Wolni od wszelkich nałogów, wolni od agresji Podstawa do skonstruowania programu profilaktyki: ocena potrzeb i zasobów szkoły. I. Cele 1. Zwiększenie odporności na różnego rodzaju zagrożenia i tworzenie warunków hamujących rozwój różnorodnych trudności z obszaru zjawisk patologicznych. 2. Rozszerzenie działań interwencyjnych wobec uczniów będących sprawcami przemocy rówieśniczej. 3. Kreowanie zdrowia i jakości życia poprzez wspomaganie prawidłowego rozwoju fizycznego i psychospołecznego ucznia. 4. Zapobieganie uzależnieniom poprzez uświadamianie uczniom i rodzicom zagrożeń związanych z inicjacją spożywania alkoholu, palenia papierosów, próbowania dopalaczy, narkotyków, zastępczych substancji psychoaktywnych. 5. Eliminowanie niepowodzeń szkolnych oraz ich ujemnych konsekwencji. II. Określenie zadań szkolnego programu profilaktyki 1. Przeciwdziałanie agresji i przemocy rówieśniczej, w tym cyberprzemocy. 2. Wyposażenie uczniów w wiedzę i umiejętności niezbędne do radzenia sobie w sytuacjach trudnych, konfliktowych oraz unikania zachowań ryzykownych. 3. Zapobieganie zachowaniom niesprzyjającym zdrowiu fizycznemu, psychicznemu poprzez promowanie zdrowego stylu życia w tym zdrowego odżywiania i aktywności fizycznej. 1
4. Uświadamianie problemów związanych ze szkodliwością używek (alkoholu, nikotyny, dopalaczy, narkotyków, psychoaktywnych substancji zastępczych). a) ukazywanie konsekwencji uzależnień/zagrożenia. b) wskazywanie możliwości unikania zagrożeń i sposobów radzenia sobie z nimi. c) kształtowanie właściwych cech i postaw potrzebnych w walce z nałogami. 5. Wzajemne poznanie się, integracja nabywanie umiejętności komunikacji, zyskiwanie poczucia zaufania w grupie, nabywanie umiejętności interpersonalnych sprzyjających współpracy, współdziałaniu, mówieniu nie w sytuacjach namawiania do podejmowania zachowań ryzykownych, kształtowanie umiejętności radzenia sobie ze stresem, jako skuteczna pomoc w obronie przed nałogami i agresją oraz utrzymaniu równowagi psychicznej. 6. Propagowanie zdrowego stylu życia, wolnego od nałogów i agresji, jako dobrego sposobu obrony przed uzależnieniami. 7. Psychoprofilaktyka problemów emocjonalnych: a) lęki szkolne, b) negatywizm szkolny, c) nuda szkolna. 8. Pokazywanie alternatywnych sposobów spędzania wolnego czasu. 9. Ustawiczne działania mające na celu tworzenie sprzyjającej atmosfery, w tym reagowanie na wszelkie agresywne i niewłaściwe zachowania. 10. Uświadamianie skutków podejmowania zachowań ryzykownych z obszaru przemocy i uzależnień. 2
11. Podnoszenie wrażliwości i odpowiedzialności w zakresie agresji, przemocy, uzależnień. 12. Podnoszenie kompetencji dyrektora szkoły, nauczycieli, pracowników administracji i obsługi w zakresie zapobiegania i interweniowania w sytuacji zagrożenia. 13. Upowszechnianie narzędzi i metod ochrony i bezpieczeństwa uczniów w szkole, stałe podnoszenie poziomu bezpieczeństwa uczniów (coroczna ewaluacja). 14. Dbałość o dyscyplinę oraz poszanowanie wspólnej własności szkoły. 15. Upowszechnianie programów edukacyjnych z zakresu zdrowego żywienia oraz aktywności fizycznej. 16. Udostępnianie i rozpowszechnianie wśród rodziców i uczniów informacji o punktach konsultacyjnych, instytucjach i liniach pomocowych (zgłaszanie cyberprzemocy, w przypadku problemów związanych z przemocą, uzależnieniami). III. Sposoby realizacji 1. Zajęcia szkolne w ramach oddziaływań wychowawczych. a) Zajęcia edukacyjne, warsztatowe, pogadanki wychowawców z uczniami w klasach I VI. Oraz realizacja zadań programów profilaktycznych pedagoga szkolnego. b) Analiza sytuacji zagrożeń z obszaru przemocy, agresji, alkoholizmu, narkomanii, Internetu. c) Ustawiczne działania mające na celu tworzenie sprzyjającej atmosfery, w tym reagowanie na wszelkie agresywne postawy i niewłaściwe zachowania. 3
