PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA W SZKOLE PODSTAWOWEJ im. T. Kościuszki w Połańcu 1. Podstawa prawna do opracowania Przedmiotowego Systemu Oceniania a) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych z późniejszymi zmianami; b) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół c) Statut Szkoły przyjęty na posiedzeniu Rady Pedagogicznej 28 września 2006 r. i zawarty w nim Wewnątrzszkolny System Oceniania (z późniejszymi zmianami). 2. Program, podręczniki, wymiar godzin a) Program Nauczanie historii i społeczeństwa odbywa się według programów nauczania dla II etapu edukacyjnego: w klasie czwartej i piątej wg programu: Tomasz Maćkowski: Wczoraj i dziś. Program nauczania ogólnego historii i społeczeństwa w klasach IV-VI szkoły podstawowej. Wydawnictwo Nowa Era w klasie szóstej wg programu: Program autorski dla klas IV-VI (II etap edukacji) sześcioletniej szkoły podstawowej Autorzy: Wiesława Surdyk-Fertsch, Bogumiła Szeweluk- Wyrwa, Grzegorz Wojciechowski b) Podręczniki i zeszyty ćwiczeń wydawnictwa Nowa Era Kl. IV.: Grzegorz Wojciechowski: Wczoraj i dziś Podręcznik do historii i społeczeństwa dla klasy 4. Nr dopuszczenia 443/1/2012 oraz Wczoraj i dziś Zeszyt ucznia, klasa 4 Kl. V.: Grzegorz Wojciechowski,,Wczoraj i dziś Podręcznik do historii i społeczeństwa dla klasy V. Nr dopuszczenia 443/2/2013 oraz,,wczoraj i dziś Zeszyt ucznia, klasa 5 1
Kl. VI.: Grzegorz Wojciechowski,,Dzień dobry historio Podręcznik do historii i społeczeństwa dla klasy VI. Nr dopuszczenia DKW-4014 175 /99 oraz,,dzień dobry historio Zeszyt ucznia, klasa 6 Rolę pomocniczą pełni Atlas historyczny Od starożytności do współczesności Szkoła Podstawowa Wydawnictwa Nowa Era lub inne atlasy przeznaczone do szkoły podstawowej.. c) wymiar godzin Zgodnie z ramowym planem nauczania dla szkoły podstawowej przewiduje się wymiar 4 godzin w cyklu trzyletnim kształcenia. Przewiduje się następujący podział: Klasa IV jedna godzina tygodniowo Klasa V jedna godzina tygodniowo KlasaVI dwie godziny tygodniowo. Dyrektor szkoły może (w razie możliwości)/ przydzielić dodatkowe godziny na zajęcia edukacyjne z historii i społeczeństwa z puli tzw. godzin dyrektorskich. 3. Zasady współpracy z uczniami 1) Prace klasowe obejmujące większą partię materiału (zwane dalej sprawdzianami) są obowiązkowe. Jeśli uczeń opuścił sprawdzian, ma obowiązek zaliczyć go w formie zaproponowanej przez uczącego (pisemnie lub ustnie). W przypadku krótkotrwałej nieobecności uczący może zażądać zaliczenia sprawdzianu na jednej z następnych lekcji, na której uczeń jest obecny, natomiast w razie długotrwałej, usprawiedliwionej nieobecności ucznia uzgadnia on termin zaliczenia sprawdzianu z nauczycielem. Uczeń, który nie przystąpi do sprawdzianu otrzymuje z niego ocenę ndst. wpisaną przy wystawianiu oceny śródrocznej lub rocznej. 2) Sprawdzian oceniony na ocenę niedostateczną może zostać poprawiony przez ucznia w terminie jednego tygodnia. Termin ten może być zmieniony w przypadku uczniów z orzeczeniami Poradni Psychologiczno Pedagogicznej, Uczniowie ci mogą zaliczać sprawdzian podzielony na mniejsze partie materiału. Uczeń ma obowiązek rzetelnego przygotowania się do poprawy sprawdzianu. W przeciwnym przypadku uczeń traci prawo do poprawy dalszych. 3) Sprawdzian obejmuje zazwyczaj jeden dział programowy. Jeżeli dział jest obszerny, nauczyciel może dokonać jego podziału na mniejsze części. 4) Sprawdzian jest zapowiedziany co najmniej tydzień wcześniej 5) Prace klasowe obejmujące mniejszą partię materiału (3 ostatnie lekcje), zwane kartkówkami, nie są zapowiadane. Nie przewiduje się poprawy ocen z nich otrzymanych. 6) Zarówno sprawdziany, jak i klasówki, jako dokumentacja szkolna, mają być schludne i staranne oraz opatrzone nazwiskiem i imieniem uczniów. Prace nie spełniające tych wymagań nie będą ocenianie. 2
