Spis treści Rozdział 1. Wiadomości wstępne



Podobne dokumenty
Spis treści. Wykaz skrótów... XVII Przedmowa do trzynastego wydania... XXIII

SPIS TREŚCI. Wykaz skrótów... XI Wykaz literatury... XV Przedmowa... XVII

PRAWO CYWILNE - CZĘŚĆ OGÓLNA. Autorzy: ZBIGNIEW RADWAŃSKI, ADAM OLEJNICZAK. Wykaz skrótów. Przedmowa do trzynastego wydania

Spis treści. Str. Nb.

Spis treści. Wykaz skrótów... XIX Wykaz literatury... XXIII Przedmowa do czternastego wydania... XXV

Prawo cywilne część ogólna

Prawo cywilne część ogólna

Prof. WSAP dr Jacek Krauss. Egzamin 2017 rok

PRAWO CYWILNE I CZĘŚĆ OGÓLNA I PRAWO RZECZOWE

Prof. WSAP dr Jacek Krauss. Egzamin 2016 r./2017

Spis treści. Przedmowa... Wstęp... XVII. Wykaz skrótów... Wykaz literatury... XXIII. Część I. Prawo cywilne część ogólna... 1

Prawo cywilne część ogólna

SPIS TREŚCI CZĘŚĆ I. PRAWO CYWILNE CZĘŚĆ OGÓLNA

Spis treści. Uwagi ogólne... 13

SPIS TREŚCI CZĘŚĆ I. PRAWO CYWILNE CZĘŚĆ OGÓLNA

Spis treści. Zespół autorski... Wstęp... Wykaz skrótów... Kodeks cywilny... 1 Wprowadzenie KC... 3 Księga pierwsza. Część ogólna...

Spis treści. Spis treści. Spis treści

Prawo cywilne część ogólna

STUDIA PRAWNICZE. Podstawy prawa cywilnego

KONSPEKTY DO WYKŁADÓW Z ZAKRESU PRAWA CYWILNEGO (CZĘŚĆ OGÓLNA, PRAWO RZECZOWE, PRAWO SPADKOWE)

Prawo cywilne wybrane zagadnienia części ogólnej. Wydział Prawa i Administracji Katedra Prawa Cywilnego Dr Piotr Kostański

Zestaw pytań na egzamin licencjacki. Prawo cywilne

Prawo cywilne I. Podstawy. Pojęcie prawa cywilnego Wykład 1

Liczba godzin stacjonarne: Wykłady: 30 Ćwiczenia: 30. Liczba punktów ECTS 6 (w tym liczba punktów ECTS za godziny kontaktowe: 3)

Spis treści. 1. Uwagi ogólne... 68

Podstawy prawa cywilnego z umowami w administracji. Redaktorzy: Piotr Stec, Mariusz Załucki

Różne formy pomocnictwa przy dokonywaniu czynności prawnych

1.1. Pojęcie prawa cywilnego 1.2. Stosunek cywilnoprawny 1.3. Zdarzenia powodujące powstanie stosunków cywilnoprawnych

PODMIOTY PRAWA PRYWATNEGO (KONTYNUACJA)

Prawo cywilne. Dwa ujęcia. Definicja A. Woltera Czynności prawne. Klasyczne. Doniosłości prawnej

Spis treści Rozdział I. Pojęcie, funkcje i źródła prawa spadkowego 1. Pojęcie prawa spadkowego

II.OTOCZENIE PRAWNE ZARZĄDZANIA NIERUCHOMOŚCIAMI 1.PODSTAWY PRAWA CYWILNEGO

PRAWO HANDLOWE. Mateusz Kabut Katedra Prawnych Problemów Administracji i Zarządzania

Spis treści Rozdział 1. Wprowadzenie do prawa rzeczowego Rozdział 2. Własność i stosunki własnościowe

PPP 3 CZYNNOŚCI PRAWNE.

2. Dobra osobiste osób fizycznych ukształtowane przez doktrynę i orzecznictwo Dobra osobiste osób prawnych I. Uwagi wprowadzające na te

Spis treści: Rozdział I Prawo cywilne

Zestawy pytań na egzaminy magisterskie. I 1. Prawo podmiotowe pojęcie; rodzaje; nadużycie prawa podmiotowego

1. Subsydiarna odpowiedzialność wspólników spółki osobowej powstaje: a. Gdy jest ona niewypłacalna, b. Gdy egzekucja przeciwko niej jest

Spis treści. Przedmowa... Wykaz skrótów...

Spis treści Wstęp Wykaz skrótów Bibliografia Rozdział I. Prawoznawstwo i etyka o podobieństwie dwóch dyscyplin

Spis treści. Przedmowa... Wykaz skrótów...

