OCENA CZĘSTO STOŚCI ZABURZEŃ FUNKCJI SEKSUALNYCH U MĘŻCZYZN Z ŁAGODNYM ROZROSTEM STERCZA (BPH) / PM_L_0203 - SeFAl / Ocena wyników w programu epidemiologicznego chorych poddawanych leczeniu farmakologicznemu z powodu BPH Lek. med. Jarosław aw Ratajski Oddział Urologii Szpital Bielański, Warszawa
Cel badania Ocena wpływu objawów łagodnego rozrostu stercza na aktywność seksualną pacjentów Ocena wpływu czynników w towarzyszących (wiek, palenie papierosów, alkohol) na aktywność seksualną pacjentów w z BPH (ang. benign prostatic hyperplasia łagodny rozrost gruczołu u krokowego)
Metodyka Badanie nieinterwencyjne (obserwacyjne) Badanie niekontrolowane (bez weryfikacji danych źródłowych) Rekrutacja każdy ośrodek o rekrutował kolejnych 20 pacjentów w spełniaj niających kryteria włąw łączenia Liczba włąw łączonych pacjentów 8567 Liczba pacjentów w spełniaj niających wszystkie kryteria - 7311 Liczba aktywnych ośrodko rodków w = 135
Kryteria włąw łączenia do badania Pacjenci z rozpoznanym Łagodnym Rozrostem Stercza (BPH) Wiek 50 lat i 80 lat Brak sprzeciwu wobec wywiadu urologicznego dotyczącego cego sfery seksualnej - rutynowego w przebiegu BPH
Charakterystyka chorych włączonych do badania KRYTERIA Wiek: 50 i 80 lat Rozpoznany łagodny rozrost stercza Bez sprzeciwu wobec wywiadu urologicznego dotyczącego cego sfery seksualnej ILOŚĆ PACJENTÓW 8040 8188 7405 % WŁĄCZONYCH 93,8 95,6 86,4 Chorzy spełniaj niający wszystkie kryteria włączenia 7311 85,3
METODY STATYSTYCZNE Zebrany materiał scharakteryzowano przy pomocy podstawowych narzędzi opisowych: średnie i odchylenia standardowe dla cech o charakterze ciągłym oraz tabele/wykresy często stości dla cech o charakterze kategorycznym. Wpływ wieku, palenia papierosów, spożycia alkoholu oraz nasilenia nykturii na często stość występowania zaburzeń funkcji seksualnych oraz na znaczenie tych problemów w zbadano przy pomocy testu Kruskala- Wallisa [1] oraz nieparametrycznego testu na trend liniowy [2]. Piśmiennictwo: 1. Siegel S, Castellan NJ. (1988) Nonparametric statistics for the t behavioral sciences. 2nd ed. McGraw-Hill, New York. 2. Cuzick J. A Wilcoxon-type test for trend. Stat. Med. (1985), 4:87-90.
WYNIKI WYNIKI ZOSTAŁY Y OPRACOWNAE WYŁĄ ŁĄCZNIE DLA PACJENTÓW W SPEŁNIAJ NIAJĄCYCH WSZYSTKIE KRYTERIA WŁĄCZENIA DLA GRUPY 7311 CHORYCH
Wywiad urologiczny Wiek pacjenta N=7291 50-60 lat 2992 (41.0%) 61-70 lat 2968 (40.7%) 71-80 lat 1331 (18.3%) Alkohol N=5301 rzadko 3959 (74.7%) często 1226 (23.1%) codziennie 116 (2%) Papierosy N=4830 rzadko 2103 (43.5%) codziennie <5 1973 (40.9%) codziennie>5 754 (15.6%)
Wywiad urologiczny Ile razy w ciągu ostatniego m-ca m musiał Pan w nocy oddawać mocz N=7216 ani razu 166 (2.3%) mniej niż raz na 5 nocy 858 (11.9%) mniej niż połowa owa nocy 1968 (27.3%) połowa owa nocy 2419 (33.5%) więcej niż połowa owa nocy 1342 (18.6%) prawie każdej nocy 463 (6.4%) Średnia często stość nocnych mikcji w ciągu miesiąca w opinii pacjenta N=4303 (min max) (0, 180) mediana (25%, 75%) 2 (2, 4)
