PRAWO PRYWATNE MIĘDZYNARODOWE. Maksymilian Pazdan. Wydanie IX uaktualnione. Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis^

Transkrypt

1 PRAWO PRYWATNE MIĘDZYNARODOWE Maksymilian Pazdan Wydanie IX uaktualnione Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis^ Warszawa 2005

2 SPIS TREŚCI OBJAŚNIENIA SKRÓTÓW 11 PRZEDMOWA 15 Część ogólna Rozdział I. WIADOMOŚCI WSTĘPNE Pojęcie i zadania prawa prywatnego międzynarodowego 19 I. Prawo prywatne międzynarodowe w znaczeniu wąskim 19 II. Prawo prywatne międzynarodowe w znaczeniu szerokim 22 III. Prawo prywatne międzynarodowe a inne dziedziny prawa Rozwój prawa prywatnego międzynarodowego 27 I. Uwagi wstępne 27 II. Szkoła statutowa 28 III. Fryderyk Karol von Savigny ( ) 30 IV. Nowa szkoła włoska 31 V. Czasy nowsze i najnowsze 32 VI. Polska nauka prawa prywatnego międzynarodowego Źródła prawa prywatnego międzynarodowego 36 I. Akty prawa wewnętrznego 37 II. Umowy międzynarodowe 38 III. Prawo zwyczajowe 43 IV. Prawo wspólnotowe 43 Rozdział II. NORMY KOLIZYJNE PRAWA PRYWATNEGO MIĘDZYNARODOWEGO Budowa i rodzaje norm kolizyjnych 45 I. Budowa normy kolizyjnej 45 II. Rodzaje norm kolizyjnych Zakres normy kolizyjnej Łącznik normy kolizyjnej 47 I. Uwagi ogólne 48 II. Obywatelstwo 50 III. Zamieszkanie (domicyl) 52

3 6 Spis treści IV. Pobyt zwyczajny (stały) i pobyt prosty 54 V. Inne łączniki Wykładnia. Luki Zagadnienie kwalifikacji 55 Rozdział III. OZNACZENIE I ZASTOSOWANIE PRAWA WŁAŚCIWEGO Kwestia wstępna Odesłanie Niejednolite prawo Zmiana statutu Obejście prawa Klauzula porządku publicznego Problemy związane z pojmowaniem i stosowaniem prawa właściwego 75 I. Zasady ogólne 76 II. Dopuszczalność stosowania obcego prawa publicznego 78 III. Sposoby usuwania niektórych trudności w trakcie stosowania prawa właściwego.. 80 A. Zabiegi kwalifikacyjne 80 B. Dostosowanie 81 C. Ocena równoważności (ekwiwalentności) pojęć lub instytucji prawnych D. Dostosowanie czynności prawnej do wymagań niewłaściwego prawa 83 Część szczegółowa Rozdział IV. OSOBY FIZYCZNE I PRAWNE Osoby fizyczne 87 I. Prawo właściwe 87 II. Zdolność prawna 88 III. Uznanie za zmarłego i stwierdzenie zgonu 91 IV. Zdolność do czynności prawnych 93 V. Wyjątek na rzecz prawa siedziby przedsiębiorstwa (art. 9 3 p.p.m.) 94 VI. Wyjątek na rzecz polskiej legis loci actus (art. 10 p.p.m.) 95 VII. Zdolność wekslowa i czekowa Osoby prawne 97 I. Prawo właściwe 97 II. Zakres zastosowania statutu personalnego 102 III. Zmiana statutu 103 IV. Właściwość prawa siedziby przedsiębiorstwa 103 V. Ułomne osoby prawne 104 VI. Międzynarodowe osoby prawne 104 VII. Spółki europejskie Dobra osobiste osoby fizycznej i prawnej 105 Rozdział V. CZYNNOŚCI PRAWNE. PRZEDSTAWICIELSTWO. PRZEDAWNIENIE Dopuszczalność oraz dokonanie czynności prawnej Forma czynności prawnej '08 1. Prawo właściwe '09 II. Zakres zastosowania prawa właściwego dla formy ' Wady oświadczenia woli ' '^ 22. Treść czynności prawnej jako przesłanka jej ważności 1'3 23. Przedstawicielstwo ' '^ I. Przedstawicielstwo ustawowe "4

