KLUCZ ODPOWIEDZI KONKURS PRZEDMIOTOWY DLA UCZNIÓW SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO Przedmiot: CHEMIA /etap wojewódzki/ Możliwa do uzyskania liczba punktów: 74 pkt Zadania zamknięte: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 C A C C B A B B D B C D A A Razem 14 pkt Zadania otwarte: Zadanie 15. (0 4 pkt.) Za obliczenie masy KNO 3 w roztworze nasyconym w temp. 60 o C (Rozpuszczalność KNO 3 w temp.60 o C = 110 g, roztworu = 210 g) 110 g * 100g m s = = 52,38 g 210 g Za obliczenie masy wody w 100 g roztworu nasyconego w temp.60 o C m w = 100 g 52,38 g = 47,62 g Za obliczenie masy wody w roztworze nasyconym w temp. 20 o C (Rozpuszczalność KNO 3 w temp.20 o C = 30 g) 52,38 g * 100g m w = = 174,6 g 30 g Za obliczenie masy wody, którą należy dodać m w = 174,6 g 47,62 g = 126,98 g Strona 1 z 7
Zadanie 16. (0 6 pkt.) C n H 2n + H 2 O C n H 2n+1 OH 1 mol alkenu przyłącza 1 mol wody i powstaje 1 mol alkoholu Z zadania wynika, że do 0,5 mola alkenu przyłączono 0,5 mola wody i otrzymano 0,5 mola alkoholu. Za obliczenie masy otrzymanego alkoholu m alk. = 28,75 cm 3 * 0,8 g/cm 3 = 23 g Za obliczenie masy 1 mola otrzymanego alkoholu 23 g * 1mol M alk = = 46 g 0,5 mola Za obliczenie masy 1 mola alkenu M CnH2n = M alk. M H 2 O = 46 g 18 g = 28g Za ustalenie wzoru alkenu C 2 H 4 Np. (C n H 2n ): 12 n + 2n = 28 n = 2 Za podanie nazwy alkenu : eten Za podanie równania reakcji uwodnienia alkenu CH 2 = CH 2 + H 2 O CH 3 CH 2 OH Lub H H H H C = C + H 2 O H C C - OH H H H H Jeżeli uczeń nie wykona obliczeń dotyczących masy molowej alkenu, ale wykonuje potrzebne czynności (podaje, jaki to alkohol) i dobrze ustala alken, to przyznajemy maksymalną liczbę punktów (brakujący 1 punkt to ustalenie alkoholu). Strona 2 z 7
Zadanie 17. (0 5 pkt.) Za wyznaczenie masy molowej tlenku EO 2 M EO2 = (X + 32) g/mol Za wyznaczenie masy molowej chlorku ECl 4 M ECl4 = (X + 142) g/mol Za podanie wyrażenia na stosunek mas molowych (X + 32) g/mol 2 (X + 142) g/mol 7 Za obliczenie masy molowej szukanego pierwiastka X = 12 g/mol Za podanie nazwy pierwiastka Węgiel Zadanie 18. (0 5 pkt.) Za obliczenie masy NaOH zawartej w 400 g roztworu 400 g * 5 % m s = = 20 g 100% Za obliczenie masy 1,3 mola NaOH 1,3 mola * 40 g/mol = 52 g Za wyliczenie całkowitej masy substancji m NaOH = 20 g + 52 g = 72 g Za obliczenie masy roztworu m r = 1,2 g/cm 3 * 1000 cm 3 = 1200 g Za obliczenie stężenia procentowego roztworu 72 g c p = * 100 % = 6% 1200 g Strona 3 z 7
Zadanie 19. (0 5 pkt.) Za ustalenie wzoru kwasu CH 3 COOH Kwasy jednokarboksylowe posiadają dwa atomy tlenu. Kwasem o dwóch atomach węgla jest kwas etanowy (octowy). Za obliczenie masy cząsteczkowej kwasu 2 * 12 + 4 + 2 * 16 = 60 u Za ustalenie wzoru alkoholu 12n + 2n + 1 +16 +1 = 60 14 n = 60 18 14 n = 42 n = 3 Alkoholem jest propanol C 3 H 7 OH Za ustalenie wzoru estru: CH 3 COOC 3 H 7 Za podanie nazwy estru: octan propylu Zadanie 20. (0 7 pkt.) a) Za zapisanie równania reakcji zachodzącej w probówce 1 H 2 SO 4 + Na 2 SO 3 Na 2 SO 4 + H 2 O + SO 2 b) Za zapisanie obserwacji w kolbie nr 2: 3 * 1 p razem 3 pkt Uniwersalny papierek wskaźnikowy zabarwia się na kolor czerwony Płatki kwiatów odbarwiają się Liście brunatnieją Za zapisanie wniosków z obserwacji w kolbie nr 2 SO 2 ma właściwości wybielające, z wodą tworzy roztwór H 2 SO 3, niszczy chlorofil powodując obumieranie liści i kwiatów. (uczeń, aby otrzymać punkt powinien napisać przynajmniej o właściwościach wybielających i tworzeniu kwasu) c) Za podanie celu w jakim użyto probówki nr 3 z roztworem NaOH SO 2 reaguje z wodorotlenkiem sodu umieszczonym w probówce 3, dzięki czemu nie wydostaje się na zewnątrz i nie szkodzi środowisku. Za zapisanie równania reakcji chemicznej 2 NaOH + SO 2 = Na 2 SO 3 + H 2 O Strona 4 z 7
