ZINTEGROWANE ZARZĄDZANIE RYZYKIEM W SYSTEMIE BEZPIECZEŃSTWA RUCHU DROGOWEGO Kazimierz Jamroz Andrzej Szymanek Wydział Inżynierii Lądowej Wydział Transportu i i Środowiska Elektrotechniki Katedra Inżynierii Drogowej,
SYSTEM TRANSPORTU System transportu to zbiór trzech grup procesów roboczych: procesy ruchu procesy obsługowe procesy sterowania Procesy te realizują główny cel systemu, czyli przemieszczanie osób, ładunków, informacji i energii z wykorzystaniem infrastruktury i środków transportu przy zaangażowaniu niezbędnych kapitałów Elementami system transportu są: infrastruktura transportowa pojazdy system organizacyjny K. Jamroz A. Szymanek
SYSTEM TRANSPORTU DROGOWEGO W POLSCE ponad 19,5 mln pojazdów (w tym ponad 14,5 mln samochodów osobowych) sieć ć drogową o łącznej jdługości ś 380 tysięcy kilometrów i różnych standardach ponad 20 mln kierowców (osób uprawnionych do kierowania pojazdem) dzienny ruch 12,5 mln pojazdów, przewożących średnio ponad 22 mln osób (kierowców i pasażerów) i 3 mln ton ładunków kilka milionów pieszych i rowerzystów, w tym dość znaczna część nie mająca żadnych uprawnień i certyfikatów dotyczących poruszania się w ruchu drogowym, różny i niespójny system organizacyjny K. Jamroz A. Szymanek
Polska na tle UE Liczba ofiar śmiertelnych: y 5437 ofiar w roku 2008 (14 % UE)
Polska na tle UE Wskaźnik śmiertelności: 14,3 ofiar /100 tys. mk w roku 2008 y (UK 4,2)
8000 BAROMETR REALIZACJI PROGRAMU GAMBIT 2005 7000 +5400 6000 Liczb ba ofiar śmie ertelnych 5000 4000 3000 2000 1000 0
PROBLEMY BRD W POLSCE Podstawowymi problemami brd w Polsce są: infrastruktura drogowa niedostosowana do standardów bezpieczeństwa, słabo rozwinięty system zarządzania bezpieczeństwem, niska kultura bezpieczeństwa. Przyczyniają się do tego nieprawidłowości funkcjonowania poszczególnych elementów systemu transportu drogowego ujawniające j się w procesie ruchu drogowego takie jak: nieprawidłowe zachowania uczestników ruchu, awarie techniczne, złe warunki meteorologiczne lub przyrodnicze, akty wandalizmu lub terroryzmu K. Jamroz A. Szymanek
SYSTEM BEZPIECZEŃSTWA TRANSPORTU System bezpieczeństwa transportu (także drogowego) to rodzaj systemu definiowany przez trzy składowe: cel systemu racjonalizacja ryzyka w obszarach funkcjonowania transportu tak, aby dla zagrożeń w nich rozpoznanych zapewniać co najmniej tolerowalny poziom ryzyka; elementy systemu człowiek (operator, uczestnik ruchu itp.), elementy materialne (elementy środków transportu, elementy infrastruktury, elementy środowiska naturalnego, systemy ratownictwa itp.) i elementy niematerialne (prawo, normy, wytyczne, metody, strategie, procedury itp.); struktura systemu zbiór relacji między elementami systemu dla osiągania jego celu. K. Jamroz A. Szymanek
K. Jamroz A. Szymanek
SYSTEM ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTEM System zarządzania bezpieczeństwem transportu drogowego jest częścią systemu zarządzania organizacji (transportowej instytucji centralnej lub regionalnej, zarządu drogowego, przewoźnika), który obejmuje: struktury organizacji i odpowiedzialność zasady ypostępowania (metody, procedury) narzędzia i niezbędne zasoby potrzebne do opracowania, wdrażania, realizowania, monitorowania i utrzymywania zadeklarowanej przez organizację polityki bezpieczeństwa i jej celów. K. Jamroz A. Szymanek
CECHY SYSTEMU ZARZĄDZANIA BRD System zarządzania bezpieczeństwem w ruchu drogowym będzie skuteczny gdy spełni kryteria: wymusi nadzór, zaangażuje kierownictwo w sprawy bezpieczeństwa, zaangażuje uczestników ruchu drogowego, będzie elastyczny, będzie postrzegany jako coś pozytywnego. K. Jamroz A. Szymanek
