Miejsce na identyfikację szkoły ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM CHEMIA POZIOM ROZSZERZONY LISTOPAD 20 Instrukcja dla zdającego Czas pracy: 50 minut. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 6 stron (zadania. 6.). Ewentualny brak zgłoś przewodniczącemu zespołu nadzorującego egzamin. 2. Rozwiązania zadań i odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym.. W rozwiązaniach zadań rachunkowych przedstaw tok rozumowania prowadzący do ostatecznego wyniku. 4. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/atramentem. 5. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl. 6. Zapisy w brudnopisie nie będą oceniane. 7. Podczas egzaminu możesz korzystać z karty wybranych tablic chemicznych, linijki oraz kalkulatora. Życzymy powodzenia! Za rozwiązanie wszystkich zadań można otrzymać łącznie 60 punktów. Wpisuje zdający przed rozpoczęciem pracy PESEL ZDAJĄCEGO KOD ZDAJĄCEGO Arkusz opracowany przez Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON. Kopiowanie w całości lub we fragmentach bez zgody wydawcy zabronione. Wydawca zezwala na kopiowanie zadań przez dyrektorów szkół biorących udział w programie Próbna Matura z OPERONEM.
Chemia. Poziom rozszerzony Informacja do zadań.. Pierwiastek X leży w drugiej grupie głównej i czwartym okresie układu okresowego. Zadanie. ( pkt) Podaj symbol oraz liczbę atomową tego pierwiastka. Symbol pierwiastka X: Liczba atomowa pierwiastka X: Zadanie 2. ( pkt) Napisz pełną konfigurację elektronową atomu tego pierwiastka w stanie podstawowym. Zadanie. ( pkt) Opisz stan obu elektronów walencyjnych pierwiastka X za pomocą czterech liczb kwantowych (n, l, m, m s ). Uzupełnij tabelę. Liczba kwantowa Elektron Elektron 2 n l m m s Informacja do zadań 4. i 5. Izotop radu 226 Ra ulega czterem przemianom a oraz dwóm przemianom b. Czas połowicznego rozpadu tego izotopu wynosi 620 lat. Zadanie 4. ( pkt) Podaj liczbę atomową pierwiastka, który powstanie w wyniku tego rozpadu. 2
Zadanie 5. (2 pkt) Chemia. Poziom rozszerzony Oblicz, po jakim czasie z próbki o masie g tego izotopu pozostanie 0,0625 g. Obliczenia: Odpowiedź: Zadanie 6. (2 pkt) Reakcja syntezy amoniaku metodą Habera i Boscha przebiega zgodnie z równaniem reakcji: N 2(g) + H 2(g) $ 2 NH (g) Oblicz, jak zmieni się szybkość reakcji syntezy amoniaku, jeżeli jednocześnie trzykrotnie zwiększymy stężenie wodoru oraz dwukrotnie zmniejszymy stężenie azotu. W obliczeniach przyjmij, że szybkość reakcji wyraża się równaniem kinetycznym: v = k[n 2 ][H 2 ]. Obliczenia: Odpowiedź: Zadanie 7. ( pkt) Siarczek cynku występuje powszechnie w postaci dwóch minerałów: sfalerytu i wurcytu. Zapisz cząsteczkowe równania reakcji prowadzące do otrzymania tetrahydroksocynkanu sodu z siarczku cynku.