d) Przeprowadzanie zajęć o charakterze integracyjnym, umacniających więzi rówieśnicze oraz utrwalające stosowanie zasad i norm życia w grupie klasowej. e) Ćwiczenia wpływające na poprawę procesu komunikowania się i kształtujące postawy rozumienia potrzeb i uczuć innych ludzi. f) Pogadanki, ćwiczenia aktywne, pomagające w budowaniu atmosfery bezpieczeństwa, zaufania i współpracy w klasie. g) Spotkania z przedstawicielami Policji, sądu w celu informowania uczniów i przekazywania im wiedzy na temat skutków prawnych, społecznych zachowań ryzykownych (próby sięgania po alkohol, narkotyki, stosowanie przemocy rówieśniczej). 2. Udział w zajęciach, będących wynikiem systematycznej współpracy z profesjonalnymi instytucjami, zmierzających w kierunku profilaktyki uzależnień (alkohol, nikotyna, dopalacze, leki, narkotyki, substancje zstępcze o działaniu odurzającym). a) Spotkania z przedstawicielami Policji, sanepidu, ośrodków terapii uzależnień dla: - rodziców - uczniów - nauczycieli b) Współpraca z Poradnią Psychologiczno Pedagogiczną i innymi specjalistycznymi instytucjami w kwestii pomocy uczniom podejmującym zachowania ryzykowne, lub stosujących agresję, będących zagrożeniem bezpieczeństwa dla społeczności uczniowskiej. 4
c) Indywidualne i grupowe spotkania z pedagogiem szkolnym w celu rozwiązywania bieżących problemów: - rozpoznawanie, diagnozowanie (coroczne ankiety diagnozujące niepożądane zjawiska społeczne wśród społeczności uczniowskiej, w tym zjawiska przemocy oraz stosowania substancji uzależniających) oraz kwalifikacja uczniów do odpowiedniej formy pomocy, którzy maja za sobą udział w zachowaniach ryzykownych i wciąż je podejmują. - integracja zespołów klasowych (kl. I) d) Wzmacnianie i rozszerzanie interdyscyplinarnego systemu działań wychowawczych i pomocowych (świetlica środowiskowa, OPS, organizacje charytatywne). e) Spotkania z przedstawicielami służby zdrowia, np. dietetyków w celu promocji zdrowego stylu życia. f) Upowszechnianie informacji wśród rodziców i uczniów o punktach konsultacyjnych i liniach pomocowych dotyczących przemocy, uzaleznień i cyberprzemocy (zgłaszanie przypadków niebezpiecznych zdarzeń w internecie) g) Podejmowanie działań ograniczających spożywanie pokarmópw i napojów o zwiększonej zawartości cukru, barwników i konserwantów, na rzecz zdrowego żywienia i konsumpcji wody w celu poprawy zdrowia uczniów. h) Podejmowanie działań w celu zwiększenia zaangażowania uczniów w zajęcia wychowania fizycznego i aktywności fizycznej. i) Podnoszenie kompetencji nauczycieli, wychowawców i innych pracowników szkoły w zakresie edukacji zdrowotnej oraz 5
