Porosty zniewolenie czy współpraca?

Transkrypt

1 Porosty zniewolenie czy współpraca? 1

2 Wzorzec geograficzny brodaczka Gdzie? skały Kora drzew chrobotki Stara rękawiczka ziemia 2

3 Warunek? 3

4 Forma plechy Listkowata np. Płucnica islandzka 4

5 Forma plechy Krzaczkowata np. obrost drobny 5

6 Forma plechy Skorupiasta np. wzorzec 6

7 Budowa anatomiczna Przekrój poprzeczny przez plechę warstwowaną obraz mikroskopowy - schemat 7

8 Budowa anatomiczna 1 komórki zielenicy lub sinicy 2 strzępki grzyba Przekrój przez plechę niewarstwowaną obraz mikroskopowy - schemat 8

9 Rozmnażanie porostów 9

10 Rozmnażanie porostów Gdzieś tutaj są izydia czyli wyrostki 10

11 Rozmnażanie porostów Grzyb tworzy owocniki w których tworzą się zarodniki 11

12 Metabolity porostowe czyli kwasy porostowe działają antybiotycznie na bakterie Gram-dodatnie; oddziaływująnegatywnie na niższe i wyższe rośliny oraz ich zarodniki i nasiona, a także na grzyby pasożytnicze, hamując lub blokując ich wzrost; w wielu przypadkach zabezpieczają plechy porostów przed zgryzaniem przez zwierzęta; chronią fotobiontaprzed zbyt intensywnym promieniowaniem słonecznym poprzez absorpcję światła i promieniowania ultrafioletowego; Przyczyniają się do erozji skał (chemicznej), która umożliwia sukcesję pierwotną czyli powstawanie ekosystemu w wysokich partiach gór 12

13 Co to za układ? Pobiera wodę, dwutlenek węgla, sole mineralne, fotosyntezuje-wytwarza materię organiczną, rozmnaża się tylko bezpłciowo Pobiera materię organiczną od fotoautotrofa, przetwarza ją na sole mineralne, tworzy zwartą korę plechy, w której zamknięty jest fotobiont, przytwierdza plechę do podłoża ryzoidami, gromadzi między strzępkami wodę 13

14 Mutualizm czy helotyzm? Głęboki związek, współzależność dwóch organizmów, korzystających w równym stopniu z tego układu, forma symbiozy bezwarunkowej Związek dwóch organizmów, z których jeden odnosi większe korzyści niż drugi, swoista niewola, kontrolowane pasożytnictwo ale też forma symbiozy (gr. heilotes jeniec) 14

15 Skala porostowa Używając porostów jako biowskaźnikówczyli bioindykatorów, wyróżniamy następujące strefy: I-o szczególnie silnie zanieczyszczonym powietrzu (dwutlenek siarki powyżej 170 mikrogram/m2) (= bezwzględna pustynia porostowa), która charakteryzuje się całkowitym brakiem porostów nadrzewnych; 15

16 Skala porostowa Kolejne strefy: II-o bardzo silnie zanieczyszczonym powietrzu (= względna pustynia porostowa, mikrogram/m2), w której występują tylko najbardziej odporne na zanieczyszczenia porosty o plechach skorupiastych: misecznica proszkowata i liszajec; III-o silnie zanieczyszczonym powietrzu (= wewnętrzna strefa osłabionej wegetacji, mikrogram/m2), w której, poza gatunkami skorupiastymi, rosną również porosty łuseczkowate; gatunkami wskaźnikowymi są: brudzieckropkowaty, paznokietnikostrygowy, obrost wzniesiony i złotorost postrzępiony; 16

17 Skala porostowa Kolejne strefy: IV-o średnio zanieczyszczonym powietrzu (= środkowa strefa osłabionej wegetacji, mikrogram/m2), w której występują już porosty o plechach listkowatych; strefę tę wyróżniają: pustułka pęcherzykowata i tarczownica bruzdkowana; V-o względnie mało zanieczyszczonym powietrzu (= zewnętrzna strefa osłabionej wegetacji, mikrogram/m2), którą wyróżniają mniej wrażliwe na zanieczyszczenia porosty krzaczkowate: mąkla tarniowa, mąklik otrębiasty i odnożyce; występują one nielicznie, a ich plechy są małe i zdeformowane; 17

18 Kolejne strefy: Skala porostowa VI-o nieznacznie zanieczyszczonym powietrzu (= wewnętrzna strefa normalnej wegetacji, mikrogram/m2), gdzie gatunki wyróżniające strefę V są typowo wykształcone, a ponadto rosną tu wrażliwe porosty listkowate i krzaczkowate: włostka brązowa, brodaczka kępkowa i płucnik modry; VII-o powietrzu czystym lub ze znikomą zawartością zanieczyszczeń (= typowa strefa normalnej wegetacji, poniżej 30 mikrogram/m2), w której jedynym czynnikiem ograniczającym są naturalne warunki siedliskowe; występują tu bardzo wrażliwe gatunki z rodzajów: włostka, granicznik, pawężniczka, brodaczka i in. 18

19 Skala porostowa 19

20 Źródła Inne Biologia, wydanie zbiorowe, PWN, 2008 Biologia, Solomon, Ville, Berg, Multico,