Chemia. Poziom rozszerzony Informacja do zadań 8. i 9. W laboratorium wykonano trzy doświadczenia chemiczne zgodnie z poniższym rysunkiem. octan potasu azotan(v) sodu siarczan(vi) amonu I II III woda woda woda Zadanie 8. ( pkt) Określ, jaki odczyn mają roztwory otrzymane w wyniku tych doświadczeń. Probówka I: Probówka II: Probówka III: Zadanie 9. ( pkt) Zapisz w formie jonowej skróconej równania reakcji hydrolizy zachodzące w poszczególnych probówkach (lub zapisz, że reakcja hydrolizy nie zachodzi). Probówka I: Probówka II: Probówka III: Informacja do zadań 0. i. Badając właściwości związków manganu, przeprowadzono następującą reakcję: MnO +NO +OH MnO +NO +HO 4 2 4 2 Zadanie 0. ( pkt) 2 Dobierz metodą bilansu jonowo-elektronowego współczynniki stechiometryczne w podanej reakcji chemicznej. 4
Zadanie. ( pkt) Wskaż utleniacz i reduktor. Chemia. Poziom rozszerzony Utleniacz: Reduktor: Informacja do zadań 2. i. Przeprowadzono elektrolizę 0, M wodnego roztworu azotanu(v) srebra z wykorzystaniem elektrod platynowych. Zadanie 2. ( pkt) Napisz równania reakcji elektrodowych zachodzących w czasie elektrolitycznego rozkładu tego roztworu. Równanie reakcji katodowej: Równanie reakcji anodowej: Zadanie. (2 pkt) Oblicz, jakie powinno być natężenie prądu podczas elektrolizy, aby na anodzie w ciągu 5 minut wydzieliło się 56 cm produktu gazowego odmierzonego w warunkach normalnych. Wynik podaj z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku. Stała Faradaya F = 96500 C. Obliczenia: Odpowiedź: 5
Zadanie 4. ( pkt) Chemia. Poziom rozszerzony Zaprojektuj doświadczenie pozwalające na odróżnienie dwóch węglowodorów o wzorach: I II Narysuj schemat doświadczenia, zaproponuj odczynnik identyfikacyjny (odczynniki identyfikacyjne) oraz zapisz obserwacje i wnioski. Schemat doświadczenia: Odczynnik identyfikacyjny (odczynniki identyfikacyjne):... Obserwacje: I. II. Wnioski:... Zadanie 5. ( pkt) Jedną z metod otrzymywania ditlenku węgla w laboratorium jest reakcja pomiędzy węglanem wapnia a kwasem solnym. Narysuj wzory elektronowe wszystkich produktów tej reakcji. 6
Zadanie 6. (2 pkt) Chemia. Poziom rozszerzony Oblicz, ile cm 65-procentowego roztworu kwasu azotowego(v) o gęstości,40 g/cm należy odmierzyć, aby przygotować 50 cm 0,75 M roztworu tego kwasu. Wynik podaj z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku. Obliczenia: Odpowiedź: Informacja do zadań 7. 9. W temperaturze 25 C zbudowano ogniwo, którego schematyczny rysunek przedstawiono poniżej. Cu Zn Cu 2+ Zn 2+ c = mol/dm c = mol/dm Zadanie 7. ( pkt) Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji zachodzącej w ogniwie. Zadanie 8. ( pkt) Zapisz schemat ogniwa według konwencji sztokholmskiej. 7
Zadanie 9. ( pkt) Oblicz siłę elektromotoryczną ogniwa. Obliczenia: Chemia. Poziom rozszerzony Odpowiedź: Informacja do zadań 20. i 2. Przeprowadzono doświadczenie, którego schematyczny rysunek przedstawiono poniżej. H 2 O V = 200 cm wodny roztwór HNO c = 0,25 mol/dm V = 200 cm 2 wodny roztwór NH c = 0,25 mol/dm V = 50 cm Zadanie 20. ( pkt) Określ, na jaki kolor zabarwi się uniwersalny papierek wskaźnikowy po jego zanurzeniu w każdej ze zlewek. Zlewka : Zlewka 2: 8