Wywiad urologiczny Relacje partnerskie N=7244 stały y związek zek 5264 (72.7%) osoba samotna 1980 (27.3%) Problemy ze wzwodem N=7253 nie ma zaburzeń erekcji 2626 (36.2%) wzwody sąs słabsze 3467 (47.8%) nie może e osiągn gnąć wzwodu 1160 (16%) Jeżeli eli występuj pują zaburzenia erekcji, czy jest to istotny problem N=5148 nie stanowi problemu 882 (17.1%) niewielki problem 2532 (49.2%) istotny problem 1734 (33.7%)
Wywiad urologiczny Problemy z wytryskiem N=7196 nie ma problemu 2968 (41.2%) słabe wytryski 2618 (36.4%) nie może e osiągn gnąć 1610 (22.4%) Jeżeli eli występuj pują zaburzenia ejakulacji, czy jest to istotny problem N=4832N nie stanowi problemu 934 (19.3%) niewielki problem 2155 (44.6%) istotny problem 1743 (36.1%) Wpływ zaburzeń oddawania moczu na życie seksualne pacjenta N=7039 istotnie wpływaj ywają 3029 (43.0%) nieznacznie wpływaj ywają 2186 (31.1%) nie wpływaj ywają 1824 (25.9%)
Wpływ wieku na występowanie problemów ze wzwodem brak zaburzeń słabsze nie może e osiągn gnąć Razem 50-60 lat 1498 (50.5%) 1256 (42.3%) 214 (7.2%) 2968 (100%) 61-70 lat 804 (27.3%) 1754 (59.6%) 384 (13%) 2942 (100%) 71-80 lat 315 (23.8%) 450 (34%) 559 (42.2%) 1324 (100%) Test Kruskala-Wallisa: p=0.0001, test na trend liniowy: p<0.001; 50-60 vs 61-70 p=0.0001; 61-70 vs 71-80: p=0.0001; 50-60 vs 71-80: p=0.0001 100 80 60 40 20 BRAK ZABURZEŃ SŁABSZE NIE MOŻE OSIĄGNĄĆ 0 50-60 lat 61-70 lat 71-80 lat
Wpływ wieku na znaczenie problemów w z erekcją u pacjentów, u których występuj pują problemy ze wzwodem nie stanowi problemu niewielki problem istotny problem Razem 50-60 lat 316 (21.5%) 683 (46.5%) 469 (32%) 1468 (100%) 61-70 lat 325 (15.2%) 1031 (48.3%) 779 (36.5%) 2135 (100%) 71-80 lat 240 (23.8%) 332 (32.9%) 436 (43.2%) 1008 (100%) Test Kruskala-Wallisa: p=0.0001, test na trend liniowy: p<0.001; 50-60 vs 61-70 p=0.0001; 61-70 vs 71-80: p=0.89; 50-60 vs 71-80: p=0.0009 % 100 80 60 40 20 0 PROBLEMY Z EREKCJĄ 50-60 lat 61-70 lat 71-80 lat nie stanowi problemu niewielki problem istotny problem
WYNIKI Wiek w sposób b istotny statystycznie wpływa na często stość występowania zaburzeń wzwodu oraz na znaczenie tego problemu, jeżeli eli problem ten istnieje. Kolejne grupy pacjentów w różnir nią się od siebie nasileniem problemów w ze wzwodem, nasilenie to wzrasta liniowo wraz z wiekiem. W grupie pacjentów w z problemami ze wzwodem znaczenie tego problemu rośnie wraz z wiekiem. Grupy 61-70 i 71-80 odczuwają znaczenie tego problemu podobnie, natomiast grupa chorych w wieku 50-60 lat ocenia znaczenie tego problemu inaczej od pozostałych paradoksalnie rzadziej jest to istotny problem
Wpływ wieku na występowanie problemów z wytryskiem brak zaburzeń słabsze nie może e osiągn gnąć Razem 50-60 lat 1588 (53.9%) 993 (33.7%) 364 (12.4%) 2945 (100%) 61-70 lat 994 (34.2%) 1305 (44.9%) 609 (20.9%) 2908 (100%) 71-80 lat 377 (28.5%) 313 (23.6%) 634 (47.9%) 1324 (100%) Test Kruskala-Wallisa: p=0.0001, test na trend liniowy: p<0.001; 50-60 vs 61-70 p=0.0001; 61-70 vs 71-80: p=0.0001; 50-60 vs 71-80: p=0.0001 100 80 60 40 20 0 50-60 lat 61-70 lat 71-80 lat brak zaburzeń słabsze nie można osiągnąć
