PROJEKT WIRTUALNY KAMPUS UMCS www.kampus.umcs.lublin.pl Stan na: wrzesień 2007 r. Data uruchomienia projektu: październik 2004 r. Osoby odpowiedzialne z ramienia UCZNiKO za projekt: dr Andrzej Wodecki dr Magdalena Jasińska Małgorzata Grad-Grudzińska
SPIS TREŚCI Motywacja projektu... 3 Aktorzy... 3 Polityka projektu... 3 Realizacja... 4 Stan obecny projektu... 4 Doświadczenia i obserwacje... 5 Strategia rozwoju... 6 Wnioski końcowe... 7 Załącznik 1... 8 Wirtualny Kampus UMCS w liczbach... 8 Załącznik 2. Liczba użytkowników Wirtualnego Kampusa UMCS... 9 Załącznik 3...10 Przeszkoleni pracownicy UMCS....10 Załącznik 4...11 Wyniki ankiety przeszkoleniowej...11 Załącznik 5...13 Wyniki ankiety ewaluacyjnej po szkoleniu....13 2
Motywacja projektu Głównym celem naszego projektu jest rozwój kultury wykorzystania technik IT we wspomaganiu tradycyjnego nauczania na UMCS. Przy okazji przytoczonego celu nadrzędnego, pojawiło się wiele pobocznych: podniesienie świadomości studentów i nauczycieli akademickich w zakresie wykorzystania technologii informacyjnych; pomiar kompetencji w zakresie technologii informacyjnych wśród pracowników naukowych UMCS; stworzenie systemu szkoleń na miarę dla pracowników naukowych UMCS, uwzględniających kompetencje wstępne uczestników i podnoszący ich kwalifikacje; wdrożenie nieformalnego systemu e-learning na UMCS. Aktorzy Zespół UCZNiKO UMCS/PUW dysponujący doświadczeniem w zakresie tworzenia kursów on-line: technologia, metodyka, organizacja nauki. Pracownicy UMCS, których na podstawie przeprowadzanych ankiet 1 podzieliliśmy na: doświadczonych: wykorzystujących IT w praktyce dydaktycznej i wykazujących wysoką motywację do wymiany doświadczeń i pozyskania nowych umiejętności; początkujących: bez doświadczenia w zakresie wykorzystania technik informacyjnych, ale charakteryzujący się dużym zainteresowaniem, ich motywacja to również chęć nabycia nowych umiejętności; początkujących: bez świadomości potrzeby wprowadzenia elementów IT do codziennej praktyki zawodowej. Studenci UMCS liczący głównie na intensyfikację komunikacji z wykładowcami, a także z innymi studentami (czynnik towarzyski). Polityka projektu Dysponując tak określonym kontekstem dla naszych działań, określając cel projektu, musieliśmy pamiętać, że działamy w wysoce sformalizowanym środowisku, z konkretną strukturą, procedurami i strategią. Stawiamy jednak na nieformalną interakcję z wykładowcami, co ma na celu zminimalizowanie barier i zachęcanie pracowników UMCS do wykorzystywania technologii. Jednocześnie uczymy, jak i w jakim celu używać technologii, sugerując gotowe rozwiązania 1 Por. załącznik nr 4. 3
i doradztwo. Uświadamiamy jak wielki potencjał drzemie w Internecie i jak z tego potencjału czerpać. Nasze działania mają na celu zmotywowanie pracowników UMCS do tworzenia wewnętrznych wspólnot uczących się online, a w szerszej perspektywie, do niesformalizowanej interakcji na linii: nauczyciel student. Realizacja Realizacja projektu Wirtualny Kampus rozpoczęła się jesienią 2004 r. od poszukiwań optymalnego rozwiązania technologicznego. Ostatecznie wybrano platformę zdalnego nauczania - Moodle. Platforma ta została dostosowana do potrzeb projektu, spersonalizowana wizualnie i funkcjonalnie. Kolejnym krokiem w realizacji projektu było opracowanie systemu szkoleń dla nauczycieli akademickich UMCS uwzględniających: ogólną wiedzę na temat wykorzystania technologii informacyjnych w pracy dydaktycznej nauczyciela akademickiego; podstawy obsługi platformy; elementy metodyki zdalnego nauczania oraz podstawy komunikacji internetowej. Po szkoleniu każdy jego uczestnik jest niezależnym użytkownikiem platformy, znającym jej funkcje, możliwości oraz umiejącym je odpowiednio wykorzystać we własnej pracy dydaktycznej. Pierwsze szkolenie odbyło się w grudniu 2004 r. Uczestniczyło w nim 15 osób reprezentantów różnych wydziałów naszej uczelni. Kolejne szkolenia organizowane są już dla pracowników tych samych wydziałów, instytutów bądź zakładów. W ten sposób idea Wirtualnego Kampusu na większą skalę rozprzestrzenia się w różnych środowiskach akademickich. Od początku roku akademickiego 2005/2006 została wprowadzona nowa strategia rozwoju projektu Wirtualny Kampus, której głównymi założeniami są: tworzenie kampusów wydziałowych w ramach głównego Kampusu Wirtualnego UMCS; dotarcie do jak największej liczby nauczycieli akademickich z poszczególnych wydziałów; dostosowanie szkoleń do potrzeb i możliwości nauczycieli akademickich; badanie wykorzystania różnych funkcji platformy w pracy dydaktycznej nauczycieli akademickich UMCS. Stan obecny projektu Obecnie (stan na: wrzesień 2007) w ramach Wirtualnego Kampusu UMCS działa 7 kampusów wydziałowych: 4
