Scenariusz lekcji historii do realizacji w klasie III a gimnazjum w dniu r., w ZSG w Niechcicach

Transkrypt

1 Joanna Wieczorek Scenariusz lekcji historii do realizacji w klasie III a gimnazjum w dniu r., w ZSG w Niechcicach Temat lekcji poprzedniej: Faszyzm we Włoszech Temat: Nowa ideologia-faszyzm Cele operacyjne Uczeń wie: - kim, był Adolf Hitler, - zna pojęcia: Reichstag, fuhrer, duce, NSDAP, przestrzeń życiowa, III Rzesza, gestapo, SA, SS, ustawy norymberskie, kryształowa noc, nazizm, - zna główne hasła programu Hitlera zawarte w Mein Kampf. Środki dydaktyczne Mapa Europa w latach Wybrany tekst źródłowy: Hitler i Stalin, żywoty równoległe A. Bulloka. Podręcznik do klasy III gimnazjum, S. Jankowiak, s. 56. Tekst źródłowy: Adolf Hitler, Mein Kampf, 1925 r. Tekst źródłowy: Ustawodawstwo nazistowskie: Ustawa o ochronie niemieckiej krwi i czci z 15 września 1935 r. Nagranie: Narodziny faszyzmu: Parady nazistowskie (w:) Encyklopedia multimedialna Historia świata. Plansze obrazujące narodziny i rozwój faszyzmu w Niemczech, założenia programu NSDAP, zbrojenia niemieckie od 1935 r. Metody - praca w grupach z tekstami źródłowymi - elementy dyskusji - wypowiedzi uczniów- prezentacja na podstawie zebranych wiadomości. Realizacja: 1

2 1.Czynności porządkowo- organizacyjne 2. Rekapitulacja wtórna Dlaczego w latach dwudziestych we Włoszech narodził się faszyzm? Czym był faszyzm i jak rozwinął się we Włoszech? Sprawdzenie poznanych pojęć: kombatant, faszyzm, totalitaryzm, duce. 4. Odsłuchanie przemówienia, prezentacja plansz przez nauczyciela. 5. Praca z tekstem źródłowym (gr I, II, III,). 6. W formie tabeli: wyszukiwanie podobieństw i różnic między nazizmem niemieckim a faszyzmem włoskim. Przyczyny powstania faszyzmu Włochy Okoliczności przejęcia władzy faszyzmu Cechy faszyzmu (sposoby sprawowania władzy) Przyczyny powstania faszyzmu Okoliczności przejęcia władzy faszyzmu Cechy faszyzmu (sposoby sprawowania władzy) Niemcy 7. Podsumowanie w formie ćwiczeń. Połącz pojęcia z ich znaczeniem, wpisując w miejsca wykropkowane odpowiednie cyfry: A. terror (...) 1. nieograniczona władza dyktatora, uznawana przez społeczeństwo z obawy przed represjami B. kult jednostki (...) 2. system organizacji państwa: kult dyktatora, wszechmocna policja, ingerencja państwa we wszystkie dziedziny życia obywateli C. totalitaryzm (...) 3. stosowanie przemocy i okrucieństwa w celu zastraszenia 2

3 przeciwnika D. aneksja (...) 4. sposób rządzenia, wzbudzający strach obywateli 5. włączenie siłą do swego państwa całości lub części terytorium innego państwa A. nazizm (...) 1. przydomek Mussoliniego, wodza faszystowskich Włoch B. (...) 2. żołnierz regularny, który brał udział w wojnie kolektywizacja C. duce (...) 3. ideologia i ruch niemieckich faszystów, którym przewodziła NSDAP D. kombatant (...) 4. dobrowolne zjednoczenie indywidualnych gospodarstw chłopskich w wielkie spółdzielnie produkcyjne 5. niemiecki narodowy socjalizm A. rasizm (...) 1. naczelny organ władzy państwowej, pochodzący z wyborów powszechnych, sprawujący władzę ustawodawczą i kontrolną B. faszyzm (...) 2. niezależność państwa w stosunkach z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi C. parlament (...) 3. teoria głosząca, że pewne rasy są przeznaczone do panowania nad innymi, niższymi D. suwerenność (...) 4. kierunek polityczny powstały po I wojnie światowej, o skrajnie nacjonalistycznym, antydemokratycznym i antyliberalnym charakterze 5. narodził się we Włoszech w 1919 roku System stalinowski to (przekreśl literę oznaczającą informację fałszywą): a. niezgodność między oficjalnie głoszoną dyktaturą proletariatu a rzeczywistością- nieograniczoną władzą dyktatora b. ochrona ludzi, którzy przyczynili się do rozwoju partii i państwa c. eliminowanie z życia społecznego przeciwników politycznych i ich rodzin d. nadrzędność policji politycznej- NKWD- wobec wszystkich instytucji państwowych, organizacji społecznych i instancji partyjnych 3

