Rynek mleka i produktów mleczarskich

mln litrów zł/hl EUR/100 kg Biuro Analiz i Programowania ARR Nr 10/ Rynek mleka i produktów mleczarskich Mleko surowe Skup Od początku r. dostawy mleka do skupu utrzymują się na poziomie wyższym niż rok wcześniej. We wrześniu (według GUS) skupiono 872 mln litrów mleka, o 1% więcej niż w tym samym miesiącu r. Jednak ze względu na sezonowy spadek podaży, skup w analizowanym miesiącu był o 7% mniejszy niż w sierpniu br. 1100 1050 1000 950 900 850 800 750 700 650 600 Skup i cena skupu mleka I II III IV V VI VIIVIII IX X XI XII I II III IV V VI VIIVIII IX skup cena skupu Ogółem w okresie styczeń wrzesień r. dostawy surowca osiągnęły poziom blisko 8 mld litrów, o 2% wyższy niż rok wcześniej. 155 150 145 140 135 130 125 120 115 110 105 Ceny skupu mleka (bez VAT) We wrześniu r. w Polsce przerwana została spadkowa tendencja cen skupu mleka. Według danych GUS za 100 litrów mleka krajowi producenci uzyskali przeciętnie 108,79 zł, o 1% więcej niż w sierpniu br., ale o 13% mniej niż w tym samym miesiącu r. Najwyższe ceny za mleko płacono w woj. podlaskim 117,23 zł/hl i lubuskim 113,93 zł/hl, a najniższe w woj. świętokrzyskim 99,62 zł/hl i łódzkim 99,87 zł/hl. W odniesieniu do cen z sierpnia r. mleko potaniało jedynie w województwie łódzkim (o 1,1%). W pozostałych województwach odnotowano wzrost cen surowca największy w woj. lubuskim (o 3,7%), a najmniejszy w kujawsko-pomorskim (o 0,1%) i świętokrzyskim (o 0,4%). Ceny skupu mleka wzrosły również w UE. We wrześniu r. (według danych Komisji Europejskiej) średnio za mleko płacono 29,91 EUR/100 kg, o 0,6% więcej niż w sierpniu br., ale o 18% mniej niż we wrześniu r. W Polsce średnia cena skupu mleka (26,56 EUR/100 kg) była o 11% niższa od średniej w UE 1. 18 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XIII II III IV V VI VII VIII IX Produkty mleczarskie Czynniki podażowo-popytowe Produkcja artykułów mleczarskich Pogorszenie koniunktury na światowym rynku mleka oraz przedłużone przez Federację Rosyjską (do 6 sierpnia 2016 r.) embargo na import produktów mleczarskich wpływają ograniczająco na krajową produkcję większości monitorowanych artykułów mleczarskich. Według danych GUS w okresie styczeń wrzesień r. w największym stopniu ograniczono produkcję mleka w proszku. Pełnego mleka w proszku wyprodukowano 30 tys. ton, o 23,5% mniej niż rok wcześniej, podczas gdy produkcję odtłuszczonego 1 European Milk Market Observatory data odczytu 5.11. r. Agencja Rynku Rolnego 1 42 40 38 36 34 32 30 28 26 24 22 20 Ceny skupu mleka w UE i w wybranych krajach w latach - Niemcy Polska Litwa średnio UE Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych European Milk Market Observatory, data odczytu 5.11. r. 29,91 28,38 26,56 20,12