Prawo cywilne. Wadliwość czynności prawnej. Nieważność bezwzględna Sankcje wadliwości czynności prawnej Przedstawicielstwo

Spis treści. Wstęp Uwagi ogólne Zakres pracy Problemy badawcze i metodologiczne Układ pracy...

CZĘŚĆ OGÓLNA. redakcja Krystian Brzeziński

Prawo cywilne. Pojęcie. Numerus clausus Ogólna charakterystyka ograniczonych praw rzeczowych Użytkowanie. Ograniczone prawa rzeczowe I

Spis treści. Przedmowa... V

Prawo cywilne I. Pojęcie. Przesłanki skuteczności Oświadczenia woli. Przejaw woli zmierzający do wywołania skutków prawnych w postaci

1. Nazwa przedmiotu: Prawo cywilne część ogólna i prawo rzeczowe 2. Kierunek: Prawo 3. Typ studiów: Dzienne 4. Rodzaj zajęć: Ćwiczenia 5.

Czynności prawne. Zagadnienia wstępne. mgr Małgorzata Dziwoki

Spis treści Rozdział I. Systematyka i źródła prawa spółek 1. Pojęcie i systematyka prawa spółek 2. Źródła prawa spółek

Spis treści. Przedmowa... Wykaz skrótów...

3. Pozostałe przesłanki silniejszego skutku umowy przedwstępnej A. Ogólna charakterstyka przesłanek B. Zgoda osoby trzeciej, zgoda organu

KARTA PRZEDMIOTU. Prawo cywilne Nazwa przedmiotu w języku angielskim. Civil Law USYTUOWANIE PRZEDMIOTU W SYSTEMIE STUDIÓW

Spis treści. Wykaz skrótów. Wykaz literatury. Przedmowa

Skrypty Becka. Hanna Witczak Agnieszka Kawałko. Prawo spadkowe. 5. wydanie

Spis treści. Podsumowanie Indeks rzeczowy

Spis treści Rozdział I. Systematyka i źródła prawa spółek 1. Pojęcie i systematyka prawa spółek 2. Źródła prawa spółek

PRAWO HANDLOWE. Mateusz Kabut Katedra Prawnych Problemów Administracji i Zarządzania

PRAWO HANDLOWE. Mateusz Kabut Katedra Prawnych Problemów Administracji i Zarządzania

Część ogólna. Kodeksu cywilnego OSOBY I RZECZY

Przedmiot: Prawo cywilne (wykład) na I roku Studiów Stacjonarnych Ekonomii II stopnia w roku akademickim 2017/2018

Zestawy pytań na egzaminy magisterskie

Spis treści. Przedmowa do jedenastego wydania... V Wykaz skrótów... XIX

4. Wydanie przedmiotu umowy konsensualne bez potrzeby wydania przedmiotu umowy, umowy realne konieczne wręczenie przedmiotu,

Spis treści. Wstęp... Wykaz skrótów... XIII

Wstęp... XI. Wykaz skrótów... XIII. Wykaz literatury... XV

PRAWO PRYWATNE MIĘDZYNARODOWE. Maksymilian Pazdan. Wydanie IX uaktualnione. Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis^

Spis treści. Część I. Część ogólna prawa cywilnego

NORMY PRAWA CYWILNEGO

Spis treści. Przedmowa do dziewiątego wydania... V. Wykaz literatury... XXI

SPIS TREŚCI. Wstęp... Wykaz skrótów... Kodeks cywilny. Księga czwarta. Spadki... 3

Przedstawicielstwo. 2. Czynność prawna dokonana przez przedstawiciela w granicach umocowania pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego.

Spis treści. s. Nb. Wykaz skrótów Wykaz literatury. Rozdział 1. Wprowadzenie do prawa spadkowego 1 1

Spis treści SPIS TREŚCI

Spis treści. Wprowadzenie... 13

ELEMENTY PRAWA DLA EKONOMISTÓW. Autor: WOJCIECH SIUDA

SYLABUS. Opis poszczególnych przedmiotów Description of individual course units

UMOWY ZOBOWIĄZANIOWE- UMOWA SPRZEDAŻY

Spis treœci. Czêœæ I. Prawo cywilne czêœæ ogólna... 1

Prawa rzeczowe. dr Magdalena Habdas

Prawo cywilne I. Podmiot. Osoby fizyczne Wykład 2 Podmioty prawa cywilnego: Osoby fizyczne

Część ogólna. Andrzej Bierć 3. WYDANIE SERIA AKADEMICKA

Spis treści. Przedmowa... V Wykaz skrótów... XXI. Część I. Zagadnienia ogólne

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Wydział Prawa i Administracji. Rok studiów I Semestr/-y II

-> czy umowa z roszczeniem o zł jest ważna?