Wirtualny Kampus Wydziału Ekonomicznego (WK WE), Wirtualny Kampus Instytutu Psychologii (WK IP), Wirtualny Kampus Zakładu Lingwistyki Stosowanej (WK ZLS) Wirtualny Kampus Instytutu Nauk o Ziemi (WK INoZ), Wirtualny Kampus Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej (WK IBIN) Wirtualny Kampus Instytutu Fizyki (WK IF) Wirtualny Kampus Instytutu Filologii Polskiej (WK IFP). Dane dotyczące liczby zarejestrowanych użytkowników na poszczególnych kampusach przedstawia tabela. Wrzesień 2007 Liczba użytkowników WK UMCS WK WE WK IP WK ZLS WK INoZ WK IBIN WK IF WK IFP 3118 2054 1377 774 574 238 207 345 Doświadczenia i obserwacje Założenia projektu nie odnajdują pełnej realizacji w praktyce. Największym problemem jest kwestia motywacji nauczycieli akademickich do wspomagania tradycyjnego nauczania rozwiązaniami e-learningowymi i budowaniem mniej sformalizowanej, niż ma to miejsce w murach uczelni, relacji ze studentem. Praktyka pokazuje, że wśród nauczycieli akademickich nie ma bariery technologicznej. Okazuje się też, że wielu ze szkolonych pracowników UMCS, na co dzień wykorzystuje w praktyce podobne narzędzia i ceni sobie możliwość wymiany doświadczeń z innymi działa tu jednak mechanizm wewnętrznej potrzeby. Dlatego ciągle dopracowujemy zakres projektu i zmieniamy politykę działania tak, by skupić się przede wszystkim na uświadomieniu potrzeby wdrożenia e-learningu do codziennej pracy. Co się podoba uczestniczącym w projekcie wykładowcom? spotkania klasyczne prostota rozwiązań jak pracować ze studentami? darmowe materiały w sieci komunikacja w Internecie (czat, forum etc.) nowe / dodatkowe kompetencje uczestników. 5
Nasze obserwacje wskazują, że Wirtualny Kampus jest wykorzystywany przez nauczycieli akademickich UMCS do: komunikacji formalnej i nieformalnej; zamieszczania materiałów dydaktycznych w formie elektronicznej; przeprowadzania testów sprawdzających i zadań on-line. Działania te realizowane są głównie w ramach seminariów, wykładów otwartych, a także jako wspomaganie klasycznych zajęć akademickich również na studiach zaocznych. Wirtualny Kampus UMCS na konferencjach EDUCA Berlin: 12th International Conference on Technology Supported Learning &Training: Training methodology and organization of Virtual Campus within traditional University: what works, what doesn t work?, Berlin 2006 Seminarium konsultacyjne E-learning a nauczanie tradycyjne. Modele relacji, zorganizowany przez zespół Polskiego Uniwersytetu Wirtualnego działający przy Uniwersytecie Marii Curie- Skłodowskiej, Lublin 6 maja 2005 E-learning. Analiza rozwiązań i wdrożeń,wyższa Szkoła Bankowa, Poznań 13-14 kwietnia 2005 roku Wirtualne campusy nowy wymiar edukacji, Wyższa Szkoła Menedżerska, Warszawa, 1-2.04.2005 roku E-learning w szkolnictwie wyższym - możliwości, kierunki rozwoju, doświadczenia, Bydgoszcz, 20-21 stycznia 2005 roku Strategia rozwoju 1. Spotkanie wszystkich osób zaangażowanych w projekt Wirtualny Kampus UMCS (czerwiec 2005r). Cele spotkania: Podsumowanie projektu pilotażowego Wspólne ustalenie kierunków rozwoju Wymiana dotychczasowych doświadczeń 2. Prezentacje i promocja projektu na poszczególnych wydziałach UMCS 3. Kontynuacja szkoleń w ramach projektu Wirtualny Kampus UMCS. 6
Wnioski końcowe Z pewnością możemy stwierdzić, że dotychczasowe działania w ramach projektu Wirtualny Kampus UMCS należy potraktować jako pilotażowe. Bez strategii projektu spójnej ze strategią uczelni i bez wprowadzenia rozwiązań bardziej formalnych, bazując na dotychczasowych doświadczeniach pilotażu, trudno będzie rozwijać projekt i traktować go jako globalne wdrożenie e-learning u na UMCS. 7
