Do rodziców dzieci sześcioletnich! Stanęli Państwo przed koniecznością podjęcia decyzji w sprawie dalszej edukacji swoich dzieci: zerówka w szkole, czy w przedszkolu, a może I klasa. Musicie odpowiedzieć sobie na pytanie, czy wasze dziecko osiągnęło tzw. dojrzałość szkolną, pamiętając, że dzieci w tym samym wieku mogą się rozwijać w różnym tempie i ujawniać różnorodne możliwości rozwojowe. Dziecko, które jest dojrzałe do szkoły, charakteryzuje się odpowiednimi właściwościami /4/: 1. Dojrzałość szkolna w zakresie rozwoju fizycznego a) parametry wzrostu i wagi /będzie dzwigał plecak/ b) rozwój ruchowy : koordynacja ruchów, zdolność utrzymania równowagi, zwinność ruchów /by bezpiecznie poruszało się wśród innch dzieci/ c) ruchy rąk powinny być sprawne na tyle,by umożliwić: odpowiedni poziom rysowania, pisania drobnych elementów w linijkach, ruchy powinny być skoordynowane i płynne /od tego zależy tempo pisania i odporność ręki na zmęczenie/ koordynacja wzr-ruch. umożliwia wykonywanie precyzyjnych czynności 2. Dojrzałość szkolna w zakresie procesów poznawczych /dotyczy : uwagi, pamieci, spostrzegania, myślenia i mowy/ a) w zakresie uwagi powinno umieć: skupić uwagę podczas czytania, słuchania bajki, muzyki itp, podporządkować uwagę poleceniom /uwaga dowolna/ b) pamięć powinna charakteryzować się pewnym stopniem trwałości, określonym zakresem i tempem zapamiętywania np. piosenek, wierszyków. c) w spostrzeganiu wzrokowym: 1
dziecko powinno dokonać analizy i syntezy znaków graficznych na tyle, by różnicować elementy a także dostrzegać stosunki ilościowe, wielkości, stosunki lewo-prawo, góra-dół, dziecko powinno spostrzegać, organizować i rozumieć otaczajacą je rzeczywistość. d) w spostrzeganiu słuchowym: dziecko powinno odróżniać poszczególne głoski, stopień ich dźwięcznosci, kolejność czyli słuchowo odrózniać : p od b, d od t, ś od si, itp. powinno słuchowo odróżniać rymy i rytm mowy - od tego zależy opanowanie umiejętności pisania i czytania. e) myślenie: dziecko powinno charakteryzować się możliwością operowania informacjami tak, by możliwe stało się rozumienie prostych pojęć, prostych zasad, reguł, prawidłowości, by zaczęło wnioskować. Dopiero powyżej 6 lat dzieci stają się zdolne do myślenia operacyjnego na konkretach; dzięki temu zaczynają rozumieć operacje liczbowe, pojęcia czasowe (wczoraj, jutro, tydzień) i przestrzenne: pod, zza, obok, pod, z lewej, z prawej itp. Do 6-ciu lat mamy do czynienia z myśleniem przedoperacyjnym, dzieci myślą na zasadzie skojarzeń, spostrzezeń, rzadko trzymajac się toku logicznego np.: kotek ma futerko i pije mleko, a dziadek ma mleko od krowy, a krowa ma rogi i piegi i ja też mam piegi. f) mowa dziecka powinna pełnić już funkcję komunikatywną, tzn. powinno cechować ją: odpowiedni zasób słów, pojęć tak by rozumieć polecenia, czytane teksty, powinno prawidłowo wymawiać głoski, by je prawidłowo analizować, syntetyzować w procesie nauki pisania i czytania. 2
3. Dojrzałość szkolna w zakresie emocjonalno-motywacyjnym a) dziecko 7-letnie częściowo panuje nad emocjami, zaczyna powoli kontrolować emocje i uczucia. b) dzieci dojrzałe do szkoły zaczynają rozumieć, co to poczucie obowiązku, odpowiedzialności /np. nie chce im się, ale ćwiczą, rysują, czytają, odrabiają lekcje/ c) próbują pokonywać trudności, nie zniechącają się tak szybko (niedojrzałe - nie chcą rano wstać, nie chcą pisać, nie mają ochoty, nie robią tego, czego nie lubią) d) dzieci dojrzałe do nauki lubią poznawać, dociekać e) obserwujemy stopniowo kształtujące się uczucia społeczne: współczucie, przyjaźń 4. Dojrzałość szkolna w zakresie rozwoju społecznego: a) obserwujemy kształtujace się: poczucie przynależności do grupy rozumienie zasad, norm kształtującą się umiejętność współżycia z innymi dziećmi/ relacje z innymi/ porównywanie się z innymi, zmniejszanie się dziecięcego egocentryzmu na rzecz motywów prospołecznych. Podsumowując być gotowym do rozpoczecia nauki w klasie I, to znaczy, że dziecko spełnia w/w kryteria, osiągnęło całokształt rozwoju. Poniższe pytania mogą Wam pomóc, chociaż w małej części, w podjęciu decyzji. 3
WSKAŹNIKI DOJRZAŁOŚCI SZKOLNEJ 1. Czy dziecko kolorując obrazek nie wychodzi poza linię? 2. Czy dziecko potrafi ciąć nożyczkami po wytyczonych liniach prostych i krzywych? 3. Czy potrafi wymienić kilka różnic w dwu pozornie podobnych do siebie przedmiotach lub obrazkach? 4. Czy potrafi wyróżnić głoskę na początku i na końcu wyrazu? 5. Czy swobodnie umie liczyć (również wspak) kolejno minimum do 10, a po przeliczeniu potrafi powiedzieć, ile jest przedmiotów? 6. Czy potrafi wykonać proste ćwiczenia gimnastyczne, np. skakać na jednej nodze i na obu nogach? Czy ustoi przez chwilę na jednej nodze z zamkniętymi oczami? Czy sprawnie rzuca i łapie piłkę? 7. Czy potrafi samo zawiązać sznurowadło, zapinać guziki? 8. Czy zawsze kończy rozpoczętą zabawę, a po skończonym zajęciu sprząta po sobie? 9. Czy potrafi przez dłuższą chwilę uważnie słuchać opowiadania, bajki czy muzyki? 10. Czy umie podporządkować się poleceniom słownym, jest w miarę zdyscyplinowane? Czy potrafi wykonać 3-4 polecenia według kolejności podanej przez dorosłego? 11. Czy wie ile ma lat, gdzie mieszka? 4
12. Czy przy napotkanych trudnościach potrafi zachować się adekwatnie do sytuacji? 5