksylowych. PRAWDA FAŁSZ C. Mydła sodowe to mydła szare i maziste. PRAWDA FAŁSZ D. Roztwory mydeł o odczynie zasadowym nie są przyjazne dla skóry człowieka. PRAWDA FAŁSZ 3. Skorzystaj z poniższych określeń i podpisz ilustracje. 1 p. zachowanie się mydła w czasie prania zachowanie się emulgatora w emulsji typu O/W zachowanie się emulgatora w emulsji typu W/O 1

4. Wypisz po dwa rodzaje kosmetyków o funkcji: 2 p. a) oczyszczającej b) pielęgnacyjnej 5. Oceń prawdziwość podanych informacji. Wstaw znak X w odpowiednią kratkę. 2 p. A. Aroma jest składnikiem dodatkowym. PRAWDA FAŁSZ B. Sacharyny jest w paście więcej niż wody. PRAWDA FAŁSZ C. W paście najmniej jest Olafluru. PRAWDA FAŁSZ D. Woda jest składnikiem bazowym. PRAWDA FAŁSZ E. Limonene poprawia smak pasty. PRAWDA FAŁSZ 6. Zaznacz na rysunku część hydrofilową i hydrofobową substancji. Podkreśl wyrażenia tak, aby zdania były prawdziwe. 1 p. Rysunek przedstawia model substancji powierzchniowo czynnej kationowej / anionowej / niejonowej. Dodanie do wody substancji powierzchniowo czynnej zwiększa / zmniejsza jej napięcie powierzchniowe. 7. Zaproponuj sposoby oczyszczenia wymienionych przedmiotów. Wpisz nazwy substancji, które można wykorzystać do usunięcia zanieczyszczeń. 3 p. a) tłusty talerz b) zaśniedziała patelnia miedziana c) sczerniały srebrny pierścionek 8. Krem nawilżający zawiera 5% emulgatora (procent masowy). Oblicz, ile gramów emulgatora zawiera 250 g kremu. 1 p. Odpowiedź: 250 g kremu zawiera emulgatora. 2

Grupa B Środki czystości i kosmetyki 1. Dopasuj pojęcia do ich opisów. Wpisz litery (A G) w odpowiednie kratki. 3 p. A. emulgator D. substancje powierzchniowo czynne G. materiały hydrofobowe B. materiały hydrofilowe E. zmydlanie tłuszczu C. emulsja typu O/W F. eutrofizacja Jej dominującym składnikiem jest substancja hydrofilowa. Substancje zmniejszające napięcie powierzchniowe cieczy. Substancja ułatwiająca tworzenie się emulsji. Ich powierzchnie chłoną wodę. Intensywny rozwój roślin i mikroorganizmów w zbiorniku wodnym. Ich powierzchnie nie chłoną wody. Jeden ze sposobów otrzymywania mydła. 2. Oceń prawdziwość podanych informacji. Wstaw znak X w odpowiednią kratkę. 2 p. A. Mydła wapniowe i magnezowe są nierozpuszczalne w wodzie. PRAWDA FAŁSZ B. Mydła to sole niższych kwasów karboksylowych. PRAWDA FAŁSZ C. Mydła potasowe to mydła szare i maziste. PRAWDA FAŁSZ D. Roztwory mydeł o odczynie zasadowym są przyjazne dla skóry człowieka. PRAWDA FAŁSZ 3. Skorzystaj z poniższych określeń i podpisz ilustracje. 1 p. zachowanie się mydła w czasie prania zachowanie się emulgatora w emulsji typu O/W zachowanie się emulgatora w emulsji typu W/O 1

