M I N I S T E R S T W O F I N A N S Ó W Departament Podatków Bezpośrednich I N F O R M A C J A dotycząca ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych za 2005 rok Liczba podatników 1 400 000 1 200 000 1 000 000 800 000 600 000 400 000 200 000 0 1994r. 1995r. 1996r. 1997r. 1998r. 1999r. 2000r. 2001r. 2002r. 2003r. 2004r. 2005r. Warszawa, maj 2006
I. Wstęp Opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają przychody osób fizycznych: - z pozarolniczej działalności gospodarczej, w tym równieŝ, gdy działalność ta jest prowadzona w formie spółki cywilnej osób fizycznych lub spółki jawnej osób fizycznych, - z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierŝawy, poddzierŝawy lub innych umów o podobnym charakterze. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych z pozarolniczej działalności gospodarczej płacą podatnicy w danym roku podatkowym, jeŝeli: 1/ w roku poprzedzającym rok podatkowy ich przychód z tej działalności nie przekroczył określonej ustawowo kwoty, 2/ rozpoczną wykonywanie działalności w roku podatkowym i nie korzystają z opodatkowania w formie karty podatkowej bez względu na wysokość przychodów. W 2005 roku podatek w tej formie płacili podatnicy, którzy w 2004 roku: a/ uzyskali przychody z tej działalności, prowadzonej wyłącznie samodzielnie, w wysokości nie przekraczającej 250 000 euro (1 094 675 zł), lub b/ uzyskali przychody wyłącznie z działalności prowadzonej w formie spółki, a suma przychodów wspólników spółki z tej działalności nie przekroczyła kwoty 250 000 euro (1 094 675 zł). Przychody osób fizycznych z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierŝawy, poddzierŝawy lub innych umów o podobnym charakterze podlegają opodatkowaniu w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych równieŝ, jeŝeli są osiągane przez osoby prowadzące działalność gospodarczą, a umowa nie jest zawarta w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Ryczałt nie ma charakteru obligatoryjnego. Podatnik moŝe wybrać inną formę opodatkowania podatkiem dochodowym jak zasady ogólne czy karta podatkowa. W przypadku spółki wyboru formy opodatkowania muszą dokonać wszyscy wspólnicy. 2
Stawki ryczałtu w 2005 roku wynosiły: 20% - przychodów osiąganych: - w zakresie wolnych zawodów, - z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierŝawy, poddzierŝawy lub innych umów o podobnym charakterze od nadwyŝki ponad kwotę stanowiącą równowartość 4 000 euro (17 514,80 zł), 17% - przychodów ze świadczenia niektórych usług niematerialnych, 10% - przychodów z odpłatnego zbycia praw majątkowych lub nieruchomości wykorzystywanych w działalności gospodarczej, 8,5% - przychodów osiąganych: - z działalności usługowej, w tym z działalności gastronomicznej w zakresie sprzedaŝy napojów o zawartości alkoholu powyŝej 1,5%, - z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierŝawy, poddzierŝawy lub innych umów o podobnym charakterze do kwoty stanowiącej równowartość 4 000 euro (17 514,80 zł), 5,5% - przychodów z działalności wytwórczej, robót budowlanych lub w zakresie przewozów ładunków taborem samochodowym o ładowności powyŝej 2 ton, 3,0% - przychodów osiąganych: - z działalności gastronomicznej, z wyjątkiem przychodów ze sprzedaŝy napojów o zawartości alkoholu powyŝej 1,5%, - z działalności usługowej w zakresie handlu. Ponadto w przypadku nieprowadzenia ewidencji lub prowadzenia jej niezgodnie z warunkami wymaganymi do uznania jej za dowód w postępowaniu podatkowym, organ podatkowy określa wartość niezaewidencjonowanego przychodu i określa od tej kwoty ryczałt przy zastosowaniu stawki, stanowiącej pięciokrotność stawki, która byłaby zastosowana w przypadku jego ewidencjonowania. 3