Spis treści. Rozdział I. Ogólna charakterystyka wymogów formalnych

WADY OŚWIADCZENIA WOLI

PRAWO RODZINNE. Autorzy: Arkadiusz Krzysztof Bieliński, Maciej Pannert. Wykaz skrótów Wybrana literatura Przedmowa Wstęp

Spis treści. Wykaz skrótów Wprowadzenie... 15

Spis treści. Zagadnienie 1. Uwagi ogólne... 81

Spis treści: Przedmowa Wykaz skrótów Literatura

PRAWO CYWILNE skrypt Kierunek: technik administracji Przedmiot: podstawy prawa cywilnego cz. 1

Spis treści. Wstęp... Wykaz skrótów... Wykaz literatury... XVII. Część I. Zwalniające przejęcie długu... 1

PGH CZYNNOŚCI PRAWNE.

Kodeks cywilny

2.1. Zagadnienia ogólne Istota, geneza i struktura ustawy Ordynacja podatkowa Zakres zastosowania Ordynacji podatkowej

Prawo rzeczowe. Organizacja wykładu. Pojęcie prawa rzeczowego Pojęcie prawa rzeczowego Rodzaje praw rzeczowych Prawa rzeczowe a inne prawa

Spis treści. Wykaz skrótów... Wybrana literatura... Przedmowa... Wstęp... XXII

Transkrypt:

Wstęp..................................................................... XVII Wykaz skrótów............................................................. XIX Wykaz literatury............................................................ XXIII Rozdział 1. Wiadomości wstępne............................................ 1 1. Prawo cywilne.......................................................... 1 I. Pojęcie............................................................ 1 II. Zakres prawa cywilnego............................................ 3 1. Uwagi ogólne.................................................. 3 2. Prawo handlowe............................................... 4 3. Prawo pracy................................................... 4 4. Prawo rodzinne................................................ 4 5. Prawo rolne.................................................... 5 III. Działy prawa cywilnego............................................ 5 1. Uwagi wstępne................................................. 5 2. Poszczególne działy prawa cywilnego............................. 5 2. Zasady prawa cywilnego................................................. 6 I. Pojęcie i znaczenie................................................. 6 II. Katalog zasad..................................................... 7 1. Uwaga wstępna................................................ 7 2. Ochrona każdej osoby ludzkiej i uznanie jej podmiotowości.......... 7 3. Ochrona własności.............................................. 8 4. Zasada autonomiczności......................................... 8 5. Zasada ochrony bezpieczeństwa obrotu........................... 8 6. Zasada ochrony dobrej wiary..................................... 8 7. Zasada słuszności.............................................. 9 3. Źródła prawa cywilnego................................................. 9 I. Kodyfikacja polskiego prawa cywilnego.............................. 9 II. Reforma polskiego prawa cywilnego................................. 11 III. Rekodyfikacja prawa cywilnego..................................... 11

IV. Rodzaje źródeł prawa cywilnego..................................... 12 1. Uwagi wstępne................................................. 12 2. Prawo stanowione.............................................. 13 3. Zwyczaje i prawo zwyczajowe................................... 14 4. Zasady współżycia społecznego (dobra wiara w znaczeniu obiektywnym)................................................. 15 5. Wzorce umowne............................................... 17 4. Normy i przepisy prawa cywilnego....................................... 17 I. Uwagi wstępne.................................................... 18 II. Rodzaje norm prawa cywilnego..................................... 18 1. Pojęcie normy prawnej.......................................... 18 2. Norma prawna a przepisy prawne................................ 18 3. Normy bezwzględnie i względnie wiążące oraz semiimperatywne.... 19 4. Normy kompetencyjne.......................................... 19 III. Rodzaje przepisów prawa cywilnego................................. 20 1. Definicje legalne................................................ 20 2. Przepisy odsyłające............................................. 20 3. Fikcje prawne.................................................. 21 4. Zwroty niedookreślone.......................................... 21 5. Reguły interpretacyjne.......................................... 21 IV. Klauzule generalne................................................. 22 1. Pojęcie klauzuli generalnej....................................... 22 2. Odesłanie..................................................... 23 3. Funkcja klauzul generalnych..................................... 23 4. Zasady współżycia społecznego jako klauzula generalna............ 24 5. Rola orzecznictwa i nauki prawa cywilnego................................ 25 Rozdział 2. Obowiązywanie i stosowanie prawa cywilnego..................... 27 6. Obowiązywanie prawa cywilnego......................................... 27 I. Uwagi wstępne.................................................... 27 II. Obowiązywanie norm prawa cywilnego w zasięgu przestrzennym....... 28 III. Obowiązywanie norm prawa cywilnego w zasięgu podmiotowym....... 28 IV. Prawo prywatne międzynarodowe................................... 29 V. Obowiązywanie norm prawa cywilnego w zasięgu czasowym........... 29 1. Początek obowiązywania........................................ 29 2. Koniec obowiązywania.......................................... 30 VI. Zasady prawa intertemporalnego (międzyczasowego).................. 30 1. Uwagi ogólne.................................................. 30 2. Zasada lex retro non agit.......................................... 31 3. Zasada bezpośredniego działania ustawy nowej.................... 31 4. Zasada dalszego działania ustawy dawnej......................... 31 7. Stosowanie prawa cywilnego............................................. 31 I. Uwagi ogólne..................................................... 32 II. Ustalenia faktyczne................................................ 33 1. Dowody....................................................... 33 2. Rozkład ciężaru dowodu........................................ 33 3. Domniemania.................................................. 33 III. Wykładnia prawa.................................................. 34 1. Uwagi ogólne.................................................. 34 2. Metody wykładni.............................................. 34 3. Wyniki wykładni............................................... 35 4. Reguły inferencyjne............................................. 36 VI