4. Wypisz po jednej nazwie powszechnie używanego kosmetyku o funkcji: 2 p. a) zapachowej b) upiększającej 5. Oceń prawdziwość podanych informacji. Wstaw znak X w odpowiednią kratkę. 2 p. A. Aroma jest składnikiem bazowym. PRAWDA FAŁSZ B. Sacharyny jest w paście więcej niż wody. PRAWDA FAŁSZ C. W paście najwięcej jest Olafluru. PRAWDA FAŁSZ D. Woda jest składnikiem dodatkowym. PRAWDA FAŁSZ E. Limonene jest barwnikiem. PRAWDA FAŁSZ 6. Zaznacz na rysunku część hydrofilową i hydrofobową substancji. Podkreśl wyrażenia tak, aby zdania były prawdziwe. 1 p. Rysunek przedstawia model substancji powierzchniowo czynnej kationowej / anionowej / niejonowej. Dodanie substancji powierzchniowo czynnej do wody powoduje, że lepiej / gorzej zwilża ona materiały hydrofobowe. 7. Zaproponuj sposoby oczyszczenia wymienionych przedmiotów. Wpisz nazwy substancji, które można wykorzystać do usunięcia zanieczyszczeń. 3 p. a) czajnik z kamieniem na grzałce b) zardzewiały klucz c) lustro ze smugami 8. Faza wodna w kremie nawilżającym powinna stanowić 80% masowych. Oblicz, ile gramów wody znajduje się w 250 g kremu. 1 p. Odpowiedź: W 250 g kremu znajduje się wody. 2

Grupa A Żywność 1. Podziel składniki żywności zgodnie z ich funkcjami. Wstaw znak X w odpowiednie kratki. 2 p. A. sacharydy i tłuszcze D. witaminy, mikroelementy i makroelementy B. hormony i enzymy E. sole mineralne C. białka i niektóre sole mineralne F. woda I. składniki budulcowe A / B / C / D / E / F II. składniki energetyczne A / B / C / D / E / F III. składniki regulujące A / B / C / D / E / F 2. Oblicz dzienne spożycie każdego ze składników wymienionych na etykiecie produktu spożywczego. 3 p. kalorie: GDA = 1936,36 kcal cukier: GDA = tłuszcz: GDA = kwasy tłuszczowe nasycone: GDA = 11% 213 kcal 100% x kcal x = 1936,36 kcal 3. Ustal nazwy składników żywności wykrytych w doświadczeniu chemicznym przedstawionym na schemacie. 2 p. Nr probówki 1 Obserwacje Pojawia się ciemnoniebieskie zabarwienie. Wykryty składnik 2 Substancja się pieni. 1

4. Uzupełnij tabelę. 2 p. Rodzaj fermentacji Proces (tlenowy/ beztlenowy) Zapis słowny przebiegu reakcji chemicznej alkoholowa mlekowa Etap I.: Etap II.: 5. Przyporządkuj pojęciom (A F) odpowiadające im opisy (1 7). 2 p. A. marynowanie 1. usunięcie wody z żywności B. wędzenie 2. działanie wysokiej temperatury w celu zniszczenia m.in. mikroorganizmów C. liofilizacja 3. moczenie w mieszaninie NaCl i soli kwasów azotowych D. kiszenie 4. obsuszenie żywności dymem E. pasteryzacja 5. przetwarzanie żywności z wykorzystaniem fermentacji mlekowej F. peklowanie 6. moczenie w zalewie zawierającej 10-procentowy roztwór kwasu octowego 7. obróbka żywności w wodzie w wysokiej temperaturze A. B. C. D. E. F. 6. Uzupełnij schemat podziału dodatków do żywności. Skorzystaj z poniższych wyrażeń. 1 p. aspartam cynamon kwas octowy 7. Ustal wzory sumaryczne i nazwy systematyczne dodatków do żywności ukrytych w poniższych równaniach reakcji chemicznych. 3 p. a) S + O 2 E 220 wzór sumaryczny: nazwa systematyczna: b) Ca 3 (PO 4 ) 2 + 6 HNO 3 3 Ca(NO 3 ) 2 + 2 E 338 wzór sumaryczny: nazwa systematyczna: c) C 2 H 5 OH + O 2 H 2 O + E 260 wzór sumaryczny: nazwa systematyczna: 8. Dzienne zapotrzebowanie człowieka na β-karoten (czytaj: betakaroten) wynosi 30 mg. Pomidory zawierają 5 mg β-karotenu w 1 kg świeżej masy. Oblicz, jaki procent dziennego zapotrzebowania na β-karoten pokryje zjedzenie jednego pomidora ważącego 90 g. 2 p. Odpowiedź: Jeden pomidor pokryje dziennego zapotrzebowania na β-karoten. 2

