INSTYTUT NAUK POLITYCZNYCH WYDZIAŁ FILOLOGICZNO-HISTORYCZNY AKADEMIA IM. JANA DŁUGOSZA W CZĘSTOCHOWIE WEWNĘTRZNY SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI KSZTAŁCENIA 1. OKREŚLENIE FORMY ZAJĘĆ PROWADZONYCH NA KIERUNKU POLITOLOGIA Z UZASADNIENIEM ICH CELOWOŚCI Instytut realizuje założenia programowe oraz efekty kształcenia dla kierunku w tym także dla obydwu specjalności: Polityka bezpieczeństwa państwowego i międzynarodowego Ogólnopolityczna dostosowanych do projektowanej sylwetki absolwenta. Związek między działalnością naukową pracowników Instytutu a procesem dydaktycznym realizowany jest przede wszystkim poprzez system zajęć prowadzonych w ramach: wykładów (w tym monograficznych i interaktywnych), ćwiczeń, konwersatoriów, seminariów (dyplomowych i magisterskich) oraz praktyk. Formy prowadzonych zajęć są dostosowane do prowadzonego w Instytucie programu kształcenia z uwzględnieniem poziomu, profilu i formy studiów a także obydwu specjalności oraz pozwalają na uzyskanie zakładanych efektów kształcenia. Zajęcia odbywają się w następujących formach: Wykłady mają na celu zapoznanie z określonym obszarem wiedzy, określenie przedmiotu wykładu, wyjaśnienie i zastosowanie terminologii oraz metodologii, zapoznanie z podstawowymi problemami badawczymi przedmiotu wykładu. Wykłady interaktywne mają dodatkowo na celu aktywizację studentów do uczestnictwa w dyskusji wokół celu i tez głównych wykładu. Ćwiczenia służą zapoznaniu z literaturą właściwą dla określonego przedmiotu, weryfikacji i uzgodnieniu wniosków płynących z lektury, uporządkowaniu wiedzy, uzupełnieniu wykładów o zagadnienia szczegółowe, ukazaniu praktycznego zastosowania teorii. Konwersatoria stwarzają możliwość wniknięcia głębiej w tematykę przedmiotu, zwykle towarzyszą ćwiczeniom przyczyniając się do stymulowania zainteresowań badawczych studentów w określonej dziedzinie. Seminaria mają na celu przygotowanie studenta do napisania pracy licencjackiej lub magisterskiej, zaznajomienie z metodologią pracy naukowej, pogłębienie wiedzy z wybranego zakresu, wdrożenie do prowadzenia własnych badań, umożliwienie weryfikacji pracy w trakcie dyskusji. Praktyki mają na celu poszerzenie zdobytej wiedzy i umiejętności oraz ich praktyczne zastosowanie, poznanie specyfiki pracy zawodowej zgodnej z kierunkiem kształcenia i wybraną specjalnością, kształcenie umiejętności niezbędnych w przyszłej pracy zawodowej, rozwijanie samodzielności i odpowiedzialności. 1
Analizy prawidłowości doboru celów i efektów kształcenia dla poszczególnych programów przedmiotów dokonuje się systematycznie w trakcie trwania roku akademickiego. Przynajmniej raz w semestrze zwoływane są w tym celu zebrania dydaktyczne pracowników poszczególnych Zakładów z Kierownikami Zakładów. Rezultaty prac w ramach zakładów przekazywane są następnie w postaci protokołu Dyrektorowi Instytutu oraz Zastępcy Dyrektora ds. Dydaktyki. 2. SPOSÓB WERYFIKACJI INDYWIDUALNYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA: FORMY PRZYZNAWANIA OCEN, OCENY I ODPOWIADAJĄCE IM LICZBOWE ODPOWIEDNIKI Kierownik Zakładu na początku każdego semestru analizuje prawidłowość przygotowania dokumentacji przedmiotów nauczania pod kątem określenia w niej sposobu weryfikacji poszczególnych efektów kształcenia. Kierownik Zakładu weryfikuje sposób doprecyzowania kryteriów określających warunki uzyskania poszczególnych ocen dla każdego przedmiotu oraz tryb przekazania ich studentom. Przyznane oceny muszą być zgodne z uprzednio określonymi kryteriami. Skala ocen jest zgodna z obowiązującym regulaminem studiów. Dla wszystkich zaliczeń przedmiotów prowadzonych w Instytucie przyjmuje się bazowe wymagania dla ocen podstawowych: Ocena bardzo dobra - student opanował w całości zakres pojęciowy danego przedmiotu, rozumie go i umie stosować w praktyce, dysponuje wiedzą właściwą dla obszaru danego przedmiotu, potrafi dostrzegać związki z innymi przedmiotami, potrafi samodzielnie zdobywać informacje i je porządkować. Ocena dobra - student opanował zakres pojęciowy danego przedmiotu, rozumie