Zadanie 2. (2 pkt) Chemia. Poziom rozszerzony 5 Oblicz stężenie jonów hydroksylowych w jednej z wybranych zlewek ( K b =,75 0 ). NH Wynik podaj z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku. Obliczenia: Odpowiedź: Zadanie 22. ( pkt) Iloczyn rozpuszczalności siarczanu(vi) ołowiu(ii) jest równy, 0 8, zaś iloczyn rozpuszczalności chromianu(vi) ołowiu(ii) jest równy,8 0 4. Wiedząc, że możliwe jest przeprowadzenie soli trudno rozpuszczalnych w sole trudniej rozpuszczalne, podaj, w którą stronę przebiega reakcja: PbSO 4. + K 2 CrO 4 m PbCrO 4. + K 2 SO 4 Odpowiedź: Informacja do zadań 2. 25. Bezbarwne bakterie siarkowe jako donor elektronów w oddychaniu wykorzystują siarkę związaną m.in. w siarkowodorze gazie, który w reakcji z wodą tworzy kwas siarkowodorowy. Zadanie 2. ( pkt) Podaj równania reakcji dwustopniowej dysocjacji kwasu siarkowodorowego. I II 9
Zadanie 24. ( pkt) Chemia. Poziom rozszerzony Podaj wyrażenia na stałe dysocjacji kwasu siarkowodorowego. Zadanie 25. ( pkt) Uszereguj występujące w wodnym roztworze kwasu siarkowodorowego jony według malejącej wartości ich stężeń. Zadanie 26. (2 pkt) Na podstawie zasady Le Chateliera Brauna wyjaśnij, w jakim kierunku (w prawo, w lewo, nie zmieni się) przesunie się równowaga reakcji: N 2(g) + H 2(g) 2 NH (g) H<0 a) po zwiększeniu ciśnienia wywieranego na reagujący układ: b) po zwiększeniu objętości naczynia: c) po podwyższeniu temperatury: d) po wprowadzeniu katalizatora: Zadanie 27. (2 pkt) Termiczny rozkład azotanu(v) wapnia przebiega według równania: T 2CaNO ( ) 2(s) 2CaO(s) + 4NO2(g) + O2(g) Oblicz, ile gramów azotanu(v) wapnia należy odważyć, aby otrzymać w laboratorium w temperaturze 20 C i pod ciśnieniem 760 mmhg (0 hpa) 5 dm tlenku azotu(iv). Wynik podaj z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku. Obliczenia: Odpowiedź: 0
Zadanie 28. ( pkt) Chemia. Poziom rozszerzony Narysuj wzór półstrukturalny alkanu zbudowanego z dziewięciu atomów węgla zawierającego w cząsteczce jeden atom węgla IV rzędu, jeden atom węgla III rzędu i dwa atomy węgla II rzędu. Podaj nazwę systematyczną tego alkanu. Nazwa systematyczna: Zadanie 29. (2 pkt) Na podstawie entalpii podanych niżej reakcji oblicz entalpię reakcji całkowitego spalania propynu (C H4(g) + 4O2(g) CO2(g) + 2H2 O(g) ). 0 kj C(s) + 2H2(g) CH 4(g) H = 84,9 mol C 2 O CO 0 kj (s) + 2(g) (g) H2 = 0,5 mol 0 CO(g) 2(g) 2(g) 2 O CO 28,0 kj + H = mol H 2 O HO 0 285,8 kj 2(g) + 2(g) 2 (c) H4 = mol 0 kj HO 2 (c) HO 2 (g) H 5 = 4,40 mol Obliczenia: Odpowiedź:
Zadanie 0. ( pkt) Chemia. Poziom rozszerzony Poniższy schemat ilustruje budowę cząstki lipidu błonowego, złożonego z hydrofilowej głowy i hydrofobowych ogonów. 2 Uzupełnij zdania odpowiednimi wyrażeniami. Wewnątrz miceli znajduje się cząstka... (polarna/niepolarna). Wewnątrz miceli 2 znajduje się cząstka... (polarna/niepolarna). Zadanie. ( pkt) Przeprowadzono następujące doświadczenie: HNO (st.) mleko Zapisz obserwacje. 2
Zadanie 2. ( pkt) Chemia. Poziom rozszerzony Aldehyd cynamonowy (cynamal, -fenyloprop-2-enal) jest stosowanym powszechnie w perfumerii i przemyśle spożywczym nienasyconym aldehydem. Naturalnie występuje on w olejkach eterycznych, głównie w olejku cynamonowym. Zaprojektuj doświadczenie, w którym wykażesz obecność w cząsteczce tego związku grupy aldehydowej. W tym celu przedstaw schematyczny rysunek, zapisz przewidywane obserwacje oraz równanie reakcji, posługując się wzorami półstrukturalnymi. Doświadczenie: Obserwacje: Równanie reakcji: Zadanie. ( pkt) Zaprojektuj doświadczenie, w którym udowodnisz, jaki odczyn wykazuje woda nasycona tlenkiem węgla(iv). W tym celu przedstaw schematyczny rysunek, zapisz przewidywane obserwacje oraz sformułuj odpowiednie wnioski. Doświadczenie: Obserwacje: Wnioski:
