Załącznik 3 do Procedury przyjmowania opinii i orzeczeń PPP DYSLEKSJA - specyficzne trudności w pisaniu i czytaniu u osób o prawidłowym rozwoju intelektualnym. Na wszystkich przedmiotach mogą pojawić się trudności ze zrozumieniem instrukcji, poleceń nauczyciela, wolne tempo uczenia się. Dysleksji często towarzyszą zaburzenia emocjonalne. Uczeń pracuje niewspółmiernie do osiąganych wyników szkolnych; często uzyskuje wyniki znacznie poniżej swoich możliwości. DYSORTOGRAFIA specyficzne trudności w opanowaniu poprawnej pisowni polegające na występowaniu błędów ortograficznych i błędów charakterystycznych dla dysleksji (opuszczanie dodawanie i przestawianie liter, mylenie liter będących odpowiednikami głosek zbiżonych słuchowo i wzrokowo, łączna lub rozdzielna pisownia wyrazów, stosowanie małej i wielkiej litery, opuszczanie drobnych elementów liter), a także agramatyzmów językowych (błędne budowanie zdań). DYSGRAFIA specyficzne trudności w opanowaniu odpowiedniego poziomu pisma, czyli zaburzenia strony graficznej pisma: wzmożona męczliwość ręki, nieprawidłowy uchwyt i wzmożony nacisk długopisu / ołówka, wolne tempo pisania, tzw. drżąca linia, litery zniekształcone, chwiejne, różnej wielkości, liczne skreślenia i poprawki, pismo trudne do odczytania. DYSKALKULIA specyficzne trudności w uczeniu się matematyki. Ucznia z dyskalkulią charakteryzują trudności z zapamiętywanie cyfr i symboli, znaków +, -, <, =, >, x, z zapamiętaniem kolejności wykonywania działań, nauką tabliczki mnożenia, identyfikowanie liczb z ich pisemnymi symbolami. Literatura 1. M. Bogdanowicz, A. Adryjanek Uczeń z dysleksją w szkole Gdynia 2004 OPERON 2. R. Czabaj, M. Dargiewicz, J. Studnicka Ortograffiti. Przewodnik dla nauczyciela Gdynia 2004 OPERON
TYPOWE TRUDNOŚCI W NAUCE UCZNIÓW Przedmioty zawodowe: pomyłki w obliczeniach, niemożność opanowania tabliczki mnożenia, trudności z zapamiętywaniem definicji, trudności w posługiwaniu się schematami, wykresami, diagramami, problemy z rysowaniem wykresów, rzutów figur, trudności w obliczaniu objętości i powierzchni brył i figur złożonych, lustrzane zapisywanie cyfr i liter, problemy z zapisem liczb dziesiętnych lokalizacja przecinka, błędy w zapisie liczb wielocyfrowych i liczb z wieloma zerami, błędy w przepisywaniu, chaotyczny zapis działań, problemy z porównywanie wzorów, wykresów i rysunków, niechęć do rysowania, trudności z opanowaniem pisma technicznego i wykonywaniem rysunków technicznych, brak estetyki wykonywanych prac. Z uwagi na to, że dzieci z dysleksją szybko się męczą, należy po 10 minutach czasu na udzielenie odpowiedzi, aby mogły uporządkować myśli i skupić się na wykonaniu sukcesów.
TYPOWE TRUDNOŚCI W NAUCE UCZNIÓW Język obcy: trudności z wymawianiem i zapamiętywaniem słów, problemy z analizą słuchową wyrazów w zdaniu, trudności z zapisywaniem wyrazów, które mają obraz graficzny odrębny od obrazu słyszanego, w języku niemieckim zapis rzeczowników wielką literą, opuszczanie liter w wyrazach, przestawianie kolejności liter w wyrazach, opuszczanie drobnych elementów liter, trudności w rozumieniu czytanego tekstu, trudności z rozumieniem tekstu odtwarzanego z nagrania magnetofonowego lub z płyty CD, zniekształcenie wyrazów mało znanych, błędy w czytaniu, mylenie wyrazów o podobnym brzmieniu, kłopoty z zapisem wyrazów w poprawnej formie gramatycznej, przy czytaniu utrzymuje się długo technika literowania. Z uwagi na to, że dzieci z dysleksją szybko się męczą, należy po 10 minutach
czasu na udzielenie odpowiedzi, aby mogły uporządkować myśli i skupić się na wykonaniu TYPOWE TRUDNOŚCI W NAUCE UCZNIÓW Historia: trudności z zapamiętywaniem dat i chronologii, problemy z analizowaniem map i wykresów, trudności ze zrozumieniem dłuższego tekstu, utrudnione czytanie tekstów źródłowych, szczególnie napisanych nietypową czcionką, nieumiejętność robienia zwięzłych notatek, trudności z zapamiętywaniem nazw i nazwisk, zła orientacja w czasie (chronologia, daty). Z uwagi na to, że dzieci z dysleksją szybko się męczą, należy po 10 minutach czasu na udzielenie odpowiedzi, aby mogły uporządkować myśli i skupić się na wykonaniu
TYPOWE TRUDNOŚCI W NAUCE UCZNIÓW Wychowanie fizyczne: mała precyzja ruchów utrudniająca wykonanie niektórych ćwiczeń, zła koordynacja ruchowa utrudniająca rzucanie i łapanie piłki, kozłowanie piłki, jazdę na rowerze, problem z orientacją w schemacie ciała, trudności ze zwrotami w tył przez lewe lub prawe ramię, trudności w grach zespołowych, problem z utrzymaniem równowagi na deskorolce, snowboardzie, trudności w opanowaniu układów gimnastycznych i tanecznych. Dziecko z dysleksją nie sprawdza się w grach zespołowych; grupa często je eliminuje z zabawy.