4 Spis treści 7 II. Pełnomocnictwo Przedawnienie 117 Rozdział VI. ZOBOWIĄZANIA Zobowiązania wynikające z czynności prawnych 120 I. Uwagi ogólne 126 II. Wybór statutu kontraktowego 133 A. Uwagi wstępne 133 B. Sposób i chwila dokonania wyboru prawa 134 C. Charakter prawny wyboru prawa 135 D. Dopuszczalność i ograniczenia wyboru prawa 135 E. Ważność wyboru prawa 136 F. Wybór częściowy lub złożony. Dopuszczalność warunku lub terminu G. Zmiana lub uchylenie wyboru. Skutki wyboru następczego 138 H. Klauzule usztywniające" właściwość prawa 139 I. Stosowanie prawa wybranego 140 III. Poszukiwanie statutu kontraktowego w braku wyboru prawa 142 A. Uwagi wstępne 142 B. Właściwość prawa siedziby giełdy lub miejsca targów publicznych (art. 28 p.p.m.) 143 C. Właściwość prawa miejsca zamieszkania lub siedziby stron (art. 26 p.p.m.). 144 D. Właściwość prawa miejsca zamieszkania lub siedziby strony zobowiązanej do świadczenia charakterystycznego" (art. 27 p.p.m.) 145 E. Właściwość legis loci contractus (art. 29 p.p.m.) 148 IV. Zobowiązania dotyczące nieruchomości 149 V. Trudności występujące przy poszukiwaniu prawa właściwego dla niektórych umów 150 VI. Zobowiązania z jednostronnych czynności prawnych 153 VII. Zobowiązania wekslowe i czekowe 155 VIII. Umowne zobowiązania transportowe 156 IX. Zakres zastosowania prawa właściwego Zobowiązania wynikające ze zdarzeń niebędących czynnościami prawnymi 163 I. Prawo właściwe 163 II. Statut deliktowy 168 A. Trudności kwalifikacyjne przy ocenie powiązania lokalnego 168 B. Zakres statutu deliktowego 169 C. Zbieg norm kolizyjnych dotyczących odpowiedzialności kontraktowej i deliktowej 170 III. Statut prowadzenia cudzej sprawy bez zlecenia 171 IV. Statut bezpodstawnego wzbogacenia 171 V. Reżim odpowiedzialności kontraktowej a zobowiązania ze zdarzeń niebędących czynnościami prawnymi Zobowiązania związane ze stosunkami z innych dziedzin prawa cywilnego Stosunki pracy 173 I. Prawo właściwe 174 II. Zakres zastosowania statutu stosunku pracy 178 Rozdział VII. PRAWA RZECZOWE. POSIADANIE. PRAWA NA DOBRACH NIEMATERIALNYCH Własność i inne prawa rzeczowe. Posiadanie 181 I. Prawo właściwe 183 II. Zagadnienia kwalifikacyjne 184 A. Łącznik miejsca położenia przedmiotu prawa rzeczowego (lub posiadania). 184 B. Pojęcie praw rzeczowych i posiadania 187

5 8 Spis treści III. Zakres statutu rzeczowego 188 IV. Zmiana statutu rzeczowego Prawa na dobrach niematerialnych 193 I. Uwagi wstępne 194 II. Prawo autorskie 194 III. Prawo własności przemysłowej 197 Rozdział VIII. PRAWO RODZINNE I OPIEKUŃCZE Materialne przesłanki zawarcia małżeństwa 200 I. Prawo właściwe 201 II. Zakres zastosowania prawa właściwego Forma zawarcia małżeństwa 206 I. Prawo właściwe 207 II. Zakres zastosowania prawa właściwego 208 III. Małżeństwa konsularne Unieważnienie małżeństwa. Ustalenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa 209 I. Prawo właściwe 209 II. Zakres zastosowania prawa właściwego Stosunki osobiste i majątkowe między małżonkami 211 I. Prawo właściwe 212 II. Zakres zastosowania prawa właściwego Rozwód i separacja 215 I. Prawo właściwe dla rozwodu 216 II. Zakres zastosowania statutu rozwodowego 224 III. Separacja Pochodzenie dziecka. Stosunki prawne pomiędzy rodzicami a dzieckiem 227 I. Pochodzenie dziecka 227 A. Prawo właściwe 227 B. Zakres zastosowania prawa właściwego 229 II. Stosunki prawne między rodzicami a dzieckiem 230 A. Prawo właściwe 230 B. Zakres zastosowania prawa właściwego 231 III. Unormowania konwencyjne Przysposobienie 233 I. Prawo właściwe 234 II. Stosunek normy z art do normy z art p.p.m 237 III. Zakres statutu adopcyjnego Alimentacja 242 I. Prawo właściwe 243 II. Zakres zastosowania prawa właściwego Opieka i kuratela 250 I. Prawo właściwe 250 II. Zakres zastosowania statutu opieki lub kurateli 256 Rozdział IX. SPRAWY SPADKOWE Statut spadkowy 257 I. Prawo właściwe 258 II. Zakres statutu spadkowego 259 A. Przesłanki dziedziczenia 259 a) Otwarcie spadku 259 b) Zdolność dziedziczenia 259

6 Spis treści 9 c) Niegodność dziedziczenia 261 d) Szczególne zakazy dziedziczenia 261 e) Umowy o zrzeczenie się dziedziczenia 261 B. Ustalenie zawartości spadku 262 C. Powołanie do dziedziczenia 262 D. Nabycie spadku oraz kwestie związane z nabyciem spadku 264 a) Sposób dziedziczenia 264 b) Przyjęcie lub odrzucenie spadku 264 c) Stosunki między wspólspadkobiercami. Odpowiedzialność za długi spadkowe 265 d) Ochrona dziedziczenia 265 e) Rezerwa lub zachowek 266 f) Zapis testamentowy 266 g) Wykonawca testamentu 267 E. Dział spadku Statut czynności prawnych mortis causa 268 I. Prawo właściwe 268 II. Zakres statutu czynności prawnych mortis causa Dziedziczenie gospodarstwa rolnego położonego w Polsce 272 Rozdział X. JURYSDYKCJA, UZNANIE I WYKONYWANIE ORZECZEŃ SĄDOWYCH 276 Ustawa z dnia 12 listopada 1965 r. Prawo prywatne międzynarodowe (Dz.U. Nr 46, poz. 290; zm. Dz.U. z 1995 r. Nr 83, poz. 417, art. 4; Dz.U. z 1999 r. Nr 52, poz. 532, art. 4) 295 SKOROWIDZ 301