7) Odpowiedź ustna również obejmuje 3 ostatnie lekcje (nie dotyczy to zapowiedzianej lekcji powtórzeniowej). Nie przewiduje się poprawy ocen z nich otrzymanych. 8) Ponieważ jednym z podstawowych zadań szkoły jest wychowanie, wszelkie formy oszustwa ze strony uczniów (odpisywanie w trakcie sprawdzianów i kartkówek, podpowiadanie przy odpowiedziach ustnych) będą karane odebraniem pracy i oceną ndst!. 9) Uczeń ma prawo zgłosić w ciągu okresu dwa nieprzygotowania (do kartkówki i odpowiedzi ustnej). Zgłoszenie winno mieć miejsce na początku lekcji. Nieprzygotowania mają być odnotowane w dzienniczkach lub tzw. preparatkach wpisem od Rodziców z podaniem ważnego powodu. 10) Uczeń ma obowiązek posiadać na lekcji podręcznik, zeszyt ćwiczeń i zeszyt przedmiotowy. 11) Uczeń ma obowiązek schludnego i systematycznego prowadzenia zeszytu przedmiotowego, w którym winny znaleźć się wszystkie zapisy lekcji i zadania domowe. Uczeń ma obowiązek starannego i wyraźnego wypełniania ćwiczeń w zeszycie ćwiczeń. Nieobecność ucznia na lekcji nie zwalnia go z obowiązku nadrobienia zaległości i uzupełnienia braków. W przypadku długotrwałej, usprawiedliwionej nieobecności uczeń uzgadnia z nauczycielem termin wykonania tego obowiązku. W zeszycie pierwsza strona jest tytułową, lekcje są numerowane, tematy podkreślone (z wyłączeniem koloru czerwonego), a na marginesie podane są daty lekcji. 12) Uczeń może na początku lekcji zgłosić ustnie brak zeszytu, podręcznika, zeszytu ćwiczeń, czy też zadania. Zgłoszenie takie jest odnotowane w dzienniku dwukrotnie znakiem (minus). Każdy trzeci brak któregoś z w/w elementów powoduje otrzymanie przez ucznia oceny niedostatecznej. Ocenę taką otrzymuje również uczeń, który nie posiada zadania domowego i nie zgłosi tego na początku lekcji. 13) Uczeń może poprosić nauczyciela o dokonanie wpisu oceny do dzienniczka, preparatki lub zeszytu przedmiotowego. 4. Narzędzia i warunki pomiaru osiągnięć uczniów 1) prace klasowe obejmujące większą partię materiału tzw. sprawdziany 2) prace klasowe obejmujące mniejszą partię materiału tzw. kartkówki 3) odpowiedzi ustne 4) prace domowe 5) aktywność na zajęciach (10 plusów na ocenę bdb, plusem honoruje się każdą rozsądną wypowiedź ucznia na lekcji) 6) obserwacja ucznia uwzględniająca jego: - przygotowanie do lekcji 3
- prowadzenie zeszytu - pracę w grupie - posługiwanie się pomocami naukowymi (mapy, tablice graficzne, atlasy, słowniki) 7) inne formy aktywności ucznia np. udział w konkursach historycznych. 5. Ocena bieżąca i jej kryteria, ocena śródroczna 1) Oceny Stosuje się oceny wg Wewnątrzszkolnego Systemu Oceniania: celujący (skrót cel., symbol liczbowy 6), bardzo dobry (bdb, 5), dobry (db, 4), dostateczny (dst, 3), dopuszczający (dps, 2), niedostateczny (ndst, 1). Nieprzygotowanie odnotowuje się symbolem np., braki zadań, zeszytu, podręcznika i atlasu znakiem (minus). Poprawę oznacza się dodając do oceny literkę p. Oceny wpisane do dziennika kolorem zielonym oznaczają kartkówkę a kolorem czerwonym sprawdzian. 2) Kryteria wypowiedź ustna oceniana jest zawartość rzeczowa, umiejętność formułowania myśli, stosowanie terminologii historycznej, zgodność z poziomem wymagań, umiejętność ilustrowania wypowiedzi poprzez wykorzystanie pomocy naukowych (mapy, tablice graficzne) Ocena bardzo dobry - sprawnie posługuje się zdobytą podczas lekcji wiedzą i umiejętnościami, - wyraża własne zdanie, popiera je właściwą, logiczną argumentacją, - samodzielnie dostrzega związki między faktami oraz rozwiązuje problemy, - potrafi powiązać problematykę historyczną z zagadnieniami poznanymi na innych przedmiotach, - samodzielnie umieszcza fakty w czasie i przestrzeni, - posługuje się poprawną polszczyzną. Ocena dobry - sprawnie posługuje się zdobytą podczas lekcji wiedzą i umiejętnościami, -jego wypowiedź zawiera nieliczne braki i błędy, 4