Wpływ wieku na znaczenie problemów w z ejakulacją u pacjentów, u których występuj pują problemy z wytryskiem nie stanowi problemu niewielki problem istotny problem Razem 50-60 lat 348 (25.7%) 593 (43.8%) 413 (30.5%) 1354 (100%) 61-70 lat 319 (16.7%) 534 (43.6%) 758 (39.7%) 1911 (100%) 71-80 lat 267 (28.3%) 232 (24.6%) 445 (47.1%) 944 (100%) Test Kruskala-Wallisa: p=0.0001, test na trend liniowy: p<0.001 ; 50-60 vs 61-70 p=0.0001; 61-70 vs 71-80: p=0.72; 50-60 vs 71-80: p=0.0001 100 50 0 50-60 lat 61-70 lat 71-80 lat nie stanowi problemu niewielki problem istotny problem
WYNIKI Wiek w sposób b istotny statystycznie wpływa na często stość występowania problemów w z wytryskiem oraz na znaczenie tego problemu, jeżeli eli istnieje. Poszczególne grupy wiekowe pacjentów w różnir nią się od siebie nasileniem problemów w z wytryskiem i nasilenie to wzrasta liniowo wraz z wiekiem. W grupie pacjentów w z problemami z wytryskiem znaczenie tego problemu rośnie wraz z wiekiem. Grupy 61-70 i 71-80 odczuwają znaczenie tego problemu podobnie. Grupa chorych w wieku 50-60 lat ocenia znaczenie tego problemu inaczej od pozostałych rzadziej jest to istotny problem.
Wpływ alkoholu na występowanie problemów w ze wzwodem alkohol / brak zaburzeń słabsze nie może e osiągn gnąć Razem rzadko 1540 (39.3%) 1763 (45%) 615 (15.7%) 3918 (100%) często 301 (24.6%) 689 (56.3%) 234 4 (19.1%) 1224 (100%) codziennie 14 (12.2%) 65 (56.5%) 36 (31.3%) 115 (100%) Test Kruskala-Wallisa: p=0.0001, test na trend liniowy: p<0.001; rzadko vs często p=0.0001; często vs codziennie: p=0.0001; rzadko vs codziennie: p=0.0001 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 rzadko często codziennie brak zaburzeń słabsze nie może osiągnąć
Wpływ alkoholu na znaczenie problemów z erekcją u pacjentów, u których występuj pują problemy ze wzwodem alkohol / nie stanowi problemu niewielki problem istotny problem Razem rzadko 516 (21.7%) 903 (38%) 955 (40.2%) 2374 (100%) często 144 (15.6%) 417 (45.2%) 362 (39.2%) 923 (100%) codziennie 11 (11%) 44 (44%) 46 (45%) 101 (100%) 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Test Kruskala-Wallisa: p=0.07, test na trend liniowy: p=0.03 rzadko często codziennie nie stanowi problemu niewielki problem istotny problem
WYNIKI Alkohol w sposób b istotny statystycznie wpływa na często stość występowania zaburzeń wzwodu. Kolejne grupy pacjentów w różnir nią się od siebie nasileniem problemów w ze wzwodem i nasilenie to wzrasta liniowo wraz z często stością spożywania alkoholu. W grupie pacjentów w z problemami ze wzwodem znaczenie tego problemu rośnie wraz z często stością spożywania alkoholu, ale poszczególne grupy nie różnir nią się od siebie w sposób b istotny statystycznie. Znaczenie problemu jest ocenianie w podobnym stopniu, z tendencją wzrostową wraz ze wzrostem spożycia alkoholu.