tys. ton tys. ton tys. ton Biuro Analiz i Programowania ARR Nr 10/ mleka w proszku zmniejszono o 6%, do 127 tys. ton. 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 120 117 48 Produkcja OMP i PMP w latach 2008-33 93 28 114 116 34 2008 2009 2010 2011 2012 2013 I-IX OMP PMP 39 Produkcja śmietany była o 6% mniejsza niż w okresie dziewięciu miesięcy r. i ukształtowała się na poziomie 267 tys. ton. Serów podpuszczkowych dojrzewających oraz jogurtów wyprodukowano odpowiednio 223 tys. ton i 326 tys. ton, w obu przypadkach o 3% mniej niż rok wcześniej. 350 300 250 200 150 100 50 0 280 282 267 285 Utrzymujący się popyt eksportowy na masło, sery niedojrzewające i twarogi oraz na mleko płynne stymuluje krajową produkcję tych artykułów. Produkcja masła w okresie styczeń wrzesień r. osiągnęła poziom 140 tys. ton, o 5,5% wyższy niż w porównywalnym okresie r. Serów niedojrzewających i twarogów wyprodukowano 315 tys. ton (wzrost o 5%). Produkcję mleka płynnego zwiększono o 8%, do 2,3 mln ton. 108 46 313 311 180 57 301 135 39 127 30 I-IX Produkcja serów podpuszczkowych w latach 2008-2008 2009 2010 2011 2012 2013 I-IX 229 223 I-IX 182 180 Polski handel zagraniczny produktami mleczarskimi W konsekwencji niższych niż rok wcześniej cen transakcyjnych, wpływy uzyskane z eksportu produktów mleczarskich uległy znacznemu ograniczeniu. W okresie pierwszych ośmiu miesięcy r. ukształtowały się one na poziomie 1,1 mld EUR, o 17% niższym niż rok wcześniej, pomimo że wolumen wywozu przetworów mleczarskich 2 (w przeliczeniu na mleko surowe) był o 2% większy niż w tym samym okresie r. i wyniósł blisko 2 mld litrów. Przywóz ukształtował się na poziomie 969 mln litrów, o 12% niższym niż przed rokiem. W efekcie saldo handlu zagranicznego produktami mleczarskimi wyniosło 1 mld litrów mleka (633 mln EUR) wobec 844 mln litrów (818 mln EUR) rok wcześniej. W strukturze geograficznej eksportu produktów mleczarskich dominują kraje Unii Europejskiej (w okresie ośmiu miesięcy r. ich udział wyniósł 73% 835 mln EUR). W UE największymi odbiorcami były: Niemcy (228 mln EUR), Czechy (86 mln EUR), Holandia (77 mln EUR), Włochy (65 mln EUR) 2 Podane wyniki polskiego handlu zagranicznego produktami mleczarskimi o kodach CN 0401-0406 oraz wybrane produkty z pozycji CN 3501 obejmują wymianę z państwami UE i krajami trzecimi. Ekwiwalent surowca został obliczony przez analityków ARR na podstawie wstępnych danych Ministerstwa Finansów. Agencja Rynku Rolnego 2 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 Produkcja masła w latach 2008-175 169 172 170 2008 2009 2010 2011 2012 2013 I-IX 180 132 140 I-IX

Biuro Analiz i Programowania ARR Nr 10/ oraz Wielka Brytania (58 mln EUR). Udział krajów WNP w polskim eksporcie zmalał z 9% do 2%. Spośród krajów nienależących do UE i WNP głównymi odbiorcami artykułów mleczarskich z Polski były: Algieria (38 mln EUR), Chiny (32 mln EUR), Wietnam (24 mln EUR) oraz Arabia Saudyjska (16 mln EUR). Pozostałe kraje trzecie 25% WNP 2% Struktura geograficzna eksportu produktów mleczarskich w okresie I-VIII r. 1,1 mld EUR UE 73% Czechy 7% Niemcy 20% Niderlandy 7% Pozostałe kraje UE 15% Źródło: opracowanie ARR na podstawie wstępnych danych Ministerstwa Finansów. Litwa 3% Włochy 6% Wielka Brytania 5% Słowacja 4% Rumunia 3% Węgry 3% DZIAŁANIA NA RYNKU MLEKA W związku z pogorszeniem koniunktury na światowym rynku mleka w latach oraz przedłużonym przez