IV. Zbieg przepisów prawnych......................................... 36 V. Ustalenie konsekwencji prawnych stanu faktycznego................... 37 Rozdział 3. Prawo podmiotowe.............................................. 38 8. Istota prawa podmiotowego.............................................. 38 I. Uwagi ogólne..................................................... 38 II. Pojęcie i przydatność prawa podmiotowego........................... 39 1. Uwagi ogólne.................................................. 39 2. Pojęcie prawa podmiotowego.................................... 40 3. Przydatność pojęcia prawa podmiotowego......................... 41 III. Uprawnienia...................................................... 42 1. Uwagi ogólne.................................................. 42 2. Wyróżniane rodzaje uprawnień.................................. 42 9. Rodzaje praw podmiotowych............................................. 44 I. Uwagi wstępne.................................................... 44 II. Prawa majątkowe i niemajątkowe.................................... 44 III. Prawa zbywalne i niezbywalne...................................... 45 IV. Prawa bezwzględne i względne...................................... 46 V. Prawa podzielne i niepodzielne...................................... 47 VI. Prawa akcesoryjne oraz prawa związane.............................. 47 VII. Prawa przeszłe i przyszłe (ekspektatywy)............................. 48 10. Nabycie i utrata praw podmiotowych..................................... 49 I. Uwagi wstępne.................................................... 49 II. Pochodne i pierwotne nabycie prawa podmiotowego................... 50 1. Nabycie pochodne.............................................. 50 2. Nabycie pierwotne............................................. 51 III. Nabycie konstytutywne i translatywne............................... 51 1. Uwagi wstępne................................................. 51 2. Nabycie konstytutywne......................................... 51 3. Nabycie translatywne........................................... 52 IV. Następstwo prawne................................................ 52 1. Pojęcie........................................................ 52 2. Sukcesja syngularna............................................ 53 3. Sukcesja uniwersalna........................................... 53 V. Utrata prawa podmiotowego........................................ 53 11. Wykonywanie praw podmiotowych...................................... 54 I. Pojęcie............................................................ 54 II. Kolizja praw podmiotowych........................................ 55 12. Nadużycie prawa podmiotowego........................................ 56 I. Teoretyczne ujęcie nadużycia prawa podmiotowego.................... 57 1. Ogólny zakaz nadużycia prawa.................................. 57 2. Teoria zewnętrzna i wewnętrzna................................. 58 II. Kryteria i konsekwencje nadużycia prawa podmiotowego............... 59 III. Zakres zastosowania art. 5 KC....................................... 60 13. Ochrona praw podmiotowych........................................... 61 I. Ochrona sądowa................................................... 61 II. Ochrona własna (pomoc własna)..................................... 62 Rozdział 4. Przedmioty praw podmiotowych.................................. 63 14. Uwagi ogólne.......................................................... 63 15. Rzeczy................................................................ 64 I. Pojęcie rzeczy...................................................... 64 VII