Wpływ alkoholu na występowanie problemów w z wytryskiem alkohol / brak zaburzeń słabsze nie może e osiągn gnąć Razem rzadko 1807 (46.5%) 1243 (32%) 840 (21.6%) 3890 (100%) często 344 (28.6%) 560 (46.5%) 301 (25%) 1205 (100%) codziennie 18 (15.5%) 53 (45.7%) 45 (38.8%) ) 116 (100%) Test Kruskala-Wallisa: p=0.0001, test na trend liniowy: p<0.001; rzadko vs często p=0.0001; często vs codziennie: p=0.0002; rzadko vs codziennie: p=0.0001 100 80 60 40 20 0 rzadko często codziennie brak zaburzeń słabsze nie może osiągnąć
Wpływ alkoholu na znaczenie problemów w z ejakulacją u pacjentów, u których występuj pują problemy z wytryskiem alkohol / nie stanowi problemu niewielki problem istotny problem Razem rzadko 489 (23.5%) 694 (33.4%) 895 (43.1%) 2078 (100%) często 143 (16.6%) 376 (43.7%) 342 (39.7%) 861 (100%) codziennie 19 (19%) 39 (40%) 40 (41%) 98 (100%) Test Kruskala-Wallisa: p=0.82, test na trend liniowy: p=0.58 100 80 60 40 20 0 rzadko często codziennie nie stanowi problemu niewielki problem istotny problem
WYNIKI Alkohol w sposób istotny statystycznie wpływa na częstość występowania problemów z wytryskiem. Kolejne grupy pacjentów różnią się od siebie nasileniem problemów z wytryskiem i nasilenie to wzrasta liniowo wraz z częstością spożywania alkoholu. W grupie pacjentów z problemami z wytryskiem znaczenie tego problemu jest podobne niezależnie od częstości spożywania alkoholu.
Wpływ palenia papierosów w na występowanie problemów w ze wzwodem papierosy / brak zaburzeń słabsze nie może e osiągn gnąć rzadko 680 (32.4%) 1034 (49.3%) 385 (18.3%) 2099 (100%) codziennie<5 802 (40.8%) 958 (48.7%) 206 (10.5%) 1966 (100%) codziennie>5 155 (20.6%) 353 (47%) 243 (32.4%) 751 (100%) Test Kruskala-Wallisa: p=0.0001, test na trend liniowy: p<0.001; rzadko vs codziennie <5 p=0.0001; codziennie<5 vs codziennie>5: p=0.0001;rzadko vs codziennie>5: p=0.0001 Razem 100 80 60 40 20 0 rzadko <5 >5 brak zaburzeń słabsze nie może osiągnąć
Wpływ palenia papierosów w na znaczenie problemów w z erekcją u pacjentów, u których występuj pują problemy ze wzwodem papierosy / nie stanowi problemu niewielki ielki problem istotny problem Razem rzadko 289 (20.4%) 577 (40.8%) 550 (38.8%) 1416 (100%) codziennie<5 243 (20.9%) 576 (49.5%) 345 (29.6%) 1164 (100%) codziennie>5 57 (9.6%) 189 (31.8%) 349 (58.7%) 595 (100%) Test Kruskala-Wallisa: p=0.0001, test na trend liniowy: p<0.001 rzadko vs codziennie <5 p=0.0003; codziennie<5 vs codziennie>5: p=0.0001; rzadko vs codziennie>5: p=0.0001 100 80 60 40 20 0 rzadko <5 >5 nie stanowi problemu niewielki problem istotny problem
WYNIKI Palenie papierosów w sposób istotny statystycznie wpływa na częstość występowania zaburzeń wzwodu oraz na znaczenie tego problemu, jeżeli istnieje. Kolejne grupy pacjentów różnią się od siebie nasileniem problemów ze wzwodem i nasilenie to wzrasta liniowo wraz z ilością wypalanych papierosów. W grupie pacjentów z problemami ze wzwodem grupy wypalające różne ilości papierosów różnią się w ocenie znaczenia tego problemu i znaczenie to rośnie wraz z ilością wypalanych papierosów.