II. Liczba podatników W 2005 roku ryczałt od przychodów ewidencjonowanych płaciło ogółem 639 167 podatników, tj. o 240 podatników mniej niŝ w 2004 roku, z tego: - 552 485 podatników osiągających przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej (576 095 podatników w roku 2004), - 86 682 podatników osiągających przychody wyłącznie z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierŝawy, poddzierŝawy lub innych umów o podobnym charakterze (63 312 podatników w roku 2004). Od 2004 roku opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają równieŝ przychody z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierŝawy, poddzierŝawy lub innych umów o podobnym charakterze osiągane przez osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, jeŝeli umowa nie została zawarta w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Zmiany ustawowe nie spowodowały ogólnego wzrostu liczby podatników płacących ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Liczba podatników płacących ryczałt z pozarolniczej działalności gospodarczej ulega zmniejszeniu i tak w roku 2005 w porównaniu do roku 2004 zmniejszyła się o dalsze 23 610 podatników. Natomiast więcej osób płaci ryczałt od przychodów osiąganych wyłącznie z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierŝawy, poddzierŝawy lub innych umów o podobnym charakterze. W roku 2005 liczba podatników zwiększyła się o dalsze 23 370. III. Przychód Podatnicy płacący ryczałt od przychodów ewidencjonowanych osiągnęli w 2005 roku przychód brutto ogółem w kwocie 33 597 930 tys. zł z tego: - 32 347 892 tys. zł z pozarolniczej działalności gospodarczej, - 1 250 038 tys. zł wyłącznie z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierŝawy, poddzierŝawy lub innych umów o podobnym charakterze. 4
1. Przychód ogółem i struktura Wyszczególnienie Kwota przychodu w tys. zł Struktura % wg stawki 3,0% 10 068 044 29,97 wg stawki 5,5% 14 849 455 44,20 wg stawki 8,5% 8 026 660 23,89 wg stawki 10% 10 865 0,03 wg stawki 17% 113 085 0,34 wg stawki 20% 524 647 1,56 wg stawek określonych przez organ podatkowy 5 174 0,01 Razem 33 597 930 100,00 1/ z pozarolniczej działalności gospodarczej Wyszczególnienie Kwota przychodu w tys. zł Struktura % wg stawki 3,0% 10 068 044 31,12 wg stawki 5,5% 14 849 455 45,91 wg stawki 8,5% 7 275 068 22,49 wg stawki 10% 10 865 0,03 wg stawki 17% 113 085 0,35 wg stawki 20% 26 382 0,08 wg stawek określonych przez organ podatkowy 4 993 0,02 Razem 32 347 892 100,00 5