4 Wpisz odpowiednio do tabeli data wydarzenie * podbój Etiopii * 30 I 1933 * marsz faszystów włoskich na Rzym * 27 II 1933 * Hitler- kanclerzem Niemiec * 3 X 1935 * podpalenie Reichstagu * 28 X Zadanie pracy domowej: a) Dlaczego faszyzm wywołał trwogę społeczeństw w Europie? b) Wskaż różnice między totalitarną a demokratyczną formą rządów. Tekst nr 1 Adolf Hitler, Mein Kampf, 1925 r. (...) To, co widzimy dzisiaj z ludzkiej kultury osiągnięcia sztuki, nauki, techniki, jest prawie wyłącznym produktem Aryjczyka. Ten właśnie fakt pozwala wyciągnąć uzasadniony retrospektywny ( wynikający z analizy przeszłości ) wniosek, że Aryjczyk był twórcą w ogóle wyższego społeczeństwa, będąc prototypem tego, co rozumiemy przez pojęcie człowiek. (...) Niższe narody z germańskimi organizatorami i panami, jako ich kierownikami, (...) utrzymywały się tak długo, jak długo utrzymywał się rdzeń twórczej rasy państwowej. Tym germańskim rdzeniem Rosja żywiła od stuleci swoje górne warstwy. Można je dzisiaj uważać za wyplenione i wygasłe. Na ich miejsce wstąpił Żyd. Tak jak Rosjanin nie może otrząsnąć się własnymi siłami z jarzma żydowskiego, tak niemożliwością jest dla Żyda utrzymanie potężnego państwa przez dłuższy czas. Nie przedstawia on elementu organizacji, a tylko fermentu i rozkładu. Olbrzymie państwo na Wschodzie dojrzało do załamania, a koniec panowania żydowskiego w Rosji będzie także końcem Rosji jako państwa. Los wybrał nas, abyśmy byli świadkami katastrofy, która stanowić będzie najpotężniejsze potwierdzenie słuszności narodowej teorii ras.(...) Pytania: 1) Określ charakter źródła. Do badania jakich zagadnień może być ono wykorzystane? 4

5 2) Wskaż te fragmenty wypowiedzi Hitlera, które bezpośrednio nawiązują do teorii rasistowskich. 3) Jakie cele stawiał Hitler przed Aryjczykami? Czemu miało służyć historyczne uzasadnienie misji rasy germańskiej? 4) Jaki kierunek polityki względem Rosji zapowiada cytowany fragment? Tekst nr 2 Ustawodawstwo nazistowskie: Ustawa o ochronie niemieckiej krwi i czci z 15 września 1935 r. (...) Sejm Rzeszy przepojony świadomością tego, że czystość krwi niemieckiej stanowi warunek dalszego trwania ludu niemieckiego i ożywiony niezłomną wolą zabezpieczenia Niemieckiego Narodu po wszystkie czasy uchwalił jednomyślnie następującą ustawę, którą niniejszym ogłaszamy : 1. Zawieranie małżeństw między Żydami i niemieckimi poddanymi krwi niemieckiej albo pokrewnej jest zakazane. Małżeństwa zawarte wbrew temu zakazowi są nieważne także, gdy dla obejścia niniejszego zakazu zawarte zostaną za granicą. (...) 2. Pozamałżeńskie stosunki między Żydami a niemieckimi poddanymi krwi niemieckiej albo pokrewnej są zakazane. 3. Żydom nie wolno zatrudniać w gospodarstwie domowym kobiet, niemieckich poddanych, krwi niemieckiej albo pokrewnej w wieku poniżej 45 lat. 4. Zakazuje się Żydom używania flag o barwach narodowych niemieckich. (...) 5. (1) Kto naruszy zakaz zawarty w 1., podlega karze więzienia. (2) Kto naruszy zakaz zawarty w 2., podlega karze aresztu lub więzienia. Pierwsze rozporządzenie wykonawcze do Ustawy o obywatelstwie Rzeszy z 14 listopada Jedynie obywatelowi Rzeszy, jako posiadającemu pełne prawa polityczne, przysługują prawa wyborcze i prawo piastowania urzędu publicznego. (...) 4. (1) Żyd nie może być obywatelem Rzeszy. Nie przysługują mu prawa wyborcze; nie może piastować urzędu publicznego. (2) Urzędnicy Żydzi przechodzą z dniem 31 grudnia 1935 r. w stan spoczynku. 5. (1) Żydem jest osoba mająca wśród krewnych wstępnych II stopnia ( dziadków ) co najmniej trzech przodków pochodzenia rasowego żydowskiego. (2) Za Żyda uznaje się też osobę niemieckiego poddanego, mieszańca 5

6 będącego wnukiem dwóch przodków pochodzenia żydowskiego(...) Pytania: 1) Jakie kwestie regulowano w ustawach norymberskich? 1) Jakimi kryteriami posłużono się przy definiowaniu pochodzenia żydowskiego? 2) Jak określano status ludności żydowskiej w Niemczech? 3) Co oznaczało dla Żydów niemieckich wprowadzenie ustaw norymberskich? 4) Porównaj treść ustaw norymberskich z fragmentem Mein Kampf i wyciągnij wnioski na temat rasistowskich podstaw III Rzeszy. Literatura: Hitler i Stalin, żywoty równoległe A. Bulloka. Podręcznik do klasy III gimnazjum, S. Jankowiak. Adolf Hitler, Mein Kampf, 1925 r. (w:) A. Szcześniak, Historia w latach Warszawa Ustawodawstwo nazistowskie: Ustawa o ochronie niemieckiej krwi i czci z 15 września 1935 r. (w:) Teksty źródłowe dla klasy I-III gimnazjum, Warszawa Kaczmarek J., Zbiór tekstów źródłowych z historii w klasach I-III gimnazjum, Turek 2003? Kalinowska F., Testy z historii w gimnazjum, Piła