Zadanie 21. (0 8 pkt.) Za każdy poprawny wpis 1pkt 8 pkt Wniosek - Odczyn roztworu nie jest zasadowy(1); jest kwasowy lub obojętny (2) Aby otrzymać wystarczy jedno z tych stwierdzeń; nie punktuje się, jeżeli uczeń zapisze, część stwierdzenia 2: odczyn jest kwasowy albo odczyn jest obojętny Wniosek - Odczyn roztworu jest kwasowy. Wniosek - Produktami elektrolizy są chlor i wodór. Badany roztwór to kwas solny. Obserwacja - Papierek wskaźnikowy nie zmienia zabarwienia. Wniosek - Dodano nadmiaru roztworu wodorotlenku sodu. Powstał roztwór o odczynie zasadowym. Aby uczeń otrzymał 1 punkt wystarczy, aby zapisał o zasadowym odczynie. Obserwacja - Roztwór odbarwił się Obserwacja - Powstała biała, krystaliczna substancja. (uczeń może napisać również o słonym smaku, ponieważ w tym wyjątkowym przypadku, na polecenie nauczyciela może być badany smak produktu). Wniosek - jednym z produktów reakcji jest sól (chlorek sodu). Zadanie 22. (0 5 pkt.) Za zapisanie równania reakcji tlenku boru(iii) z wodą BB2O 3 + 3 H 2 O = 2 H 3 BO 3 Za obliczenie masy kwasu (m s ) m kw = 124g Za obliczenie masy wody (50 3) * 18 g = 846 g Za obliczenie masy roztworu m r = 846 g + 124 g = 970 g Za obliczenie stężenia procentowego 124 g c p = * 100 % = 12,8 % 970 g Obliczenia mogą być wykonane zarówno z wykorzystaniem mas molowych, jak cząsteczkowych. Strona 5 z 7
Zadanie 23. (0 4 pkt.) Za napisanie równania reakcji fotosyntezy 6H 2 O + 6CO 2 + hν (energia świetlna) C 6 H 12 O 6 + 6O 2 Uczeń otrzymuje punkt również wtedy, gdy w zapisie nie uwzględni energii Za obliczenie masy tlenku węgla (IV) 264 192 x 9,6 x = 13,2 g Za napisanie równania reakcji utleniania tlenku węgla (II) 2 CO + O 2 = 2 CO 2 Za obliczenie masy tlenku węgla (II) 56 88 x 13,2 x = 8,4 g Zadanie 24. (0 4 pkt.) Za każdy poprawnie podany przykład 1pkt razem 4 pkt Przykładowe propozycje: a) tlen (i inne gazy) b) woda c) amoniak (ma zapach, a wodór i azot to gazy bezwonne) d) chlorek amonu (produkt reakcji amoniaku z chlorowodorem) Zadanie 25. (0 7 pkt.) Za wskazanie probówek, w których wytrącił się osad (po 0,5 pkt) 2 pkt I, III, IV, V. Za każde poprawnie zapisane równanie reakcji lub wpis, że reakcja nie zachodzi razem 5 pkt I. Ca 2+ 2- + CO 3 CaCO 3 II. Reakcja nie zachodzi III. Cl - + Ag + AgCl IV. 2PO 3-4 + 3Cu 2+ Cu 3 (PO 4 ) 2 V. SO 2-4 + Ba 2+ BaSO 4 Strona 6 z 7
Uwaga! Podane rozwiązania należy traktować, jako przykładowe. Za poprawne rozwiązanie zadań metodą inną niż podana, uczeń otrzymuje maksymalną liczbę punktów. Jeżeli w równaniach reakcji uczeń źle dobierze współczynniki otrzymuje 0 pkt. Za błąd rachunkowy przy poprawnym rozumowaniu należy odjąć od maksymalnej liczby punktów za to zadanie. W zadaniach zamkniętych uczeń może się pomylić jeden raz. W sytuacji gdy trzy lub wszystkie odpowiedzi są w jakikolwiek sposób zaznaczone lub poprawiane, należy postawić 0 pkt. Punktujemy wyłącznie za te równania, które opisane są w kryteriach. Jeżeli uczeń uzupełni równanie, które nie jest opisane w poleceniu i w kryteriach, nie otrzymuje za to żadnych dodatkowych punktów. Źle zapisane ładunki jonów traktuje się jak zły wzór w równaniu reakcji, uczeń otrzymuje 0 pkt za to równanie. Uczeń może nie pisać jednostek przy obliczeniach, a wpisać je tylko przy wyniku lub przy odpowiedzi. Jeżeli pisze jednostki w całości obliczeń, to muszą być one poprawne. W przeciwnym razie odejmujemy od liczby punktów przyznanej za zadanie (jak za błędne obliczenia). Nie stosujemy połówek punktu (np. przy zapisie równania reakcji z błędnymi współczynnikami), nie oceniamy nieczytelnych zapisów oraz notatek w brudnopisie. Strona 7 z 7