Federację Rosyjską (do 6 sierpnia 2016 r.) zakazem przywozu produktów rolnych i spożywczych pochodzących z UE, Komisja Europejska przyjęła pakiet wsparcia, który ma na celu zapobieganie pogarszaniu się sytuacji rynkowej m.in. w sektorze mleczarskim. Przyjęto następujące akty prawne: rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) /1851 z dnia 15 października r. zmieniające rozporządzenie (UE) nr 948/ w odniesieniu do okresu przechowywania objętego umową oraz wysokości dopłaty przyznawanej do prywatnego przechowywania odtłuszczonego mleka w proszku. rozporządzenie delegowane Komisji (UE) /1852 z dnia 15 października r. wprowadzające tymczasowy nadzwyczajny system dopłat do prywatnego przechowywania niektórych serów oraz ustalające z góry stawkę dopłat. Zgodnie z rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) /1851 przedsiębiorcy w UE mogą zawierać umowy o dopłaty do prywatnego przechowywania OMP na okres od 90 dni do 210 dni stawki dopłat ustalono na poziomie 8,86 EUR za tonę w odniesieniu do kosztów stałych i 0,16 EUR za tonę za dzień w odniesieniu do okresu przechowywania objętego umową. Od 19 października r. przedsiębiorcy mają również możliwość przechowywania OMP przez 365 dni, a stawki dopłaty wynoszą 8,86 EUR za tonę w odniesieniu do kosztów stałych i 0,36 EUR za tonę za dzień w odniesieniu do okresu przechowywania objętego umową. Od 1 września r. do 1 listopada r. na okres przechowywania od 90 dni do 210 dni w UE zaoferowano 53,2 tys. ton OMP, w tym w Polsce 701 ton. Od 19 października do 1 listopada r. na okres przechowywania przez 365 dni zaoferowano 1,9 tys. ton OMP. Łącznie unijni przedsiębiorcy do prywatnego przechowywania zgłosili 55 tys. ton odtłuszczonego mleka w proszku 3. Od września r. w UE realizowany jest także mechanizm dopłat do prywatnego przechowywania masła 4. Według danych Komisji Europejskiej od 1 września r. do 1 listopada r. do prywatnego przechowywania zaoferowano 155,3 tys. ton masła. Przedsiębiorcy w Polsce w ramach tego mechanizmu zgłosili 585 ton tego produktu. Unijni przedsiębiorcy mogą wprowadzać masło i OMP do prywatnych magazynów do 29 lutego 2016 r. 5 Zgodnie z rozporządzeniem delegowanym Komisji (UE) /1852 tymczasowym nadzwyczajnym systemem dopłat do pry- 3 Ilości masła, OMP i serów objęte prywatnym przechowywaniem według European Milk Market Observatory data odczytu 5.11. r. 4 Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 947/ z dnia 4 września r.(z póź. zmianami). 5 Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) /1548 z dnia 17 września r. Agencja Rynku Rolnego 3

Biuro Analiz i Programowania ARR Nr 10/ watnego przechowywania mogą być objęte sery o kodzie 0406 (z wyjątkiem serów, które nie nadają się do dalszego przechowywania po okresie dojrzewania). Okres przechowywania wynosi od 60 do 210 dni, a stawki dopłat ustalono na poziomie: 15,57 EUR za tonę w odniesieniu do stałych kosztów przechowywania i 0,40 EUR za tonę za każdy dzień przechowywania. W całej UE maksymalną ilość serów, które mogą być objęte tym mechanizmem, określono na poziomie 