RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19)PL (11)187065 (2 1) Numer zgłoszenia: 319023 (22) Data zgłoszenia: 18.03.1997 (13)B1 (51) IntCl7 A63F 9/08 (54) Układanka mozaikowa (43) Zgłoszenie ogłoszono: 28.09.1998 BUP 20/98 (73) Uprawniony z patentu: Łokasto Anatol, Warszawa, PL (72) Twórcy wynalazku: Anatol Łokasto, Warszawa, PL (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 31.05.2004 W UP 05/04 (74) Pełnomocnik: Bieniak Wiesław, Kancelaria Patentowa BIPAT PL 187065 B1 (57) 1. Układanka mozaikowa składająca się z elementów tworzących co najmniej dwa przecinające się koła, przy czym elementy mają kształt wieloboków krzywoliniowych, z których jeden ma kształt soczewki o dwóch bokach wypukłych, zaś drugi ma kształt zbliżony do trójkąta równobocznego, znamienna tym, że składa się z trzech rodzajów elementów (4, 5,6), z których dwa (5,6) mają kształt zbliżony do trójkąta równobocznego, z tym, że jeden z nich (5) ma dwa boki wypukłe i jeden wklęsły, a drugi (6) ma jeden bok wypukły i dwa wklęsłe. Fig.1
Układanka mozaikowa Zastrzeżenia patentowe 1. Układanka mozaikowa składająca się z elementów tworzących co najmniej dwa przecinające się koła, przy czym elementy mają kształt wieloboków krzywoliniowych, z których jeden ma kształt soczewki o dwóch bokach wypukłych, zaś drugi ma kształt zbliżony do trójkąta równobocznego, znamienna tym, że składa się z trzech rodzajów elementów (4, 5, 6), z których dwa (5, 6) mają kształt zbliżony do trójkąta równobocznego, z tym, że jeden z nich (5) ma dwa boki wypukłe i jeden wklęsły, a drugi (6) ma jeden bok wypukły i dwa wklęsłe. 2. Układanka według zastrz. 1, znamienna tym, że wszystkie elementy (4, 5, 6) mają wzdłuż boków wypukłych wycięcia (9), zaś wzdłuż boków wklęsłych wypusty (8). * * * Przedmiotem wynalazku jest układanka mozaikowa oparta na elementach tworzących przecinające się koła. W znanych układankach mozaikowych, w których elementy tworzą przecinające się koła o obrazach zachodzących na siebie, występują nieprzesuwne elementy centralne, podlegające jedynie obrotom oraz elementy przesuwne, zmieniające swoje położenie w polu mozaiki. Z polskiego zgłoszenia patentowego P. 243850 znana jest układanka mozaikowa, składająca się z dwojakiego rodzaju elementów, tworzących dwa przecinające się koła. Jeden z elementów ma postać soczewki o dwóch bokach wypukłych, zaś drugi ma kształt zbliżony do trójkąta równobocznego o bokach wklęsłych. Każde z kół zawiera dwanaście soczewek i sześć trójkątów. Z opisu patentowego USA nr 4580783 znana jest układanka posiadająca identyczne elementy, które umieszczone są za pomocą wypustów i wycięć w obudowie. Układanka w wersji dwóch kół zawiera 29 elementów. Z niemieckiego opisu patentowego nr 3 143 735 znana jest układanka mozaikowa, wykonywana w dwóch odmianach. W jednej odmianie układanka składa się z dwojakiego rodzaju elementów, tworzących trzy lub więcej przecinających się kół. Jeden z elementów ma postać soczewki o dwóch bokach wypukłych, zaś drugi ma kształt zbliżony do trójkąta równobocznego o bokach wklęsłych. Każde z kół utworzone jest z 18 elementów - 6 trójkątów i 12 soczewek. W drugiej odmianie, układanka składa się z trzech rodzajów elementów, tworzących wiele przecinających się kół. Jeden z elementów ma kształt zbliżony do kwadratu z wypukłymi bokami, drugi - kształt trójkąta z dwoma bokami wypukłymi i jednym bokiem wklęsłym, zaś trzeci element ma kształt zbliżony do rombu z bokami wklęsłymi. Każde z kół tworzy 20 elementów - 4 kwadraty, 12 trójkątów i 4 romby. Z niemieckiego opisu patentowego nr 3 146 801 znana jest układanka, zawierająca elementy dwojakiego rodzaju, tworzące wiele przecinających się kół. Jeden z elementów ma postać soczewki o dwóch bokach wypukłych, zaś drugi ma kształt zbliżony do trójkąta równobocznego o wklęsłych bokach. Każde koło składa się z 18 elementów. Wadą przedstawionych rozwiązań jest zbyt duża liczba elementów tworzących koło układanki. Ponieważ każdy element układanki wykonywany jest w tolerancji wymiarowej, a dla swobodnego przesuwania elementów musi występować pomiędzy nimi odpowiedni luz, to tak duża liczba elementów tworzących koło w znanych układankach prowadzi, na skutek sumowania się błędów wykonania i luzów, do powstawania trudności w przesuwaniu elementów, a nawet do ich zakleszczania, uniemożliwiającego dalsze przesuwanie. Z tego względu przedstawione układanki praktycznie nie występują na rynku.