2/ wyłącznie z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierŝawy, poddzierŝawy lub innych umów o podobnym charakterze Wyszczególnienie Kwota przychodu w tys. zł Struktura % wg stawki 8,5% 751 592 60,13 wg stawki 20% 498 265 39,86 wg stawek określonych przez organ podatkowy 181 0,01 Razem 1 250 038 100,00 W ogólnej kwocie przychodów, przychody osób fizycznych prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą wyniosły 32 347 892 tys. zł i stanowiły 96,3 %, a osób fizycznych osiągających przychody wyłącznie z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierŝawy, poddzierŝawy lub innych umów o podobnym charakterze wyniosły 1 250 038 tys. zł i stanowiły 3,7 %. Największe przychody uzyskały osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą tj. w wysokości 14 849 455 tys. zł z działalności wytwórczej i usługowej w zakresie budownictwa, opodatkowanej wg stawki 5,5%. Nieco mniej, bo 10 068 044 tys. zł stanowiły przychody z działalności gastronomicznej i handlowej, opodatkowane stawką 3,0%, a 7 275 068 tys. zł to przychody z działalności usługowej opodatkowane wg stawki 8,5%. 6
Struktura przychodów według stawek opodatkowania 0,04% 1,56% 29,97% 0,34% 23,89% 44,20% stawka 20% stawka 17% stawka 8,5% stawka 5,5% stawka 3,0% pozostałe 7
IV. Odliczenia od przychodu Odliczenia od przychodu ogółem wyniosły 1 097 306 tys. zł struktura 1. Składki na ubezpieczenia społeczne 1 072 086 tys. zł 97,70 % 2. Straty z lat ubiegłych 10 701 tys. zł 0,98 % 3. Ulgi podatkowe 14 519 tys. zł 1,32 % w tym odliczenia: 1/ darowizn na podstawie art. 26 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym 1 288 tys. zł 0,12 % 2/ darowizn na podstawie odrębnych ustaw 307 tys. zł 0,03 % 3/ wydatków na cele rehabilitacyjne 3 935 tys. zł 0,36 % 4/ wydatków z tytułu uŝywania sieci internet 5 069 tys. zł 0,46 % 5/ wydatków na cele mieszkaniowe - kwota 3 920 tys. zł 0,35 % - liczba podatników 568 odsetki od kredytu mieszkaniowego - kwota 2 134 tys. zł - liczba podatników 369 Największy udział w odliczeniach ogółem od przychodu, bo wynoszący aŝ 97,70% stanowią składki na ubezpieczenia społeczne. Pozostałe odliczenia to 2,30%, w tym najwięcej 0,98 % stanowią odliczenia strat z lat ubiegłych i 0,46% odliczenia wydatków z tytułu uŝywania sieci internet. W 2005 roku odliczenia od przychodu stanowiły zaledwie 3,27% kwoty przychodu ogółem. W porównaniu do 2004 roku wskaźnik ten jest wyŝszy o 0,04 pkt proc. 8
Odliczenia od przychodu ulg podatkowych według tytułów tys. zł 8 000 7 000 6 000 Odliczenia ulg podatkowych ogółem 14 519 tys. zł 5 069 5 000 3 935 3 920 4 000 3 000 2 000 1 288 1 000 307 0 darowizny na podstawie art. 26 ust. 1 pkt 9 ustawy darowizny na podstawie odrębnych ustaw wydatki na cele rehabilitacyjne wydatki z tytułu uŝywania sieci internet wydatki mieszkaniowe 9
V. Ryczałt przed odliczeniami Kwota ryczałtu ogółem przed odliczeniami wyniosła 1 866 049 tys. zł. VI. Odliczenia od ryczałtu Odliczenia od ryczałtu ogółem wyniosły 516 006 tys. zł i stanowią 27,65% kwoty ryczałtu przed odliczeniami struktura 1. Składka na ubezpieczenie zdrowotne 415 461 tys. zł 80,51 % 2. Ulgi podatkowe 100 545 tys. zł 19,49 % w tym z tytułu: 1/ wyszkolenia uczniów 30 177 tys. zł 5,85 % 2/ wydatków mieszkaniowych - kwota 68 974 tys. zł 13,37 % - liczba podatników 64 156 - wydatków na remonty i modernizacje 62 020 tys. zł 3/ wpłaty na rzecz organizacji poŝytku publicznego - kwota 1 322 tys. zł 0,26 % - liczba podatników 8 255 4/ pozostałych tytułów 72 tys. zł 0,01 % Największy udział, tj. 80,51% odliczeń od ryczałtu