NORMY PRAWA CYWILNEGO

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "NORMY PRAWA CYWILNEGO"

Jerzy Rogowski
8 lat temu
Przeglądów:

1 NORMY PRAWA CYWILNEGO Norma prawna: wypowiedz językowa-> wyznaczenie jej adresata, zakres zastosowania, zakres normowania (czyny nakazane lub zakazane) Normy postępowania są tworzone także przez uczestników obrotu prawnego w drodze czynności prawnych Ważna cecha norm pr. prywatnego- tworzą stosunki prawne pomiędzy adresatem normy (podmiotem zobowiązanym) a podmiotem uprawnionym Sankcja państwowa: nie w celu wymierzenia kary czy spowodowania dolegliwości dla adresata naruszonej normy prawnej a w celu doprowadzenia do realizacji jego obowiązku: głównie przez odebranie zobowiązanemu rzeczy lub pieniędzy, które miały zostać wydane innej osobie albo zajęcie przedmiotów majątkowych w celu ich spieniężenia i wydania pieniędzy wierzycielowi

prywatnego- tworzą stosunki prawne pomiędzy adresatem normy (podmiotem zobowiązanym) a podmiotem uprawnionym Sankcja państwowa: nie w celu wymierzenia kary czy spowodowania dolegliwości

2 Charakter mocy wiążącej przepisów prawa cywilnego Przepisy imperatywne bezwzględnie stosowalne Przepisy dyspozytywne względnie stosowalne Przepisy semiimperatywne jednostronnie bezwzględnie stosowalne

Przepisy dyspozytywne względnie stosowalne

3 Jaka ustalić charakter mocy wiążącej poszczególnych przepisów? 1) wskazuje na to sama treść przepisów: a) imperatywne - odmienne od przepisu postanowienie umowy jest nieważne albo że danej ustawowej regulacji nie można zmienić przez czynność prawną (art. 119, art KC) b) semiiperatywne np. przewidzianej w jakimś przepisie odpowiedzialności nie można wyłączyć ani ograniczyć, można ją tylko rozszerzyć (art zd. 3, art. 437 KC), postanowienia czynności prawnej mniej korzystnej dla danej strony są nieważne, c) dyspozytywne - np. przez określenie, że daną regulację stosuje się w braku odmiennego zastrzeżenia, chyba, że strony inaczej postanowiły, jeżeli nie umówiono się inaczej 2) w większości przepisów brak jest sformułowania rozstrzygającego o charakterze tych norm -> wykładnia funkcjonalna Przepisy cz. ogólnej pr. cywilnego, rzeczowego, spadkowego i rodzinnego przeważnie imperatywny charakter Przepisy prawa zobowiązań głównie dyspozytywne

119, art. 647 1 6 KC) b) semiiperatywne np. przewidzianej w jakimś przepisie odpowiedzialności nie można wyłączyć ani ograniczyć, można ją tylko rozszerzyć (art. 55 4 zd. 3, art.

4 Obowiązywanie i stosowanie norm w czasie 3 aspekty istnienia normy prawnej: A) obowiązywanie od urzędowego ogłoszenia aktu normatywnego do jego uchylenia albo utraty mocy obowiązującej danego przepisu B) stosowanie i przestrzeganie od chwili wejścia w życie przepisów zasadniczo do końca ich obowiązywania, ew. również po utracie mocy obowiązującej do stanów rzeczy powstałych przed uchyleniem normy C) zasięg czasowy działania normy prawnej powiązanie wyznaczonych przez normę nakazów i zakazów postępowania ze zdarzeniami lub stanami rzeczy z jakiegoś przedziału czasowego reguły intertemporalne (międzyczasowe)

ew. również po utracie mocy obowiązującej do stanów rzeczy powstałych przed uchyleniem normy C) zasięg czasowy działania normy prawnej powiązanie