Zadanie 4. ( pkt) Chemia. Poziom rozszerzony Alanina (kwas 2-aminopropanowy) jest jednym z aminokwasów endogennych. Punkt izoelektryczny alaniny wynosi 6. Narysuj wzór półstrukturalny dominującej formy tego aminokwasu w roztworze o ph = 2. Zadanie 5. ( pkt) Kwas 2-hydroksypropanowy (mlekowy) to związek organiczny z grupy hydroksykwasów. Powstaje w mięśniach w trakcie intensywnego wysiłku fizycznego, jest również obecny w skwaśniałym mleku. Zapisz równania reakcji tego kwasu z: a) kwasem etanowym w środowisku kwasu siarkowego(vi) b) metanolem w środowisku kwasu siarkowego(vi) c) zasadą sodową 4
Chemia. Poziom rozszerzony Zadanie 6. ( pkt) Pewien aldehyd w wyniku redukcji przechodzi w alkohol, który po odwodnieniu prowadzi do powstania 2-metylopropenu. Ustal wzór półstrukturalny tego aldehydu i napisz równania reakcji podanych w zadaniu. Wzór aldehydu: Reakcja : Reakcja 2: 5
Chemia. Poziom rozszerzony BRUDNOPIS (nie podlega ocenie) 6
KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Chemia Poziom rozszerzony Listopad 20 W niniejszym schemacie oceniania zadań otwartych są prezentowane przykładowe poprawne odpowiedzi. W tego typu zadaniach należy również uznać odpowiedzi ucznia, jeśli są inaczej sformułowane, ale ich sens jest zgodny z podanym schematem, oraz inne poprawne odpowiedzi w nim nieprzewidziane. Numer zadania Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania punktów. Poprawna odpowiedź: Symbol pierwiastka X: Ca Liczba atomowa pierwiastka X: 20 pkt poprawne podanie symbolu oraz liczby atomowej pierwiastka 0 pkt niepoprawna odpowiedź lub brak odpowiedzi Liczba punktów 2. Poprawna odpowiedź: s 2 2s 2 2p 6 s 2 p 6 4s 2 pkt poprawne podanie konfiguracji elektronowej 0 pkt niepoprawne podanie konfiguracji elektronowej lub brak odpowiedzi. Poprawna odpowiedź: Liczba kwantowa Elektron Elektron 2 n 4 4 l 0 0 m 0 0 m s + 2-2 pkt poprawne podanie stanu dwóch elektronów walencyjnych 0 pkt poprawne podanie stanu jednego elektronu walencyjnego, niepoprawne podanie stanu dwóch elektronów walencyjnych lub brak odpowiedzi 4. Poprawna odpowiedź: 82 pkt poprawne podanie liczby atomowej pierwiastka 0 pkt niepoprawne podanie liczby atomowej pierwiastka lub brak odpowiedzi www.operon.pl
Chemia. Poziom rozszerzony Numer zadania 5. Przykład poprawnej odpowiedzi: Czas [lata] Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania punktów Pozostała masa [g] 620 0,5 = 0,5 Liczba punktów 2 240 0,5 0,5 0,5 = 0,25 4860 0,25 0,5 0,25 = 0,25 6480 0,25 0,5 0,25 = 0,0625 Odpowiedź: Z próbki o masie g tego izotopu pozostanie 0,0625 g po 6480 latach. 2 pkt zastosowanie poprawnej metody obliczeń, poprawne wykonanie obliczeń, podanie poprawnego wyniku wraz z jednostką pkt zastosowanie poprawnej metody obliczeń, ale popełnienie błędów rachunkowych, prowadzących do błędnego wyniku lub podanie wyniku z błędną jednostką, lub brak wyniku 0 pkt zastosowanie niepoprawnej metody obliczeń lub brak obliczeń 6. Przykład poprawnej odpowiedzi: k 2 2 k 2 2 v2 2 N H 2 N 27 H = [ ] [ ] [ ] = =,5 v k [ N ] [ H ] k [ N ] [ H ] 2 2 2 2 2 Odpowiedź: Szybkość reakcji wzrośnie,5 raza. 2 pkt zastosowanie poprawnej metody obliczeń, poprawne wykonanie obliczeń oraz podanie poprawnego wyniku pkt zastosowanie