Grupa B Żywność 1. Podziel składniki żywności zgodnie z ich funkcjami. Wstaw znak X w odpowiednie kratki. 2 p. A. witaminy, mikroelementy i makroelementy D. sacharydy i tłuszcze B. sole mineralne E. hormony i enzymy C. woda F. białka i niektóre sole mineralne I. składniki budulcowe A / B / C / D / E / F II. składniki energetyczne A / B / C / D / E / F III. składniki regulujące A / B / C / D / E / F 2. Oblicz dzienne spożycie każdego ze składników wymienionych na etykiecie produktu spożywczego. 3 p. kalorie: GDA = cukier: GDA = 85 g tłuszcz: GDA = kwasy tłuszczowe nasycone: GDA = 8% 6,8 g 100% x g x = 85 g 3. Ustal nazwy składników żywności wykrytych w doświadczeniu chemicznym przedstawionym na schemacie. 2 p. Nr probówki Obserwacje Wykryty składnik 1 Pojawia się żółte zabarwienie. 2 Substancja się pieni. 1

4. Uzupełnij tabelę. 2 p. Rodzaj fermentacji Proces (tlenowy/ beztlenowy) Zapis słowny przebiegu reakcji chemicznej octowa masłowa 5. Przyporządkuj pojęciom (A F) odpowiadające im opisy (1 7). 2 p. A. marynowanie 1. usunięcie wody z żywności B. kiszenie 2. działanie wysokiej temperatury w celu zniszczenia m.in. mikroorganizmów C. peklowanie 3. moczenie w mieszaninie NaCl i soli kwasów azotowych D. wędzenie 4. obsuszenie żywności dymem E. pasteryzacja 5. przetwarzanie żywności z wykorzystaniem fermentacji mlekowej F. liofilizacja 6. moczenie w zalewie zawierającej 10-procentowy roztwór kwasu octowego 7. obróbka żywności w wodzie o wysokiej temperaturze A. B. C. D. E. F. 6. Uzupełnij schemat podziału dodatków do żywności. Skorzystaj z poniższych wyrażeń. 1 p. celuloza kwas cytrynowy benzoesan sodu 7. Ustal wzory sumaryczne i nazwy systematyczne dodatków do żywności ukrytych w poniższych równaniach reakcji chemicznych. 3 p. a) E 220 + H 2 O H 2 SO 3 wzór sumaryczny: b) NaOH + HNO 3 E 251 + H 2 O wzór sumaryczny: nazwa systematyczna: nazwa systematyczna: c) E 260 + C 2 H 5 OH CH 3 COOC 2 H 5 + H 2 O wzór sumaryczny: nazwa systematyczna: 8. Dzienne zapotrzebowanie na witaminę C u człowieka wynosi 75 mg. Szpinak zawiera 64 mg witaminy C w 100 g produktu. Oblicz, jaki procent dziennego zapotrzebowania na witaminę C pokryje zjedzenie porcji szpinaku o masie 90 g. 2 p. Odpowiedź: Porcja szpinaku o masie 90 g pokryje dziennego zapotrzebowania na witaminę C. 2