100 tys. ton, w tym limit dla Polski wynosi 7 859 ton. Od 19 października do 1 listopada r. w ramach wyżej wymienionego systemu umowy na przechowywanie 1 835 ton serów zawarto jedynie w Irlandii. Zakupy OMP na zapasy interwencyjne W okresie od 13 lipca do 1 października r. złożono wnioski o interwencyjny zakup 23,6 tys. ton OMP, w tym w Polsce 2,6 tys. ton 6. Przedsiębiorcy w UE nie byli natomiast zainteresowani sprzedażą masła w ramach tego mechanizmu. Zgodnie z rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) nr /1549 interwencyjne zakupy masła i odtłuszczonego mleka w proszku mogą być realizowane do końca września 2016 r. Pomoc dla producentów mleka Producenci mleka, którzy przekroczyli indywidualne kwoty dostaw w roku kwotowym / i nie mogli otrzymać pomocy w formie de minimis w rolnictwie 7 mogą ubiegać się o rozłożenie na raty opłaty za przekroczenie kwot przy zastosowa- niu oprocentowania 8. W celu uzyskania takiej pomocy należy złożyć Wniosek o przyznanie pomocy polegającej na rozłożeniu na oprocentowane raty należnej opłaty za przekroczenie kwoty indywidualnej w roku kwotowym / (do pobrania ze strony internetowej www.arr.gov.pl) w oddziale terenowym Agencji Rynku Rolnego właściwym ze względu na miejsce zamieszkania albo siedzibę. Wnioski można składać do 13 listopada r. Program Mleko w szkole Agencja Rynku Rolnego realizuje unijny program Mleko w szkole, którego celem jest promowanie spożycia mleka i produktów mlecznych oraz zasad zdrowego odżywiania wśród dzieci i młodzieży w placówkach oświatowych. Na realizację tego programu od 1 stycznia do 31 października r. ARR wydatkowała 140 mln zł ze środków unijnych i krajowych. Równolegle z Funduszu Promocji Mleka (FPM) wypłacono 0,4 mln zł. Ogółem od akcesji Polski do UE do 31 października r. na program Mleko w szkole wypłacono 1,3 mld zł (w tym 28,7 mln zł stanowiły środki pochodzące z FPM). Fundusz Promocji Mleka Agencja Rynku Rolnego obsługuje Fundusz Promocji Mleka (FPM) 9, a środki na nim zgromadzone są wykorzystywane na wsparcie marketingu rolnego, wzrostu spożycia oraz na promocję mleka i jego przetworów. Od stycznia do końca września r. na rachunek funduszu podmioty 6 European Milk Market Observatory data odczytu 5.11. r. 7 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 lipca r. w sprawie realizacji przez Agencję Rynku Rolnego zadania polegającego na rozkładaniu na raty opłaty należnej od producentów mleka za przekroczenie kwot indywidualnych w roku kwotowym /. 8 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 września r. zmieniające rozporządzenie w sprawie realizacji przez Agencję Rynku Rolnego zadania polegającego na rozkładaniu na raty opłaty należnej od producentów mleka za przekroczenie kwot indywidualnych w roku kwotowym /. 9 Ustawa o funduszach promocji produktów rolnospożywczych z 22 maja 2009 r. (Dz. U. Nr 97, poz. 799, z późn. zm.). Agencja Rynku Rolnego 4