poprawnej metody obliczeń i popełnienie błędów rachunkowych prowadzących do błędnego wyniku liczbowego 0 pkt zastosowanie niepoprawnej metody obliczeń lub brak odpowiedzi 7. Przykład poprawnej odpowiedzi: ZnS + 2 HNO $ Zn(NO ) 2 + H 2 S Zn(NO ) 2 + 2 NaOH $ Zn(OH) 2 + 2 NaNO Zn(OH) 2 + 2 NaOH $ Na 2 [Zn(OH) 4 ] pkt poprawne zapisanie trzech równań reakcji 2 pkt poprawne zapisanie dwóch równań reakcji pkt poprawne zapisanie jednego równania reakcji 0 pkt brak poprawnie zapisanych równań reakcji lub brak odpowiedzi 8. Poprawna odpowiedź: Probówka I: zasadowy Probówka II: obojętny Probówka III: kwasowy pkt poprawne podanie odczynu w trzech probówkach 0 pkt poprawne podanie odczynu w dwóch lub w jednej probówce, brak poprawnie podanego odczynu lub brak odpowiedzi 9. Poprawna odpowiedź: Probówka I: CH COO + H 2 O m CH COOH + OH Probówka II: hydroliza nie zachodzi + Probówka III: NH 4 + H 2 O m NH +H O + pkt poprawne zapisanie dwóch równań reakcji oraz zaznaczenie, że reakcja nie zachodzi dla jednej probówki 0 pkt brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi www.operon.pl 2
Chemia. Poziom rozszerzony Numer zadania Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania punktów 0. Przykład poprawnej odpowiedzi: MnO 4 + NO 2 + OH 2 $ MnO 4 + NO + H 2 O 2 MnO 4 + 2 e 2 $ 2 MnO 4 NO 2 + 2 OH $ NO + H 2 O + 2 e 2 MnO 4 + NO 2 + 2 OH 2 $ 2 MnO 4 + NO + H 2 O pkt poprawne zapisanie dwóch równań połówkowych oraz poprawne zapisanie zbilansowanego równania reakcji w formie skróconej jonowej 2 pkt poprawne zapisanie dwóch równań połówkowych oraz niepoprawne zapisanie zbilansowanego równania reakcji w formie skróconej jonowej pkt poprawne zapisanie jednego z dwóch równań połówkowych oraz niepoprawne zapisanie zbilansowanego równania reakcji w formie skróconej jonowej 0 pkt niepoprawne zapisanie dwóch równań połówkowych lub brak odpowiedzi. Poprawna odpowiedź: Utleniacz: MnO 4 Reduktor: NO 2 pkt poprawne wskazanie utleniacza i reduktora 0 pkt niepoprawne wskazanie utleniacza lub reduktora, lub brak odpowiedzi 2. Poprawna odpowiedź: K( ) 4 Ag + + 4e $ 4 Ag A(+) 2 H 2 O $ O 2 + 4 H + + 4 e pkt poprawne zapisanie dwóch równań reakcji elektrodowych 0 pkt poprawne zapisanie jednego z równań reakcji elektrodowych, brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi. Przykład poprawnej odpowiedzi: W warunkach normalnych w 22,4 dm O 2 znajdują się 2 g tego gazu. Stąd w 56 cm znajduje się 0,08 g. Reakcja zachodząca na anodzie: 2 H 2 O $ O 2 + 4 H + + 4 e Z równania reakcji wynika, że w reakcji biorą udział 4 mole elektronów, stąd ładunek q, który przepłynął przez elektrodę, jest równy 86000 C. Obliczenie wartości ładunku potrzebnego do otrzymania 0,08 g tlenu: 2 g tlenu 86000 C 0,08 g tlenu x & x = 965 C Obliczenie wartości natężenia prądu: q 965 C q = I t I = = =,22 A = A t 00 s Odpowiedź: Natężenie prądu powinno być równe,22 A. 2 pkt zastosowanie poprawnej metody obliczeń, poprawne wykonanie obliczeń, podanie poprawnego wyniku wraz z jednostką pkt zastosowanie poprawnej metody obliczeń, ale popełnienie błędów rachunkowych, prowadzących do błędnego wyniku lub podanie wyniku z błędną jednostką, lub brak wyniku 0 pkt zastosowanie niepoprawnej metody obliczeń lub brak obliczeń Liczba punktów 2 www.operon.pl