Wpływ palenia papierosów w na występowanie problemów w z wytryskiem papierosy / brak zaburzeń słabsze nie może e osiągn gnąć Razem rzadko 819 (39.5%) 678 (32.7%) 575 (27.8%)( 2072 (100%) codziennie<5 890 (45.3%) 774 (39.4%) 302 (15.4%) ) 1966 (100%) codziennie>5 75 (23.8%) 305 (41.6%) 254 (34.6%) 734 (100%) Test Kruskala-Wallisa: p=0.0001, test na trend liniowy: p=0.001 rzadko vs codziennie <5 p=0.0001; codziennie<5 vs codziennie>5: p=0.0001; rzadko vs codziennie>5: p=0.0001 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 rzadko <5 >5 brak zaburzeń słabsze nie może osiągnąć
Wpływ palenia papierosów w na znaczenie problemów w z ejakulacją u pacjentów, u których występuj pują problemy z wytryskiem papierosy / nie stanowi problemu niewielki ielki problem istotny problem Razem rzadko 309 (24.7%) 436 (34.9%) 504 (40.4%) 1249 (100%) codziennie<5 217 (20.2%) 495 (46%) 363 (33.8%) 1075 (100%) codziennie>5 55 (9.8%) 157 (28.1%) 347 (62.1%) 559 (100%) Test Kruskala-Wallisa: p=0.0001, test na trend liniowy: p<0.001 rzadko vs codziennie <5 p=0.32; codziennie<5 vs codziennie>5: p=0.0001; rzadko vs codziennie>5: p=0.0001 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 rzadko <5 >5 nie stanowi problemu niewielki problem istotny problem
WYNIKI Palenie papierosów w sposób istotny statystycznie wpływa na częstość występowania problemów z wytryskiem oraz na znaczenie tego problemu, jeżeli istnieje. Kolejne grupy pacjentów różnią się od siebie nasileniem problemów z wytryskiem i nasilenie to wzrasta liniowo wraz z ilością wypalanych papierosów. W grupie pacjentów z problemami z wytryskiem znaczenie tego problemu rośnie wraz z ilością wypalanych papierosów. Osoby palące rzadko oraz palące poniżej 5 papierosów odczuwają znaczenie tego problemu podobnie, osoby palące powyżej 5 papierosów oceniają znaczenie tego problemu inaczej od pozostałych częściej jest to istotny problem.
Wpływ nokturii na występowanie problemów w ze wzwodem nokturia brak zaburzeń słabsze nie może e osiągn gnąć < 1 na 5 nocy 466 (45.6%) 490 (48%) 65 (6.4%)( 1021 (100%) < połowy owy nocy 790 (40.4%) 1025 (52.4%) 141 (7.2%) 1956 (100%) połowa owa nocy 946 (39.5%) 1199 (50%) 253 (10.6%) 2398 (100%) >połowy owy nocy 396 (22.2%) 704 (39.5%) 684 (38.3%) 1784 (100%) Test Kruskala-Wallisa: p=0.0001, test na trend liniowy: p<0.001; <połowy nocy (1+2) vs połowa nocy i więcej (3+4): p=0.0001 Razem 38,3 > połowa 39,5 nie może 22,2 osiągnąc połowa 10,6 39,5 50 słabsze < połowa 7,2 40,4 52,4 brak zaburzeń < 1 na 5 6,4 48 45,6
Wpływ nokturii na znaczenie problemów w z erekcją u pacjentów, u których występuj pują problemy ze wzwodem nokturia / nie stanowi problemu niewielki ielki problem istotny problem Razem < 1 na 5 nocy 105 (19%) 250 (45.2%) 198 (35.8%) 553 (100%) < połowy owy nocy 225 (19.3%) 609 (52.3%) 331 (28.4%) 1165 (100%) połowa owa nocy 247 (17%) 659 (45.5%) 544 (37.5%) 1450 (100%) >połowy owy nocy 304 (21.9%) 505 (35.4%) 578 (41.7%) 1387 (100%) Test Kruskala-Wallisa: p=0.0001, test na trend liniowy: p=0.002; <połowy nocy (1+2) vs połowa nocy i więcej (3+4): p=0.0001 > połowa istotny 21,9 35,4 41,7 problem połowa 17 37,5 45,5 niewielki problem < połowa 19,3 28,4 52,3 nie stanowi problemu < 1 na 5 19 35,8 45,2
WYNIKI Nasilenie nokturii w sposób istotny statystycznie wpływa na częstość występowania problemów z wytryskiem oraz na znaczenie tego problemu, jeżeli istnieje. Pacjenci oddający mocz w nocy częściej, różnią się od pacjentów oddających mocz w nocy rzadziej pod względem nasilenia problemów z wytryskiem i nasilenie to wzrasta liniowo wraz z częstością oddawania moczu w nocy. W grupie pacjentów z problemami z wytryskiem znaczenie tego problemu rośnie wraz z częstością oddawania moczu w nocy. Pacjenci oddający mocz w nocy częściej różnią się od pacjentów oddających mocz w nocy rzadziej pod względem oceny znaczenia tego problemu częściej jest to istotny problem.