zł/kg Biuro Analiz i Programowania ARR Nr 10/ skupujące przekazały 7,7 mln zł. W r. ze środków FPM współfinansowano m.in.: kampanię Trade Milk, program Mleko w szkole, a także targi i wystawy, akcje promocyjne i informacyjno-edukacyjne oraz szkolenia. Tendencje cenowe Krajowe ceny zbytu wybranych artykułów mleczarskich Wzrost cen produktów mleczarskich na rynku światowym odnotowany we wrześniu r. przyczynił się do wzrostu cen w Polsce. Wzrost cen był kontynuowany w październiku. Nadal jednak produkty mleczarskie były tańsze niż w roku. Według danych GUS we wrześniu za 1 kg masła w blokach krajowi wytwórcy uzyskiwali 13,40 zł, o 2% więcej niż miesiąc wcześniej, ale o 4% mniej niż przed rokiem. Według danych z zakładów objętych monitoringiem Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW w październiku r. za masło w blokach płacono przeciętnie 12,67 zł/kg (bez VAT), o 6% więcej niż miesiąc wcześniej. Ser Gouda (wg GUS ceny z VAT) zbywano po 11,40 zł/kg, a ser Edamski po 12,08 zł/kg, w obu przypadkach o ponad 2% drożej niż w sierpniu br., ale o ponad 15% taniej niż we wrześniu r. W październiku r. (wg danych ZSRIR MRiRW bez VAT) średnia cena sera Edamskiego ukształtowała się na poziomie 10,68 zł/kg, a sera Gouda 10,77 zł/kg, około 2% wyższym niż miesiąc wcześniej. We wrześniu r. w najmniejszym stopniu podrożało odtłuszczone mleko w proszku. Za produkt ten płacono (wg GUS cena z VAT) 7,50 zł/kg, o 0,4% więcej niż przed rokiem. Według danych ZSRIR MRiRW w październiku r. cena tego proszku była około 3% wyższa od notowanej przed miesiącem i ukształtowała się na poziomie 7,36 zł/kg (bez VAT). Ceny produktów mleczarskich na rynkach zagranicznych Mleko w proszku (OMP i PMP) W końcu października r. w portach Europy Zachodniej (baza FOB) cena odtłuszczonego mleka w proszku wyniosła przeciętnie 2 050 USD/t i była o 11% wyższa niż miesiąc wcześniej. W Oceanii proszek ten w ciągu miesiąca podrożał o 5,5%, do 2 163 USD/t. W odniesieniu do notowań sprzed roku OMP na wyżej wymienionych rynkach było tańsze o 19 20%. Na giełdzie w Chicago cena OMP (po utrzymującym się od końca sierpnia br. wzroście) w drugiej połowie października br. uległa obniżeniu. 30 października br. za proszek ten uzyskiwano 1 951 USD/t, o 4% mniej niż miesiąc wcześniej. W ciągu roku OMP potaniało o 36%. Za pełne mleko w proszku w Oceanii uzyskiwano 2 800 USD/t, o 7% więcej niż w końcu września r. i o 3% więcej niż przed rokiem. W portach Europy Zachodniej cena PMP ukształtowała się na poziomie 2 575 USD/t, o 18% wyższym niż przed miesiąc wcześniej, ale o 29% mniej niż Agencja Rynku Rolnego 5 18,00 17,00 16,00 15,00 14,00 13,00 12,00 11,00 10,00 9,00 8,00 7,00 Ceny zbytu masła w blokach, OMP i sera Edamskiego (z VAT) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI VII VIII IX masło w blokach OMP ser Edamski

