Spis treści. Przedmowa do jedenastego wydania... V Wykaz skrótów... XIX

Transkrypt

1 Przedmowa do jedenastego wydania... V Wykaz skrótów... XIX Wykaz literatury... XXIII Rozdział I. Uwagi wprowadzające Podstawowe pojęcia Ewolucja prawa spadkowego w okresie po II wojnie światowej Źródła i systematyka obowiązującego prawa spadkowego... 4 I. Uwagi ogólne... 4 II. Systematyka Księgi czwartej KC... 5 III. Dziedziczenie gospodarstw rolnych Literatura polskiego prawa spadkowego... 7 Rozdział II. Pojęcie i skład spadku Spadek w ogólności I. Spadek określenie ogólne II. Prawa i obowiązki wchodzące w skład spadku III. Prawa i obowiązki wyłączone ze spadku Prawa i obowiązki niemające charakteru cywilnoprawnego Prawa i obowiązki o charakterze niemajątkowym Prawa i obowiązki ściśle związane z osobą spadkodawcy Prawa i obowiązki przechodzące na określone osoby, niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami Prawa wchodzące w skład spadku I. Uwagi ogólne II. Prawa rzeczowe Podmiotowe prawa rzeczowe Posiadanie III. Prawa z zakresu zobowiązań Zasada ogólna Roszczenia odszkodowawcze Prawa wynikające z umów IV. Ekspektatywa Obowiązki wchodzące w skład spadku I. Uwagi ogólne II. Obowiązki, których podmiotem był spadkodawca Zasada ogólna Obowiązki prawnorzeczowe... 23

2 VIII Spis treści 3. Zobowiązania Obowiązki prawnorodzinne III. Obowiązki, które nie ciążyły na spadkodawcy IV. Obowiązki związane z otwarciem spadku Uwagi ogólne Koszty postępowania spadkowego Koszty pogrzebu oraz koszty związane z chorobą spadkodawcy Pozostałe długi spadkowe Gospodarstwo rolne oraz wkład gruntowy w rolniczej spółdzielni produkcyjnej jako element spadku Rozdział III. Dziedziczenie. Zagadnienia ogólne Pojęcie dziedziczenia Podmiotowe prawo do dziedziczenia Powołanie do spadku Otwarcie i nabycie spadku I. Otwarcie spadku Śmierć spadkodawcy Uznanie za zmarłego Akt zgonu. Sądowe stwierdzenie zgonu II. Nabycie spadku Nabycie ex lege Sukcesja generalna Zdolność do dziedziczenia I. Uwagi ogólne Zdolność do dziedziczenia a zdolność prawna Niezdolność względna i bezwzględna II. Zdolność do dziedziczenia kategorie podmiotów Dziecko poczęte Osoba prawna Chwila decydująca dla zdolności dziedziczenia Niegodność dziedziczenia I. Uwagi ogólne Pojęcie Konstrukcja prawna niegodności Krąg podmiotowy II. Stwierdzenie niegodności Proces Osoby uprawnione do wystąpienia z powództwem Termin Skutki III. Przyczyny niegodności Wyliczenie Umyślne, ciężkie przestępstwo przeciwko spadkodawcy Naruszenie swobody testowania Działania przeciwko testamentowi IV. Przebaczenie Funkcje Charakter prawny Forma... 50

3 IX 15. Zrzeczenie się dziedziczenia I. Umowa II. Podmioty III. Przedmiot IV. Skutki Rozdział IV. Dziedziczenie ustawowe Uwagi ogólne I. Pierwszeństwo testamentu II. Krąg spadkobierców Określenie Zstępni; osoby przysposobione Małżonek Kolejność dziedziczenia Porządek dziedziczenia I. Dziedziczenie spadkobierców grupy pierwszej Małżonek i dzieci Dzieci i dalsi zstępni II. Dziedziczenie spadkobierców grupy drugiej i trzeciej Określenie kręgu spadkobierców Małżonek Rodzice i rodzeństwo Małżonek jako jedyny spadkobierca Dziadkowie spadkodawcy Pasierbowie spadkodawcy III. Dziedziczenie gminy i Skarbu Państwa Ustawowe dziedziczenie gospodarstwa rolnego i wkładu gruntowego w rolniczej spółdzielni produkcyjnej I. Uwagi ogólne II. Przesłanki dziedziczenia Wyliczenie Stała praca przy produkcji rolnej Przygotowanie zawodowe Małoletniość, pobieranie nauki zawodu i uczęszczanie do szkół Niezdolność do pracy III. Porządek dziedziczenia Małżonek i dzieci Rodzeństwo Rodzice Skarb Państwa IV. Ocena istniejącego uregulowania V. Dziedziczenie wkładu gruntowego Rozdział V. Testament jako podstawa dziedziczenia Testament jako szczególna czynność prawna I. Uwagi ogólne II. Cechy testamentu III. Wyłączność testamentu... 75

