Bankowość Zbigniew Dobosiewicz

Transkrypt

1 Bankowość Zbigniew Dobosiewicz Autor, Zbigniew Dobosiewicz, przedstawił najważniejsze problemy bankowości, ujęte w sposób syntetyczny, a w niektórych przypadkach bardzo skrótowy. W praktyce każdy rozdział, niekiedy nawet podrozdział mógłby zostać uzupełniony i przekształcony w osobną książkę. Dlatego też niniejszą pracę należy traktować jako wprowadzenie do bankowości. Specjalista może uzupełnić swoją wiedzę, studiując opracowania z interesującej go dziedziny, np. poznając prawne aspekty zabezpieczeń. Publikacja ta jest skierowana przede wszystkim do studentów i pracowników banków. Została tak napisana, by służyć jako podręcznik akademicki do Bankowości, a także przedmiotów specjalistycznych o zbliżonej tematyce, a mianowicie do Kredytów, Polskiego systemu bankowego i Zarządzania bankiem komercyjnym. Wprowadzenie Rozdział 1. Polski system bankowy 1.1. System bankowy jako część systemu finansowego Instytucje finansowe i ich rola w gospodarce Kapitały instytucji finansowych Zależność instytucji finansowych od zaufania publicznego Konkurencja i współpraca między instytucjami finansowymi 1.2. Obecny polski system bankowy Ewolucja polskiego systemu bankowego Nowe podstawy prawne polskiego systemu bankowego Obecny kształt polskiego systemu bankowego Typy banków 1.3. Nadzór bankowy Skład i organizacja Komisji Nadzoru Finansowego Nadzór a bezpieczeństwo depozytów Reglamentacja działalności banków przez Komisję Nadzoru Finansowego Postępowanie w przypadku trudnej sytuacji banku 1.4. Narodowy Bank Polski Historia Narodowego Banku Polskiego Organizacja i podstawowe zadania NBP Kredyty NBP i polityka stóp procentowych Emisja papierów wartościowych i operacje otwartego rynku

2 1.5. Banki komercyjne w polskim systemie bankowym Zysk jako cel działania banku Liczba banków komercyjnych Zróżnicowanie banków komercyjnych Struktura własności banków 1.6. Banki spółdzielcze Cel działania banków spółdzielczych Najnowsza historia banków spółdzielczych Zasady działania banków spółdzielczych 1.7. Kasy oszczędnościowo-kredytowe 1.8. Instytucje i przedsiębiorstwa wspierające polski system bankowy Związek Banków Polskich Krajowa Izba Rozliczeniowa Biuro Informacji Kredytowej Bankowy Fundusz Gwarancyjny 1.9. Polski system bankowy a Unia Europejska Standardy prawne Unii Europejskiej Proces dostosowania polskiego prawa bankowego do standardów Unii Problem dostosowania polskich banków do walki konkurencyjnej w ramach Unii Rozdział 2. Przedsiębiorstwo bankowe 2.1. Bank jako specyficzna forma przedsiębiorstwa Specyfika banku w dziedzinie prawa i księgowości Czynności bankowe Outsourcing bankowy przenoszenie czynności bankowych poza bank 2.2. Organy kierownicze banku Najważniejsze organy kierownicze Walne zgromadzenie akcjonariuszy Rada nadzorcza banku Zarząd 2.3. Centrala i sieć terenowa banku Funkcje zarządcze centrali banku Dochodowe funkcje centrali banku Planowanie rozwoju Sieć placówek terenowych Placówki partnerskie 2.4. Pracownicy banku Polityka kadrowa Wielkość zatrudnienia Zmiana struktury zatrudnienia 2.5. Operacje i produkty bankowe Operacje bankowe Produkty bankowe 2.6. Marketing bankowy Podstawy strategii marketingowych