USD/tonę USD/tonę Biuro Analiz i Programowania ARR Nr 10/ miesiącem, ale o 14,5% niższym niż w końcu października r. 5 100 4 700 4 300 3 900 3 500 3 100 2 700 2 300 1 900 1 500 I II Średnie miesięczne ceny OMP na wybranych rynkach zagranicznych III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X Oceania USA porty Europy Zachodniej (baza FOB) Źródło: opracowanie i obliczenia ARR na podstawie danych CLAL. Na rynku wewnętrznym UE w ostatnim tygodniu października r. cena odtłuszczonego mleka w proszku przeciętnie wynosiła 1 792 EUR/t, a pełnego mleka w proszku 2 453 EUR/t, odpowiednio o 2% i 8% więcej niż przed miesiącem. Cena OMP była 5,5% wyższa od ceny interwencyjnej (169,80 EUR/100 kg). W porównaniu z cenami sprzed roku OMP było tańsze o 11%, podczas gdy PMP o 3% droższe. Masło Ceny masła na monitorowanych rynkach zagranicznych wykazują tendencję wzrostową. Według notowań z 30 października r. w portach Europy Zachodniej (baza FOB) i w Oceanii za masło uzyskiwano przeciętnie 3 175 USD/t, odpowiednio o 10% i 4% więcej niż przed miesiącem. W porównaniu z notowaniami sprzed roku w portach Europy Zachodniej masło było tańsze o 15%, a w Oceanii o 9% droższe. Na rynku wewnętrznym UE masło zbywano po 2 977 EUR/t, o 3% drożej niż przed miesiącem. Jednocześnie był to poziom o 2% niższy niż przed rokiem. Rynkowa cena masła była wyższa od ceny interwencyjnej (221,75 EUR za 100 kg) o 34%. 6 600 6 100 5 600 5 100 4 600 4 100 3 600 3 100 2 600 Średnie miesięczne ceny masła na wybranych rynkach zagranicznych I II III IV V VI VIIVIIIIX X XI XII I II III IV V VI VIIVIIIIX X Oceania USA porty Europy Zachodniej (baza FOB) Źródło: opracowanie i obliczenia ARR na podstawie danych CLAL. W USA ceny masła w październiku r. ulegały znaczącym wahaniom. 30 października r. za tłuszcz ten uzyskiwano 6 107 USD/t, o 11% więcej niż miesiąc wcześniej i o 47% więcej niż przed rokiem. Ser Cheddar Na rynku wewnętrznym UE 30 października r. cena sera Cheddar ukształtowała się na poziomie 3 051 EUR/t, a w Oceanii na 3 200 USD/t (2 928 EUR/t) w obu przypadkach o 3% wyższym niż przed miesiącem, ale odpowiednio o 11% i 19% niższym niż rok wcześniej. Na giełdzie w Chicago za ser Cheddar płacono 3 571 USD/t (3 268 EUR/t), o 7% mniej niż przed miesiącem i o 24% mniej niż w porównywalnym okresie r. Agencja Rynku Rolnego 6

Biuro Analiz i Programowania ARR Nr 10/ Miesięczny skup i średnie ceny skupu mleka (bez VAT) wg GUS Okres Skup mleka Cena skupu mleka I 809,2 2,9 6,5 153,65-0,2 24,4 Skup meldunkowy mln litrów zmiana wielkości skupu w % miesięczna II 757,3-6,4 7,6 151,65-1,3 22,6 III 852,3 12,6 8,0 150,31-0,9 19,9 IV 850,0-0,3 7,2 145,47-3,2 15,1 V 932,7 9,7 7,8 139,89-3,8 11,3 VI 910,8-2,3 9,1 135,73-3,0 6,5 VII 932,1 2,3 7,6 133,97-1,3 3,2 VIII 912,5-2,1 8,4 128,17-4,3-3,6 IX 865,7-5,1 8,4 124,68-2,7-9,9 X 842,6-2,7 6,3 124,38-0,2-13,0 XI 778,8-7,6 4,4 124,47 0,1-17,0 XII 814,5 4,6 3,6 123,48-0,8-19,8 Skup sprawozdawczy 10 326,3 x 7,1 137,11 x 1,1 I 824,6 1,2 1,9 122,18-1,1-20,5 roczna zł/hl zmiana ceny skupu w % miesięczna roczna Skup meldunkowy I-IX * Skup meldunkowy Skup sprawozdawczy II 756,6-8,2-0,1 120,74-1,2-20,4 III 844,2 11,6-1,0 121,02 0,2-19,5 IV 884,9 4,8 4,1 116,43-3,8-20,0 V 965,0 9,1 3,5 112,52-3,4-19,6 VI 943,7-2,2 3,6 110,40-1,9-18,7 VII 964,5 2,2 3,5 108,47-1,7-19,0 VIII 941,7-2,4 3,2 107,81-0,6-15,9 IX 872,2-7,4 0,7 108,79 0,9-12,7 7 998,8 x 2,1 113,22 x -19,4 - raportowany za okresy miesięczne, realizowany przez osoby prawne