METODY ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM W zarządzaniu bezpieczeństwem ruchu drogowego możemy obecnie wymienić następujące grupy metod: zarządzanie systemowe, zarządzanie zagrożeniami zarządzanie ryzykiem K. Jamroz A. Szymanek
SYSTEM TRANSPORTU DROGOWEGO W POLSCE Ryzyko jest to kombinacja prawdopodobieństwa aktywizacji zagrożenia w zdarzeniu niepożądanym i spowodowanych w związku z tym szkód; najczęściej jest to iloczyn poziomu prawdopodobieństwa aktywizacji zagrożenia w zdarzeniu niepożądanym i poziomu spowodowanych w związku ą z tym szkód. Ryzyko w ruchu drogowym jest to miara powagi zagrożenia. Zagrożenie jest to źródło zdarzenia niepożądanego. Zagrożenie w ruchu drogowym jest to możliwość wystąpienia straty (szkody) pod warunkiem, że nastąpią niekorzystne warunki, które doprowadzą ą do wypadku drogowego.. K. Jamroz A. Szymanek
Ryzyko w ruchu drogowym Ryzyko: Jesteś spóźniony, jedziesz z prędkością 30 km/h ponad limit Konsekwencje: Oszczędzasz czas., ale możesz zarobić mandat lub być uwikłany w wypadek drogowy
Bezpieczne drogi ratują życie Identyfikacja zagrożeń
ZARZĄDZANIE RYZYKIEM W TRANSPORCIE DROGOWYM Elementy zarządzania ryzykiem możemy spotkać jako narzędzie wspierające podejmowanie decyzji na różnych poziomach zarządzania w transporcie drogowym: zarządzanie infrastrukturą drogową: planowanie, projektowanie i eksploatacja tuneli drogowych, zarządzanie bezpieczeństwem infrastruktury drogowej, planowaniu sieci dróg, audyt bezpieczeństwa ruchu drogowego; zarządzanie ruchem drogowym: sieć drogowa, automatyzacja zarządzania ruchem; zarządzanie przewozami osób i towarów realizowanych za pomocą środków transportu drogowego: przewóz materiałów niebezpiecznych, ryzyko zawodowe w przedsiębiorstwach transportu t samochodowego, ryzyko w transporcie zbiorowym; proces jazdy realizowanym przez indywidualnego uczestnika ruchu drogowego: modele jazdy, kalkulatory ryzyka, mapy ryzyka. K. Jamroz A. Szymanek
Przewóz materiałów niebezpiecznych
Tunele
Sieć dróg
INTEGRACJA METOD ZARZADZANIA BRD Integracja metod zarządzania bezpieczeństwem: metoda zarządzania zagrożeniami metoda zarządzania ryzykiem Koncepcja ogólnej uniwersalnej metody, składającej się z pięciu etapów: analiza ryzyka / zagrożenia, ocena (wartościowanie) ryzyka / zagrożenia, reagowania na ryzyko / zagrożenia, monitorowanie ryzyka y / zagrożenia komunikowanie o ryzyku / zagrożeniu K. Jamroz A. Szymanek
ZARZĄDZANIE BEZPIECZEŃSTWEM NA DROGACH Metoda może być zastosowa: dla istniejącej drogi: zarządzania ryzykiem lub zarządzania zagrożeniami, ż i dla planowanej drogi: zarządzania ryzykiem lub zarządzania ą zagrożeniami z wykorzystaniem y audytu brd. Ze względu na rodzaj danych można dokonać podziału na metody: retrospektywne (bazujące na danych historycznych), prospektywne, bazujące na danych prognozowanych. K. Jamroz A. Szymanek
K. Jamroz A. Szymanek
SYSTEM TRANSPORTU DROGOWEGO W POLSCE Szczególną uwagę przy tworzeniu zintegrowanej metody zarządzania ryzykiem w transporcie drogowym należy poświęcić elementom wspólnym, podobnym lub wybranym aspektom przekrojowym przez kilka rodzajów transportu: przewozu materiałów niebezpiecznych łańcuchów przewozowych (pasażerskie i towarowe), transportu intermodalnego ważnych obiektów drogowych (tunele, mosty, węzły integracyjne, przejazdy kolejowe) floty pojazdów operatorów K. Jamroz A. Szymanek
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