Chemia. Poziom rozszerzony Numer zadania 4. Przykład poprawnej odpowiedzi: Schemat doświadczenia: Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania punktów Liczba punktów stężony kwas azotowy(v), stężony kwas siarkowy(vi) I II Odczynniki: stężone roztwory kwasu azotowego(v) i kwasu siarkowego(vi) Obserwacje: probówka z benzenem zaobserwowano żółte zabarwienie roztworu i pojawienie się zapachu gorzkich migdałów; probówka z cykloheksanem nie zaobserwowano zmian Wnioski: W pierwszej probówce znajdował się benzen, w drugiej cykloheksan. pkt poprawne narysowanie schematu doświadczenia, poprawne zaproponowanie odczynnika identyfikacyjnego oraz poprawne zapisanie obserwacji i wniosków 2 pkt poprawne narysowanie schematu doświadczenia, poprawne zaproponowanie odczynnika identyfikacyjnego oraz poprawne zapisanie obserwacji i niepoprawne zapisanie wniosków pkt poprawne narysowanie schematu doświadczenia, niepoprawne zaproponowanie odczynnika identyfikacyjnego oraz niepoprawne zapisanie obserwacji i wniosków 0 pkt niepoprawne narysowanie schematu doświadczenia lub brak odpowiedzi 5. Przykład poprawnej odpowiedzi: O C O O Cl Ca 2+ H H Cl pkt poprawne narysowanie trzech wzorów 2 pkt poprawne narysowanie dwóch wzorów 2 pkt poprawne narysowanie jednego wzoru 0 pkt brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi www.operon.pl 4
Chemia. Poziom rozszerzony Numer zadania Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania punktów 6. Przykład poprawnej odpowiedzi: n mol Cm = n = Cm Vr = 075, 05, dm = 0, 25 mola V dm M HNO = r 6, 0 g mol ms g n = ms = n M = 0, 25 mola 6, 0 = 709, g M mol ms ms 00% 709, g 00% Cp = 00% mr = = = 09, g m C 65% d r r mr mr 0,9g = Vr = = = V g r dr,40 cm p 779, cm Odpowiedź: Należy odmierzyć 7,79 cm roztworu kwasu azotowego(v). 2 pkt zastosowanie poprawnej metody obliczeń, poprawne wykonanie obliczeń, podanie poprawnego wyniku wraz z jednostką pkt zastosowanie poprawnej metody obliczeń, ale popełnienie błędów rachunkowych, prowadzących do błędnego wyniku lub podanie wyniku z błędną jednostką lub brak wyniku 0 pkt zastosowanie niepoprawnej metody obliczeń lub brak obliczeń 7. Poprawna odpowiedź: Cu 2+ + Zn $ Zn 2+ + Cu pkt poprawne zapisanie reakcji 0 pkt niepoprawne zapisanie reakcji lub brak odpowiedzi 8. Poprawna odpowiedź: (-) Zn Zn 2+ Cu 2+ Cu (+) pkt poprawne zapisanie schematu ogniwa 0 pkt niepoprawne zapisanie schematu ogniwa lub brak odpowiedzi 9. Poprawna odpowiedź: SEM = E k - E a = 0,4 V - (-0,76 V) =, V Odpowiedź: Siła elektromotoryczna ogniwa wynosi, V. pkt poprawne obliczenie SEM 0 pkt niepoprawne obliczenie SEM lub brak odpowiedzi 20. Poprawna odpowiedź: Zlewka : niebieski Zlewka 2: czerwony pkt poprawne podanie koloru uniwersalnego papierka wskaźnikowego w dwóch zlewkach 0 pkt poprawne podanie koloru uniwersalnego papierka wskaźnikowego w jednej zlewce, brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi Liczba punktów 2 www.operon.pl 5
Chemia. Poziom rozszerzony Numer zadania 2. Przykład poprawnej odpowiedzi: Zlewka : Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania punktów NH + H O + 2 NH 4 + OH nnh = cnh VNH = 0,25 mol dm 0,0 5 dm = 0,025 mola NH nnh 0,025 mola cnh = = = 0,05 mol V 0,25 dm dm c K NH bnh a= K r 0,05 mol = dm = 2857 > 400 5,75 0 bnh c NH,75 0 = 0,05 5 = 5, 0 = 87, 0 4 2 mol [OH ] = a cnh =, 87 0 2 4 0,05 = 95, 0 dm Liczba punktów 2 Zlewka 2: NH + HNO NHNO 4 nnh = cnh VNH 0,25 mol = 0,05dm = 0,025 molanh dm nhno = chno VHNO 0,25 mol = 02, dm = 005, mola