Grupa A Leki 1. Podanym wyrażeniom (I V) przyporządkuj ich definicje (A F). 2 p. I. substancja lecznicza A. Ilość substancji powodująca działanie lecznicze. II. dawka lecznicza DC B. Mieszanina substancji leczniczej i substancji pomocniczych. III. dawka toksyczna DT C. Silna potrzeba fizyczna lub psychiczna ciągłego zażywania danej substancji. IV. narkotyki D. Ilość substancji wywołująca zatrucie organizmu. V. uzależnienie E. Pierwiastek lub związek chemiczny, który modyfikuje czynności organizmu, tak aby zapobiec chorobie lub ją wyleczyć. F. Substancje naturalne i syntetyczne silnie oddziałujące na ośrodkowy układ nerwowy człowieka. I. II. III. IV. V. 2. Uzupełnij tabelę. Skorzystaj z poniższych określeń. 3 p. półsyntetyczne syntetyczne naturalne usuwające objawy choroby usuwające przyczyny choroby tabletki roztwory maści Podział substancji leczniczych ze względu na: efekt działania postać, w jakiej występują metody otrzymywania np. 3. Zaznacz odpowiedzi tak, aby zdania zawierały poprawne informacje. 2 p. Leki podawane w formie zastrzyków dożylnych działają A / B. Podanie leku w postaci tabletek C / D szybkość jego działania. Wstrzyknięcie leku podskórnie lub domięśniowo powoduje, że działa on E / F niż tabletka, ale G / H skutecznie niż zastrzyk dożylny. Wdychanie leku I / J szybkość jego działania. Pary rtęci są K / L toksyczne niż rtęć metaliczna. A. najszybciej B. najwolniej G. mniej H. bardziej C. zwiększa D. zmniejsza I. zmniejsza J. zwiększa E. szybciej F. wolniej K. bardziej L. mniej mg mg 4. LD 50 dla cyjanowodoru wynosi 1,5, a LD50 dla arszeniku 14,6. Napisz, która substancja jest bardziej kg kg toksyczna. Odpowiedź uzasadnij. 2 p. Odpowiedź: Bardziej toksyczną substancją jest, ponieważ. 1

5. Ponumeruj wzory strukturalne alkoholi zgodnie ze zwiększającą się masą cząsteczkową. Wpisz cyfry 1 3 w odpowiednie kratki. 1 p. A. B. C. 6. Do podanych produktów dopisz nazwy substancji uzależniających, które w nich występują i opisz ich działanie na organizm człowieka. 2 p. Produkt Nazwa substancji uzależniającej Działanie substancji na organizm człowieka papieros Działa drażniąco na błony śluzowe. Jest bardzo silną trucizną. wino mak morfina krasnodrzew konopie indyjskie Działa pobudzająco. Może wywołać agresję. kawa 7. Jadalny grzyb o nazwie czubajka kania bywa często mylony z grzybem trującym muchomorem sromotnikowym (głównie z jego białą odmianą). 100 g świeżego muchomora sromotnikowego zawiera 8 mg alfa-amanityny i 5 mg beta-amanityny najsilniej działających toksyn występujących w grzybach. LD 50 dla amanityny wynosi 0,1 mg/kg masy ciała człowieka. Oblicz, czy spożycie 50 g muchomora spowoduje śmiertelne zatrucie u dziecka ważącego 25 kg. 3 p. Odpowiedź: Spożycie 50 g muchomora sromotnikowego. 2