- samodzielnie rozwiązuje podstawowe problemy, a trudniejsze pod kierunkiem nauczyciela, - dostrzega związki między faktami, - pod kierunkiem nauczyciela umieszcza fakty w czasie i przestrzeni, - posługuje się poprawną polszczyzną. Ocena dostateczny - zna tylko podstawowe fakty oraz potrafi rozwiązać podstawowe problemy, - przy pomocy nauczyciela wykorzystuje podstawowe umiejętności, - popełnia błędy językowe i stylistyczne podczas wypowiedzi Ocena dopuszczający - zna podstawowe fakty, - zadania i problemy rozwiązuje z dużą pomocą nauczyciela, - popełnia liczne błędy językowe i stylistyczne. Ocena niedostateczny - nie zna podstawowych faktów - nie potrafi rozwiązać żadnych zadań nawet przy pomocy nauczyciela prace pisemne są punktowane i oceniane zgodnie z wymaganą ilością punktów na daną ocenę: * 0% - 30% - niedostateczny * 31% - 49% - dopuszczający * 50% - 69% - dostateczny * 70% - 85% - dobry * 86% - 99% - bardzo dobry * 100% - celujący Analiza tekstu źródłowego, czytanie ze zrozumieniem jest oceniane wg. skali: 0% - 30% - niedostateczny 5
31% - 49% - dopuszczający 50% - 69% dostateczny 70% - 97% - dobry 98% - 100% - bardzo dobry W przypadku testów z zastosowaniem zasad pomiaru dydaktycznego dopuszcza się odejście od procentowego mierzenia odpowiedzi dobrych na rzecz tabeli kryteriów wiedzy i umiejętności. Kryteria Obszar Wymagania Wiadomości A Zapamiętywanie wiadomości B Zrozumienie wiadomości Umiejętności C Stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych D Stosowanie wiadomości w nowych (nietypowych) sytuacjach Wymagania podstawowe (wiadomości i umiejętności łatwe i o średniej skali trudności, bezpośrednio przydatne w życiu, konieczne dla kontynuacji procesu edukacyjnego, naukowo pewne). Obszar wymagań podstawowych odpowiada w tabeli literom A (w niewielkim stopniu/częściowo), B i C. Wymagania ponadpodstawowe (wiadomości i umiejętności trudne do opanowania, rzadko spotykane, skomplikowane; teoretyczne, związane z daną dyscypliną naukową, ważne naukowo). Obszar wymagań ponadpodstawowych obejmuje w tabeli poziomy A, B, C i D. Przy podziale na wymagania podstawowe i ponadpodstawowe nie chodzi o różne rodzaje umiejętności, lecz o stopień ich opanowania. Przy zastosowaniu kryterium stopni szkolnych wymagania podstawowe odpowiadają ocenom: dopuszczający i dostateczny, natomiast wymagania ponadpodstawowe ocenom: dobry i bardzo dobry. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnił wymagań podstawowych w stopniu minimalnym, pozwalającym na zaliczenie. Ocenę celującą dostaje uczeń, który spełnia wymagania podstawowe, ponadpodstawowe oraz nabył wiedzę i umiejętności wykraczające poza podstawę programową. W przypadku innych narzędzi pomiaru osiągnięć ucznia bierze się pod uwagę samodzielność, wartość merytoryczną, umiejętność prezentacji wyników, oryginalność i pomysłowość, estetykę, stopień zaangażowania itp. 6. Sposób ustalania oceny śródrocznej i rocznej 6
