Raport wdrożenia standardu Web Content Accessibility Guidelines 2.0. 1. Do czego administracji publicznej strona WWW 2. Administracja publiczna w Internecie - badanie 3. Czas zmian Oddając w Paostwa ręce niniejsze badanie dotyczące zastosowania standardu Web Content Accessibility Guidelines 2.0. mamy nadzieję, że przyczyniamy się do budowy lepszej, bardziej przyjaznej i ogólnodostępnej e-administracji. Raport ten może byd wskazówką zarówno dla kadry IT, która często utrzymuje strony internetowe Paostwa Urzędów, pracowników którzy pełnią rolę redaktorów, jak i osób decydujących o polityce informacyjnej jednostki administracji publicznej. Chcemy zwrócid Paostwa uwagę na dostępność serwisów internetowych, ich użytecznośd a także świadome zarządzanie poprzez zapewnienie zrozumiałości i czytelności prezentowanych treści. Ryszard Kluska Prezes Zarządu Fundacji Veracity Administracja Publiczna w Internecie stan wdrożenia WCAG 2.0. w Polsce 1
Jarosław Kuta Application Developer i IT Governance & Security Consultant. Pracował m.in. w Komendzie Wojewódzkiej Policji w Szczecinie. Zajmuje się tworzeniem oraz modyfikacją istniejących rozwiązao dla dedykowanych systemów klasy enterprise. Od 10 lat pasjonuje się technologiami webowymi. Jest praktykiem we wdrożeniach ISO 27000. Z wykształcenia informatyk, ukooczył Wyższą Szkołę Komunikacji i Zarządzania oraz Politechnikę Poznaoską. Internet to narzędzie świadomie wykorzystywane do poszukiwania informacji. Jak podaje GUS w raporcie Społeczeństwo Informacyjne w Polsce, 71% gospodarstw domowych posiada dostęp do sieci, w tym 67% korzysta z łączy szerokopasmowych. Tak więc coraz większa liczba Polaków poszukuje informacji w sieci, w tym tych dotyczących działania administracji publicznej. Strona internetowa staje się więc pierwszym stykiem na linii Klient Urząd. Przeciętny Kowalski przeglądając serwis internetowy jednostki publicznej poszukuje treści informacyjnej czyli informacji kontaktowych, dot. aktów prawnych, ogłoszeń, informacji dot. programów społecznych, itd. Założenia E-administracji sprawiają że serwisy internetowe oprócz funkcji informacyjnej powinny zapewniać świadczenie usług publicznych drogą elektroniczną. Tak więc docelowo Kowalski ma uzyskać możliwość pełnej obsługi procesu czyli dokonania wszystkich czynności niezbędnych do załatwienia danej sprawy urzędowej drogą elektroniczną. Proces ten zaczyna się w momencie uzyskania informacji. Kolejnymi krokami są: obsługa (pobranie, odesłanie) odpowiednich formularzy, płatności online czy otrzymanie dokumentu (informacji) zwrotnego. A co jeśli Kowalski będzie osobą niepełnosprawną? Rozporządzenie Rady Ministrów z dn. 12 kwietnia 2012 r. w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjności nakłada na administracje publiczną obowiązek zastosowania Administracja Publiczna w Internecie stan wdrożenia WCAG 2.0. w Polsce 2