go i potrafi się nim posługiwać, dysponuje wiedzą z danego przedmiotu, potrafi ją uporządkować. Ocena dostateczna - student zna i rozumie zakres pojęciowy danego przedmiotu, ma wiedzę na temat jego podstawowej problematyki i sposobów jej badania. Ocena niedostateczna - student nie posiada żadnej z wymienionych powyżej kompetencji. Oceny te muszą odpowiadać kryteriom oceny efektów kształcenia opisanym dla każdego z przedmiotów w odniesieniu do wiedzy, a także zdefiniowanych umiejętności i kompetencji społecznych. W Instytucie funkcjonuje system punktów transferowych (ETCS). Weryfikacji wartości liczbowych, które przypisane są poszczególnym przedmiotom (z uwzględnieniem godzin kontaktowych i nakładu pracy studenta), dokonuje zastępca Dyrektora Instytutu ds. Dydaktyki wraz z pracownikami. 3. OPIS WARUNKÓW KONIECZNYCH ORAZ SPOSOBU ZALICZANIA PRAKTYK ZAWODOWYCH 2
Opis warunków koniecznych oraz sposobu zaliczania praktyk jest zawarty w Regulaminie praktyk studenckich opracowanym przez Biuro Praktyk i Karier 1. Dokumentacja wymagana do uzyskania zaliczenia praktyki została opracowana przez Biuro Praktyk i Karier 2. 4. OKREŚLENIE POSTĘPOWANIA ODWOŁAWCZEGO STUDENTA Postępowanie odwoławcze studenta jest regulowane przez Regulamin studiów w Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie 3. 5. WARUNKI I SPOSOBY DOKUMENTOWANIA FORM WERYFIKACJI INDYWIDUALNYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA (PRAC, EGZAMINÓW, ZALICZEŃ, PREZENTACJI) I PODNOSZENIA JAKOŚCI KSZTAŁCENIA Każdy pracownik przechowuje dokumentację pracy studenta będącą podstawą zaliczenia (zgodnie z warunkami przyjętymi na pierwszych zajęciach) przez okres 2 lat: egzamin w formie ustnej na nośniku dźwięku lub w formie protokołu zawierającego pytania egzaminacyjne i ich oceny; egzamin pisemny w formie dokumentu pisanego; prezentacje na nośniku informacji. Kierownik Zakładu dokonuje okresowego przeglądu (raz do roku) losowo wybranej dokumentacji i analizuje jej prawidłowość i odpowiedniość względem celów i efektów kształcenia. Analiza prac studentów ma na celu podnoszenie jakości kształcenia poprzez intensyfikację działań dydaktycznych w obszarach sprawiających trudność studentom, a zwłaszcza modyfikację programu autorskiego skierowaną na osiągnięcie pożądanych efektów kształcenia oraz wykorzystywanych w kształceniu metod. 6. OPRACOWANIE PROGRAMU OCENY JAKOŚCI KSZTAŁCENIA NA WYDZIALE UWZGLĘDNIAJĄCEGO M.IN. ANALIZY ZGODNOŚCI PLANU I PROGRAMU STUDIÓW ORAZ SYLABUSÓW, ANALIZY ZGODNOŚCI I SPÓJNOŚCI TREŚCI PROGRAMOWYCH POSZCZEGÓLNYCH PRZEDMIOTÓW Z KIERUNKOWYMI I OBSZAROWYMI EFEKTAMI KSZTAŁCENIA, HOSPITACJĘ ZAJĘĆ, ANKIETY I BADANIE OPINII STUDENTÓW, PRACODAWCÓW, ANALIZY OCEN NA PODSTAWIE PROTOKOŁÓW, ANALIZY PRAC ZALICZENIOWYCH, WYNIKÓW OKRESOWEJ OCENY PRACOWNIKÓW ITP. W Instytucie funkcjonuje Kierunkowy Zespół ds. Jakości Kształcenia, który we współpracy z Zastępcą Dyrektora ds. Dydaktyki oraz Kierownikami Zakładów podejmuje działania na rzecz zapewnienia i doskonalenia jakości kształcenia. Do zasadniczych zadań zespołu należą: określenie celów i metod zapewniania i doskonalenia jakości kształcenia na Politologii oraz wdrażanie działań na rzecz podnoszenia jakości kształcenia; opracowanie programów kształcenia i zmian w programach kształcenia zgodnie z obowiązującymi aktami prawnymi oraz z uwzględnieniem oczekiwań rynku pracy i wniosków z monitorowania kariery zawodowej absolwenta; 1 http://www.ajd.czest.pl/media/domeny/53/static/pub/dlastudentow/bpik/regulamin_praktyk_studenckich.pdf 2 http://www.ajd.czest.pl/c254,pliki-do-pobrania 3 http://www.ajd.czest.pl/media/domeny/53/static/pub/dlastudentow/regulaminy/regstudnowy.pdf 3
