Notatki do wykładu 1012 PKB, Inflacja - dokładność prognoz - Dokładność europejskich prognoz PKB i inflacji - Dokładność polskich prognoz PKB i inflacji - Prognozowanie inflacji w Bankach Narodowych - Porównania L.E. Oller, B. Barot (2000) The accuracy of European growth and inflation forecasts. International Journal of Forecasting nr16 M. Greszta, W. Maciejewski (2002) Macroeconomic Forecasts in transition- Polish Projections in the 90s M. Greszta, W. Maciejewski (2002) Efficiency of Macroeconomic Forecast for Poland and Developed Countries. Dublin. M. Greszta, W. Maciejewski (2005) Kombinowanie prognoz gospodarki Polski. Gospodarka Narodowa, nr 5-6 1
Dokładność europejskich prognoz PKB i inflacji - Europejskie Instytuty Koniunktur i Cen - Banki Centralne Narodowy Bank Polski - Prace Artis(1996), Ash(1998), Mills, Pepper (1999), Pons(2000), Oller, Barot (2002), żeby wymienić tylko niektóre - Najczęściej prognozowane- PKB i Inflacja dla potrzeb polityki gospodarczej. 2
Badanie Ollera i Barota PKB i inflacja OECD Economic Outlook 1971 1998-13 krajów Informacje o prognozach Instytutów Narodowych Prognozy publikowane w tym samym czasie (miesiącu) 3
Błędy prognoz PKB RMSE 1 2.3% - bardzo wysokie podobne do uzyskanych przez Zarnowitza (1992) Artis(1996) Niższe niż Mc Nees (1986) dla grupy G7 dla bardziej wrażliwych prognoz kwartalnych. L. Klein dla modeli makro ekonometrycznych ok. 2% 4
Porównanie z prognozami naiwnymi 1. Testowane dla trzech okresów Dla PKB 1971 97, 1980 1997, 1985 1997 Dla inflacji 1975 97, 1980 97, 1985 97 2. RMSE/SD aproksymacja indeksu U2 Theil (zob Holden (1994)) jeżeli większy od jedności to prognoza nie lepsza niż naiwna. (Tylko dla Norwegii wyższa od jedności). 3. porównanie z wartością z poprzedniego okresu. 4. Testowanie jako random walk z dryftem. Porównanie z ostateczną realizacją (korekty rewizje realizacji). Wnioski Prognozy inflacji lepsze niż PKB Coraz lepsze wyniki w czasie 5
Testowanie słabej efektywności informacyjnej Jeżeli prognoza na jeden okres do przodu - nie jest obciążona błędem systematycznym - nie występuje autokorelacja błędu prognozy To Słaba forma efektywności informacyjnej Ta definicja jest w ograniczonym sensie definicją prognoz racjonalnych McNees (1978) Ograniczoność- funkcja straty w prognozie symetryczna. Jeżeli nawet symetryczna, nieobciążona i bez autokorelacji to tylko warunek konieczny. Dostateczny jeżeli wykorzystane wszystkie dostępne informacje. Praktycznie nie do zweryfikowania. 6
Obciążoność (wg testu Theil a (U)) Autokorelacja e + u t = γ 0 + γ 1et 1 + γ 2et 2 t H 01 : γ 0 = 0, H 02 : γ 1 = γ 2 = 0 Autokorelacja tylko w jednym przypadku - Finlandii Obciążenia występują w dla PKB Francja INSE, OECD dla Norwegii i inflacja OECD dla Szwecji Potwierdzona słaba efektywność Nie potwierdza badania Diebold a (1997) w czasie wysokiej inflacji prognoza nie doszacowana, w przypadku niskiej inflacji przeszacowana. 7