HNO dm Po reakcji: n NH n c HNO HNO = 0 = 005, 0,025 = 0,075 mola nhno 0,075 mola mol = = = 0,5 V 0,25 dm dm r H 0,5 mol + = c = HNO dm 4 OH = 0 = 6,67 0 + H 4 mol dm Odpowiedź: Stężenie jonów hydroksylowych z zlewce wynosi 9,5 0 4 mol/dm. lub: Stężenie jonów hydroksylowych z zlewce 2 wynosi 6,67 0 4 mol/dm. 2 pkt poprawne obliczenie stężenia jonów hydroksylowych w dwóch roztworach pkt poprawne obliczenie stężenia jonów hydroksylowych w jednym roztworze 0 pkt brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi 22. Przykład poprawnej odpowiedzi: S0PbSO = Ir = 05, 4 mol 0 dm 4 S0PbCrO = Ir = 7 mol 4, 0 dm 4 Odpowiedź: Siarczan(VI) ołowiu(ii) ma wyższą rozpuszczalność, jest zatem lepiej rozpuszczalny. Możliwe jest przeprowadzenie soli trudno rozpuszczalnych w trudniej rozpuszczalne, zatem przedstawiona reakcja zajdzie w prawo. pkt zastosowanie poprawnej metody obliczeń, poprawne wykonanie obliczeń, podanie poprawnej odpowiedzi 0 pkt zastosowanie niepoprawnej metody obliczeń lub brak obliczeń www.operon.pl 6
Chemia. Poziom rozszerzony Numer zadania 2. Poprawna odpowiedź: I. H 2 S + H 2 O m HS + H O + II. HS + H 2 O m S 2 + H O + Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania punktów pkt poprawne podanie dwóch reakcji dysocjacji 0 pkt poprawne podanie jednej reakcji dysocjacji, brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi 24. Poprawna odpowiedź: + [HS ] [HO ] Ka = [H2S] 2 + [S ][HO ] Ka = 2 [HS ] pkt poprawne podanie dwóch wyrażeń na stałe dysocjacji 0 pkt poprawne podanie jednego wyrażenia na stałą dysocjacji, brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi 25. Poprawna odpowiedź: [H O + ] > [HS ] > [S 2 ] pkt poprawne uszeregowanie 0 pkt niepoprawne uszeregowanie lub brak odpowiedzi 26. Poprawna odpowiedź: a) w prawo b) w lewo c) w lewo d) nie wpłynie 2 pkt poprawna odpowiedź w czterech podpunktach pkt poprawna odpowiedź w trzech podpunktach 0 pkt poprawna odpowiedź w dwóch lub jednym podpunkcie, brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi 27. Przykład poprawnej odpowiedzi: 5 pv 0 0 Pa 5 0, m pv = nrt n = = = 0,2mola RT J 8,4 29 K mol K 28 g Ca(NO ) 2 4 mole NO 2 x 0,2 mola NO 2 & x = 7,22 g Ca(NO ) 2 Odpowiedź: Należy odważyć 7,22 g azotanu(v) wapnia. 2 pkt zastosowanie poprawnej metody obliczeń, wykonanie poprawnych obliczeń i podanie poprawnego wyniku wraz z jednostką pkt zastosowanie poprawnej metody obliczeń, poprawne wykonanie obliczeń, podanie poprawnego wyniku z błędną jednostką lub bez jednostki 0 pkt zastosowanie niepoprawnej metody obliczeń lub brak obliczeń 28. Przykład poprawnej odpowiedzi: CH CH C CH 2 CH CH 2 CH CH CH Nazwa systematyczna: 2,2,4 trimetyloheksan pkt poprawne narysowanie związku oraz poprawne podanie nazwy systematycznej 0 pkt poprawne narysowanie związku, ale niepoprawne podanie nazwy systematycznej, niepoprawne narysowanie związku lub brak odpowiedzi Liczba punktów 2 2 www.operon.pl 7