II. Klasyfikacja rzeczy................................................. 65 1. Nieruchomości i rzeczy ruchome................................. 65 2. Rzeczy proste i złożone.......................................... 67 3. Rzeczy oznaczone co do tożsamości i co do gatunku................ 67 4. Rzeczy pojedyncze i zbiorowe oraz zbiory rzeczy i zbiory praw....... 68 5. Rzeczy istniejące i rzeczy przyszłe................................ 68 6. Rzeczy znajdujące się w obrocie i rzeczy wyjęte z obrotu............. 68 III. Części składowe rzeczy............................................. 69 1. Pojęcie........................................................ 69 2. Znaczenie prawne.............................................. 69 3. Części składowe nieruchomości.................................. 70 IV. Przynależności.................................................... 71 1. Pojęcie........................................................ 71 2. Znaczenie prawne.............................................. 72 V. Pożytki........................................................... 73 1. Pojęcie i rodzaje pożytków....................................... 73 2. Uprawnienie do pobierania pożytków............................. 74 16. Przedmioty inne niż rzeczy.............................................. 75 I. Przedmioty materialne niebędące rzeczami............................ 75 1. Uwagi ogólne.................................................. 75 2. Kopaliny...................................................... 75 3. Wody......................................................... 76 II. Zwierzęta......................................................... 76 III. Przedmioty niematerialne........................................... 77 1. Uwagi ogólne.................................................. 77 2. Energia........................................................ 77 3. Dobra o charakterze intelektualnym............................... 77 4. Dobra osobiste................................................. 78 5. Prawa podmiotowe............................................. 78 IV. Pieniądze i papiery wartościowe..................................... 78 17. Przedsiębiorstwo i gospodarstwo rolne................................... 79 I. Pojęcie przedsiębiorstwa............................................ 79 II. Pojęcie gospodarstwa rolnego....................................... 81 III. Przedsiębiorstwo i gospodarstwo rolne jako przedmiot czynności prawnej........................................................... 81 IV. Odpowiedzialność nabywcy przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego........................................................... 82 18. Mienie i majątek....................................................... 83 I. Mienie a majątek................................................... 83 II. Przydatność pojęcia majątku........................................ 84 III. Majątki odrębne i zasada surogacji................................... 85 Rozdział 5. Osoby fizyczne.................................................. 86 19. Uwagi ogólne.......................................................... 86 20. Zdolność prawna...................................................... 87 I. Pojęcie............................................................ 87 II. Początek zdolności prawnej......................................... 88 1. Urodzenie żywe................................................ 88 2. Nasciturus..................................................... 89 III. Zakres zdolności prawnej........................................... 89 IV. Koniec zdolności prawnej........................................... 90 1. Śmierć człowieka............................................... 90 VIII

2. Stwierdzenie zgonu............................................. 91 3. Uznanie za zmarłego............................................ 91 V. Zdolność prawna a zdolność sądowa................................. 94 21. Cechy osobiste i sytuacje indywidualizujące osobę fizyczną................. 94 I. Uwagi ogólne..................................................... 95 II. Nazwisko........................................................ 95 III. Wiek............................................................. 96 IV. Płeć.............................................................. 96 V. Miejsce zamieszkania............................................... 98 1. Uwagi ogólne.................................................. 98 2. Określenie miejsca zamieszkania................................. 99 22. Stan cywilny........................................................... 100 I. Pojęcie............................................................ 100 II. Akty stanu cywilnego.............................................. 101 Rozdział 6. Dobra osobista i ich ochrona...................................... 103 23. Pojęcie i konstrukcja prawna dóbr osobistych.............................. 103 I. Uwagi ogólne..................................................... 103 II. Pojęcie i katalog dóbr osobistych..................................... 104 III. Prawa do dóbr osobistych........................................... 105 24. Charakterystyka poszczególnych dóbr osobistych.......................... 107 I. Uwagi ogólne..................................................... 107 II. Poszczególne dobra osobiste......................................... 108 1. Życie, zdrowie i nietykalność cielesna............................. 108 2. Godność i cześć człowieka....................................... 108 3. Wolność....................................................... 109 4. Swoboda sumienia.............................................. 110 5. Nazwisko lub pseudonim........................................ 110 6. Wizerunek i głos................................................ 111 7. Tajemnica korespondencji........................................ 111 8. Nietykalność mieszkania........................................ 112 9. Twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska..... 112 10. Stan cywilny................................................... 113 11. Poczucie przynależności do danej płci............................. 113 12. Kult pamięci po zmarłej osobie bliskiej............................ 113 13. Korzystanie z nieskażonego środowiska naturalnego................ 113 14. Wstęp do publicznych miejsc wypoczynku i rozrywki............... 114 15. Prawo do prywatności.......................................... 114 25. Ochrona dóbr osobistych................................................ 115 I. Przesłanki ochrony................................................ 115 1. Działanie naruszające lub zagrażające dobru osobistemu............. 115 2. Bezprawność.................................................. 116 3. Okoliczności wyłączające bezprawność............................ 117 II. Środki ochrony.................................................... 119 1. Uwagi ogólne.................................................. 119 2. Powództwo o ustalenie.......................................... 119 3. Zaniechanie.................................................... 120 4. Usunięcie skutków naruszenia................................... 120 5. Zadośćuczynienie pieniężne lub zapłata na cel społeczny............ 121 6. Naprawienie szkody............................................ 122 IX