TYPOWE TRUDNOŚCI W NAUCE UCZNIÓW Chemia: mylenie pojęć, trudności z zapamiętywaniem symboli, wzorów, reakcji chemicznych; kłopoty w rozwiązywaniu zadań, niewłaściwe stosowanie dużych i małych liter, na przykład: Pb PB, problemy w zapisywaniu jednostek, na przykład: ph PH ph, mylenie indeksów górnych i dolnych, na przykład: 0 C 0 C, H 2 SO 4 H 2 SO 4, trudności z rysowaniem wzorów strukturalnych, trudności z zapamiętywaniem danych zorganizowanych przestrzennie (np. tablica Mendelejewa).
Z uwagi na to, że dzieci z dysleksją szybko się męczą, należy po 10 minutach czasu na udzielenie odpowiedzi, aby mogły uporządkować myśli i skupić się na wykonaniu TYPOWE TRUDNOŚCI W NAUCE UCZNIÓW Geografia: niewłaściwa orientacja w stronach świata, trudności w odczytaniu mapy, trudności w posługiwaniu się mapą i skalą, problemy z orientacją w czasie i przestrzeni (trudności z zapamiętywaniem kierunków na mapie, obliczanie stref czasowych, położenia geograficznego, kąta padania słońca itd.), trudności z rysowaniem map, trudności z zapamiętywaniem nazw geograficznych, zwłaszcza podobnie brzmiących, problemy z zapisywaniem jednostek.
Z uwagi na to, że dzieci z dysleksją szybko się męczą, należy po 10 minutach czasu na udzielenie odpowiedzi, aby mogły uporządkować myśli i skupić się na wykonaniu TYPOWE TRUDNOŚCI W NAUCE UCZNIÓW Biologia: trudności z opanowaniem terminologii (dłuższe nazwy, nazwy łacińskie), trudności z organizacją przestrzenną rysunków i schematów, trudności z zapisem i zapamiętywaniem łańcuchów reakcji biochemicznych, trudności z opanowaniem systematyki (hierarchiczny układ informacji). Z uwagi na to, że dzieci z dysleksją szybko się męczą, należy po 10 minutach
czasu na udzielenie odpowiedzi, aby mogły uporządkować myśli i skupić się na wykonaniu TYPOWE TRUDNOŚCI W NAUCE UCZNIÓW Fizyka: trudności z zapamiętywaniem definicji, trudności z zapamiętywaniem wzorów i przekształceń, kłopoty w rozwiązywaniu zadań z treścią, problemy z zapisywaniem jednostek, np.: kwh KWH, problemy z zapisywaniem indeksów np.: x 2-2x, m 2 -m 2.
