Co do zasady, obliczenie wykazywanej

Transkrypt

1 Korekta deklaracji podatkowej: można uniknąć sankcji i odzyskać ulgi Piotr Podolski Do 30 kwietnia podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych byli zobowiązani złożyć zeznanie określające wysokość uzyskanego dochodu lub poniesionej straty w roku podatkowym Jeżeli zawierało ono błędy, zarówno podatnik, jak i organy mają możliwość ich skorygowania. Podatnik może złożyć korektę aż do 5 lat wstecz. Daje to przede wszystkim prawo wystąpienia o zwrot nieuwzględnionej w deklaracji ulgi wraz z odsetkami. Co do zasady, obliczenie wykazywanej w zeznaniu podatkowym podstawy opodatkowania leży w gestii podatników. W deklaracji należy przedstawić uzyskane w danym roku podatkowym przychody, poniesione koszty ich uzyskania, a także przysługujące ulgi, zwolnienia i odliczenia. Na podstawie tych danych podatnicy są następnie zobowiązani do obliczenia wysokości zobowiązania publicznoprawnego. Powyższy mechanizm, oparty ma samoobliczaniu podatku, obciąża podatnika obowiązkiem właściwego sporządzenia zeznania i obliczenia podatku. Jednak z powodu zawiłości przepisów, a często po prostu z braku ich znajomości, podatnicy niejednokrotnie popełniają błędy, czego konsekwencją jest zawyżona lub zaniżona wysokość podatku. Dlatego ustawodawca umożliwił poprawienie już złożonej deklaracji. Czego może dotyczyć korekta? Prawo do skorygowania już złożonej deklaracji przewidują przepisy ustawy Ordynacja podatkowa, a konkretnie art. 81 tego aktu prawnego. Przepis powyższy nie wyszczególnia przypadków, kiedy podatnik może składać korektę deklaracji, nie precyzuje też, czego korekta może dotyczyć. W piśmiennictwie ugruntowany jest pogląd, że korekta służy do poprawienia błędu, 60

2 Prawo do korekty deklaracji podatkowej ma charakter prawa podmiotowego, które może być ograniczone przez przepisy szczególne albo poprzez wyłączenie prawa do korekty, albo poprzez zawieszenie do niej prawa (por. art. 81b 1 Ordynacji podatkowej). Podatki który został popełniony podczas sporządzania deklaracji. Dlatego przyjmuje się, że może ona dotyczyć każdej pozycji deklaracji nie tylko informacji dotyczących samego zobowiązania podatkowego (np. niewłaściwego określenia przychodów czy nieskorzystania z przysługującej ulgi), ale także danych dotyczących podatnika (np. adresu, numeru PESEL). Jedynym warunkiem jest, aby nie zabraniały jej odrębne przepisy. Zawieszenie uprawnienia W tym miejscu należy zaznaczyć, że art. 81b 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej wskazuje, iż uprawnienie do złożenia deklaracji ulega zawieszeniu na czas trwania postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej w zakresie objętym tym postępowaniem lub kontrolą. W praktyce oznacza to, że jeżeli podatnik złoży korektę deklaracji podatkowej w odniesieniu do dochodów i okresu, które są objęte postępowaniem, korekta nie będzie wywoływała żadnych skutków prawnych. Organ podatkowy sam ustali prawidłowość zobowiązania za dany okres i jeśli wykaże zaniżenie zobowiązania, nałoży na podatnika określone przepisami prawa sankcje. Uprawnienie do skorygowania deklaracji przysługuje nadal po zakończeniu kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego; jednak w ostatnim przypadku jedynie w zakresie nieobjętym decyzją określającą wysokość zobowiązania podatkowego. Korekta dokonywana z urzędu Przepisy przewidują także możliwość wystąpienia organu podatkowego do składającego deklarację o jej skorygowanie. Na podstawie przepisów organ zwróci się o to, jeżeli stwierdzi, że deklaracja zawiera błędy rachunkowe lub inne oczywiste omyłki bądź że wypełniono ją niezgodnie z ustalonymi wymaganiami. Koniecznym warunkiem skutecznego złożenia skorygowanej deklaracji jest uprzednie złożenie w terminie samej deklaracji podatkowej. 61