Rozdział 7. Osoby prawne i jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi................................................................. 123 26. Osoba prawna jako podmiot prawa cywilnego............................. 123 I. Pojęcie i funkcje osoby prawnej...................................... 123 II. Normatywna metoda regulacji....................................... 125 III. Powstawanie osoby prawnej........................................ 126 1. Uwagi ogólne.................................................. 126 2. System aktów organów państwa.................................. 126 3. System koncesyjny.............................................. 126 4. System normatywny............................................ 126 5. Osoba prawna w organizacji................................... 127 6. Wpis do rejestru................................................ 127 IV. Ustrój osoby prawnej............................................... 128 1. Uwagi ogólne.................................................. 128 2. Nazwa i siedziba............................................... 128 3. Organy........................................................ 129 V. Dobra osobiste osób prawnych....................................... 129 VI. Ustanie osoby prawnej............................................. 130 27. Rodzaje osób prawnych................................................. 131 I. Uwagi ogólne..................................................... 131 II. Państwowe osoby prawne........................................... 131 1. Kryterium wyróżnienia.......................................... 131 2. Skarb Państwa.................................................. 132 3. Zasady reprezentacji Skarbu Państwa............................. 134 III. Samorządowe osoby prawne........................................ 136 1. Uwagi ogólne.................................................. 136 2. Gminy, związki międzygminne, powiaty i województwa samorządowe.................................................. 137 IV. Prywatne osoby prawne............................................ 138 V. Korporacyjne i fundacyjne osoby prawne............................. 138 VI. Osoby prawne będące przedsiębiorcami.............................. 139 VII. Osoby prawne niebędące przedsiębiorcami............................ 140 28. Jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi..................... 140 I. Uwagi ogólne..................................................... 140 II. Jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi wyposażone w zdolność prawną................................................ 141 III. Odesłanie do przepisów o osobach prawnych......................... 142 IV. Odpowiedzialność subsydiarna...................................... 143 Rozdział 8. Konsumenci i przedsiębiorcy..................................... 145 29. Uwagi ogólne......................................................... 145 30. Konsumenci........................................................... 146 I. Pojęcie............................................................ 146 II. Ochrona konsumentów............................................. 146 31. Przedsiębiorcy......................................................... 148 I. Pojęcie........................................................... 148 II. Znaczenie prawne.................................................. 149 III. Oznaczenie przedsiębiorców (firma).................................. 149 1. Uwagi wstępne................................................. 149 2. Pojęcie firmy................................................... 150 3. Brzmienie firmy................................................ 150 X

4. Zasady prawa firmowego........................................ 152 5. Ochrona firmy................................................. 154 Rozdział 9. Czynności prawne, inne zdarzenia cywilnoprawne a stosunek cywilnoprawny............................................................ 155 32. Stosunek cywilnoprawny............................................... 155 I. Ogólna charakterystyka............................................ 155 II. Elementy stosunku cywilnoprawnego................................ 156 III. Stosunek cywilnoprawny a zdarzenia cywilnoprawne.................. 157 1. Pojęcie i znaczenie zdarzeń cywilnoprawnych...................... 157 2. Typy zdarzeń cywilnoprawnych.................................. 157 33. Czynność prawna i oświadczenie woli.................................... 158 I. Pojęcie czynności prawnej........................................... 159 II. Oświadczenie woli................................................. 160 1. Pojęcie. Oświadczenie woli a czynność prawna..................... 160 2. Konkludentne oświadczenie woli................................. 161 3. Milczące oświadczenie woli...................................... 162 III. Składanie oświadczenia woli........................................ 162 1. Uwagi wstępne................................................. 162 2. Złożenie oświadczenia woli innej osobie........................... 163 3. Oświadczenie woli wyrażone w postaci elektronicznej.............. 164 IV. Zgoda osoby trzeciej............................................... 164 V. Orzeczenie zastępujące oświadczenie woli............................ 165 34. Rodzaje czynności prawnych............................................ 166 I. Uwagi wstępne.................................................... 166 II. Czynności prawne jednostronne, umowy i uchwały.................... 166 III. Czynności prawne konsensualne i realne.............................. 167 IV. Czynności prawne zobowiązujące i rozporządzające oraz o podwójnym skutku............................................................ 168 V. Czynności prawne przysparzające................................... 169 VI. Czynności prawne upoważniające................................... 170 VII. Czynności prawne kauzalne i abstrakcyjne............................ 170 VIII. Czynności prawne odpłatne i nieodpłatne............................. 172 IX. Powiernictwo i czynności prawne powiernicze......................... 173 X. Czynności prawne między żyjącymi i czynności prawne na wypadek śmierci........................................................... 176 Rozdział 10. Zdolność do czynności prawnych................................. 177 35. Uwagi ogólne.......................................................... 177 I. Pojęcie............................................................ 177 II. Zakres zdolności do czynności prawnych osób fizycznych.............. 178 36. Pełna zdolność do czynności prawnych................................... 179 37. Ograniczona zdolność do czynności prawnych............................. 179 I. Przyczyny ograniczenia zdolności do czynności prawnych.............. 180 II. Skutki ograniczenia zdolności do czynności prawnych.................. 181 38. Brak zdolności do czynności prawnych................................... 183 I. Przyczyny braku zdolności do czynności prawnych.................... 183 II. Skutki braku zdolności do czynności prawnych........................ 185 39. Zdolność do czynności prawnych osób prawnych.......................... 186 Rozdział 11. Treść czynności prawnych....................................... 189 40. Uwagi ogólne......................................................... 189 XI