Z uwagi na to, że dzieci z dysleksją szybko się męczą, należy po 10 minutach czasu na udzielenie odpowiedzi, aby mogły uporządkować myśli i skupić się na wykonaniu TYPOWE TRUDNOŚCI W NAUCE UCZNIÓW Matematyka: problemy z rozwiązywaniem zadań tekstowych z powodu słabego rozumienia czytanych treści, trudności z liczeniem w pamięci, trudności w podaniu wyniku bez zobaczenia działania, pomyłki w obliczeniach, niemożność opanowania tabliczki mnożenia,
trudności z zapamiętaniem definicji matematycznych, mylenie znaków, pojęć, trudności w nauce geometrii, problemy z rysowaniem wykresów, rzutów figur, trudności w obliczaniu objętości i powierzchni brył i figur złożonych, trudności w obliczaniu dłuższych równań i układów równań, pomyłki w zapisie obliczeń, pomijanie części działania, mylenie linijek, opuszczanie danego składnika, lustrzane zapisywanie liczb i liter, problemy z zapisem liczb dziesiętnych lokalizacja przecinka, błędy z zapisie liczb wielocyfrowych i liczb z wieloma zerami, trudności z uproszczonym zapisem równania i przekształcaniem go w pamięci, błędy w przepisywaniu, chaotyczny zapis działań, problemy z porównywanie wzorów, wykresów i rysunków, trudności w posługiwaniu się schematami, wykresami i diagramami. Z uwagi na to, że dzieci z dysleksją szybko się męczą, należy po 10 minutach czasu na udzielenie odpowiedzi, aby mogły uporządkować myśli i skupić się na wykonaniu TYPOWE TRUDNOŚCI W NAUCE UCZNIÓW Język polski: mylenie liter b-p, d-g, t-d, z-s, c-cz, w-f, s-sz, i-j, k-g, m-n, o-a, u-w, nieróżnicowanie ę-em, ą-om, opuszczanie liter w wyrazach,
zmiana kolejności liter w wyrazach, opuszczanie drobnych elementów liter i znaków interpunkcyjnych, trudności w pisaniu wyrazów ze zmiękczeniami, popełnianie błędów ortograficznych mimo dobrej znajomości zasad pisowni, trudności w pisaniu wielkiej litery, łączenie w jeden wyraz przyimków z rzeczownikami (np. wdomu), wolne tempo pisania i czytania, brak zrozumienia czytanych treści, niekształtne, nieczytelne pismo, szybkie męczenie się ręki podczas pisania, trudności z nauką na pamięć wierszy i fragmentów tekstów, błędy gramatyczne, gubienie wątku lub poruszanie kilku wątków jednocześnie w krótkich wypowiedziach pisemnych, opuszczanie wyrazów, fragmentów zdań w pisaniu ze słuchu lub pamięci. Z uwagi na to, że dzieci z dysleksją szybko się męczą, należy po 10 minutach intensywnej pracy dać mu chwilę odpoczynku lub zmienić rodzaj aktywności. Dzieci z dysleksją mają często kłopoty z koncentracją uwagi, zatem należy pozostawić im więcej czasu na udzielenie odpowiedzi, aby mogły uporządkować myśli i skupić się na wykonaniu Załącznik 4 do Procedury przyjmowania opinii i orzeczeń PPP CHARAKTERYSTYKA UCZNIÓW Z UPOŚLEDŹENIEM UMYSŁOWYM W STOPNIU LEKKIM Upośledzenie umysłowe jest to stan charakteryzujący istotnie niższym od przeciętnego ogólnym poziomem funkcjonowania intelektualnego i zaburzeniami w zakresie przystosowania się. Zaburzenia w przystosowaniu przejawiają się w postaci zaburzeń w zakresie dojrzewania, uczenia się i (lub) przystosowania społecznego.
Z uwagi na specyfikę pracy z tymi uczniami wymagane jest opracowanie z poszczególnych przedmiotów planów wynikowych. Procesy orientacyjne: 1. Spostrzeganie - wolny tok spostrzegania. Spostrzeżenia nieprecyzyjne, trudności z wyróżnieniem istotnych szczegółów. 2. Uwaga uwaga dowolna, dobrze skoncentrowana na materiale konkretnym. Krótko i słabo uczeń koncentruje się na treściach abstrakcyjnych, trudnych do zrozumienia. Ograniczony zakres uwagi. 3. Pamięć dobra pamięć mechaniczna, zdarzają się przypadki wybitnie dobrej pamięci fotograficznej. Słaba pamięć logiczna i dowolna. Uczenie się bez zrozumienia. Wolne tempo uczenia. 4. Mowa - trudności z wypowiadaniem myśli, sformułowaniem wypowiedzi. Agramatyzm. Mały zasób słownictwa. Procesy intelektualne: 1. Myślenie dominuje myślenie konkretno obrazowe nad pojęciowo słownym. Upośledzone abstrahowanie, uogólnienie, porównywanie oraz rozumowanie przyczynowo skutkowe, wnioskowanie i tworzenie pojęć. Mała samodzielność myślenia, zwolnione tempo, mała płynność i giętkość. Słaby krytycyzm, ograniczona zdolność do samokontroli. Dobrze definiuje pojęcia konkretne, nie potrafi podać definicji pojęć abstrakcyjnych. 2. Maksymalny poziom rozwoju umysłowego - w wieku 15-21 lat osiąga wiek inteligencji równy 8-12 lat. Procesy wykonawcze: 1. Motoryka może opanować czynności zawodowe i bardzo dobrze je wykonywać. 2. Procesy emocjonalno-motywacyjne i dojrzałość społeczna osłabiona kontrola emocji, popędów, dążeń. Utrudnione przystosowanie społeczne.