3 Podatnik, chcąc uzyskać zwrot nadpłaconego podatku, powinien złożyć stosowny wniosek o stwierdzenie nadpłaty, załączając do niego skorygowaną deklarację. Niedołączenie do wniosku poprawionej deklaracji stanowić będzie brak formalny, możliwy do usunięcia w trybie art Ordynacji podatkowej. Nieuzupełnienie braku w przewidzianym przez przepisy siedmiodniowym terminie spowoduje pozostawienie wniosku bez rozpoznania. Jednocześnie organ ma możliwość samodzielnego wprowadzenia stosownych poprawek lub uzupełnień, jeżeli zmiana zobowiązania podatkowego nie przekracza kwoty 1000 zł. Po dokonaniu takiej korekty organ jest zobowiązany do poinformowania o tym podatnika, który ma możliwość wniesienia sprzeciwu. Złożenie korekty przez podatnika Dokonując samodzielnego złożenia korekty, podatnik powinien użyć takiego samego formularza, na jakim była złożona pierwotna deklaracja (w stosownej rubryce należy zaznaczyć pozycję korekta zeznania ). Dodatkowo do składanej korekty trzeba dołączyć jej uzasadnienie. Bez stosownych wyjaśnień organ nie będzie bowiem w stanie określić prawidłowości i sensu zmian. Przepisy prawa nie przewidują jednocześnie szczególnych wymogów formalnych co do kształtu formularza, na jakim muszą być składane wyjaśnienia. Dlatego należy przyjąć, że wystarczy zwykłe pismo zachowujące ogólne wymogi przewidziane przepisami prawa (przede wszystkim zawierające dane podatnika i jego podpis, wskazujące organ, do którego jest kierowane oraz opatrzone datą). Złożenie odpowiednich wyjaśnień jest istotne nie tylko w zakresie poinformowania organu o przyczynach korekty, ale także dla uniknięcia odpowiedzialności za niezapłacone zobowiązanie. Trzeba bowiem pamiętać, że za niewpłacanie lub uszczuplenie zobowiązania podatkowego na podatnika mogą być nałożone sankcje karne przewidziane przepisami ustawy Kodeks karny skarbowy. Zgodnie jednak z art. 16a K.k.s., karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe nie podlega, kto złożył prawnie skuteczną korektę deklaracji podatkowej wraz z uzasadnieniem przyczyny korekty i w całości uiścił, niezwłocznie lub w terminie wyznaczonym przez uprawniony organ, należność publicznoprawną 62

4 Konieczność dokonania korekty w złożonej przez podatnika deklaracji może być związana nie tylko z okolicznościami dla niego korzystnymi (np. wpływającymi na wygaśnięcie zobowiązania podatkowego czy obniżenie podatku), ale również z takimi, które są dla niego niekorzystne (tj. wpływają na podwyższenie podatku). Podatki uszczuploną lub narażoną na uszczuplenie. Z powyższego wynika, że jeżeli podatnik złoży korektę wraz ze stosownymi wyjaśnieniami i ureguluje niezapłaconą uprzednio część zobowiązania publicznoprawnego, nie będzie podlegał dodatkowej karze. Podatnik będzie jednak zobowiązany w takim przypadku do zapłaty odsetek od zaległości podatkowej. Natomiast w sytuacji, gdy składana korekta dotyczy nadpłaconego podatku, podatnik aby odzyskać nadpłatę powinien, poza deklaracją i wyjaśnieniami, złożyć wniosek o stwierdzenie nadpłaty. Nadpłata zostanie wówczas zaliczona na poczet innych zaległości podatkowych lub zwrócona w gotówce. Termin złożenia korekty Opisane powyżej zasady dają możliwość skorygowania deklaracji podatkowej nie tylko za rok poprzedni, ale za ostatnie 5 lat. W myśl postanowień Ordynacji podatkowej, zobowiązanie podatkowe przedawnia się po upływie 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. W praktyce oznacza to, że podatnik do końca roku 2009 ma możliwość złożenia korekty dotyczącej deklaracji składanej w 2004 r., a więc dotyczącej dochodów uzyskanych w roku podatkowym Z kolei korektę zeznania za 2008 r. (składaną do 30 kwietnia br.) podatnik może złożyć do r. Jeżeli zatem podatnik spełniał przesłanki do wykazania w którymś z ostatnich 6 lat kalendarzowych ulgi podatkowej zmniejszającej jego zobowiązanie, ale tego nie zrobił, może wystąpić ze stosowną korektą i odzyskać nadpłacony podatek wraz z odsetkami. Tak samo powinien postąpić, gdy zreflektuje się, iż w którymś z tych lat nie wykazał w zeznaniu przychodu, który powinien podlegać opodatkowaniu. W związku z uchyleniem art. 107 ustawy o podatku od towarów i usług, mówiącego o obowiązku zmiany deklaracji podatkowej, pojęcie korekty w rozumieniu Ordynacji podatkowej obowiązuje również na gruncie tego aktu prawnego. 63

5 Możliwość złożenia korekty deklaracji podatkowej jest dopełnieniem zasady samoobliczania podatku. Dzięki korekcie podatnik może nie tylko odzyskać nadpłacony podatek, ale także naprawić błędy, co pozwoli uniknąć związanych z tym nieprzyjemności, a w najgorszym przypadku ograniczyć sankcje. Piotr Podolski ekspert ECDDP Podstawa prawna: 1. Ustawa z dn r. Ordynacja podatkowa tekst jedn. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm. 2. Ustawa z dn r. Kodeks karny skarbowy tekst jedn. Dz.U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765 z późn. zm. 3. Ustawa z dn r. o podatku od towarów i usług Dz.U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm. 64