41. Swoboda kształtowania treści czynności prawnej........................... 190 I. Zasada swobody kształtowania treści czynności prawnej................ 190 II. Ograniczenia swobody............................................. 191 1. Zakres swobody kształtowania treści czynności prawnej............. 191 2. Sprzeczność z ustawą........................................... 192 3. Obejście ustawy................................................ 192 4. Sprzeczność z zasadami współżycia społecznego................... 192 5. Sprzeczność z prawami przyrody............................... 193 III. Skutki naruszenia ograniczeń....................................... 193 42. Elementy treści czynności prawnej....................................... 194 I. Rodzaje elementów treści czynności prawnej.......................... 194 1. Essentialia negotii................................................ 194 2. Naturalia negotii................................................. 194 3. Accidentalia negotii.............................................. 195 43. Warunek, termin i polecenie............................................. 195 I. Pojęcie i rodzaje warunków......................................... 195 II. Pojęcie i sposoby obliczania terminów................................ 198 III. Polecenie......................................................... 200 44. Wykładnia oświadczeń woli............................................. 200 I. Pojęcie, przedmiot i cel wykładni.................................... 200 II. Metoda i dyrektywy wykładni....................................... 201 1. Kombinowana metoda wykładni................................. 201 2. Ogólne dyrektywy wykładni..................................... 202 III. Wykładnia szczególnych rodzajów oświadczeń woli.................... 204 1. Wykładnia oświadczeń woli składanych indywidualnie oznaczonym adresatom..................................................... 204 2. Wykładnia oświadczeń woli składanych nieoznaczonemu kręgowi odbiorców..................................................... 204 3. Wykładnia testamentów......................................... 204 4. Wykładnia oświadczeń woli wyrażonych w formie pisemnej......... 205 Rozdział 12. Forma czynności prawnych...................................... 206 45. Uwagi ogólne.......................................................... 206 I. Pojęcie i kryteria wyróżnienia rodzajów formy......................... 206 II. Swoboda formy.................................................... 208 46. Zwykła forma pisemna................................................. 209 47. Kwalifikowane formy pisemne.......................................... 212 I. Pismo z datą pewną................................................ 212 II. Pismo z poświadczeniem podpisu................................... 213 III. Akt notarialny..................................................... 214 48. Forma elektroniczna.................................................... 214 I. Uwagi ogólne..................................................... 214 II. Pojęcie i zakres zastosowania formy elektronicznej..................... 215 III. Znakowanie czasem................................................ 217 49. Forma następczych czynności prawnych.................................. 218 50. Skutki niedochowania formy zastrzeżonej................................. 219 I. Zastrzeżenie formy................................................. 219 II. Forma pod rygorem nieważności.................................... 220 III. Forma dla celów dowodowych...................................... 220 IV. Forma dla wywołania oznaczonych skutków prawnych................ 221 V. Zasady określania skutków niezachowania formy szczególnej........... 221 VI. Pismo potwierdzające.............................................. 223 XII

Rozdział 13. Zawarcie umowy............................................... 224 51. Uwagi wstępne........................................................ 224 I. Umowa i zasada swobody umów.................................... 224 II. Konsens.......................................................... 225 1. Pojęcie i znaczenie konsensu..................................... 225 2. Określenie stron umowy......................................... 226 52. Sposoby zawierania umów.............................................. 226 I. Uwagi ogólne..................................................... 227 II. Oferta i jej przyjęcie................................................ 227 1. Pojęcie oferty................................................... 227 2. Skutki złożenia oferty........................................... 228 3. Odwołanie oferty............................................... 229 4. Przyjęcie oferty................................................. 229 5. Chwila i miejsce zawarcia umowy................................ 231 III. Negocjacje........................................................ 231 1. Pojęcie. Moment zawarcia umowy................................ 231 2. Ogłoszenia, reklamy, cenniki..................................... 231 3. Postępowanie w toku negocjacji.................................. 232 4. Ochrona tajemnic handlowych w toku negocjacji................... 232 5. List intencyjny................................................. 233 IV. Aukcja i przetarg................................................... 233 1. Uwagi wstępne................................................. 233 2. Postępowanie aukcyjne i przetargowe............................. 234 3. Wadium....................................................... 235 4. Unieważnienie umowy.......................................... 236 Rozdział 14. Wady oświadczenia woli........................................ 237 53. Uwagi ogólne.......................................................... 237 54. Poszczególne wady oświadczenia woli.................................... 239 I. Brak świadomości lub swobody..................................... 239 II. Pozorność......................................................... 241 1. Pojęcie i rodzaje pozorności...................................... 241 2. Skutki pozorności............................................... 241 3. Ochrona interesów osób trzecich.................................. 242 III. Błąd.............................................................. 242 1. Uwagi ogólne.................................................. 242 2. Przesłanki błędu prawnie doniosłego.............................. 244 3. Skutki błędu................................................... 245 4. Zniekształcenie oświadczenia woli przez posłańca.................. 245 5. Przypadki szczególne........................................... 245 IV. Podstęp........................................................... 246 1. Pojęcie........................................................ 246 2. Przesłanki prawnej doniosłości i skutki podstępu................... 246 V. Groźba........................................................... 246 55. Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli..................... 248 Rozdział 15. Wadliwość czynności prawnych.................................. 249 56. Pojęcie i przyczyny wadliwości.......................................... 249 57. Nieważność........................................................... 250 I. Pojęcie............................................................ 250 II. Konwalidacja...................................................... 251 XIII