i samodzielne jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej. - raportowany za okresy półroczne z uwzględnieniem korekt wynikających ze sprawozdawczości obejmującej również skup realizowany przez osoby fizyczne prowadzące skup o wartości przekraczającej w okresie półrocznym 10 tys. zł. * Skup meldunkowy skorygowany o dane sprawozdawcze za I półrocze r. Ceny skupu mleka (bez VAT) wg siedziby producenta Województwa we wrześniu r. w zł/hl miesięczna roczna POLSKA 108,79 0,9-12,7 Dolnośląskie 111,68 1,1-16,3 Kujawsko-pomorskie 101,17 0,1-14,0 Lubelskie 106,65 0,7-12,5 Lubuskie 113,93 3,7-10,3 Łódzkie 99,87-1,1-15,3 Małopolskie 104,85 0,5-11,3 Mazowieckie 107,49 1,5-11,9 Opolskie 112,60 1,0-16,7 Podkarpackie 105,13 1,6-12,1 Podlaskie 117,23 0,9-9,6 Pomorskie 104,16 1,9-13,9 Śląskie 109,04 0,9-15,2 Świętokrzyskie 99,62 0,4-15,1 Warmińsko-mazurskie 110,59 1,3-12,5 Wielkopolskie 108,19 0,8-15,3 Zachodniopomorskie 109,73 1,5-15,2 Zmiana ceny w % Agencja Rynku Rolnego 7

Biuro Analiz i Programowania ARR Nr 10/ Produkcja masła, odtłuszczonego mleka w proszku oraz serów podpuszczkowych dojrzewających Okres 2013* 170,0 x -1,0 108,3 x -6,7 311,0 x -0,5 I 15,5-7,6 4,7 11,1 19,6 73,9 26,2 2,3 2,7 * II 13,0-16,1 2,0 11,7 5,3 89,2 22,3-14,9-7,1 III 15,2 16,4 0,1 13,8 17,3 97,3 25,3 13,5 0,4 IV 14,2-6,6-1,4 16,0 16,1 74,6 24,0-5,1-4,8 V 14,9 4,9 10,4 17,8 11,2 52,4 26,1 8,8 9,2 VI 14,5-2,7 7,4 18,2 2,4 55,7 26,2 0,4 3,1 VII 15,6 7,6 6,8 16,9-7,4 63,5 29,0 10,7 12,0 VIII 14,5-7,1 5,8 14,4-14,4 72,7 25,5-12,1-7,3 IX 15,8 9,0 10,5 15,1 4,5 84,2 25,0-2,0-1,6 X 14,7-7,0 2,8 12,6-16,5 60,8 25,6 2,4-1,5 XI 15,1 2,7 15,3 10,0-20,8 67,2 21,4-16,4-15,4 XII 15,8 4,6-6,0 12,5 25,5 34,2 27,1 26,6 5,9 179,6 x 5,6 179,5 x 65,8 301,3 x -3,1 I 16,5 4,4 6,5 12,5 0,2 12,5 23,7-12,5-9,5 I-IX w tys. ton II 15,1-8,5 16,2 11,8-6,1 0,3 21,6-8,9-3,1 III 15,4 2,0 1,3 12,6 6,8-8,7 21,8 0,9-14,5 IV 15,2-2,6 5,3 14,2 12,9-11,2 25,3 16,1 4,1 V 16,3 6,9 7,8 16,3 15,2-8,0 25,0-1,1-4,2 VI 14,7-9,6 1,2 16,7 2,3-8,1 25,4 1,4-3,1 VII 15,9 7,8 1,3 16,0-4,2-5,0 27,5 8,5-5,0 VIII 16,1 1,4 10,9 12,9-19,6-10,9 27,2-1,1 6,7 IX 14,7-8,4-6,5 12,5-2,6-16,9 25,9-4,7 3,5 Produkcja masła zmiana wielkości produkcji w % miesięczna Produkcja odtłuszczonego mleka w proszku 140,0 x 5,5 126,5 x -6,3 223,0 x -2,7 Produkcja z przedsiębiorstw, w których liczba pracujących przekracza 49 osób. * Produkcja z przedsiębiorstw, w których liczba pracujących przekracza 9 osób. roczna w tys. ton zmiana wielkości produkcji w % Agencja Rynku Rolnego 8 miesięczna roczna Produkcja serów podpuszczkowych dojrzewających w tys. ton zmiana wielkości produkcji w % miesięczna roczna

