Wydział Nauk Ekonomicznych i Prawnych UPH w Siedlcach SYLLABUS Instytut Administracji, Samorządu i Prawa Kierunek Administracja Specjalność Administracja gospodarcza Przedmiot Podstawy bankowości (prawo bankowe) Wykład: dr Beata Domańska-Szaruga, ćwiczenia: mgr Jan Izdebski 1. FORMA I WYMIAR GODZINOWY ZAJĘĆ DYDAKTYCZNYCH Punkty ECTS 8 rok studiów semestr wykłady l. godzin ćwiczenia l. godzin stacjonarne I stopnia III 6 30 15 stacjonarne magisterskie stacjonarne II stopnia niestacjonarne I stopnia III 6 15 15 niestacjonarne magisterskie niestacjonarne II stopnia 2. Cele kształcenia kompetencje jakie powinien osiągnąć student: - poznanie zasad funkcjonowania systemu bankowego; - zrozumienie roli banku centralnego w gospodarce i istoty polityki pieniężnej; - przedstawienie zasad prowadzenia działalności bankowej oraz podstawowych rodzajów banków; - zapoznanie z podstawowymi operacjami bankowości uniwersalnej oraz wyspecjalizowanej; - przedstawienie aktualnych tendencji na rynku bankowym oraz światowym rynku finansowym. 3. Kryteria, elementy i forma oceny przedmiotu efektów kształcenia: - zaliczenie wykładów na ocenę - jedno lub dwa kolokwia i uwzględnienie aktywności na ćwiczeniach 4. Tematyka wykładów program autorski: 1. Pieniądz i kreacja pieniądza bankowego 2. Tradycje polskiej bankowości 3. System bankowy i jego struktura 4. Bank centralny 5. Polityka pieniężna banku centralnego 6. Nadzór nad rynkiem bankowym. 7. System gwarantowania depozytów. Instytucje wspierające sektor bankowy 8. Bankowość komercyjna 9. Postęp techniczny w dziedzinie usług bankowych i bankowość elektroniczna 10. Ryzyko bankowe 11. Zarządzanie bankiem komercyjnym 12. Ocena sytuacji ekonomiczno finansowej banku 13. Konkurencja na rynku usług bankowych
14. Strategia marketingowa banku i zarządzanie relacjami z klientem 15. Tendencje na światowych rynkach finansowych 5. Tematyka ćwiczeń: 1. Operacje bankowe istota, klasyfikacje 2. Operacje finansujące banku 3. Procedura udzielania kredytu 4. Cena pieniądza oprocentowanie kredytu 5. Operacje depozytowe 6. Operacje rozliczeniowe 7. Operacje instrumentami pochodnymi 8. Bankowość inwestycyjna 9. Bankowość korporacyjna 10. Bankowość detaliczna 11. Bankowość hipoteczna 12. Operacje bankowości elektronicznej 13. Porównanie oferty banków komercyjnych ćwiczenia. 14. Kolokwium 15. Zaliczenie przedmiotu 6. Literatura podstawowa: 1. M. Zaleska (red.), Współczesna bankowość, Difin, Warszawa 2008. 2. W. L. Jaworski, Z. Zawadzka (red.), Bankowość. Podręcznik akademicki, Poltext, Warszawa 2005 i późn. 7. Literatura uzupełniająca: 1. M. Iwanicz Drozdowska, W. L. Jaworski, Z. Zawadzka (red.), Bankowość. Zagadnienia podstawowe, Poltext, Warszawa 2008. 2. A. Janc, A. Krymarys Balcerzak, Funkcjonowanie współczesnego banku, CeDeWu, Poznań 2004. 3. W. L. Jaworski, Współczesny bank, Poltext, Warszawa 2005. 4. R. Malecki (red.), Globalizacja rynków finansowych. Implikacje dla Polski, Vizja, Warszawa 2007. 5. M. Puławski, R. Walkiewicz, W. L. Jaworski, Z. Krzyżkiewicz, Leksykon bankowogiełdowy. Poltext, Warszawa 2006. 6. Kaźmierczak A., Polityka pieniężna w gospodarce rynkowej. Wydawnictwo naukowe PWN. Warszawa 2003 7. Dobosiewicz Z., Bankowość, PWE, Warszawa 2005. 8. Jaworski W. L., Krzyżkiewicz Z., Kosiński B., Banki: rynek, operacje, polityka, Poltext, Warszawa 2000. 9. Oręziak L., Pietrzak B. (red.), Tendencje rozwojowe na rynku usług bankowych. Bankowość na świecie i w Polsce, Olympus, Warszawa 2001. 10. Krzyżkiewicz Z., Operacje bankowe, Rozliczenia krajowe i zagraniczne, Poltext, Warszawa 2003. 8. ZAKRES SZCZEGÓŁOWY: Wykłady: 1. Pieniądz i kreacja pieniądza bankowego