4 X Spis treści 20. Sporządzenie testamentu I. Zdolność testowania II. Wola testowania Pojęcie Wady oświadczenia woli Brak świadomości lub swobody Błąd Groźba Nieważność testamentu III. Zakaz testamentów wspólnych Odwołanie testamentu I. Uwagi ogólne II. Sposoby odwołania Wyliczenie Sporządzenie nowego testamentu Zniszczenie testamentu Dokonanie zmian III. Skutki odwołania Wykładnia testamentu Nieważność i bezskuteczność testamentu I. Nieważność testamentu Przyczyny Nieważność z art. 945 KC II. Bezskuteczność testamentu III. Konwersja testamentu Pojęcie Konwersja testamentu IV. Stwierdzenie nieważności testamentu Otwarcie i ogłoszenie testamentu Rozdział VI. Forma testamentu Uwagi ogólne I. Formalizm testamentu II. Testamenty zwykłe i szczególne Testamenty zwykłe I. Testament holograficzny (własnoręczny) Przesłanki ważności Pismo Podpis Data II. Testament notarialny III. Testament allograficzny Przesłanki ważności Ustne oświadczenia woli Osoba przyjmująca oświadczenie Protokół Świadkowie Testamenty szczególne I. Testament ustny Przesłanki ważności... 98

5 XI 2. Obawa rychłej śmierci Okoliczności szczególne Oświadczenie spadkodawcy Świadkowie Stwierdzenie treści testamentu Pismo Zeznania świadków Relacja pomiędzy sposobami stwierdzenia treści testamentu II. Testament na polskim statku morskim lub powietrznym III. Testament wojskowy Świadkowie testamentu I. Rola świadków II. Zdolność pełnienia roli świadka Uwagi ogólne Niezdolność bezwzględna Niezdolność względna III. Świadkowie kwalifikowani Rozdział VII. Treść testamentu Zagadnienia ogólne I. Konieczna treść testamentu II. Swoboda testowania Pojęcie Ograniczenia Ustanowienie spadkobiercy I. Powołanie do dziedziczenia Określenie osoby spadkobiercy Zakaz powołania warunkowego i terminowego Przeznaczenie oznaczonej osobie poszczególnych przedmiotów Wielkość udziałów II. Testament negatywny. Wydziedziczenie Testament negatywny Wydziedziczenie Przyczyny wydziedziczenia Przebaczenie Wydziedziczenie częściowe III. Podstawienie, przyrost Podstawienie Przyrost Inne rozrządzenia testamentowe I. Zapis zwykły Pojęcie Zapisobierca Osoba obciążona zapisem Warunek i termin Treść zapisu Rzecz oznaczona co do tożsamości Rzecz oznaczona co do gatunku Wymagalność roszczenia zapisobiercy