Kierunkowość prognoz czy dobrze prognozują kierunek ( punkty zwrotne)? - na szczeblu mikro przedsiębiorstwa, ważniejsza dobra prognoza kierunkowa niż wielkość błędu w sensie RMSE czy MA. - sygnał dla przedsięwzięć inwestycyjnych cykl koniunkturalny. - sygnał dla banku czy inflacja przyspieszy czy nie- czy zmienić stopę procentową czy nie. W analizowanym okresie 1970 1998 trzy główne recesje: - połowa lat siedemdziesiątych - wczesne lata osiemdziesiąte, - wczesne lata dziewięćdziesiąte. 8
Pytanie czy publikowane prognozy dobrze przewidziały te zmiany? - Generalnie naiwne lepsze od prognoz z modeli. - Złe sygnały w I ok. 40%, w II do 80% w III do 50% - Błędy dla PKB wyższe niż w przypadku inflacji 9
Podsumowanie dokładności prognoz europejskich - prognozy na rok do przodu przez OECD i narodowe Instytuty dla 13 krajów Europy - RMSE PKB - 1,9% inflacja - 1.6% - prognozy inflacji były lepsze niż prognozy naiwne - nie było istotnej różnicy pomiędzy dobrocią prognoz OECD i prognozami Instytutów krajowych. - Dwie prognozy były obciążone, jedna miała autokorelacje błędów. 10
- Prognozy kierunków były nie lepsze o prognoz naiwnych - Ogólnie prognozy inflacji obciążone były mniejszym błędem niż prognozy PKB. - W ostatnim okresie prognozy PKB dają coraz lepsze wyniki. - To są pozytywne wnioski dla polityki gospodarczej. Ale błędy nadal wysokie. - problem rewizji statystyk (realizacja) tu porównania po pierwszej rewizji. 11
Dokładność polskich prognoz PKB i inflacji - prognozy makroekonomiczne w Polsce do 1990 roku - rozwój prognoz makroekonomicznych w Polsce po 1990 roku - Program Phare Niezależne prognozy makroekonomiczne w Polsce. - dyskusja o porównywaniu prognoz - budowa Banku Makroekonomicznych prognoz. 12
Ogólne wnioski dla prognoz gospodarki Polski (lata 1994 2001) - błędy prognoz - niższe niż prognoz naiwnych - efektywność prognoz ( w słabym sensie) inflacja efektywna, PKB różnie - poziom błędów nieco wyższy niż w badaniach Ollera i Barota - błędy prognoz podmiot prognozujący - optymizm prognoz rządowych - kombinowanie prognoz testy zawierania prognoz 13
Prognozowanie inflacji w Bankach Narodowych - cel inflacyjny- prognoza inflacji - znaczenie dobrej prognozy inflacji dla polityki Banku Centralnego stopa procentowa - w każdym Banku Centralnym system prognoz inflacji - wg ostatniego raportu EBC - prawie wszystkie banki wykorzystują modele neokeynesowskie - runda prognostyczna - znaczenie ekspertów - prognozy kombinowane - prognozy przedziałowe (wykresy wachlarzowe) - systematyczne raporty o inflacji 14
4,5 CPI średniorocznie - prognoza na 2005 rok 4,0 3,5 3,5 3,5 3,5 3,0 2,5 2,0 2,4 2,1 2,1 1,5 1,0 0,5 0,0 gru 03 mar 04 cze 04 wrz 04 gru 04 mar 05 cze 05 wrz 05 gru 05 inne ECMOD realizacja Wielom. (inne) Liczba prognoz 225 Usunięto przekraczające 2 odch.std. 9 Minimum 1,5 Średnia 2,7 Maksimum 3,9 15
RR Projekcja inflacji NBP lata 2007 2009 ECMOD (stałe stopy procentowe) 1. Uwarunkowania projekcji 2. Model i korekty eksperckie 3. Zmiany w modelu po projekcji październikowej 4. korekty eksperckie 5. Założenia do prognozy (zewnętrzne i wewnętrzne) 6. Dekompozycja źródeł inflacji 7. niepewność w projekcji makroekonomicznej. (Odchylenie od ścieżki centralnej) 8. Dekompozycja niepewności. 16
