Halina Janczo Dorota Stróżycka Beata Ziętek Autorski program edukacji europejskiej w kształceniu zintegrowanym,,europa potrzebuje Polski. Polska potrzebuje Europy. Jan Paweł II,,Do życia przygotowuje się przez życie.,,nie odrywajcie dzieci od ich korzeni Celestyn Freinet Autorski program edukacji europejskiej opracowany został przez nauczycieli kształcenia zintegrowanego uczestniczących w warsztatach metodycznych,, Edukacja europejska w nauczaniu zintegrowanym zorganizowanych przez Wojewódzki Ośrodek Metodyczny w Katowicach. Inspiracją do napisania programu były również warsztaty metodyczne,, Z Unią Europejską na TY czyli z piosenką dookoła Europy, które odbyły się w Szkole Podstawowej Nr 1 w Czeladzi. Program przeznaczony jest dla uczniów klas I- III do realizacji : w czasie dodatkowych zajęć pozalekcyjnych; podczas zajęć dydaktycznych; w czasie imprez okolicznościowych; zgodnie z inwencją nauczyciela i pomysłami uczniów. Edukacja europejska znalazła swoje znaczące miejsce w procesie oddziaływania pedagogicznego w zreformowanej szkole. Prawne uregulowania MEN w odniesieniu do nauczania i wychowania w zakresie problematyki europejskiej zostały wprowadzone do trzech etapów zreformowanej szkoły. Podstawa programowa dla pierwszego etapu kształcenia uwzględnia tematykę europejską, którą odnajdujemy w podstawowych celach i treściach nauczania zintegrowanego. Dzieci w młodszym wieku szkolnym poznają środowisko lokalne, region, kraj. Pojęcia takie jak Unia Europejska, Europa, kontynent, są dla nich wręcz abstrakcyjne. Mamy nadzieję, że program który opracowałyśmy ułatwi uczniom zdobywanie kompleksowej wiedzy o Europie, i zachęci do uczenia się języków obcych. 1
CELE EDUKACYJNE Opracowany program realizuje następujące cele: Cele główne Określenie miejsca i roli Polski i Polaków w Europie. Kształtowanie świadomości europejskiej. Rozwijanie zainteresowań i wzbudzanie motywacji do doskonalenia się. Kształtowanie postaw zainteresowania otaczającym światem poprze korzystanie z mediów, z uwzględnieniem elementów edukacji ekologicznej i kulturalnej. Cele szczegółowe Poznawanie nowych wiadomości o swoim regionie, kraju, Europie. Kształtowanie poczucia tożsamości regionalnej, narodowej, europejskiej. Zapoznanie z sylwetkami sławnych Polaków i poznanie ich wkładu w rozwój dziedzictwa kulturowego Europy. Poznanie sylwetek sławnych Europejczyków. Pogłębianie wiedzy o krajach Europejskich. Poznanie genezy i idei integracji europejskiej. Zachęcenie do pokonywania barier językowych. Kształtowanie postaw tolerancji i szacunku do,, inności, oraz umiejętności przeciwstawiania się aktom przemocy, terroru i dyskryminacji. Stymulowanie kreatywności uczniów, ich intelektualnej ciekawości oraz umiejętności rozwiązywania problemów. METODY Aktywność dziecka odgrywa najważniejszą rolę w procesie poznawania świata.sprzyjają jej trafnie wybrane metody i techniki pracy. Spośród wielu najskuteczniejsze wydają się metody twórczego rozwiązywania problemów, efektywnego współdziałania w grupie, samodzielnego poszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł. Oto wybrane propozycje aktywnych metod i technik kształcenia do stosowania na zajęciach edukacji europejskiej. Burza mózgów metoda ta pozwala na uzyskanie w krótkim czasie dużej liczby różnych pomysłów i rozwiązań danego problemu. Rozwija twórcze myślenie. Graffiti technika sprzyjająca twórczemu myśleniu i pozwalająca dzielić się swoimi pomysłami. Mogą to być zabawy w niedokończone zdania np.: Gdybym pojechał na wycieczkę do Włoch, to..., Gdyby do mojej miejscowości przyjechała wycieczka z Francji, to... Mapa mentalna ( pojęciowa) to opracowanie pojęć za pomocą rysunków, symboli, obrazków, krótkich tekstów (pismo drukowane). Metoda sprawdza się podczas realizacji niemal każdego tematu. Słoneczko ( promyczkowe uszeregowanie) technika służąca do określania cech, definiowania pojęć, hierarchizacji. Uczniowie wypisują na kartkach swoje propozycje, a następnie układają je w promyczki wokół hasła przewodniego. Kiermasz ofert metoda pozwalająca na twórcze rozwiązywanie problemów, kształcenie umiejętności prezentacji, przekonywania do własnego pomysłu i precyzyjnego wyrażania myśli, np. Jak zorganizować Dzień Europejski w naszej klasie? 2