III. Konwersja........................................................ 251 58. Wzruszalność......................................................... 252 I. Pojęcie............................................................ 252 II. Sposoby wzruszenia czynności wadliwej.............................. 253 59. Bezskuteczność zawieszona............................................. 254 60. Bezskuteczność względna.............................................. 254 I. Pojęcie i rodzaje.................................................... 255 II. Przypadki występowania........................................... 255 III. Uzasadnienie i cel bezskuteczności względnej......................... 255 IV. Konstrukcja bezskuteczności względnej z art. 59 KC.................... 256 Rozdział 16. Przedstawicielstwo............................................. 258 61. Pojęcie i rodzaje przedstawicielstwa...................................... 258 I. Ogólne określenie przedstawicielstwa................................ 258 1. Pojęcie przedstawicielstwa....................................... 258 2. Umocowanie do działania w cudzym imieniu...................... 259 3. Działanie w cudzym imieniu..................................... 260 II. Rodzaje przedstawicielstwa......................................... 260 1. Przedstawicielstwo ustawowe, pełnomocnictwo i prokura........... 260 2. Przedstawicielstwo czynne i bierne............................... 261 III. Przedstawicielstwo a instytucje pokrewne............................. 261 1. Zastępca pośredni.............................................. 261 2. Posłaniec...................................................... 262 3. Organ osoby prawnej........................................... 262 62. Pełnomocnictwo....................................................... 263 I. Pojęcie........................................................... 263 II. Udzielenie pełnomocnictwa......................................... 264 1. Oświadczenie woli mocodawcy.................................. 264 2. Zdolność do czynności prawnych................................. 264 3. Forma pełnomocnictwa.......................................... 264 III. Czynności prawne z samym sobą.................................... 265 IV. Pełnomocnik rzekomy (falsus procurator).............................. 265 V. Rodzaje pełnomocnictwa............................................ 266 1. Pełnomocnictwo ogólne, rodzajowe i szczególne.................... 266 2. Pełnomocnictwo substytucyjne................................... 267 3. Pełnomocnictwo łączne.......................................... 267 4. Pełnomocnictwo wspólne........................................ 267 VI. Stosunek podstawowy pełnomocnictwa............................... 268 VII. Wygaśnięcie pełnomocnictwa........................................ 268 63. Prokura............................................................... 270 I. Pojęcie prokury.................................................... 271 1. Prokura a pełnomocnictwo....................................... 271 2. Zakres umocowania prokurenta.................................. 271 3. Udzielenie prokury............................................. 273 II. Rodzaje prokury................................................... 273 1. Prokura oddzielna i łączna....................................... 273 2. Prokura oddziałowa............................................ 274 III. Wygaśnięcie prokury............................................... 274 IV. Ujawnienie prokury w rejestrze przedsiębiorców....................... 274 Rozdział 17. Przedawnienie i terminy zawite.................................. 275 64. Ogólna charakterystyka dawności........................................ 275 XIV

I. Pojęcie i instytucje dawności......................................... 275 II. Funkcje dawności.................................................. 276 65. Przedawnienie......................................................... 277 I. Konstrukcja przedawnienia......................................... 277 1. Pojęcie........................................................ 277 2. Skutek przedawnienia........................................... 278 II. Przedmiot przedawnienia........................................... 278 III. Bieg przedawnienia................................................ 279 1. Terminy przedawnienia......................................... 279 2. Początek biegu terminu przedawnienia............................ 281 3. Zawieszenie biegu terminu przedawnienia......................... 282 4. Wstrzymanie biegu terminu przedawnienia........................ 283 5. Przerwanie biegu terminu przedawnienia.......................... 284 6. Zakończenie biegu terminu przedawnienia........................ 286 IV. Zarzut przedawnienia.............................................. 286 1. Pojęcie........................................................ 286 2. Nadużycie prawa w dziedzinie przedawnienia..................... 287 66. Terminy zawite........................................................ 287 I. Pojęcie i rodzaje terminów zawitych.................................. 288 II. Terminy zawite a terminy przedawnienia............................. 288 Indeks rzeczowy............................................................ 291 XV