6 XII Spis treści 9. Przedawnienie Nieruchomość rolna II. Zapis windykacyjny Pojęcie Zapisobierca Treść zapisu windykacyjnego Warunek i termin Przedmiot zapisu windykacyjnego Bezskuteczność zapisu windykacyjnego III. Polecenie Pojęcie Osoba obciążona Treść Osoby uprawnione do żądania wykonania polecenia IV. Wykonawca testamentu Powołanie wykonawcy testamentu Prawa i obowiązki wykonawcy Wygaśnięcie praw i obowiązków V. Inne dyspozycje testamentowe Rozdział VIII. Stanowisko prawne spadkobiercy Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku I. Uwagi ogólne Treść oświadczenia Sytuacja gminy, Skarbu Państwa i fundacji Złożenie oświadczenia przez osobę niemającą pełnej zdolności do czynności prawnych Sytuacja spadkobiercy oraz zapisobiercy windykacyjnego przed złożeniem oświadczenia II. Transmisja Pojęcie Sytuacja transmitariusza III. Odrzucenie spadku Skutki Brak możliwości przyjęcia dorozumianego IV. Bezskuteczność oświadczenia o odrzuceniu spadku Ochrona interesów wierzycieli Przesłanki Skutki V. Termin Skutki upływu terminu Termin do złożenia oświadczenia przez transmitariusza VI. Zakaz warunku i terminu VII. Wady oświadczenia woli Uwagi ogólne Błąd i groźba Termin do uchylenia się od skutków prawnych złożonego oświadczenia VIII. Treść oświadczenia

7 XIII 33. Stwierdzenie nabycia spadku, poświadczenie dziedziczenia I. Uwagi ogólne II. Postępowanie Postępowanie sądowe Postępowanie przed notariuszem Termin Deklaratywny charakter orzeczenia Domniemania Zmiana prawomocnego postanowienia sądu lub aktu poświadczenia dziedziczenia III. Skutki stwierdzenia nabycia spadku Dowód uprawnień spadkobiercy Ochrona osób trzecich Ochrona dziedziczenia I. Uwagi ogólne II. Roszczenie spadkobiercy Treść Charakter prawny Konkurencja z roszczeniem windykacyjnym Adresat Przedawnienie III. Rozliczenia między spadkobiercą a władającym spadkiem Odesłanie do art. 224 i nast. KC Dobra wiara władającego spadkiem Zakres stosowania art KC Odpowiedzialność spadkobierców za długi spadkowe I. Uwagi ogólne Zakres odpowiedzialności Odpowiedzialność pojęcie Odpowiedzialność osobista Ograniczenia II. Odpowiedzialność przed przyjęciem spadku III. Odpowiedzialność po przyjęciu spadku Uwagi ogólne Odpowiedzialność nieograniczona Zmiany wprowadzone ustawą z r Odpowiedzialność ograniczona Wykaz inwentarza i spis inwentarza Powołanie się na ograniczenie odpowiedzialności Granice odpowiedzialności Powrót do odpowiedzialności nieograniczonej Podstępne działanie spadkobiercy Spłata długów Ustawowe określenie granic odpowiedzialności Solidarna odpowiedzialność współspadkobierców Ograniczona odpowiedzialność współspadkobierców Ograniczona i nieograniczona odpowiedzialność współspadkobierców IV. Odpowiedzialność po dziale spadku

8 XIV Spis treści 36. Odpowiedzialność spadkobierców za długi spadku, w którego skład wchodzi gospodarstwo rolne I. Uregulowania szczególne II. Zastosowanie reguł ogólnych Odpowiedzialność przed przyjęciem spadku Odpowiedzialność po przyjęciu spadku Odpowiedzialność po dziale spadku Odpowiedzialność za inne długi Odpowiedzialność zapisobierców windykacyjnych za długi spadkowe I. Uwagi ogólne Nowe uregulowanie Zakres odpowiedzialności Odpowiedzialność pojęcie Odpowiedzialność osobista II. Odpowiedzialność od otwarcia do działu spadku Granice odpowiedzialności Spłata długów Odpowiedzialność solidarna III. Odpowiedzialność po dziale spadku Rozdział IX. Zachowek Ochrona interesów najbliższych krewnych zmarłego I. Możliwe uregulowania prawne Cele instytucji Rezerwa i zachowek Porównanie Podmioty uprawnione do zachowku I. Podmioty uprawnione II. Wyłączenia III. Spadkobiercy uprawnieni do zachowku IV. Powstanie roszczenia Zobowiązani z tytułu zachowku I. Spadkobiercy II. Osoby, na rzecz których zostały uczynione zapisy windykacyjne Zasada ogólna Odpowiedzialność kilku osób otrzymujących zapisy windykacyjne Upoważnienie przemienne III. Obdarowani Zasada ogólna Zróżnicowana sytuacja obdarowanych Zaliczenie darowizny na poczet zachowku Odpowiedzialność kilku obdarowanych Upoważnienie przemienne Wysokość zachowku I. Udział stanowiący podstawę obliczenia zachowku II. Substrat zachowku III. Doliczanie darowizn oraz zapisów windykacyjnych Zasada Wyłączenia IV. Obliczenie zachowku