przeciwdziałania stosowaniu wśród uczniów substancji uzależniających (szkolenia, spotkania ze specjalistami). 3. Udział uczniów w imprezach klasowych i szkolnych bez przemocy i używek jako sposób realizacji zadań programu profilaktyki a) Udział uczniów w spektaklach i małych formach teatralnych promujących życie bez uzależnień i przemocy. b) Organizacja i udział w szkolnych imprezach sportowych promujących zdrowy styl życia (zgodnie z harmonogramem imprez szkolnych). c) Organizacja i udział w imprezach klasowych, wskazanie możliwości dobrej zabawy (np. dyskoteki, ognisko, spotkania okolicznościowe Dzień Chłopca, spotkanie opłatkowe, Dzień Kobiet i inne). d) Budowanie i podtrzymywanie tradycji klasowych i szkolnych. e) Budowanie więzi ze szkołą i środowiskiem uczestniczenie w imprezach środowiskowych, akcjach charytatywnych i ekologicznych. 4. Alternatywne strategie w pracy szkoły stwarzające możliwości podejmowania przez dzieci działań dających zadowolenie i służących zaspokojeniu potrzeb ważnych dla danego etapu rozwojowego oraz umożliwiających podejmowanie nowej, społecznie akceptowanej i sprzyjającej rozwojowi aktywności. a) Udział w zajęciach pozalekcyjnych: - SKS - Koła zainteresowań b) Udział w zajęciach organizowanych na świetlicy szkolnej, c) Udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych, d) Korzystanie z ofert biblioteki szkolnej, 6
e) Oferta Uczniowskiego Klubu Sportowego DELFIN, f) Turystyka wycieczki, zielone szkoły, itp., g) Organizacje wyjazdów do kina i teatru. 5. Zajęcia edukacyjne z zastosowaniem metod aktywizujących, ciekawych środków dydaktycznych, różnorodnych form pracy z uczniem jako sposób zapobiegania nudzie szkolnej. a) Realizacja ścieżek edukacyjnych. 6. Współpraca z rodzicami. a) Organizowanie spotkań ze specjalistami. b) Wyznaczenie dni konsultacji rodziców z nauczycielami c) Kontakty rodziców z nauczycielami wynikające z bieżących potrzeb - spotkania indywidualne, - kontakty telefoniczne. d) Systematyczna współpraca nauczycieli z dyrektorem szkoły, mająca na celu: e) Eliminowanie potencjalnych zagrożeń na wypadek niepokojących sygnałów czy informacji. f) Wspólne planowanie zadań wynikających z diagnozy i obserwacji środowiska szkolnego. g) Wspólne planowanie zadań zapobiegawczych, rozbudzających i rozwijających różnorodne zainteresowania uczniów. 7
IV. Realizatorzy szkolnego programu profilaktyki 1. Nauczyciele: a) Wychowawcy klas z nauczycielami uczącymi w danej klasie, biorąc pod uwagę dotychczasowe działania, opracowują i realizują plan działań wychowawczych z uwzględnieniem SPP. 2. Specjaliści w dziedzinach profilaktyki wspomagający pracę wychowawców i nauczycieli a) Policjant b) Pielęgniarka szkolna c) Pedagog szkolny d) Dietetyk e) Psycholog f) Specjaliści z Ośrodka Terapii i Uzależnień g) Kuratorzy sądowi, sędzia wydziału rodzinnego 3. Dyrektor szkoły a) jako koordynator i organizator zajęć ze specjalistami, b) jako organizator warsztatów, spektakli profilaktycznych, c) jako organizator masowych imprez środowiskowych festyn szkolny. V. Odbiorcy szkolnego programu profilaktyki 1. Uczniowie. 2. Rodzice biorą udział w: a) spotkaniach z przedstawicielami instytucji pomocowych, 8
b) spotkaniach z wychowawcą klasy i innymi nauczycielami, c) spotkaniach z zaproszonymi specjalistami, 3. Nauczyciele, w razie potrzeby, biorą udział w kursach, szkoleniach, konferencjach naukowych, warsztatach prowadzonych przez specjalistów. VI. Ewaluacja 1. Szkolny Program Profilaktyki podlega corocznej ewaluacji. 2. Ewaluację przeprowadza się pod koniec roku szkolnego, w oparciu o wnioski zgromadzone na podstawie: a) obserwacji, b) monitoringu i diagnozowania, c) ankietowania, d) rozmów. 3. Zmian w programie profilaktyki dokonuje rada pedagogiczna z uwzględnieniem opinii rady rodziców. 9