Pojęcie i funkcje pieniądza. Formy pieniądza. Strumienie i zasoby pieniężne. Popyt na pieniądz i podaż pieniądza. Równowaga na rynku pieniężnym. Pierwotna i wtórna kreacja pieniądza. Czynniki wpływające na podaż pieniądza bankowego. 2. Tradycje polskiej bankowości Geneza bankowości. Początki bankowości w Polsce. Historia bankowości centralnej. Bankowość w okresie zaborów i w Polsce międzywojennej. Okres powojenny system monobanku. Reforma bankowości 1989 powstanie banków komercyjnych. Komercjalizacja i prywatyzacja. 3. System bankowy i jego struktura Pojęcie systemu bankowego i jego funkcje. Modele sektora bankowego (anglosaski, kontynentalny). Struktura systemu bankowego w Polsce. Bank i operacje bankowe. Rodzaje banków (bank centralny, banki operacyjne, banki specjalne, kasy oszczędnościowe, spółdzielczość kredytowa. Holdingi i konglomeraty finansowe. Rynek bankowy w Polsce dane liczbowe. 4. Bank centralny Funkcje banku centralnego. Organy NBP. Regulacje banku centralnego (makroekonomiczne, ostrożnościowe, kontrola alokacji przez bank centralny, regulacje strukturalne, organizacyjne i zabezpieczające), 5. Polityka pieniężna banku centralnego Określenie polityki pieniężnej. Cele polityki pieniężnej. Instrumenty bezpośrednie i pośrednie. Stopy procentowe banku centralnego,, wskaźnik rezerw obowiązkowych, operacje kredytowo depozytowe, operacje otwartego rynku. Polityka pieniężna restrykcyjna i ekspansywna. Skutki stosowania polityki restrykcyjnej i ekspansywnej. 6. Nadzór nad rynkiem bankowym. Geneza powstania nadzoru nad rynkiem bankowym. Pojęcie, organizacja i cele działania nadzoru. Zakres oddziaływania nadzoru. Licencjonowanie działalności bankowej. Regulacje nadzorcze. Inspekcje i sankcje nadzorcze. 7. System gwarantowania depozytów. Instytucje wspierające sektor bankowy Geneza systemu gwarantowania depozytów. Modele systemów gwarantowania depozytów. Organizacja i sposoby finansowania systemów gwarantowania depozytów. BFG i zasady gwarantowania depozytów w Polsce. Działalność pomocowa BFG. Instytucje wspierające sektor bankowy: Związek Banków Polskich, Biuro Informacji Kredytowej, Krajowa Izba Rozliczeniowa S.A. 8. Bankowość komercyjna Bank operacyjny funkcje i zadania. Banki komercyjne w Polsce. Czynności banków komercyjnych. Bankowość detaliczna i korporacyjna. Bankowość inwestycyjna i hipoteczna. Bankowość elektroniczna. Bankowość spółdzielcza i jej specyfika. Finansowanie podmiotów gospodarczych przez sektor bankowy. 9. Postęp techniczny w dziedzinie usług bankowych i bankowość elektroniczna Nowoczesne sposoby dystrybucji produktów bankowych. Istota bankowości elektronicznej. Ewolucja bankowości elektronicznej. Rodzaje elektronicznych form dystrybucji produktów i usług (bankowość internetowa, home banking/office banking, bankowość telefoniczna, bankowość mobilna, instrumenty płatności bezgotówkowych). Wirtualne biura maklerskie. 10. Ryzyko bankowe Charakterystyka, rodzaje i źródła ryzyka bankowego. Ryzyko kredytowe. Ryzyko cenowe. Ryzyko operacyjne. Nowa Umowa Kapitałowa/Dyrektywa CRD. Zastosowanie instrumentów pochodnych do zarządzania ryzykiem bankowym. 11. Zarządzanie bankiem komercyjnym Cele polityki bankowej. Zysk, rozwój czynności bankowych, zwiększenie sumy bilansowej, maksymalizacja wartości akcji banku, zachowanie bezpieczeństwa banku. Kapitał własny banku. Sprawozdania finansowe banku. Zarządzanie aktywami i pasywami. 14. Ocena sytuacji ekonomiczno finansowej banku
