Redakcja naukowa Elżbieta Kryńska Kapitał ludzki w małych i średnich przedsiębiorstwach - przystosowania do technologii informatycznych Wyniki badań empirycznych STUDIA I MATERIAŁY Tom II Warszawa 2007
WPROWADZENIE. Rozdział I Ewelina Szczepanik, Łukasz Arendt INWESTYCJE W KAPITAŁ LUDZKI W STRATEGII ROZWOJU PRZEDSIĘBIORSTWA 12 1. Personel a strategia rozwoju organizacji 13 1.1. Strategia organizacji - pojęcia i terminy 13 1.2. Kapitał ludzki w organizacji 17 1.3. Miejsce personelu w strategii rozwoju firmy 22 1.4. Strategiczne zarządzanie zasobami ludzkimi 25 2. Rozwój kompetencji 34 2.1. Potrzeba doskonalenia kompetencji 34 2.2. Elementy procesu szkoleniowego 36 3. Kształtowanie karier zawodowych 49 3.1. Istota i typy kariery zawodowej 49 3.2. Planowanie rozwoju pracownika 52 4. Podsumowanie 56 Rozdział II Małgorzata Matusiak ZARZĄDZANIE ZASOBAMI LUDZKIMI W MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTWACH 59 1. Wprowadzenie 59 2. Rekrutacja i zwolnienia w MSP 63 2.1. Rekrutacja w MSP w opiniach pracodawców 65 2.2. Rekrutacja w MSP w opiniach pracowników 76 2.3. Zwolnienia w MSP w opiniach pracodawców 80 2.4. Zwolnienia w MSP w opiniach pracowników 83 2.5. Podsumowanie 83 3. Motywowanie pracowników w MSP 85 3.1. Motywowanie w MSP w opiniach pracodawców 87 3.2. Motywowanie w MSP w opiniach pracowników 88 3.3. Podsumowanie 89 4. Ocena pracowników w MSP 90 4.1. Ocena pracowników w MSP w opiniach pracodawców 90 4.2. Ocena pracowników w MSP w opiniach pracowników 94 4.3. Podsumowanie 96 5. Rozwój pracowników w MSP 97 5.1. Rozwój pracowników MSP w opiniach pracowników 98 5.2. Podsumowanie 102 6. Wnioski i rekomendacje 103 Rozdział III Iwona Poliwczak WIEDZA I UMIEJĘTNOŚCI W MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTWACH... 109 1. Wprowadzenie 109 2. Jakość kapitału ludzkiego w MSP w ocenie pracodawców 111
2.1. Ocena przygotowania kandydatów do pracy 111 2.2. Ocena potencjału kwalifikacyjnego nowo przyjętych pracowników 112 2.3. Ocena potencjału kwalifikacyjnego pracujących w MSP 119 2.3. Ocena potrzeb edukacyjnych pracowników MSP 127 2.4. Ocena potrzeb podnoszenia przez pracowników MSP kwalifikacji w zakresie obsługi komputera i Internetu 131 2.5. Ocena potencjalnych źródeł finansowania szkoleń związanych z podnoszeniem kwalifikacji w zakresie obsługi komputera i Internetu 137 3. Samoocena przygotowania do wykonywania pracy zawodowej pracowników MSP 141 3.1. Ocena ogólna 141 3.2. Samoocena przygotowania zawodowego pracowników w zakresie obsługi komputera 143 3.3. Samoocena przygotowania zawodowego pracowników w zakresie obsługi Internetu 146 3.4. Samoocena przygotowania zawodowego pracowników w zakresie obsługi stanowiska pracy 149 4. Wnioski końcowe i rekomendacje 152 Rozdział IV Elżbieta Kryńska, Jolanta Lisek-Michalska SYTUACJA GRUP DEFAWORYZOWANYCH W MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTWACH 159 1. Wprowadzenie 159 2. Badanie pracodawców 160 2.1. Cechy cenione u pracowników 160 2.2. Atuty i ograniczenia starszych pracowników 165 2.3. Atuty i ograniczenia kobiet na rynku pracy 169 2.4. Podnoszenie i nabywanie nowych kwalifikacji zawodowych przez starszych pracowników 173 3. Badanie pracowników ; 175 3.1. Cechy cenione u pracowników ; 175 3.2. Atuty i ograniczenia starszych pracowników 179 3.3. Poczucie i przejawy dyskryminacji starszych pracowników 185 3.4. Podnoszenie i nabywanie nowych kwalifikacji przez starszych pracowników 187 3.5. Pożądane cechy przełożonego. Wiek przełożonych 191 3.6. Pozycja kobiet w miejscu pracy w porównaniu z pozycją mężczyzn. Atuty i ograniczenia kobiet na rynku pracy 192 4. Podsumowanie 194 Rozdział V Maria Szymczak, Paweł Daniłowicz UMIEJĘTNOŚCI PRACOWNIKÓW I PRACODAWCÓW MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW W ZAKRESIE OBSŁUGI KOMPUTERA I INTERNETU 198 1. Wprowadzenie 198 2. Charakterystyka testu kompetencji technologii informatycznych 199 2.1. Edytor tekstu Word 199 2.2. Arkusz kalkulacyjny Excel 201 2.3. Narzędzie do prezentacji danych PowerPoint 201. 2.4. Internet : 202 2.5. Poczta elektroniczna 203 2.6. System operacyjny Windows 204