5 Reguły intertemporalne bezpośrednie działanie nowego prawa, dalsze działanie dawnego prawa lub wsteczne działanie nowego prawa R. intertemporalne wyrażane mogą być : A) w przepisach przejściowych nowego aktu normatywnego B) w odrębnych ustawach wprowadzających nowe akty normatywne, C) w razie braku szczegółowego rozwiązania reguły ogólne np. ustawa nie ma mocy wstecznej, chyba że to wynika z jej brzmienia lub celu (art. 3 KC) lub inne oparte głównie na przepisach ustawy Przepisy wprowadzające Kodeks cywilny Zasada tempus regit actum zdarzenia prawne oceniane są na podstawie ustaw stosowalnych w chwili ich nastąpienia. Stosunki prawne powstałe pod rządem dawnej normy i trwające nadal w chwili jej zmiany a) stosunki tymczasowe (np. sprzedaż) zasada dalszego działania dawnego prawa, b) stosunki trwałe (np. stosunki prawne prawa rzeczowego, małżeństwa, niektóre stosunki zobowiązaniowe np. najem) - zasada bezpośredniego działania nowego prawa

reguły ogólne np. ustawa nie ma mocy wstecznej, chyba że to wynika z jej brzmienia lub celu (art.

6 Zasady prawa prywatnego I. Zasady nadrzędne hierarchicznie (konstytucyjne) 1) o znaczeniu dla całego systemu prawa: - demokratycznego państwa prawnego, legalizmu, ochrony godności, wolności człowieka, równego traktowania 2) o znaczeniu szczególnym dla stosunków społecznych kształtowanych przez prawo prywatne: - z. ochrony wolności gospodarczej, ochrony własności, dziedziczenia, ochrony dóbr osobistych, wolności wypowiedzi, wolności zrzeszania się, ochrony praw lokatora, ochrony praw konsumenta II. Zasady wyróżnione ze względu na ich szczególne znaczenie w systemie prawa prywatnego - z. autonomii woli, w tym swobody umów i swobody testowania (np. art k.c.) - z. pełnego charakteru uprawnień właściciela i pełnej ochrony własności (art. 140, 222 k.c.) - z. odpowiedzialności za wyrządzoną w sposób zawiniony szkodę (ar. 415 k.c.) - z. uwzględniania dobra dziecka (KRO)

znaczeniu szczególnym dla stosunków społecznych kształtowanych przez prawo prywatne: - z.

7 Klauzule generalne Zawarte w przepisie prawnym zwroty odwołujące się do pozaprawnych wartości i ocen, uelastyczniają treść norm prawnych Klauzule zasad współżycia społecznego, dobrych obyczajów, względów słuszności itp. Klauzula społeczno gospodarczego przeznaczenia prawa (np. art. 5, 140, 354 k.c.)

zasad współżycia społecznego, dobrych obyczajów, względów słuszności itp.

8 Dobra wiara Czasami przepis prawny stanowi, że pewne zdarzenie wywołuje skutki prawne, bądź nie wywołuje lub wywołuje z różnym nasileniem zależnie od tego czy uczestniczący w nim podmiot był w dobrej czy złej wierze (np. art. 169, 172, 174 KC) Brak definicji legalnej Doktryna i orzecznictwo -> dobra wiara jest to usprawiedliwiona nieznajomość prawdziwego stanu rzeczy 1) przeświadczenie o istnieniu (lub nieistnieniu) prawa 2) błędność tego przeświadczenia 3) usprawiedliwienie tego błędu okolicznościami Domniemanie dobrej wiary (art. 7 k.c.)

169, 172, 174 KC) Brak definicji legalnej Doktryna i orzecznictwo -> dobra wiara jest to usprawiedliwiona nieznajomość prawdziwego stanu

9 literatura E. Gniewek, P. Machnikowski, Zarys prawa cywilnego, Warszawa 2014, Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tj. Dz.U nr 0 poz. 121).

Podobne dokumenty

Podstawy prawa cywilnego z umowami w administracji. Redaktorzy: Piotr Stec, Mariusz Załucki

Podstawy prawa cywilnego z umowami w administracji. Redaktorzy:, Spis treści: Wykaz skrótów Słowo wstępne do wydania drugiego Część I. Wprowadzenie do prawa cywilnego Rozdział 1. Zagadnienia podstawowe