Scenariusz lekcji historii w kl. III Temat: Narodziny nazizmu w Niemczech. Cele lekcji - po zakończeniu zajęć uczeń powinien: wymienić działania Hitlera, które doprowadziły go do dyktatury; poznać charakter ideologii nazistowskiej; określić cechy charakterystyczne systemu totalitarnego w Niemczech; określić podłoże polityczno-społeczne, które umożliwiło powstanie hitleryzmu. Uwagi dotyczące lekcji: Czas realizacji tematu 45 minut. Lekcja nawiązuje do tematu poprzedniego: Powstanie faszyzmu we Włoszech. Podczas zajęć uczniowie pracują w grupach. Metody i formy pracy: praca z podręcznikiem; praca z tekstem źródłowym; praca w grupach z zastosowaniem metaplanu; elementy wykładu. Środki dydaktyczne: karty pracy; podręcznik do kl. III Historia 3. Dzieje najnowsze. arkusze szarego papieru, mazaki, kartki samoprzylepne. Strona 1 z 5
Przebieg lekcji 1. Wprowadzenie: czynności organizacyjno-porządkowe; podanie i zapisanie tematu; przedstawienie celów lekcji. 2. Rozwinięcie lekcji: omówienie sytuacji Niemiec po założeniu NSDAP; praca w grupach: - grupa I ma za zadanie odszukać w podręczniku główne cele programu politycznego Adolfa Hitlera - grupa II pracując z tekstem źródłowym (karta p 1) przygotowuje informacje dotyczące przejęcia władzy przez nazistów; ocena i omówienie pracy uczniów; zapisanie wniosków na tablicy i w zeszytach; przedstawienie uczniom sytuacji państwa niemieckiego po przejęciu władzy przez Hitlera: likwidacja opozycji niemieckiej, odejście od rządów parlamentarnych, początek dyktatury nazistowskiej; praca w grupach z zastosowaniem metaplanu problem: Nazizm w Niemczech (karta 2) - grupa I Jak było? - grupa II Jak być powinno? - grupa III Dlaczego nie jest tak, jak być powinno? liderzy grup przedstawiają wyniki pracy, uczniowie przy współpracy z nauczycielem formują wnioski; ocena pracy uczniów. 3. Zakończenie. Podsumowanie zajęć poprzez sporządzenie wspólnej notatki. Dokonanie oceny uczniów. 4. Zadanie pracy domowej krzyżówka: Nazizm w Niemczech (karta 3) Strona 2 z 5
Karta 1 Tekst źródłowy z A. Bullok, Hitler. Studium tyranii Ta fala rewolucyjnego podniecenia, która przeszła przez Niemcy w 1933 roku, przybrała wiele form. Pierwszą, najbardziej widoczną, był gwałt. Przez wiele miesięcy poprzedzających rok 1933 stał się on rzeczą codzienną w Niemczech, ale orgia przemocy, jaka się rozpętała po pożarze Reichstagu i w końcu roku, przybrała rozmiary w niczym nie przypominające tego, co się działo przedtem. Sam rząd, posługując się takimi instytucjami jak gestapo (pruska tajna policja dzieło Göringa) i obozami koncentracyjnymi w Oranienburgu, Dachau i innych miejscowościach, celowo stosował gwałt i terror jako metodę rządzenia. Jednocześnie jawne lekceważenie przez władze państwowe porządku i sprawiedliwości wydobywało na wierzch okrucieństwo, zazdrość i mściwość, uczucia normalnie tłumione lub drzemiące w każdym społeczeństwie. Aresztowano, bito i mordowano ludzi tylko dla załatwienia prywatnych porachunków, zagarnięcia czyjejś posady czy mieszkania lub zaspakajania sadystycznych popędów. W Berlinie i innych większych miastach lokalne bandy SA pozakładały sobie bunkry w opuszczonych domach towarowych albo w piwnicach, dokąd zaciągały każdego, kogo miały na oku, aby go torturować lub więzić dla okupu. Uchylano normalne sankcje policyjne i sądowe, a zbrodnie pospolite, od rabunku po mord, z całym cynizmem osłaniano płaszczykiem przestępstw politycznych. Jedyne, co zrobił rząd, to ogłoszenie amnestii dla wykroczeń popełnionych w rewolucji narodowej. Załamanie się prawa i porządku publicznego, zwykłego bezpieczeństwa w życiu codziennym, co wynikało nie ze słabości rządu czy braku autorytetu, ale odbywało się przy aprobacie, głęboko wstrząsnęło stabilnością niemieckiego społeczeństwa, stabilnością zachwianą latami kryzysu i masowego bezrobocia. Ale gwałt, jeżeli odpychał, to jednocześnie pociągał wielu, zwłaszcza ludzi młodej generacji. Była to istotnie charakterystyczna cząstka rewolucyjnego idealizmu, bo rok 1933, tak jak inne lata rewolucyjne rozbudził wielkie nadzieje, otwierał nowe możliwości, kładł kres zniechęceniu i po beznadziejnych latach przyniósł ożywienie, pozwalał czegoś spodziewać. Hitler zdawał sobie sprawę z tych nastrojów, kiedy mówił narodowi niemieckiemu, by uniósł głowę i odzyskał dumę i wiarę w siebie. Niemcy zjednoczone i silne skończą z paraliżującym podziałem wewnętrznym, który hamuje ich rozwój i odzyskają należne im miejsce w świecie. Wielu ludzi uwierzyło temu w 1933 roku i brało za początek nowej ery. Strona 3 z 5
Karta 2 Metaplan propozycja Problem NAZIZM W NIEMCZECH Jak jest? Jak być powinno? cenzura wolność słowa i wyznania aresztowanie ludzi myślących prawo do ochrony przed inaczej niż naziści represjami zakaz zrzeszania się prawo do zrzeszania się władza w rękach jednej partii władza w rękach różnych partii system jednopartyjny system wielopartyjny represje wobec komunistów, każdy ma prawo do głoszenia socjaldemokratów swoich poglądów więzienia, obozy prawo do wolności koncentracyjne represje wobec Żydów prawo do wolności osobistej Dlaczego nie jest tak, jak być powinno? nazizm jako system totalitarny hamował, bądź uniemożliwiał rozwój innych partii podstawowym elementem nazizmu był rasizm przekonanie o wyższości rasy nordyckiej (germańskiej) Oczekiwane wnioski: nie pozwalać na rozwój państwa opartego na dyktaturze; nie dopuścić do wprowadzenia systemu jednopartyjnego; nie pozwolić, by władza opierała się na systemie terroru wewnętrznego (państwo policyjne) nie pozwolić totalitarnemu ingerowaniu we wszelkie aspekty życia jednostki oraz życia społecznego, gospodarczego i politycznego. Strona 4 z 5
Karta 3 Rozwiązaniem krzyżówki jest tytuł dzieła Hitlera, w którym przedstawił swój program polityczny. 4. 8. 2. 3. 6. 1. 5. 7. 9. 1. Miejsce nieudanego zamachu stanu z 1923 roku. 2. Tajna niemiecka policja polityczna. 3. Młodzieżowa organizacja w III Rzeszy. 4. Odpowiednik premiera w Niemczech. 5. Oskarżeni przez Hitlera o podpalenie Reichstagu. 6. Niemiecka odmiana faszyzmu. 7. Twórca włoskiego faszyzmu. 8. Polskie określnie polityki stosowanej przez Anglię i Francję wobec Niemiec. 9. Tytuł używany przez Hitlera od 1934 roku. Opracował Wojciech Szulc Strona 5 z 5