187 065 3 Celem wynalazku było znalezienie najbardziej odpowiednich kształtów elementów, ich liczby i usytuowania w kole układanki dla wyeliminowania wad układanek znanych. Istota układanki mozaikowej według wynalazku, składającej się z elementów tworzących co najmniej dwa przecinające się koła, przy czym elementy mają kształt wieloboków krzywoliniowych o bokach wklęsłych i/lub wypukłych, z których jeden ma kształt soczewki o dwóch bokach wypukłych, zaś drugi ma kształt zbliżony do trójkąta równobocznego, polega na tym, że składa się z trzech rodzajów elementów tworzących koła, których okręgi przecinają się w ich środkach. Dwa elementy mają kształt zbliżony do trójkąta równobocznego, jeden z nich ma dwa boki wypukłe i jeden wklęsły, zaś drugi element ma jeden bok wypukły i dwa wklęsłe. Długość i krzywizny boków wszystkich elementów są takie same. W korzystnym wykonaniu układanki, wszystkie elementy mają wzdłuż boków wypukłych wycięcia, a wzdłuż boków wklęsłych wypusty. W przedstawionym rozwiązaniu układanki wyeliminowano wady układanek znanych. Liczba elementów tworzących poszczególne koła w układance jest zmienna i może wynosić 7, 8 lub 9 elementów, w zależności od stanu ułożenia układanki. Nie tylko jest więc zdecydowanie niższa od liczby elementów w układankach znanych ale ze względu na powyżej podaną zmienność, w zdecydowanym stopniu utrudnia znalezienie algorytmu ułożenia układanki na drodze matematycznej. Występowanie w układance trzech rodzajów elementów pozwala na ułożenie kilkudziesięciu wzorów. Czyni to układankę według wynalazku o wiele atrakcyjniejszą od układanek znanych. Połączenie elementów na wpust i wypust jest łatwe i tanie w wykonaniu. Wynalazek jest zilustrowany w przykładzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia układankę w pozycji początkowej, w której elementy tworzą trzy przecinające się koła, fig. 2, 3 i 4 przedstawiają poszczególne elementy tworzące układankę, fig. 2a, 3a i 4a, przedstawiają te elementy w przekrojach, zaś fig. 5 i 6 przedstawiają układanki, których elementy tworzą więcej niż trzy przecinające się koła. Elementy układanki tworzą 3 przecinające się koła 1, 2 i 3. Każde z kół zawiera pewną liczbę elementów w postaci soczewki 4, trójkąta wypukłego 5 (2 boki wypukłe i 1 wklęsły) oraz trójkąta wklęsłego 6 (2 boki wklęsłe i 1 wypukły). Zestaw elementów obwiednią zewnętrznych boków usytuowany jest w obudowie 7. Elementy usytuowane są ślizgowo i posiadają wzdłuż swoich boków wypusty 8 i/lub wycięcia 9, przy czym obowiązuje zasada, że w każdym elemencie wzdłuż boku wypukłego usytuowane jest wycięcie, zaś wzdłuż boku wklęsłego usytuowany jest wypust.
187 065 Fig. 5 Fig. 6
187 065 F g.3 Fig.3a. F g.4
187 065 Fig.1 Fig.2 F ig.2a Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 50 egz. Cena 2,00 zł.