Ćwierćland jedna z zabaw integracyjnych, gdzie uczestnicy pracują w grupach realizując określone zadania, np. prezentują wylosowany przez siebie kraj europejski. Pomoce dydaktyczne - czasopismo,, Mały Artysta nr 3/2004 - płyta CD,, Unia jest jak rodzina - czasopismo,, ATLAS ŚWIATA W ZASIĘGU RĘKI wyd. De Agostini Polska sp. z o.o. - paszport,, Mały Europejczyk - mapa Polski, Europy - teksty legend i podań - życiorysy wybitnych postaci, - wywiady ze sławnymi ludźmi, Inne formy pracy - piosenki, pląsy, zabawy tematyczne związane z krajami UE, - wycieczki, - konkursy. Literatura : 1. Barankiewicz Z., Mosiński B., Waluch K.,,Gry i zabawy w edukacji europejskiej Płock 2003 2. Bieda H.,,15 lekcji o Europie Wokół nas 3. Fechner-Sędzińska, D. Główczewska,,111 zabaw w edukacji europejskiej Aker 4. Fechner-Sędzińska I, Główczewska D, Nehring A.,,Poznajemy kraje Unii Europejskiej Aker 2003 5. Fesnak M.,,Przyjaciele z Europy część1, 2, 3 Polskie Wydawnictwo Edukacyjne 6.,,Unia bez tajemnic- wczoraj, dziś, jutro Pełnomocnik Rządu ds. Informacji Europejskiej 2003 7. Bloch S., Tabor J.,, Europejska podróż Krzysia Nowik 2003 8. Kuczewski M., Zawiślański S.,, 50 pytań o UE Warszawa 2003 9. Krzyżewska J.,,Aktywizujące metody i techniki w edukacji wczesnoszkolnej Suwałki 1998 10. Czachór Z.,,VADEMECUM EUROPA OD A DO Z 11. www.ukie.gov.pl 12. www.perspektywy.pl (serwis europejski) 13. www.ue.sarr.com.pl 3
Dział tematyczny Zakres treści Formy realizacji Oczekiwane efekty pracy ucznia ( cele operacyjne ) Moja mała ojczyzna Kto tworzy moją rodzinę? Wykonanie albumu rodzinnego/ zna strukturę rodziny i drzewa genealogicznego rodziny swoje miejsce w niej Zabawy tematyczne wykona album lub drzewo genealogiczne Drama Moje miasto i region - piękno okolicy - tradycje kulturowe - legendy - zabytkowe budowle Praca z mapą Polski Wycieczka po okolicy Poznawanie legend związanych z miastem i regionem Tradycje regionalne Spotkania z ciekawymi ludźmi Wykonywanie prac plastycznych związanych z tematem Wykonanie albumu o swoim mieście potrafi wskazać na mapie Polski swoją miejscowość potrafi opowiedzieć legendę związaną z regionem w którym mieszka wykona album o swojej miejscowości Jesteśmy Polakami Symbole narodowe Historia naszej ojczyzny - podania i legendy o powstaniu państwa Polskiego - stolice Polski - sławni Polacy Nauka hymnu państwowego Flaga i godło Polski kolorowanie, wyszukiwanie wśród innych, układanie z puzzli Czytanie legend i podań związanych z genezą państwa polskiego Zapoznanie z historią stolicy i poznanie dawnych stolic Polski Poznanie sylwetek sławnych Polaków umie zaśpiewać polski hymn i zna symbole narodowe potrafi opowiedzieć legendę lub podanie związane z powstaniem państwa polskiego potrafi wskazać na mapie Polski Warszawę i dawne stolice zna najważniejsze fakty z życia sławnych Polaków docenia zasługi wielkich Polaków dla rozwoju nauki i kultury światowej 4
Dział tematyczny Zakres treści Formy realizacji Oczekiwane efekty pracy ucznia ( cele operacyjne ) Mieszkamy w Europie Legenda o powstaniu Europy Położenie Europy w świecie Znani Europejczycy Miejsce Polski w Europie poznanie legendy o powstaniu Europy praca z mapą świata i z mapą Europy gromadzenie i przedstawianie informacji dotyczących naszych najbliższych sąsiadów poznanie życia i twórczości znanych Europejczyków udział w konkursach zna legendę o powstaniu Europy potrafi wskazać na mapie swoje miasto, kraj i wybrane kraje europejskie wymienia i wskazuje na mapie kraje sąsiadujące a Polską zna symbole narodowe i stolice wybranych państw sąsiadujących z Polską potrafi wymienić słynnych Europejczyków i ich zasługi Unia Europejska Geneza powstania UE Symbole UE Kraje członkowskie poznanie wiersza,,unia jest jak rodzina po co powstała UE? wykonanie lub kolorowanie flagi UE nauka hymnu UE,,podróż po wybranych krajach unii - uzupełnianie projektu paszportu praca z mapą wskazywanie państw członkowskich zapoznanie z symbolami narodowymi wybranych państw UE prezentacja wybranych państw unijnych dostrzega znaczenie współpracy europejskiej zna symbole UE potrafi wykonać flagę UE potrafi zaśpiewać,, Odę do radości wie jakie informacje zawiera paszport wskazuje na mapie wybrane kraje i ich stolice potrafi wymienić charakterystyczne elementy kojarzące się z danym krajem UE potrafi (w grupie) zaprezentować dane państwo umie rozróżniać walutę euro bierze udział w konkursach o tematyce europejskiej zdobywa sprawność,,małego Europejczyka 5
SPOSOBY EWALUACJI Osiągnięcia uczniów można zbadać różnymi metodami: - wypowiedzi ustne na bieżących zajęciach ; - praca w grupie; - prezentacje; - quizy, konkursy; - prace plastyczne. 6