Wpływ nokturii na występowanie problemów w z wytryskiem papierosy / brak zaburzeń słabsze nie może e osiągn gnąć < 1 na 5 nocy 490 (48%) 339 (33.2%) 193 (18.9%) 1022 (100%) < połowy owy nocy 865 (44.3%) 797 (40.8%) 291 (14.9%) 1953 (100%) połowa owa nocy 1061 (44.7%) 944 (39.8%) 368 (15.5%) 373 (100%) >połowy owy nocy 502 (28.6%) 503 (28.7%) 749 (42.7%) 1754 (100%) Test Kruskala-Wallisa: p=0.0001, test na trend liniowy: p<0.001; <połowy nocy (1+2) vs połowa nocy i więcej (3+4): p=0.0001 Razem nie może osiągnąc słabsze brak zaburzeń < 1 na 5 < połowa połowa > połowa
Wpływ nokturii na znaczenie problemów w z ejakulacją u pacjentów, u których występuj pują problemy z wytryskiem papierosy / nie stanowi problemu niewielki problem istotny problem Razem < 1 na 5 nocy 127 (23.9%) 250 (47%) 155 (29.1%) 532 (100%) < połowy owy nocy 250 (23%) 501 (46.2%) 334 (30.8%) 1085 (100%) połowa owa nocy 285 (21.8%) 524 (40%) 500 (38.2%) 1309 (100%) >połowy owy nocy 271 (21.7%) 371 (29.7%) 607 (48.6%) 1249 (100%) Test Kruskala-Wallisa: p=0.0001, test na trend liniowy: p<0.001; <połowy nocy (1+2) vs połowa nocy i więcej (3+4): p=0.0001 istotny problem niewielki problem nie stanowi problemu < 1 na 5 < połowa połowa > połowa
WYNIKI Nasilenie nokturii w sposób istotny statystycznie wpływa na częstość występowania problemów z wytryskiem oraz na znaczenie tego problemu, jeżeli istnieje. Pacjenci oddający mocz w nocy częściej różnią się od pacjentów oddających mocz w nocy rzadziej pod względem nasilenia problemów z wytryskiem i nasilenie to wzrasta liniowo wraz z nasileniem nokturii. W grupie pacjentów z problemami z wytryskiem znaczenie tego problemu rośnie wraz z nasileniem nokturii. Pacjenci z bardziej nasiloną nokturią różnią się od pacjentów z mniej nasiloną nokturią pod względem oceny znaczenia tego problemu dla nich częściej jest to istotny problem.
WNIOSKI Wyniki badania sąs zaskakujące dla najmłodszej populacji (wiek 50-60 lat) badanych chorych, oceniających cych jako mało istotny fakt wystąpienia zaburzeń erekcji i ejakulacji. Wynik taki może e być spowodowany słabym s nasileniem objawów w w w/w zakresie w tej grupie pacjentów Tak sprecyzowana teza może e być potwierdzona jedynie poprzez kolejne, podobne badanie zaprojektowane w sposób b umożliwiaj liwiający bardziej precyzyjną ocenę nasilenia problemów w z potencją i ejakulacją.
WNIOSKI Przedstawione dane bezsprzecznie potwierdzają: Negatywny wpływ spożywania alkoholu i palenia papierosów w na zaburzenia potencji i ejakulacji problem znany i udowodniony innymi badaniami Występowanie znacznych zaburzeń w sferze życia płciowego p spowodowanych nokturią problem nasila się wraz z nasileniem objawów nokturii
WNIOSKI Ograniczenie spożywania alkoholu i palenia papierosów w sąs bardzo ważnym czynnikiem mogącym mieć pozytywny wpływ na występowanie zaburzeń potencji i ejakulacji. Zmniejszenie lub zlikwidowanie nokturii może e pozytywnie wpływa ywać na poprawę życia chorych z BPH w sferze seksualnej
Podsumowanie Wyniki badania obserwacyjnego SeFAI mogą stanowić wartościowy materiał edukacyjny dla chorych z BPH jak również dla przyszłych ych pacjentów.