3 Program marketingowy Wizerunek banku 2.7. Bankowe grupy kapitałowe Korzyści z utworzenia bankowej grupy kapitałowej Przedsiębiorstwa wchodzące w skład grup kapitałowych Obecny kształt bankowych grup kapitałowych Rozdział 3. Polityka aktywów i pasywów banku 3.1. Bilans banku Bilanse opracowywane przez banki Pasywa banków Aktywa banków Układ bilansu 3.2. Kreacja pieniądza i koncentracja kapitałów przez bank Kreacja pieniądza przez bank Koncentracja kapitałów 3.3. Transformacja pieniądza w czasie Proces transformacji pieniądza w czasie Złota reguła bankowa Reguła osadu we wkładach Cykle depozytowe Bankowa polityka zwiększania stabilności lokat 3.4. Struktura stóp procentowych i dochodowość operacji bankowych Opłacalność wzrostu napływu pieniądza Średni koszt pozyskania pieniądza przez bank 3.5. Zysk banku i jego osiąganie Wynik na podstawowych operacjach bankowych Obliczanie zysku netto Ocena sytuacji banku Wskaźniki ROA, ROE i analiza Du Ponta 3.6. Zysk, płynność i ryzyko Najważniejsze typy ryzyka banku Ryzyko utraty płynności Współzależność między zyskiem, ryzykiem i płynnością Sekurytyzacja aktywów Rozdział 4. Kapitały własne banku 4.1. Skład i wielkość kapitałów własnych Podział kapitałów własnych Udział kapitałów własnych w pasywach 4.2. Rola i funkcje kapitałów własnych banków Funkcja finansowa kapitałów własnych Kapitały własne jako zabezpieczenie depozytów Kapitały własne a normy ostrożnościowe Włączanie zysków do kapitałów własnych 4.3. Kapitał akcyjny banku 4.4. Kapitały zapasowe i rezerwowe Rozdział 5. Kapitały obce wykorzystywane przez bank 5.1. Rola kapitałów obcych w banku

4 5.2. Depozyty klientów Udział depozytów w finansowaniu działalności banku Znaczenie depozytów gospodarstw domowych dla banków Rachunki depozytowe Typy rachunków depozytowych 5.3. Lokaty bieżące Charakterystyka lokat bieżących Oprocentowanie rachunków bieżących Rachunki bieżące jako źródło taniego pieniądza Rezerwy obowiązkowe i podatki od depozytów bieżących 5.4. Depozyty terminowe Cechy charakterystyczne depozytów terminowych Oprocentowanie depozytów terminowych Kapitalizacja odsetek Lokaty strukturyzowane Depozyty oszczędnościowe Rezerwa obowiązkowa i podatki od depozytów terminowych 5.5. Depozyty walutowe Oprocentowanie depozytów walutowych Dochodowość depozytów walutowych 5.6. Lokaty międzybankowe bierne Podstawowe funkcje lokat międzybankowych Mechanizm lokat międzybankowych Korzyści z pozyskiwania lokat międzybankowych 5.7. Emisja papierów wartościowych dłużnych przez bank Bankowe papiery wartościowe dłużne Bony bankowe Obligacje bankowe Certyfikaty depozytowe 5.8. Ryzyko stopy procentowej Ryzyko stopy procentowej przy operacjach pasywnych Ryzyko przy operacjach aktywnych Rozdział 6. Aktywa bankowe 6.1. Skład aktywów 6.2. Aktywa pracujące i niepracujące Podział aktywów banków i przedsiębiorstw produkcyjnych Aktywa niepracujące Aktywa pracujące 6.3. Kredyty i ich znaczenie dla gospodarki banku Kredyty najważniejszy składnik aktywów Wskaźniki roli kredytów 6.4. Bankowe inwestycje w papiery wartościowe Najważniejsze typy papierów wartościowych Inwestycje w bony skarbowe Płynność i koszty obrotu papierami skarbowymi Marża zysku na papierach wartościowych Bankowe inwestycje w akcje przedsiębiorstw 6.5. Inne operacje aktywne Lokaty międzybankowe czynne

5 Bankowy obrót wekslowy Faktoring Rozdział 7. Udzielanie i spłata kredytów 7.1. Prawne podstawy działalności kredytowej Kredyt a pożyczka Umowa kredytowa Kredyt bez umowy 7.2. Ryzyko kredytowe Czynniki zwiększające ryzyko Inflacja a ryzyko kredytowe 7.3. Procedury kredytowe Selekcja klientów dzięki procedurom kredytowym Segmentacja klientów Charakterystyka procedur kredytowych Dokumentacja kredytowa klienta Zdolność kredytowa Weryfikacja dokumentacji kredytowej Analiza wskaźnikowa i credit-scoring Decyzja kredytowa i monitoring kredytu 7.4. Zabezpieczenia kredytów Typy zabezpieczeń Zabezpieczenia osobiste, weksel własny in blanco, poręczenia i gwarancje Zabezpieczenia rzeczowe, przewłaszczenie, zastaw i hipoteka Ubezpieczenie kredytu i cesja polisy ubezpieczeniowej Problem realnej wartości zabezpieczeń 7.5. Koszt kredytu, oprocentowanie i prowizja Minimalny i maksymalny koszt kredytu Oprocentowanie kredytu Prowizja kredytowa Inne koszty kredytu Zasady obliczania marży kredytowej Podatki a koszt kredytu 7.6. Zasady spłaty kredytu Rozkład spłat i plan spłat Wpływ karencji rat kredytowych na koszt kredytu Wpływ typu rat kredytowych na koszt kredytu Kredyt refinansowy i konsolidacyjny 7.7. Kredyty w sytuacji nieregularnej (złe kredyty) Wielkość złych kredytów Konsekwencje niespłacenia kredytu dla kredytobiorcy i dla banku Ogólne zasady postępowania banku przy złych kredytach 7.8. Windykacja kredytów Polubowne przejmowanie zabezpieczeń Bankowy tytuł egzekucyjny i egzekucja komornicza Rezultaty windykacji dla banku 7.9. Restrukturyzacja kredytów Umowy restrukturyzacyjne Rezultaty restrukturyzacji kredytów Sprzedaż należności kredytowych, sekurytyzacja