analiza i weryfikacja zakładanych efektów kształcenia na Politologii; opracowanie procedur i harmonogramów hospitacji zajęć pracowników; wdrażanie procedur ocen zajęć i nauczycieli akademickich przez studentów oraz przeprowadzanie odpowiednich ocen po każdym cyklu kształcenia; nadzorowanie realizacji systemu akumulacji i transferu punktów ECTS; monitorowanie prawidłowości oceniania studentów w INP; monitorowanie jakości prac dyplomowych, rzetelności ich oceniania na Politologii; KZJK przedstawia syntetyczne i szczegółowe wyniki swoich działań Dyrekcji INP a także Wydziałowym Zespołom ds. oceny Jakości Kształcenia; KZJK dokonuje corocznej oceny efektów kształcenia i przedstawia ją przed zakończeniem roku akademickiego odpowiednio dziekanowi oraz prorektorowi ds. studenckich. Szczegółowy zakres obowiązków Kierunkowego Zespołu ds. Zapewniania Jakości Kształcenia zawarty jest w regulaminie Zespołu przygotowanym dla kierunku Politologia. Rada Instytutu analizuje proponowane tematy prac licencjackich i magisterskich pod kątem zgodności z treściami programowymi i efektami kształcenia oraz zatwierdza tematy tych prac. Rada Instytutu powołuje zespól monitorujący jakość prac licencjackich i magisterskich. Dodatkowo prace licencjackie i magisterskie są sprawdzane przez system antyplagiatowy. Analizę spójności i zgodności planu studiów, programu kształcenia z obszarowymi efektami kształcenia przeprowadza Kierunkowy Zespół ds. Zapewniania Jakości Kształcenia. Zastępca Dyrektora ds. Dydaktyki we współpracy z Kierownikami zakładów ocenia zgodność programu studiów i sylabusów przedmiotowych pod kątem spójności treści programowych poszczególnych przedmiotów z przyjętymi kierunkowymi efektami kształcenia. Zastępca Dyrektora ds. Dydaktyki ustala w porozumieniu z kierownikami Zakładów harmonogram hospitacji zajęć dydaktycznych prowadzonych przez pracowników jednostki na początku danego roku akademickiego. Zajęcia każdego pracownika są hospitowane dwa razy w roku (w każdym semestrze). Hospitacja ma na celu kontrolę jakości zajęć i realizacji treści programowych oraz polepszenie jakości kształcenia. Kierownik sporządza protokół z hospitacji zajęć. Dyrektor Instytutu ustala w porozumieniu z kierownikami Zakładów harmonogram ankietowania pracowników na początku danego roku akademickiego. Ankietowaniu poddaje się po dwa przedmioty każdego z pracowników w każdym semestrze roku akademickiego. Dyrektor Instytutu powołuje komisję do przeprowadzania ankiet oceny formy prowadzonych zajęć wśród studentów. Opinie studentów zbierane są na podstawie kwestionariusza przygotowanego dla całej uczelni. Komisja sporządza protokół z ankietowania w terminie do końca trwającego semestru. 4
Badanie opinii pracodawców prowadzi się na podstawie ankiet z wybranymi pracodawcami na temat zatrudniania absolwentów. Ankiety uwzględniają: poziom wiedzy absolwenta pozwalający na wykonywanie zawodu, cechy osobowości pozwalające na powierzanie odpowiedzialnych zadań, umiejętność pracy w zespole i kierowania zespołem, kulturę w relacjach służbowych. 7. SPOSÓB UWZGLĘDNIENIA WYNIKÓW MONITOROWANIA KARIER ABSOLWENTÓW Wyznaczony pracownik Instytutu współpracuje z Biurem Praktyk i Karier, które ankietuje absolwentów w rok po ukończeniu studiów w celu uzyskania informacji na temat przydatności uzyskanego wykształcenia w zatrudnieniu. Biuro opracowuje ankiety i przesyła wyniki do Instytutu. Zastępca Dyrektora ds. Dydaktyki w porozumieniu z Kierownikami zakładów uwzględnia wyniki analizy w modelowaniu efektów kształcenia, ustalaniu treści programowych, ustalaniu relacji między zajęciami teoretycznymi a praktycznymi. Zastępcy Dyrektora ds. Nauki i Dydaktyki są odpowiedzialni za przygotowanie bazy danych studentów Politologii a także opracowanie elektronicznej ankiety pozwalającej monitorować losy studentów, którzy ukończyli studia. Baza danych będzie służyła polepszeniu i usprawnieniu procesu monitorowania karier absolwentów Politologii. 8. SPOSÓB UWZGLĘDNIENIA WYNIKÓW ANALIZY ZGODNOŚCI ZAKŁADANYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Z POTRZEBAMI RYNKU PRACY Instytut jako jednostka konsultuje okresowo program kształcenia z wybranymi pracodawcami, a następnie wprowadza zmiany w zakresie: poszerzenia oferty edukacyjnej w postaci m.in. tworzenia nowych kierunków i specjalności, umożliwienia prowadzenia studiów międzywydziałowych, projektowanych kierunkowych efektów kształcenia. 5
6