Chemia. Poziom rozszerzony Numer zadania 29. CH + 4O CO + 2H O Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania punktów 4(g) 2(g) 2(g) 2 (g) Liczba punktów 2 CH C + 2 H 4(g) (s) DH 0 2(g) CO 2 O CO 0 (g) + 2(g) 2(g) DH C 2 O 0 (s) + 2(g) CO(g) DH2 0 2 HO 2H O 2 DH 2 (c) 2 (g) 5 2 H + O 2H O 2 DH 2(g) 2(g) 2 0 (c) 4 0 0 0 0 0 0 DH = DH + DH + DH2 + 2 DH5 + 2 DH4 kj = 945, 8 mol Odpowiedź: Entalpia reakcji całkowitego spalania propynu wynosi 945,8 kj/mol. 2 pkt zastosowanie poprawnej metody obliczeń, wykonanie poprawnych obliczeń i podanie poprawnego wyniku wraz z jednostką pkt zastosowanie poprawnej metody obliczeń, ale popełnienie błędów rachunkowych, podanie błędnego wyniku lub brak wyniku 0 pkt zastosowanie niepoprawnej metody obliczeń, błędne wykonanie obliczeń lub brak obliczeń 0. Poprawna odpowiedź: Wewnątrz miceli znajduje się cząstka polarna. Wewnątrz miceli 2 znajduje się cząstka niepolarna. pkt poprawne uzupełnienie dwóch zdań 0 pkt poprawne uzupełnienie jednego zdania, brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi. Przykład poprawnej odpowiedzi: Mleko zabarwia się na kolor żółty. pkt poprawne podanie obserwacji 0 pkt niepoprawna odpowiedź lub brak odpowiedzi www.operon.pl 8
Chemia. Poziom rozszerzony Numer zadania 2. Przykład poprawnej odpowiedzi: Doświadczenie: Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania punktów Liczba punktów Cu(OH) 2(s) aldehyd cynamonowy Obserwacje: wytrącił się ceglastoczerwony osad Równanie reakcji: H OH HC CH C O C O T + 2 Cu(OH) 2 HC CH + Cu 2 O + 2 H 2 O pkt poprawne narysowanie schematu doświadczenia, poprawne zapisanie obserwacji oraz poprawne zapisanie równania reakcji chemicznej 2 pkt poprawne narysowanie schematu doświadczenia, poprawne zapisanie obserwacji oraz niepoprawne zapisanie równania reakcji chemicznej pkt poprawne narysowanie schematu doświadczenia, niepoprawne zapisanie obserwacji oraz niepoprawne zapisanie równania reakcji chemicznej 0 pkt niepoprawne narysowanie schematu doświadczenia lub brak odpowiedzi. Przykład poprawnej odpowiedzi: Doświadczenie: CO 2 H 2 O + oranż metylowy Obserwacje: roztwór zabarwił się na czerwono Wnioski: woda nasycona tlenkiem węgla(iv) wykazuje odczyn kwasowy pkt poprawne narysowanie schematu doświadczenia, poprawne zapisanie obserwacji oraz poprawne zapisanie wniosków 2 pkt poprawne narysowanie schematu doświadczenia, poprawne zapisanie obserwacji oraz niepoprawne zapisanie wniosków pkt poprawne narysowanie schematu doświadczenia, niepoprawne zapisanie obserwacji oraz niepoprawne zapisanie wniosków 0 pkt niepoprawne narysowanie schematu doświadczenia lub brak odpowiedzi www.operon.pl 9
Chemia. Poziom rozszerzony Numer zadania 4. Poprawna odpowiedź: Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania punktów O Liczba punktów NH 2 C CH O CH pkt poprawne narysowanie wzoru 0 pkt niepoprawne narysowanie wzoru lub brak odpowiedzi 5. Poprawna odpowiedź: a) OH O CO CH HSO CH CH COOH + CH COOH 2 4 CH CH COOH + H 2 O b) OH OH HSO CH CH COOH + CH OH 2 4 CH CH COOCH + H 2 O c) OH OH CH CH COOH + NaOH CH CH COONa + H 2 O pkt poprawne zapisanie równań reakcji w trzech przypadkach 2 pkt poprawne zapisanie równań reakcji w dwóch przypadkach pkt poprawne zapisanie równań reakcji w jednym przypadku 0 pkt niepoprawne zapisanie równań reakcji trzech przypadkach lub brak odpowiedzi 6. Poprawna odpowiedź: Wzór aldehydu: CH CH CH CHO Reakcja : CH CH Pt CH CH CHO + H 2 CH CH CH 2 OH Reakcja 2: CH CH Al O CH CH CH 2 OH 2 CH C=CH 2 + H 2 O pkt poprawne podanie wzoru związku oraz poprawne zapisanie dwóch równań reakcji 2 pkt poprawne podanie wzoru związku oraz poprawne zapisanie jednego równania reakcji pkt poprawne podanie wzoru związku oraz niepoprawne zapisanie równań reakcji w dwóch przypadkach 0 pkt niepoprawne podanie wzoru związku lub brak odpowiedzi www.operon.pl 0