Biuro Analiz i Programowania ARR Nr 10/ Miesięczne ceny zbytu masła, odtłuszczonego mleka w proszku i serów podpuszczkowych dojrzewających (z VAT) Masło Sery podpuszczkowe dojrzewające Odtłuszczone mleko w proszku Okres w blokach konfekcjonowane Gouda Edamski w zł/kg zmiana ceny w % w zł/kg zmiana ceny w % w zł/kg zmiana ceny w % w zł/kg zmiana ceny w % w zł/kg zmiana ceny w % miesięczna roczna miesięczna roczna miesięczna roczna miesięczna roczna miesięczna roczna I-XII 2013 16,72 x 19,2 17,23 x 8,0 12,89 x 28,3 15,71 x 11,1 15,95 x 12,3 I 17,71-4,1 18,1 18,65-0,6 15,6 14,02 1,1 22,9 17,50 0,5 18,6 17,82 0,5 17,5 II 16,66-5,9 13,3 18,04-3,3 14,0 14,16 1,0 23,0 17,21-1,7 17,1 17,47-2,0 16,4 III 16,32-2,0 10,6 17,72-1,8 11,8 14,08-0,6 22,6 16,60-3,5 13,1 16,87-3,4 12,5 IV 16,09-1,4 6,2 17,54-1,0 9,5 13,13-6,7 7,4 15,52-6,5 5,4 15,92-5,6 5,9 V 15,20-5,5-5,5 17,21-1,9 4,0 12,35-5,9-5,4 14,54-6,3-3,0 14,99-5,8-1,5 VI 15,14-0,4-9,2 17,16-0,3 1,5 12,30-0,4-7,4 14,34-1,4-4,9 14,85-0,9-2,8 VII 15,27 0,9-12,7 17,16 0,0-2,3 12,30 0,0-7,9 14,47 0,9-6,5 14,96 0,7-4,7 VIII 15,02-1,6-15,7 16,95-1,2-5,5 11,71-4,8-13,1 14,35-0,8-9,7 14,84-0,8-7,8 IX 13,93-7,3-23,4 16,09-5,1-12,1 10,58-9,6-23,6 13,47-6,1-19,2 14,29-3,7-14,0 X 13,95 0,1-23,2 16,07-0,1-12,9 9,96-5,9-26,9 13,25-1,6-21,9 14,15-1,0-17,5 XI 14,29 2,4-21,4 16,09 0,1-12,9 9,59-3,7-29,0 13,27 0,2-22,6 14,00-1,1-19,5 XII 14,23-0,4-22,9 15,90-1,2-15,3 8,94-6,8-35,5 13,13-1,1-24,6 13,92-0,6-21,5 I-XII 15,32 x -8,4 17,05 x -1,1 11,93 x -7,4 14,80 x -5,7 15,34 x -3,8 I 13,76-3,3-22,3 15,59-1,9-16,4 8,43-5,7-39,9 12,80-2,5-26,9 13,25-4,8-25,6 II 14,06 2,2-15,6 15,53-0,4-13,9 8,56 1,5-39,5 12,91 0,9-25,0 13,38 1,0-23,4 III 14,48 3,0-11,3 15,71 1,2-11,3 8,79 2,7-37,6 12,90-0,1-22,3 13,26-0,9-21,4 IV 13,94-3,7-13,4 15,44-1,7-12,0 8,29-5,7-36,9 12,39-4,0-20,2 12,81-3,4-19,5 V 13,40-3,9-11,8 14,86-3,8-13,7 8,08-2,5-34,6 11,92-3,8-18,0 12,23-4,5-18,4 VI 13,35-0,4-11,8 14,85-0,1-13,5 7,95-1,6-35,4 11,74-1,5-18,1 12,02-1,7-19,1 VII 13,31-0,3-12,8 14,80-0,3-13,8 7,65-3,8-37,8 11,24-4,3-22,3 11,85-1,4-20,8 VIII 13,13-1,4-12,6 14,65-1,0-13,6 7,47-2,4-36,2 11,14-0,9-22,4 11,81-0,3-20,4 IX 13,40 2,1-3,8 14,84 1,3-7,8 7,50 0,4-29,1 11,40 2,3-15,4 12,08 2,3-15,5 I-IX 13,65 x -13,1 15,14 x -12,9 8,08 x -36,6 12,05 x -21,4 12,52 x -20,6 Agencja Rynku Rolnego 9

Biuro Analiz i Programowania ARR Nr 10/ Ceny przetworów mleczarskich na rynkach zagranicznych Towar/Kraj Jednostka miary Średnia cena Zmiana średniej ceny w % Średnia cena miesięczna 1/ roczna w zł/kg* Ceny na rynkach wewnętrznych UE w dniach 1-4.11. Masło w blokach Niemcy EUR/kg 3,07 3,0 0,7 13,03 Francja EUR/kg 2,95 4,2 1,4 12,52 Holandia EUR/kg 3,02 2,4 1,0 12,82 Odtłuszczone mleko w proszku Niemcy EUR/kg 1,83 1,7-5,7 7,77 Francja EUR/kg 1,83 4,6-3,7 7,77 Holandia EUR/kg 1,78 0,0-4,3 7,56 Pełne mleko w proszku Niemcy EUR/kg 2,39 2,1 3,0 10,15 Francja EUR/kg 2,40 4,3 2,1 10,19 Holandia EUR/kg 2,49 4,6 5,1 10,57 Ceny światowe (na bazie FOB - w portach Europy Zachodniej) z 30.10. Masło USD/t 3 175 9,5-15,3 12,30 OMP USD/t 2 050 10,8-20,0 7,94 PMP USD/t 2 575 18,4-14,5 9,98 1/ zmiana średniej ceny w przypadku ceny na rynkach wewnętrznych UE w porównaniu z notowaniem z 4-7.10.., a w przypadku cen światowych - z notowaniem z 2.10.. * Z przeliczenia według kursu NBP: Średni kurs z 4.11. r.: 1 EUR = 4,2455 PLN Średni kurs z 30.10. r.: 1 USD = 3,8748 PLN Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych FAPA, CLAL i NBP. Agencja Rynku Rolnego 10