Przy ustalaniu oceny śródrocznej i rocznej nauczyciel bierze pod uwagę stopnie ucznia z poszczególnych obszarów działalności według następującej kolejności: 1) sprawdziany 2) kartkówki i odpowiedzi ustne 3) aktywność na zajęciach 4) aktywność pozalekcyjną 5) prace domowe 6) inne formy Ocena roczna jest średnią ocen cząstkowych i wystawiana jest na podstawie wszystkich ocen otrzymanych przez ucznia w trakcie obu okresów. 7. Kryteria oceny rocznej KLASA IV Ocena celująca: -posiada wiedzę wykraczającą poza obowiązujący program nauczania -potrafi zdobytą wiedzę twórczo wykorzystać przy rozwiązywaniu nowych problemów, -samodzielnie rozwija swoje zainteresowania i uzdolnienia, -potrafi uporządkować zebrany materiał, przechowywać go i wykorzystywać, -posługuje się poprawną polszczyzną, uczestniczy w konkursach historycznych. Ocena bardzo dobra: -w pełni opanował wiedzę i umiejętności określone programem nauczania, -postawione problemy i zadania rozwiązuje samodzielnie, -formułuje pytania do tekstu historycznego i wyraża własne poglądy, -aktywnie uczestniczy w pracy grupy, poprawnie komunikuje się z rówieśnikami, -jest systematyczny we wszystkich działaniach. Ocena dobra: -opanował wiedzę i umiejętności przewidziane programem nauczania w kl.iv w stopniu dobrym, 7
-w miarę swobodnie operuje czasem i przestrzenią historyczną, -rozumie tekst historyczny, -jest aktywny na lekcji, -pracuje w miarę samodzielnie, czasem potrzebuje pomocy nauczyciela, -jest samodzielny w większości swych działań. Ocena dostateczna: -opanował podstawowe elementy wiadomości programowych pozwalające mu na rozumienie najważniejszych zagadnień przewidzianych w programie kl.iv, -pod kierunkiem nauczyciela potrafi skorzystać z podstawowych źródeł informacji, -rzadko jest aktywny na lekcji, -wymaga zachęty i częstej kontroli, -nie angażuje się zbytnio w pracę grupy. Ocena dopuszczająca : -wykazuje braki w opanowaniu niezbędnego minimum wiedzy i umiejętności, ale nie przekreślają one możliwości uzyskania podstaw niezbędnych w dalszym toku nauki, -przy pomocy nauczyciela wykonuje zadania o niewielkim stopniu trudności, -wypowiedzi są krótkie, -nie uczestniczy w pracy na lekcji, -jest niesystematyczny. Ocena niedostateczna : -nie opanował minimum wiedzy i umiejętności przewidzianych programem kl.iv, a braki wykluczają możliwość kontynuowania nauki na kolejnym poziomie, -jest nieaktywny na lekcji, -jest niesamodzielny. KLASA V Ocena celująca : -uczeń posiada wiedzę wykraczającą poza zakres materiału obowiązujący uczniów w kl. V, 8
-wykazuje się dużą samodzielnością, potrafi formułować problemy i poszukiwać ich rozwiązania, -sprawnie i chętnie korzysta z różnych źródeł informacji, -jest liderem pracy w grupie, -wyraża własne zdanie, popiera je właściwą i logiczną argumentacją. Ocena bardzo dobra : -w pełni opanował wiedzę i umiejętności określone programem nauczania, - rozumie związki przyczynowo- skutkowe, - swobodnie porusza się w czasie i przestrzeni historycznej, - potrafi samodzielnie wyciągać wnioski, -samodzielnie rozwiązuje postawione przez nauczyciela problemy i zadania, -aktywnie uczestniczy w pracach grupy, poprawnie komunikuje się z rówieśnikami, -jest systematyczny we wszystkich działaniach. Ocena dobra : -opanował materiał programowy w stopniu zadawalającym, -w miarę swobodnie porusza się w czasie i przestrzeni historycznej, -potrafi korzystać ze wszystkich poznanych w czasie lekcji źródeł informacji, -jest aktywny w czasie lekcji, -samodzielnie rozwiązuje typowe zadania i problemy. Ocena dostateczna : -opanował podstawowe elementy wiadomości programowych pozwalające mu na rozumienie najważniejszych zagadnień przewidzianych w programie kl.v, -potrafi pod kierunkiem nauczyciela skorzystać z podstawowych źródeł informacji, -potrafi wykonać proste zadania, -jest mało systematyczny, -uczestniczy w pracach grupy, może mieć problemy z poprawną komunikacją. 9