4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 09-gru- 2004 CPI średniorocznie - prognoza na 2006 rok 19-mar- 2005 27-cze- 2005 05-paź- 2005 13-sty- 2006 23-kwi- 2006 17
6 Dynamika PKB - prognoza na 2006 rok 5,5 5 2006-04-30 4,5 4 3,5 3 09-gru-2004 19-mar-2005 27-cze-2005 05-paź-2005 13-sty-2006 23-kwi-2006 18
LICZBA PROGNOZ W KATEGORIACH kategorie Suma wartość prognozy 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 a. Dynamika PKB w cenach stałych 2846 490 289 131 68 39 37 1 1 1 1 1 1 b. CPI (średniorocznie) 2303 318 204 111 66 37 36 c. Stopa bezrobocia - koniec roku 1662 234 178 110 66 39 37 d. Dynamika eksportu 1079 93 62 24 7 3 1 e. Dynamika impo rtu 954 92 62 24 7 3 1 f. Dynamika spożycia gospodarstw domowych 1305 178 153 105 61 36 35 19
g. Dynamika spożycia zbiorowego 1053 133 119 90 57 36 35 h. Dynamika nakładów inwestycyjnych 1623 231 179 103 58 37 35 i. CPI (grudzień do grudnia) 1394 182 129 96 62 37 35 j. PPI (średnioroczna) 245 14 3 k. Dynamika produkcji sprzedanej przemysłu 1446 151 122 84 56 35 35 l. Dynamika wynagrodzenia realnego brutto w sektorze przedsiębiorstw 1166 152 132 91 63 35 35 m. Dynamika przeciętnego nominalnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw 961 104 98 78 56 35 35 n. Kurs walutowy NBP (zł/usd) 1433 221 154 107 62 37 35 o. kurs zł/euro 856 199 142 100 55 30 28 p. stopa redyskontowa, koniec okresu 606 102 91 78 56 35 35 r.proc.saldo budżetowe (%PKB) 416 109 62 21 2 2006-04-30 20
ŚREDNIA Z PROGNOZ kategorie Suma wartość prognozy 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 a. Dynamika PKB w cenach stałych 4,6 4,5 4,7 4,8 4,7 4,4 4,2 4,3 4,3 4,3 4,3 4,3 4,3 b. CPI (średniorocznie) 6,7 2,8 2,5 2,7 2,8 2,7 2,6 c. Stopa bezrobocia - koniec roku 15,6 17,7 17,1 16,3 15,1 13,8 12,9 d. Dynamika eksportu 10,8 11,2 10,2 9,1 9,5 6,5 0,8 e. Dynamika importu 12,0 10,6 10,8 9,9 12,9 9,4 1,9 21
f. Dynamika spożycia gospodarstw domowych 4,0 3,5 3,8 3,8 3,7 3,6 3,4 g. Dynamika spożycia zbiorowego 1,7 1,7 1,6 1,5 1,2 1,2 1,1 h. Dynamika nakładów inwestycyjnych 9,7 8,8 10,1 9,4 9,3 8,4 7,6 i. CPI (grudzień do grudnia) 5,6 2,6 2,7 2,7 2,8 2,6 2,4 j. PPI (średnioroczna) 5,0 1,8 1,7 k. Dynamika produkcji sprzedanej przemysłu 7,5 7,7 8,3 7,9 7,9 7,7 7,1 l. Dynamika wynagrodzenia realnego brutto w sektorze przedsiębiorstw 3,1 2,6 3,0 2,9 3,1 2,4 2,4 m. Dynamika przeciętnego nominalnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw 10,8 5,1 5,2 5,1 5,2 5,2 5,0 n. Kurs walutowy NBP (zł/usd) 3,8 3,7 3,6 3,6 3,5 3,4 3,5 o. kurs zł/euro 4,3 4,3 4,3 4,3 4,2 4,0 4,1 p. stopa redyskontowa, koniec okresu 7,2 5,6 5,4 5,3 5,3 4,9 4,8 r.proc.saldo budżetowe (%PKB) -4,6-4,3-3,7-3,2-3,1 22
6 Dynamika PKB - prognoza na 2007 rok 5,5 5 4,5 4 3,5 3 08-sty-2005 18-kwi-2005 27-lip-2005 04-lis-2005 12-lut-2006 23-maj-2006 23