stanowi odliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne. Natomiast ulgi podatkowe stanowią tylko 19,49%, w tym 13,37% to odliczenia z tytułu wydatków mieszkaniowych. Odliczeń od ryczałtu z tytułu wydatków mieszkaniowych w 2005 roku dokonało 64 156 podatników. Podatnicy ci odliczyli wydatki w kwocie 363 021 tys. zł, zyskując ulgi w wysokości 68 974 tys. zł. Następne pod względem wielkości kwoty odliczanej od ryczałtu są ulgi za wyszkolenie uczniów. Kwota odliczenia z tego tytułu wyniosła 30 177 tys. zł i stanowi 5,85% odliczeń. Natomiast pozostałe tytuły to tylko 0,27%. 10
Odliczenia od ryczałtu ulg podatkowych według tytułów tys. zł 100 000 90 000 Odliczenia ulg podatkowych ogółem 100 545 tys. zł 80 000 68 974 70 000 60 000 50 000 40 000 30 177 30 000 20 000 10 000 1 322 72 0 ulgi za wyszkolenie uczniów wydatki mieszkaniowe wpłaty na rzecz organizacji poŝytku publicznego pozostałe 11
VII. Ryczałt naleŝny Ryczałt naleŝny za 2005 r. wyniósł Kwota wpłaconego ryczałtu za m-ce od stycznia do listopada 2005 roku Kwota do zapłaty Nadpłata 1 350 156 tys. zł 1 172 885 tys. zł (tj.86 87% podatku naleŝnego) 254 952 tys. zł 77 681 tys. zł * * * ObciąŜenie przychodu brutto ryczałtem w 2005 roku wyniosło 4,0%, w roku 2004 wynosiło 3,9%. WyŜsze obciąŝenie jest skutkiem zmiany struktury przychodów, zwiększa się udział przychodów opodatkowanych stawką wyŝszą, tj. 5,5% oraz 8,5%, a zmniejsza stawką 3,0%. Struktura przychodów opodatkowanych wg poszczególnych stawek w latach 2004 i 2005 przedstawia się następująco: Stawka 2004 r. 2005 r. 3,0% 32,80% 29,97% 5,5% 42,42% 44,20% 8,5% 23,09% 23,89% Na wzrost obciąŝenia w 2005 roku miały teŝ wpływ mniejsze odliczenia od ryczałtu stanowiące 27,65% kwoty ryczałtu przed odliczeniami (w 2005 roku 28,80%). Udział ulg odliczanych od ryczałtu wyniósł zaledwie 5,4%. Przeciętne miesięczne dane obrazujące podatnika płacącego ryczałt 1/ przychód przed odliczeniami (brutto) 4 380 zł 2/ kwota odliczeń od przychodu 143 zł 3/ przychód po odliczeniach (netto) 4 237 zł 4/ ryczałt przed odliczeniami 243 zł 5/ kwota odliczeń od ryczałtu 67 zł 6/ naleŝny ryczałt 176 zł (6 : 1) 4,0 % 12
Dane ogólne dotyczące podatników płacących ryczałt od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej oraz z najmu, podnajmu, dzierŝawy, poddzierŝawy lub innych umów o podobnym charakterze Wyszczególnienie Dane 1. 2. Liczba podatników 639 167 Przychód brutto w tys. zł 33 597 930 Odliczenia od przychodu ogółem w tys. zł 1 097 306 - składki na ubezpieczenia społeczne 1 072 086 - straty z lat ubiegłych 10 701 - ulgi podatkowe 14 519 Przychód po odliczeniach w tys. zł 32 500 624 Ryczałt przed odliczeniami w tys. zł 1 866 049 Doliczenia do ryczałtu w tys. zł 113 Odliczenia od ryczałtu ogółem w tys. zł 516 006 - składki na ubezpieczenie zdrowotne 415 461 - ulgi podatkowe 100 545 Ryczałt naleŝny w tys. zł 1 350 156 Stawka nominalna 5,7 % Stawka efektywna 4,0 % Przeciętne dane na podatnika w zł - przychód brutto 52 565 - odliczenia od przychodu 1 717 - przychód netto 50 848 - ryczałt przed odliczeniami 2 920 - odliczenia od ryczałtu 807 - ryczałt naleŝny 2 113 13