Załącznik 1. Wirtualny Kampus UMCS w liczbach. Dane z września 2007 r. Zarejestrowani użytkownicy: 8 687 WK UMCS: 3 118 Kampusy wydziałowe: 5 596 8
Załącznik 2. Liczba użytkowników Wirtualnego Kampusa UMCS 9
Załącznik 3. Przeszkoleni pracownicy UMCS. JEDNOSTKA UMCS Liczba przeszkolonych osób Wydział Ekonomiczny 12 Wydział Prawa i Administracji 2 Wydział Politologii 1 Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej 9 Instytut Filologii Romańskiej 28 Instytut Fizyki 2 Instytut Historii 2 Instytut Nauk o Ziemi 32 Instytut Polonistyki 11 Instytut Psychologii 43 CJKP 2 Zakład Lingwistyki Stosowanej 24 10
Załącznik 4. Wyniki ankiety przeszkoleniowej. ANKIETA badanie kompetencji pracowników naukowych UMCS w zakresie znajomości i wykorzystania technologii w y n i k i 1. Czy wykorzystuje Pani/Pan komputer jako narzędzie pracy? o TAK 100 % o NIE 2. Gdzie korzysta Pan/Pani z komputera? (wielokrotny wybór) o w domu 90 % o w pracy 40 % o w kawiarence internetowej 5% 3. Od jak dawna korzysta Pani/Pan z komputera? o nie korzystam o mniej niż 1 rok o 1-2 lata 5% o 3-5 lat 30% o więcej niż 5 lat 65% 4. Czy posiada Pani/Pan dostęp do Internetu? o TAK 100% o NIE 5. Od jak dawna korzysta Pani/Pan z Internetu? o nie korzystam o mniej niż 1 rok 5% o 1-2 lata 30% o 3-5 lat 40% o więcej niż 5 lat 25% 6. Jaki rodzaj łącza Pani/Pan posiada? o stałe łącze 90% o połączenie przez modem 10% 7. W jakim celu używa Pani/Pan komputera? (wielokrotny wybór) o do pracy 100% o dla przyjemności 60% o do nauki 50% o inne 15% 8. W jakim celu używa Pani/Pan Internetu? (wielokrotny wybór) o przeglądanie stron WWW 100% o poczta elektroniczna 100% o fora dyskusyjne 10% o fora eksperckie 5% o komunikatory 15% o czat 5% o nauka przez Internet 15% o gry komputerowe 5% o download programów i plików 15% 11
o bank przez Internet 25% o zakupy przez Internet 20% 9. Jak często korzysta Pani/Pan z Internetu? o Codziennie 60% o 2-3 razy na tydzień 25% o raz na tydzień 15% o raz na miesiąc o rzadziej 10. Z jakich programów korzysta Pani/Pan i jak określa Pani/Pan swój stopień zaawansowania? (wielokrotny wybór) o MS Word używa: 100% zaawansowanie: 3,5 o MS Excel używa: 35% zaawansowanie: 2 o MS Power Point używa: 35% zaawansowanie: 1 o MS Outlook używa: 75% zaawansowanie: 3 o Internet Explorer używa: 90% zaawansowanie: 3 o Programy graf. używa: 40% zaawansowanie: 1,5 11. Jakiego sprzętu używa Pani/Pan do pracy dydaktycznej? (wielokrotny wybór) o komputer personalny używa: 75% potrafi obsługiwać: 85% o laptop używa: 25% potrafi obsługiwać: 35% o rzutnik multimedialny używa: 5% potrafi obsługiwać: 15 % o tablica wizualna używa: 0% 12. Jak ocenia Pani/Pan swoją wiedzę o informatyce w skali od 1 do 6? 3 12
Załącznik 5. Wyniki ankiety ewaluacyjnej po szkoleniu. Wirtualny Kampus UMCS: możliwe zastosowania technologii informatycznych w pracy nauczyciela akademickiego 1. Co podobało się na szkoleniu? Ciekawa prezentacja, wysoki poziom merytoryczny, wysoka kompetencja prowadzących. Forma i sposób prowadzenia zajęć. 2. Czego zabrakło na szkoleniu? Prezentacji konkretnego kursu, wykorzystywanego przez studentów. Sprawdzianu potwierdzającego opanowanie materiału szkoleniowego. Zwrócono uwagę na brak dodatkowych materiałów informacyjnych. 3. Co należałoby zmienić? Zwiększyć ilość godzin szkolenia by wyczerpać tematykę zawartą w programie i przećwiczyć zdobyte umiejętności. Szersze opracowanie pomocy dostępnej z poziomu platformy. 4. Praktyczną przydatność tematu oceniam na: 0---------1---------2---------3---------4---------5--------6 Uśredniona ocena uczestników: 4,5 5. Wyrażam chęć wykorzystania zaprezentowanej problematyki w pracy dydaktycznej: ZDECYDOWANIE TAK 30 % RACZEJ TAK 55 % RACZEJ NIE ZDECYDOWANIE NIE JESZCZE NIE WIEM 15 % 7. Wyrażam chęć udziału w kolejnych etapach szkolenia? o TAK 100 % o NIE 8. Inne uwagi i sugestie: 13
Nie zgłoszono 9. Szkolenie ogólnie oceniam na: 0---------1---------2---------3---------4---------5---------6 Uśredniona ocena uczestników: 5,5 14