normy Web Content Accessibility Guidelines 2.0. Norma ta zawiera wytyczne w myśl których powinno się budować strony internetowe w sposób dostępny i użyteczny. Implementacja rozwiązań zawartych w WCAG jest szczególnie istotna dla osób niepełnosprawnych korzystających z sieci. Postanowiliśmy przebadać grupę losowo wybranych serwisów internetowych jednostek administracji publicznej pod kątem zastosowania wytycznych normy WCAG 2.0. Badanie obejmowało cztery grupy wytycznych: percepcja, funkcjonalność, zrozumiałość i rzetelność. Przez ostatni miesiąc specjaliści zawodowo zajmujący się tworzeniem aplikacji webowych wnikliwie analizowali strony internetowe administracji publicznej. Analiza prowadzona była dwustopniowo i opierała się o narzędzia walidujące a także właściwy przegląd portalów. Za pomocą walidatorów zbadano poprawność semantyczną i składniową testowanej strony. Przegląd pozwolił na ocenę strony przez eksperta poprzez wypełnienie chcecktlisty. Spośród przebadanych stron 11% spełnia założenia zawarte w normie WCAG 2.0. do poziomu AA (nie stwierdzono niezgodności). Wskaźnik ten, mimo poprawy w stosunku do lat ubiegłych (2012-7%, 2011-8%) nie napawa optymizmem. Aż 89% stron to serwisy na których stwierdzono jedną lub więcej niezgodności. Daje to bardzo słaby obraz polskiego Internetu, w którym coraz większą rolę powinny odgrywać usługi świadczone przez administrację publiczną a adresowane do obywatela. Jak pokazuje badanie, nieco lepiej jest w dużych Urzędach. Instytucje państwowe mające szeroką kadrę zajmującą się profesjonalnie podchodzą do swoich serwisów Administracja Publiczna w Internecie stan wdrożenia WCAG 2.0. w Polsce 3
internetowych. Jednak i tu zdarzały się problemy mimo dostosowania semantyki i kodu strony w pojedynczych artykułach czy działach serwisu znaleźć można było niezgodności. 11% brak niezgodności 89% jedna lub więcej niezgodności WYKRES 1: WDROŻENIE WCAG 2.0. DO POZIOMU AA NA STRONACH ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ W POLSCE Największe, bo aż 8 przebadanych stron internetowych w których stwierdzono jedną lub więcej niezgodności ma problem z zaimplementowaniem wytycznej 1.1. standardu WCAG 2.0. (zapewnienie treści tekstowej jako alternatywy dla wszystkich informacji nie będących tekstem). 9 8 8 73% 73% 7 6 5 53% 47% 53% 47% 4 3 2 1 13% 7% 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 2.1. 2.2. 2.3. 2.4. 3.1. 3.2. 3.3. 4.1. WYKRES 2: PROCENT NIEZGODNOŚCI POSZCZEGÓLNYCH WYTYCZNYCH WCAG 2.0. W STRONACH NIE SPEŁNIAJĄCYCH STANDARDU Administracja Publiczna w Internecie stan wdrożenia WCAG 2.0. w Polsce 4
Problemy występują również z implementacją wytycznych 1.3. oraz 3.3. (odpowiednio oddzielenie informacji i struktury od prezentacji stron oraz walidacja danych wpisywanych do formularzy). Zwlekanie z implementacją standardu WCAG 2.0. to przede wszystkim wykluczenie części Klientów Urzędu z możliwości informacyjnych, a w dalszym kroku z potencjału E-administracji. Dotyka ono osoby niepełnosprawne oraz dysponujących słabej jakości urządzeniami końcowymi czy łączem internetowym. To właśnie dla tej grupy elektroniczna administracja byłaby szansą - rozwiązaniem problemów, staje się tymczasem niedostępna. Nakłady poniesione na wdrożenie oraz utrzymanie serwisów internetowych zgodnie ze standardami WCAG 2.0. są tym mniejsze, im bardziej poważnie jednostki administracji publicznej dbać będą o dostępność oraz użyteczność swoich stron internetowych. Kontakt Sylwia Adaszak Account Manager tel: +48 603 757 775 EMAIL: SYLWIA.ADASZAK@VERACITY.PL Fundacja Veracity tel: +48 61 646 08 23 email: fundacja@veracity.pl NIP: 783-168-64-17 REGON: 302041910 KRS: 0000411050 WWW.VERACITY.PL Administracja Publiczna w Internecie stan wdrożenia WCAG 2.0. w Polsce 5 WWW.IN TEROPERACYJNOSC.PL