Dane podatników płacących ryczałt od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej Wyszczególnienie Dane 1. 2. Liczba podatników 552 485 Przychód brutto w tys. zł 32 347 892 Odliczenia od przychodu ogółem w tys. zł 1 092 911 - składki na ubezpieczenia społeczne 1 071 062 - straty z lat ubiegłych 10 259 - ulgi podatkowe 11 590 Przychód po odliczeniach w tys. zł 31 254 981 Ryczałt przed odliczeniami w tys. zł 1 703 042 Doliczenia do ryczałtu w tys. zł 109 Odliczenia od ryczałtu ogółem w tys. zł 507 323 - składki na ubezpieczenie zdrowotne 414 510 - ulgi podatkowe 92 813 Ryczałt naleŝny w tys. zł 1 195 828 Stawka nominalna 5,4 % Stawka efektywna 3,7 % Przeciętne dane na podatnika w zł - przychód brutto 58 550 - odliczenia od przychodu 1 978 - przychód netto 56 572 - ryczałt przed odliczeniami 3 083 - odliczenia od ryczałtu 918 - ryczałt naleŝny 2 165 14
Dane podatników płacących ryczałt od przychodów osiąganych wyłącznie z najmu, podnajmu, dzierŝawy, poddzierŝawy lub innych umów o podobnym charakterze Wyszczególnienie Dane 1. 2. Liczba podatników 86 682 Przychód brutto w tys. zł 1 250 038 Odliczenia od przychodu ogółem w tys. zł 4 395 - składki na ubezpieczenia społeczne 1 024 - straty z lat ubiegłych 442 - ulgi podatkowe 2 929 Przychód po odliczeniach w tys. zł 1 245 643 Ryczałt przed odliczeniami w tys. zł 163 007 Doliczenia do ryczałtu w tys. zł 4 Odliczenia od ryczałtu ogółem w tys. zł 8 683 - składki na ubezpieczenie zdrowotne 951 - ulgi podatkowe 7 732 Ryczałt naleŝny w tys. zł 154 328 Stawka nominalna 13,1 % Stawka efektywna 12,3 % Przeciętne dane na podatnika w zł - przychód brutto 14 421 - odliczenia od przychodu 51 - przychód netto 14 370 - ryczałt przed odliczeniami 1 881 - odliczenia od ryczałtu 100 - ryczałt naleŝny 1 781 15
Liczba podatników płacących ryczałt w latach 1994-2005 1 300 000 1 226 312 1 200 000 1 100 000 1 000 000 900 000 800 000 700 000 913 857 853 668 867 129 843 759 792 514 732 666 676 923 647 507 655 947 639 407 639 167 600 000 500 000 400 000 300 000 200 000 100 000 0 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 16
Przychód brutto, ryczałt naleŝny oraz stawka efektywna w latach 1994-2005 mln zł 36 000 30 000 33 258 33 862 33 608 33 598 32 801 33 168 32 315 30 622 30 902 30 000 30 094 29 589 10,0% 9,0% 8,0% 24 000 7,0% 6,0% 18 000 4,7% 4,8% 4,9% 5,0% 3,6% 4,1% 3,6% 3,5% 3,4% 3,5% 3,8% 3,9% 4,0% 4,0% 12 000 3,0% 6 000 2,0% 1,0% 1 090 1 223 1 410 1 555 1 621 1 218 1 173 1 062 1 049 1 245 1 279 1 350 0 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 0,0% przychód brutto ryczałt naleŝny stawka efektywna 17
ObciąŜenie przychodu brutto ryczałtem w latach 1994-2005 6,0% 5,5% 5,2% 5,4% 5,5% 5,1% 5,2% 5,3% 5,3% 5,6% 5,6% 5,7% 5,0% 4,5% 4,0% 3,5% 4,5% 3,9% 4,1% 3,6% 4,9% 4,8% 4,7% 3,6% 3,5% 3,4% 3,5% 3,8% 3,9% 4,0% 3,0% 2,5% 2,0% Stawka nominalna 1,5% Stawka efektywna 1,0% 0,5% 0,0% 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 18
Przeciętny przychód brutto i przeciętny ryczałt naleŝny w latach 1994-2005 kwoty w zł 54 000 50 006 51 873 52 565 48 000 45 871 45 650 46 476 42 727 42 000 36 000 32 378 35 556 37 854 38 354 30 000 24 970 24 000 18 000 12 000 6 000 889 1 338 1 671 1 821 1 870 1 537 1 601 1 569 1 620 1 899 2 001 2 113 0 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 przeciętny przychód brutto przeciętny ryczałt naleŝny 19