Grupa B Leki 1. Podanym wyrażeniom (I V) przyporządkuj ich definicje (A F). 2 p. I. substancja lecznicza A. Mieszanina substancji leczniczej i substancji pomocniczych. II. dawka lecznicza DC B. Ilość substancji powodująca działanie lecznicze. III. dawka toksyczna DT C. Substancje naturalne i syntetyczne silnie oddziałujące na ośrodkowy układ IV. narkotyki nerwowy człowieka. V. uzależnienie D. Pierwiastek lub związek chemiczny, który modyfikuje czynności organizmu, tak aby zapobiec chorobie lub ją wyleczyć. E. Ilość substancji wywołująca zatrucie organizmu. F. Silna potrzeba fizyczna lub psychiczna ciągłego zażywania danej substancji. I. II. III. IV. V. 2. Uzupełnij tabelę. Skorzystaj z poniższych określeń. tran ampicylina aspiryna polopiryna chinina penicylina 3 p. Podział substancji leczniczych ze względu na metodę otrzymywania: naturalne półsyntetyczne syntetyczne np. 3. Zaznacz odpowiedzi tak, aby zdania zawierały poprawne informacje. 2 p. Leki podane sposobem naskórnym A / B. do głębszych warstw skóry. Substancja lecznicza działa C / D gdy zostanie wprowadzona do organizmu bezpośrednio przez układ krwionośny. Lek podany doustnie działa E / F, gdyż nie trafia bezpośrednio do krwiobiegu. Związki chemiczne, które w wodzie G / H dysocjacji, wnikają do organizmu w postaci jonów i I / J działają. Nierozpuszczalne sole baru K / L. A. przenikają B. nie przenikają G. ulegają H. nie ulegają C. najszybciej D. najwolniej I. silniej J. słabiej E. szybciej F. wolniej K. są silną trucizną L. nie są trujące mg mg 4. LD 50 dla nikotyny wynosi 50, a LD50 dla chlorku baru 118. Napisz, która substancja jest bardziej toksyczna. kg kg Odpowiedź uzasadnij. 2 p. Odpowiedź: Bardziej toksyczną substancją jest, ponieważ. 1

5. Ponumeruj wzory strukturalne alkoholi zgodnie ze zwiększającą się masą cząsteczkową. Wpisz cyfry 1 3 w odpowiednie kratki. 1 p. A. B. C. 6. Do podanych produktów dopisz nazwy substancji uzależniających, które w nich występują i opisz ich działanie na organizm człowieka. 2 p. Produkt Kawa Nazwa substancji uzależniającej kofeina Działanie substancji na organizm człowieka Powoduje bezsenność, kłopoty z koncentracją, podrażnienia żołądka. Piwo etanol Zaburzenia równowagi kokaina Halucynacje, nadpobudliwość, bezsenność Leki przeciwbólowe morfina Powoduje silne uzależnienie. Halucynogeny haszysz Otępienie, apatia papierosy nikotyna 7. Jadalny grzyb o nazwie czubajka kania bywa często mylony z grzybem trującym muchomorem sromotnikowym (głównie z jego białą odmianą). 100 g świeżego muchomora sromotnikowego zawiera 8 mg alfa-amanityny i 5 mg beta-amanityny najsilniej działających toksyn występujących w grzybach. LD 50 dla amanityny wynosi 0,1 mg/kg masy ciała człowieka. Oblicz, ile gramów muchomora sromotnikowego musi zjeść człowiek ważący 75 kg, aby spowodowało to u niego śmiertelne zatrucie. 3 p. Odpowiedź: Spożycie 50 g muchomora sromotnikowego. 2

Grupa A Odzież i opakowania 1. Przyporządkuj pojęciom właściwe określenia. Wpisz litery (A I) w odpowiednie kratki. 3 p. tworzywa sztuczne monomer recykling polimery termoplasty włókna syntetyczne polimeryzacja duroplasty włókna sztuczne A. Związki zbudowane z powtarzających się elementów merów. B. Pojedyncza cząsteczka biorąca udział w reakcji polimeryzacji. C. Tworzywa, które nie mogą być ponownie formowane po ogrzaniu. D. Materiały, których głównymi składnikami są polimery. E. Uzyskuje się je z surowców pochodzących z przemysłu chemicznego. F. Można je wielokrotnie formować przez ogrzewanie. G. Ponowne wykorzystanie odpadów. H. Uzyskiwane z surowców naturalnych poprzez ich obróbkę chemiczną. I. Reakcja otrzymywania polimerów ze związków małocząsteczkowych. 2. Uzupełnij równanie reakcji polimeryzacji PVC. Napisz nazwę systematyczną monomeru. 2 p. Nazwa systematyczna monomeru: 3. Zaznacz mery we fragmentach łańcuchów polimerów. 2 p. CF 2 CF 2 CF 2 CF 2 CF 2 CF 2 4. Uzupełnij tabelę. Skorzystaj z poniższych wyrażeń. 3 p. galalit azotan(v) celulozy kwasy nukleinowe polietylen poli(chlorek winylu) celuloza Polimery naturalne Polimery modyfikowane Polimery syntetyczne 1