Istota analizy ekonomiczno finansowej. Podmioty sporządzające analizy i odbiorcy wyników. Zakres cel i czas analizy. Metody analizy. Analiza wstępna i analiza wskaźnikowa. Interpretacja wyników. Ocena banku w oparciu o czynniki niemierzalne (analiza jakościowa). 12. Konkurencja na rynku usług bankowych Pozycja konkurencyjna i przewaga konkurencyjna. Tradycyjne i nietradycyjne czynniki przewagi konkurencyjnej na rynku usług bankowych. Pozycja konkurencyjna polskich banków. Banki globalne. Konkurencyjność banków lokalnych. 13. Strategia marketingowa banku i zarządzanie relacjami z klientem Marketing bankowy. Strategie rynkowe. Segmentacja produktów i usług bankowych. Zarządzanie relacjami z klientem (CRM) i masowa indywidualizacja usług. 15. Tendencje na światowych rynkach finansowych Współczesny rynek finansowy. Globalizacja i integracja rynków finansowych. Liberalizacja i deregulacja. Postęp techniczny. Sekurytyzacja. Dezintermediacja. Konsekwencje przemian dla rynku bankowego. Ćwiczenia: 1. Operacje bankowe istota, klasyfikacje. Istota operacji bankowych. Czynności zastrzeżone dla banku. Podział operacji bankowych. Operacje czynne, bierne, pośredniczące. Operacje zagraniczne. 2. Operacje finansujące banku. Rodzaje usług finansujących banku. Operacje udzielenia kredytu. Rodzaje kredytów. Różnice między kredytem a pożyczką. Operacje papierami wartościowymi. 3. Procedura udzielania kredytów. Umowa kredytowa. Promesa kredytowa. Analiza zdolności kredytowej. Procedura kredytowania. Ryzyko kredytowe. Formy zabezpieczeń kredytowych. 4.Cena pieniądza oprocentowanie kredytu. Nominalna i realna stopa kredytowa zadania. Plan spłaty kredytu zadania. 5.Operacje depozytowe Rodzaje operacji depozytowych. Wkłady klientów. Rodzaje rachunków bankowych. Obowiązek posiadania rachunku bankowego. Emitowanie papierów wartościowych. 6.Operacje rozliczeniowe Obrót płatniczy. Obrót gotówkowy i bezgotówkowy. Instrumenty rozliczeń bezgotówkowych. Karty płatnicze. Rozliczenia międzybankowe. 7.Operacje instrumentami pochodnymi Cele transakcji instrumentami pochodnymi. Rodzaje transakcji i instrumentów pochodnych. Forward, futures, opcje, transakcje swapowe, derywaty kredytowe. 8.Bankowość inwestycyjna Rozwój bankowości inwestycyjnej. Operacje na rynku papierów wartościowych. Operacje na rynku pieniężnym. Doradztwo finansowe. Bankowość inwestycyjna w Polsce. 9.Bankowość korporacyjna Przedmiot bankowości korporacyjnej. Rachunek bankowy i zarządzanie nadwyżkami środków pieniężnych. Finansowanie działalności przedsiębiorstwa. Sekurytyzacja aktywów. Produkty rozliczeniowe i finansujące działalność handlową. Bankowość elektroniczna dla korporacji. Doradztwo finansowe. 10.Bankowość detaliczna Przedmiot działalności bankowości detalicznej. Produkty bankowości detalicznej. Fundusze inwestycyjne, indywidualne konta emerytalne, produkty finansujące i rozliczeniowe. Spółdzielcze kasy oszczędnościowo kredytowe. Private banking. Usługi dodatkowe. 11. Bankowość hipoteczna
Działalność banku hipotecznego i nadzór nad nim. Kredyt hipoteczny. Zabezpieczenie kredytu hipotecznego. Refinansowanie działalności banku hipotecznego emisja listów zastawnych. 12. Operacje bankowości elektronicznej Bankowość internetowa. Home banking/office banking. Bankowość telefoniczna. Bankowość mobilna(sms banking, WAP w usługach bankowych, systemy Sim Tool Kit). Karty płatnicze i instrumenty pieniądza elektronicznego. 13. Porównanie oferty banków komercyjnych ćwiczenia. 14. Kolokwium 15. Zaliczenie przedmiotu