6 Rozdział 8. Rodzaje kredytów 8.1. Polityka portfela kredytowego 8.2. Podstawowe typy kredytów Podział kredytów ze względu na okres kredytowania Kredyty złotowe i walutowe Kredyty gotówkowe i bezgotówkowe Kredyty w rachunku bieżącym i w rachunku kredytowym Kredyty komercyjne i preferencyjne Podział kredytów ze względu na ich przeznaczenie 8.3. Kredyty gospodarcze Kredyty obrotowe Kredyty inwestycyjne Kredyty pomostowe Kredyty w rachunku bieżącym dla przedsiębiorstw 8.4. Kredyty dla ludności Wzrost znaczenia kredytów dla ludności Prawne zasady udzielania kredytów konsumpcyjnych Kredyty ratalne Kredyty samochodowe Kredyty w rachunku bieżącym dla ludności Kredyty gotówkowe Kredyty lombardowe 8.5. Kredyty budowlano-mieszkaniowe Charakterystyka kredytów budowlano-mieszkaniowych Kredyty budowlane Kredyty mieszkaniowe 8.6. Kredyty preferencyjne Mechanizm kredytu preferencyjnego Ekonomiczne znaczenie kredytów preferencyjnych 8.7. Funkcje kredytowe kart płatniczych 8.8. Zmiana struktury kredytów Rola kredytów gospodarczych Kredyty dla małych i średnich przedsiębiorstw Rozdział 9. Operacje rozliczeniowe 9.1. Cechy charakterystyczne operacji pośredniczących 9.2. Rozliczenia gotówkowe i bezgotówkowe Charakterystyka operacji rozliczeniowych Rozliczenia gotówkowe Rozliczenia bezgotówkowe 9.3. Rozliczenia krajowe Polecenie przelewu Polecenie zapłaty Rola Krajowej Izby Rozliczeniowej w rozliczeniach międzybankowych Rozliczenia finansowe między bankami 9.4. Transfery zagraniczne Operacje zagraniczne Polecenie wypłaty Banki-korespondenci

7 SWIFT 9.5. Operacje akredytywy i inkasa dokumentowego Mechanizm akredytywy dokumentowej Inkaso dokumentowe 9.6. Czeki i karty płatnicze jako instrumenty rozliczeniowe Charakterystyka i typy czeków Karty płatnicze Rozdział 10. Pośrednictwo banków w obrocie papierami wartościowymi Bankowe operacje papierami wartościowymi Bankowość inwestycyjna Typy papierów wartościowych Cena i oprocentowanie papierów dłużnych Pośrednictwo banków w sprzedaży papierów skarbowych Zarządzanie portfelem papierów wartościowych klienta Pośrednictwo w emisji papierów wartościowych dłużnych przedsiębiorstw i gmin Rozwój emisji papierów dłużnych przedsiębiorstw Korzyści emitenta i straty systemu bankowego Korzyści banku-subemitenta Pośrednictwo w emisji akcji przedsiębiorstw Rola subemitenta akcji Gwarancje sukcesu emisji Rozdział 11. Inne operacje pośredniczące banków Gwarancje bankowe Mechanizm gwarancji Typy gwarancji Gwarancje kredytowe Gwarancje zabezpieczające zapłatę za towary i usługi Gwarancje przetargowe (wadialne) Operacje walutowe Różnice kursowe Ryzyko kursowe Operacje kasowo-skarbcowe Operacje bankowe związane z instrumentami pochodnymi Podstawowe typy transakcji pochodnych Transakcje terminowe Transakcje opcyjne Warranty Rozdział 12. Nowe technologie a praca banków Problemy związane z rewolucją informatyczną Trudności i zagrożenia związane z informatyzacją banków Podpis elektroniczny Informatyka a organizacja pracy w banku Przyspieszenie obiegu informacji w banku Informatyka w bankowej sprawozdawczości i kontroli Funkcje komputerów Bankowość poza bankiem Bankomaty i karty płatnicze

8 Home banking Bankowość internetowa Operacje bankowe wykonywane za pomocą telefonu komórkowego Wirtualne banki Literatura