Ocena dopuszczająca : -posiada poważne braki w wiedzy, które jednak nie przekreślają możliwości dalszej nauki, -przy pomocy nauczyciela potrafi wykonać proste zadania wymagające zastosowania podstawowych umiejętności, -niechętnie uczestniczy w pracach grupy, ma poważne problemy z komunikacją, -jest niesystematyczny Ocena niedostateczna : -nie opanował minimum wiedzy i umiejętności przewidzianych programem kl.v, a braki wykluczają możliwość kontynuowania nauki na kolejnym poziomie, -jest nieaktywny na lekcjach, -nie potrafi korzystać z prostych źródeł informacji. KLASA VI Ocena celująca : -posiada wiedzę wykraczającą poza zakres materiału programowego kl.vi, -zna dzieje własnego regionu, -potrafi korzystać z różnych źródeł informacji, -umie samodzielnie zdobywać wiedzę, -potrafi poprawnie rozumować w kategoriach przyczynowo-skutkowych, wykorzystując wiedzę przewidzianą nie tylko z zakresu historii i społeczeństwa, ale również przedmiotów pokrewnych, -bierze udział w konkursach historycznych. Ocena bardzo dobra : -opanował pełny zakres wiadomości przewidziany programem nauczania dla kl.vi -potrafi korzystać z różnych źródeł informacji, -potrafi samodzielnie wyciągać wnioski, -interpretować prosty tekst źródłowy, wyrażać własne poglądy, -aktywnie uczestniczy w pracach grupy, 10
-jest systematyczny we wszystkich działaniach, -wykazuje aktywną postawę podczas lekcji -zna dzieje własnego regionu. Ocena dobra : -opanował materiał programowy w zadowalającym stopniu -poprawnie rozumuje w kategoriach przyczynowo-skutkowych, -umie samodzielnie rozwiązywać typowe zadania i problemy, -jest aktywny na lekcjach, -potrafi korzystać z źródeł podanych przez nauczyciela, -chętnie uczestniczy w pracach grupy, potrafi poprawnie komunikować się z rówieśnikami. -zna najważniejsze wydarzenia z dziejów regionu. Ocena dostateczna : -opanował podstawowe elementy wiadomości programowych pozwalające mu na rozumienie najważniejszych zagadnień przewidzianych w programie kl.vi, -zna niektóre wydarzenia z dziejów regionu, -potrafi korzystać z źródeł podanych przez nauczyciela, -wymaga zachęty i częstej kontroli, -uczestniczy w pracach grupy, -w stopniu zadowalającym wykazuje się aktywnością. Ocena dopuszczająca : -wykazuje braki w opanowaniu niezbędnego minimum wiedzy i umiejętności, ale nie przekreślają one możliwości uzyskania podstaw niezbędnych w dalszym toku nauki, -jest nieaktywny na lekcji, -wymaga ciągłej pomocy, kontroli i zachęty, jest niesystematyczny -niechętnie uczestniczy w pracach grupy, -rzadko przestrzega norm współżycia, 11
-Ocena niedostateczna : -nie opanował podstawowych wiadomości, a braki są tak duże, że uniemożliwiają mu kontynuację nauki, -nawet przy pomocy nauczyciela nie potrafi wykonać prostych poleceń, -nie uczestniczy w pracach grupy -jest niesystematyczny. 8. Możliwość otrzymania wyższej niż przewidywana oceny rocznej 1) Tryb i warunki określa statut szkoły 2) Przewiduje się następujące formy: - poprawa wszystkich sprawdzianów, z których uczeń otrzymał niższą ocenę od tej, o którą występuje (pisemnie lub ustnie w zależności od wskazania nauczyciela) oraz - udokumentowanie odrobienia wszystkich zadań domowych oraz - omówienie przez ucznia dowolnej lektury historycznej związanej z programem nauczania danej klasy. 9. Nieklasyfikowanie ucznia Uczeń może być nieklasyfikowany z historii w przypadku opuszczenia więcej niż 50 % zajęć w okresie. Nieklasyfikowanie ucznia powoduje nieuzyskanie przez niego promocji. Kwestię warunków egzaminów klasyfikacyjnych reguluje Statut Szkoły. Opracowała: Aldona Tarnowska 12