Zadanie 3. Temat 1. Zbieranie danych, obliczanie współczynników wielorakich dla raka płuca; określenie rejonów endemii

Transkrypt

1 Zadanie 3. Temat 1. Zbieranie danych, obliczanie współczynników wielorakich dla raka płuca; określenie rejonów endemii Prof. dr hab. n. med. B. Zemła Centrum Onkologii Instytut im. M. Skłodowskiej-Curie Oddział w Gliwicach Sieć Naukowa Środowisko a Zdrowie 2007

2 Cel pracy Celem tego tematu jest próba wyjaśnienia w oparciu o badania empiryczne (pomiary cech środowiskowych istniejące i uzupełniające) oraz zakresu epidemiologii opisowej i analitycznej (case-control) różnic jakie występują populacyjnie w zachorowalności i umieralności na raka płuca w obrębie woj. śląskiego.

3 Zakres pracy Zbieranie danych, obliczanie współczynników wielorakich dla raka płuca; określenie rejonów endemii.

4 Metodyka Analizą objęto 7-letni zbiór danych ( ) z Regionalnego Śląskiego Rejestru Nowotworów, działającego przy Zakładzie Epidemiologii Nowotworów Centrum Onkologii-Instytutu im. M. Skłodowskiej-Curie, Oddział w Gliwicach. Rejestr ma ustawowy obowiązek (Ustawa z 1962 r.) gromadzenia i weryfikacji danych o nowotworach w określonej populacji (tutaj: w obrębie woj. śląskiego). Częstość zachorowań i zgonów na nowotwory złośliwe płuc (wg danych GUS) badano na poziomie 36 powiatów wg płci i 5-letnich grup wieku. Dla celów analitycznych obliczano współczynniki cząstkowe (wg grup wiekowych 5-letnich: 0-4, 5-9 itd. aż do 85+), współczynniki intensywności (na 100 tys. osób, czyli tzw. surowe; ang. crude rate) oraz współczynniki standaryzowane (na 100 tys., wg struktury wieku populacji świata ). Standaryzację metodę bezpośrednią przeprowadzono procedurą typową, znaną z literatury. Metodologia stosowana w analizach epidemiologicznych opisowych, tj. m.in. w niniejszej pracy została szczegółowo omówiona w rozdz. I, a także gdzie indziej.

5 Endemie nowotworów złośliwych płuca w obrębie województwa śląskiego, typologia na podstawie długoletnich obserwacji współczynników w latach w mężczyźni Wyniki badań regiony o względnie wysokich regiony o względnie niskich kobiety regiony o względnie wysokich regiony o względnie niskich Obszary ryzyka nowotworów złośliwych płuc, zarówno dla mężczyzn jak i kobiet różnią się istotnie statystycznie, p<0,0001 (test Wilcoxona dla prób niezależnych) Województwo Śląskie Powiat będziński Powiat bielsko-bialski Powiat cieszyński Powiat częstochowski Powiat gliwicki Powiat kłobucki Powiat lubliniecki Powiat mikołowski Powiat myszkowski Powiat pszczyński Powiat raciborski Powiat rybnicki Powiat tarnogórski Powiat bieruńsko-lędziński Powiat wodzisławski Powiat zawierciański Powiat żywiecki M. Bielsko-Biała M. Bytom M. Chorzów M. Częstochowa M. Dąbrowa Górnicza M. Gliwice M. Jastrzębie-Zdrój M. Jaworzno M. Katowice M. Mysłowice M. Piekary Śląskie M. Ruda Śląska M. Rybnik M. Siemianowice Śląskie M. Sosnowiec M. Świętochłowice M. Tychy M. Zabrze M. Żory

6 Wnioski Na podstawie 40 letnich obserwacji zachorowalności i umieralności na raka płuca w obrębie woj.śląskiego stwierdzono istotne zróżnicowanie chorologiczne (endemie o względnie wysokich i niskich częstościach zachorowań i zgonów). Istniejące różnice (p<0,0001) najprawdopodobniej wynikają z istotnie zróżnicowanych czynników ryzyka (zanieczyszczenie atmosfery, palenie tytoniu, narażenia w miejscu zamieszkania i pracy tj. w mikrośrodowiskach życia i pracy) występujących w relacji do raka płuca.

7 Proponowana tematyka badań na rok 2008 Przetestowanie chorych na raka płuca i nie chorych grupa kontrolna ( z obszarów wysokiego i niskiego ryzyka) wg takich cech jak: struktura palenia tytoniu, zawód wykonywany, narażenia w mikrośrodowiskach pracy uzupełniane danymi pomiarowymi zanieczyszczeń powietrza w mieszkaniach, wg procedur analizy case-control (Zakład Epidemiologii Nowotworów Centrum Onkologii-Instytut im. M. Skłodowskiej-Curie, Oddział w Gliwicach)