opracowała mgr Teresa Banaszewska Temat:Określamy stopień powietrza. Poziom edukacji: klasa Id Nazwa przedmiotu: biologia Prowadzący: Teresa Banaszewska Czas trwania zajęć: 1 godzina lekcyjna KONSPEKT LEKCJI OTWARTEJ Cel ogólny: Zapoznanie uczniów ze sposobami oceny stopnia powietrza atmosferycznego. Cele szczegółowe: I. Poziom wiadomości: A. zapamiętanie wiadomości; Uczeń: - wymienia uszkodzenia roślin powstałe w wyniku działania zanieczyszczeń atmosferycznych, - wiektórerośliny mogą być biowskaźnikami zanieczyszczeń atmosferycznych. B. Rozumienie wiadomości; Uczeń: - wyjaśnia dlaczego drzewa iglaste są bardziej wrażliwe na środowiska, - zapisuje spostrzeżenia z obserwacji. II. Poziom umiejętności: C. stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych; Uczeń: 1
- określa stopień środowiska na podstawie skali porostowej, D. Stosowanie wiadomości w sytuacjach nietypowych; Uczeń: - przewiduje konsekwencje zanieczyszczeń atmosferycznych dla roślin. Metody pracy: obserwacje, pogadanka, dyskusja Formy pracy: praca w grupach, praca indywidualna Środki dydaktyczne: płatki kwiatów, liście drzew, ilustracje, skala porostowa, okazy porostów, karty pracy ucznia. Plan lekcji Część lekcji wstępna 10 min. docelowe -wyjaśnia wymianę gazowauroślin i zwierząt, Czynności uczniów zadania 1. Na czym polega wymiana gazowauzwierząt? 2. Na czym polega wymiana gazowauroślin w dzień iw nocy? Czynności nauczyciela -Nawiązuje do tematu przez przypomnienie wymiany gazowej u roślin. Środki dydaktyczne -podaje źródła zanieczyszczeń atmosferycznych, - podaje powietrza 3.Podaj źródła zanieczyszczeń atmosferycznych. 4. Podaj atmosferyczne. -Rozdaje schematy skład powietrza atmosferycznego -Zadaje pytania dotyczące źródeł zanieczyszczeń powietrza. -Podaje problem który będzie tematem lekcji: Czy przeprowadzając proste -schemat skład powietrza atmosferycznego. 2
obserwacje można określić stopień zanieczyszczeń powietrza? -Zapisuje temat na tablicy główna 20 min -wymienia uszkodzenia i zmiany powstałe w wyniku zanieczyszczeń atmosferycznych -porównuje wygląd okazów zdrowych i uszkodzonych, -wyjaśnia dlaczego drzewa iglaste są bardziej wrażliwe na powietrza niż drzewa liściaste, -wymienia drzewo nagonasienne, które jest najmniej wrażliwe na -wyjaśnia dlaczego porosty są biowskaźnikami -określa stężenie SO 2 w powietrzu posługując się skala porostową, 1.Porównaj wygląd roślin zdrowych i uszkodzonych w wyniku zanieczyszczeń powietrza. Swoje spostrzeżenia zanotuj w tabeli obserwacji. Na podstawie tekstu wykonaj następujące zadania: 2. Które drzewa są bardziej wrażliwe na powietrza(liściaste czy iglaste)? 3. Podaj dwie cechy dzięki którym wskazane przez Ciebie rośliny są bardziej wrażliwe na atmosferyczne. 3. Podaj, które drzewo iglaste jest najmniej wrażliwe na powietrza(uzasadnij swoją odpowiedź). 4. Wiedząc, że porosty to organizmy, które pobierają substancje z atmosfery całą powierzchnią ciała, określ który porost znajdujący się na ławce będzie bardziej wrażliwy na -rozdaje karty pracy dla poszczególnych grup, - informuje w jaki sposób ma przebiegać praca grupy, -czuwa nad pracą grup -pomaga w pracy grupom -podsuwa wskazówki do formułowania wniosków -karty pracy, -płatki kwiatów i liście uszkodzone kwasem siarkowym oraz okazy zdrowe, - płatki kwiatów i liście z dużą ilością pyłów i okazy niezapylone, -ilustracje przedstawiające stopień utraty liści sosny i dębu, -skala porostowa -porosty 3
Końcowa 15 min -Wymienia sposoby oceny stopnia powietrza atmosferycznego. zanieczyszczenie środowiska.(porównaj powierzchnię kontaktu porostu z atmosferą). 5. Posługując się skalą porostową określ stopień atmosfery SO 2. Na badanym terenie można zaobserwować następujące gatunki porostów: mąklę (Evernia), tarczownicę(parmelia), pustułkę(hypogymnia). 1. Uzupełnij Schemat: Jakie obserwacje można wykonać aby ocenić stopień powietrza atmosferycznego? -aktywnie słucha - podsumowuje i ocenia pracę grup -zadaje pytania 4
załącznik: Karta pracy KARTA PRACY Temat: Określamy stopień powietrza Praca w grupach: 1. Dokonaj obserwacji wyglądu płatków kwiatów oraz liści roślinzmiejscodużym i małym zanieczyszczeniu środowiska. ( Wykorzystaj znajdujące się na ławce dwa zestawy modelowe oraz ilustracje). Swoje spostrzeżenia zapisz w tabeli. cechy roślin Czyste powietrze Zanieczyszczone powietrze Barwa płatków kwiatów(odbarwienia, plamy) Obecność plam na liściach( odbarwienia, żółte bądź brązowe plamy) Obecność pyłu na liściach Ubytek liści na drzewach (na przykładzie sosny 5
idębu) Przeczytaj tekst i wykonaj zadania 2,3 4, 5 Drzewa liściaste, są na ogół mniej wrażliwe na działanie zanieczyszczeń powietrza niż drzewa iglaste(nagonasienne), częściowo dlatego, że całkowita powierzchnia ich liści, czyli powierzchnia narażona na działanie zanieczyszczeń, jest mniejsza niż powierzchnia igieł, a częściowo dlatego, że liście opadają co roku i dlatego są pod działaniem niekorzystnych czynników przez krótszy czas niż igły. Jedynym drzewem iglastym które zrzuca igły na zimę jest modrzew. 2. Które drzewa są bardziej wrażliwe na powietrza ( liściaste czy iglaste)?... 3. Podaj dwie cechy dzięki którym podane przez Ciebie rośliny są bardziej wrażliwe na atmosferyczne. -... -... 4. Spośród podanych drzew wybierz te, które jest najmniej wrażliwe na środowiska.( jodła, sosna, świerk, modrzew, cis, jałowiec)... 5. Wiedząc, że porosty to organizmy, które pobierają substancje z atmosfery całą powierzchnią ciała, określ który porost znajdujący się na ławce( A czy B) będzie bardziej wrażliwy na zanieczyszczenie środowiska.(porównaj powierzchnię kontaktu porostu z atmosferą).... 6
6. Wyobraź sobie, że jesteś na wycieczce w nieznanym rejonie Polski. Na drzewach zaobserwowałeś następujące gatunki porostów: mąklę (Evernia), tarczownicę (Parmelia), pustułkę ( hypogymnia). Posługując się skalą porostową określ stężenie tlenku siarki (SO 2 ) w powietrzu w tym rejonie.(jeżeli masz kłopoty przeczytaj instrukcję na dole skali porostowej)... Opracowała: mgr Teresa Banaszewska 7