2.7. Umiejętności informatyczne - łącznie we wszystkich obszarach tematycznych 204 3. Umiejętności informatyczne pracodawców 206 3.1. Charakterystyka firmy a umiejętności informatyczne pracodawców 206 3.2. Charakterystyka pracy pracodawców a ich umiejętności informatyczne 211 3.3. Charakterystyka pracodawców a ich umiejętności informatyczne 214 4. Umiejętności informatyczne pracowników 218 4.1. Charakterystyka firmy a umiejętności informatyczne pracowników 218 4.2. Charakterystyka pracy a umiejętności informatyczne 221 4.3. Charakterystyka pracowników a ich umiejętności informatyczne 225 5. Porównanie umiejętności informatycznych: pracodawcy - pracownicy 230 6. Zakończenie 231 Rozdział VI Łukasz Arendt KAPITAŁ LUDZKI WOBEC TECHNOLOGII INFORMACYJNYCH I TELEKOMUNIKACYJNYCH W MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTWACH 233 1. Wprowadzenie 233 2. ICT w małych i średnich przedsiębiorstwach - zachowania i opinie pracodawców 234 2.1. Infrastruktura i inwestycje w ICT w małych i średnich przedsiębiorstwach 234 2.2. Obszary zastosowania ICT w sektorze MSP 243 2.3. Przedsiębiorstwa nie używające komputerów lub Internetu 253 2.4. Pracodawca - użytkownik komputera i Internetu 256 3. ICT w małych i średnich przedsiębiorstwach - zachowania i opinie pracowników 266 3.1. Infrastruktura i inwestycje w ICT w przedsiębiorstwach 266 3.2. Kwalifikacje ICT i skłonność do ich podnoszenia w oczach pracowników 269 3.3. Pracownik - użytkownik komputera i Internetu 275 4. Bariery wykorzystania ICT w MSP 287 5. Synteza i wnioski 293 Rozdział VII Jolanta Lisek-Michalska, Paweł Daniłowicz POLITYKA SZKOLENIOWA I SZKOLENIA W MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTWACH 302 1. Wprowadzenie 302 2. Szkolenia - pracodawcy 303 2.1. Plany szkolenia pracowników 304 2.2. Wydzielony fundusz szkoleniowy 305 2.3. Źródła informacji na temat szkoleń 305 2.4. Szkolenia w 2005 roku 306 2.5. Cele szkolenia i procedury szkoleniowe 309 2.6. Szkolenia w 2006 roku 309 2.7. Szkolenia planowane 314 2.8. Udział pracodawców w szkoleniach 317 2.9. Szkolenie starszych pracowników 320 3. Szkolenia - pracownicy 321 3.1. Charakterystyka szkoleń 322 3.2. Udział w szkoleniach 330 3.3. Ocena szkoleń - pracownicy 331
4. Szkolenia. Pracodawcy - pracownicy 336 5. Rekomendacje 337 Rozdział VIII Iwona Kukulak-Dolata RZECZYWISTOŚĆ KSZTAŁCENIA USTAWICZNEGO W OPINIACH INSTYTUCJI RYNKU PRACY 340 1. Wprowadzenie 340 2. Rola urzędów pracy i instytucji edukacyjnych w kształceniu ustawicznym 341 3. Oferty szkoleniowe instytucji rynku pracy 342 3.1. Obszary tematyczne szkoleń 343 3.2. Finansowanie szkoleń 344 3.3. Formy kształcenia 345 4. Umiejętności a kształcenie ustawiczne - wybrane aspekty 348 4.1. Przyczyny i skłonność do mobilności zawodowej i edukacyjnej zasobów pracy 348 4.2. Bariery mobilności edukacyjnej zasobów pracy po 40. roku życia 350 4.3. Zalecane formy i metody edukacji ustawicznej osób po 40. roku życia 351 4.4. Ocena umiejętności informatycznych zasobów pracy 354 4.5. Wyrównywanie szans zawodowych zasobów pracy poprzez system szkoleń 356 4.6. Ocena kompetencji zasobów pracy 359 5. Podsumowanie 367 Rozdział IX Krzysztof B. Matusiak OTOCZENIE FUNKCJONOWANIA MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW...370 1. Wpływ otoczenia na rozwój przedsiębiorstwa 370 2. Poziom konkurencyjności badanych firm 373 3. Kierunki budowy przewag konkurencyjnych 374 4. Wsparcie z funduszy europejskich 378 5. Podsumowanie 385 Rozdział X Łukasz Arendt ZAKOŃCZENIE - SYNTETYCZNE MIERNIKI INNOWACYNOŚCI MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW 388 ZAŁĄCZNIK Tomasz Kacprzak CHARAKTERYSTYKA PRZEDSIĘBIORSTW I RESPONDENTÓW - PRACOWNIKÓW I PRACODAWCÓW MSP 402 1. Charakterystyka respondenta 402 1.1. Pracodawcy 402 1.2. Pracownicy 406 2. Charakterystyka firm 412 3. Podsumowanie 418 LITERATURA CYTOWANA I INNE ŹRÓDŁA 426