9 XV 42. Szczegółowe zagadnienia dotyczące zachowku I. Odpowiedzialność uprawnionego do zachowku Za zachowek Za zapisy zwykłe i polecenia II. Zmniejszenie zapisów zwykłych i poleceń Uprzywilejowanie zachowku Sposób zmniejszenia Dalszy zapis i polecenie Uprawniony do zachowku Rzecz niepodzielna jako przedmiot zapisu III. Przedawnienie roszczenia o zachowek Przy dziedziczeniu testamentowym Przy dziedziczeniu ustawowym Charakter prawny terminu IV. Dziedziczenie roszczenia o zachowek Ustalanie zachowku, gdy w skład spadku wchodzi gospodarstwo rolne Rozdział X. Wspólność majątku spadkowego i dział spadku Wspólność majątku spadkowego I. Sytuacja prawna współspadkobierców Stosowanie przepisów o współwłasności ułamkowej Współposiadanie i współkorzystanie Ochrona praw współspadkobierców Wspólność wierzytelności II. Zbycie udziału w przedmiocie należącym do spadku Wymóg zgody współspadkobierców Skutki braku zgody Skutki rozporządzenia Dział spadku I. Ogólne zasady działu spadku Tymczasowy charakter wspólności Istota działu spadku Skutki działu Sposoby podziału Przedmiot działu II. Umowny dział spadku Zgodna wola spadkobierców Strony umowy Forma umowy Treść umowy Zaliczenie darowizn oraz zapisów windykacyjnych Wady oświadczenia woli Dział częściowy III. Sądowy dział spadku Uwagi ogólne Podmiot legitymowany Termin Ustalenie składu i wartości spadku Zakres kognicji sądu

10 XVI Spis treści 6. Podział fizyczny Podział cywilny Wybór sposobu podziału Spłaty i dopłaty Podział całego spadku IV. Zaliczanie darowizn oraz zapisów windykacyjnych Uwagi ogólne Wola spadkodawcy Skutki zaliczenia Osoby zobowiązane do zaliczenia Darowizny podlegające zaliczeniu Zagadnienia szczegółowe Chwila określająca wartość darowizny i zapisu windykacyjnego Wartość darowizny wyższa od schedy spadkowej Zaliczanie darowizn, gdy w skład spadku wchodzi gospodarstwo rolne Koszty wychowania i wykształcenia V. Dział spadku, w skład którego wchodzi gospodarstwo rolne Zasady ogólne Dział fizyczny Dział cywilny Spłaty i dopłaty Uprawnienie do dalszego zamieszkiwania Zaliczanie udziałów w gospodarstwie rolnym VI. Skutki działu spadku Ustanie wspólności Rękojmia za wady Rozdział XI. Umowy dotyczące spadku Zagadnienia ogólne I. Umowy dotyczące spadku II. Zakaz zawierania umów o spadek po osobie żyjącej Umowa o zbycie spadku lub udziału w spadku I. Ogólna charakterystyka II. Zagadnienia szczegółowe Forma Strony Przedmiot III. Skutki Sytuacja nabywcy Powiększenie się udziału spadkowego zbywcy Rozliczenie między zbywcą a nabywcą Surogacja Zwrot nakładów i wydatków Rękojmia za wady Przejście korzyści i ciężarów Odpowiedzialność za długi

11 XVII Rozdział XII. Zagadnienia szczegółowe Międzyczasowe prawo spadkowe I. Zasada ogólna II. Wyjątki III. Dziedziczenie gospodarstw rolnych Dziedziczenie cudzoziemców I. Zasada ogólna II. Dziedziczenie gospodarstw rolnych Ustawowe Testamentowe Indeks rzeczowy