5. Napisz po 2 przykłady zastosowań tworzyw sztucznych przedstawionych za pomocą symboli. 2 p. 6. Uzupełnij schemat podziału włókien. Skorzystaj z poniższych wyrażeń. 3 p. z polimerów pochodzenia roślinnego bawełna wełna z celulozy włókna szklane jedwab wiskozowy nylon 7. Uzupełnij tabelę przedstawiającą sposób odróżniania włókien. 3 p. Rodzaj włókna Jedwab naturalny Jedwab sztuczny Sposób identyfikacji Obserwacje Wniosek włókno zawiera włókno nie zawiera 8. Masa makrocząsteczki polietylenu wynosi 560 000 u. Oblicz, ile cząsteczek etylenu wzięło udział w reakcji polimeryzacji (m C = 12 u, m H = 1 u). 2 p. Odpowiedź: W reakcji polimeryzacji wzięło udział cząsteczek etylenu. 2

Grupa B Odzież i opakowania 1. Przyporządkuj pojęciom właściwe określenia. Wpisz litery (A I) w odpowiednie kratki. 3 p. duroplasty polimeryzacja włókna sztuczne termoplasty włókna syntetyczne polimery monomer tworzywa sztuczne recykling A. Związki zbudowane z powtarzających się elementów merów. B. Pojedyncza cząsteczka biorąca udział w reakcji polimeryzacji. C. Tworzywa, które nie mogą być ponownie formowane po ogrzaniu. D. Materiały, których głównymi składnikami są polimery. E. Uzyskuje się je z surowców pochodzących z przemysłu chemicznego. F. Można je wielokrotnie formować przez ogrzewanie. G. Ponowne wykorzystanie odpadów. H. Uzyskiwane z surowców naturalnych poprzez ich obróbkę chemiczną. I. Reakcja otrzymywania polimerów ze związków małocząsteczkowych. 2. Uzupełnij równanie reakcji polimeryzacji PE. Napisz nazwę systematyczną monomeru. 2 p. Nazwa systematyczna monomeru: 3. Zaznacz mery we fragmentach łańcuchów polimerów. 2 p. CH 2 CH 2 CH 2 CH 2 CH 2 CH 2 CH 2 CHCl CH 2 CHCl CH 2 CHCl 4. Uzupełnij tabelę. Skorzystaj z poniższych wyrażeń. 2 p. jedwab wiskozowy polistyren octan celulozy politetrafluoroetylen kwasy nukleinowe skrobia Polimery naturalne Polimery modyfikowane Polimery syntetyczne 1

5. Napisz po 2 przykłady zastosowań tworzyw sztucznych przedstawionych za pomocą symboli. 2 p. 6. Uzupełnij schemat podziału włókien. Skorzystaj z poniższych wyrażeń. 3 p. z polimerów pochodzenia roślinnego jedwab naturalny len z celulozy włókna węglowe jedwab octanowy goreteks 7. Uzupełnij tabelę przedstawiającą sposób odróżniania włókien. 3 p. Rodzaj włókna Wełna Bawełna Sposób identyfikacji Obserwacje Wniosek włókno pochodzenia włókno pochodzenia 8. W reakcji polimeryzacji wzięło udział 5000 cząsteczek etylenu. Oblicz masę cząsteczkową otrzymanego polimeru (m C = 12 u, m H = 1 u). 2 p. Odpowiedź: Masa cząsteczkowa otrzymanego polimeru wynosi. 2