NARZ DZIA INFORMATYCZNE STOSOWANE W USTALANIU KOSZTÓW POWYPADKOWYCH PIOTR ALEKSANDROWICZ

NARZ DZIA INFORMATYCZNE STOSOWANE W USTALANIU KOSZTÓW POWYPADKOWYCH PIOTR ALEKSANDROWICZ Streszczenie W artykule przedstawiono zagadnienia teoretyczne i praktyczne w ustalaniu kosztów powypadkowych w pojazdach. Prezentowana problematyka dotyczy czynno- ci i roli eksperta definiuj cego uszkodzenia pojazdu wraz z wykonaniem dokumentacji. Praktyczne zastosowanie nowoczesnych narz dzi informatycznych omówiono na przykładzie systemów eksperckich Audatex, InfoEkspert i EurotaxGlass s. W artykule omówiono zasady ustalenia kosztów naprawy pojazdu, jego warto ci przed szkod i w stanie uszkodzonym równie z wykorzystaniem platformy Autoonline, a tak e zdefiniowano tak zwan szkod cz ciow i całkowit pojazdu. Słowa kluczowe: opis uszkodze pojazdu, koszt naprawy pojazdu, warto pojazdu, warto pozostało ci, koszty powypadkowe, systemy eksperckie 1. Wprowadzenie Eksploatacja pojazdu zwi zana jest z mo liwo ci jego uszkodzenia w zdarzeniu drogowym i problemem ustalenia kosztów naprawy. Te powinny by elementem analizy kosztów powypadkowych i opłacalno ci naprawy pojazdu. U podstaw le y tu rola eksperta definiuj cego sposób naprawy uszkodzonych elementów. Ustalenie kosztów naprawy wymaga zastosowania systemów eksperckich, bazuj cych na danych producenta w zakresie technologii naprawy dla wykonania kosztorysu naprawy uwzgl dniaj cego prace blacharskie, lakiernicze, mechaniczne i cz ci zamienne [1]. Gdy naprawa pojazdu nie jest mo liwa technicznie lub jest nieopłacalna zachodzi konieczno wyceny warto ci pojazdu u ywanego w stanie przed i po szkodzie z zastosowaniem systemów eksperckich [2].

6 Narz dzia informatyczne stosowane w ustalaniu kosztów powypadkowych 2. Ogl dziny pojazdu Niezb dnym dla ustalenia kosztów powypadkowych s ogl dziny pojazdu i zdefiniowanie, cz ci do wymiany lub naprawy. Poni ej zestawienie czynno ci zweryfikowanych procedur [3]. Sprawdzi zgodno numeru rejestracyjnego z dowodem rejestracyjnym; Sprawdzi zgodno numeru VIN [4]; Ustali kolor, rodzaj lakieru; Ustali rok produkcji i dat pierwszej rejestracji; Ustali wskazanie drogomierza; Okre li wyposa enie standardowe i dodatkowe; Okre li stan ogumienia i dokona pomiaru wysoko ci bie nika, sprawdzi wska niki TWI [5] z uwzgl dnieniem obowi zuj cych przepisów [6]. Ustali konieczne naprawy, braki w wyposa eniu; Dla precyzyjnego ustalenia kosztów powypadkowych stosuje si tablety. ródło: [7]. Rysunek 1. Tablet Fujitsu Siemens W razie braku takiego sprz tu stosuje si protokóły ogl dzin z kolumn do wpisania kodu cz - ci Audatex [8] i formularze Audatex [9]. Rozwi zanie to wyklucza dost p do komponentów sytemu Audatex ułatwiaj cych ustalenie kompletacji w AudaVin [10].

Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 47, 2011 7 ródło: [9]. Rysunek 2. Arkusz typu pojazdu MAN firmy Audatex ródło: [8]. Rysunek 3. Szablon protokołu ogl dzin z kolumn do kodów cz ci Audatex

8 Narz dzia informatyczne stosowane w ustalaniu kosztów powypadkowych 3. Dokumentacja fotograficzna pojazdu Pierwsze zdj cie ma obejmowa przód i jeden bok, natomiast drugie, tył i przeciwległy bok pojazdu. Nale y uwidoczni tablic rejestracyjn ; Wykona zdj cie stanu licznika przebiegu pojazdu oraz numeru VIN; Uj cia wykona prostopadle do płaszczyzny uszkodze. 4. Ustalenie kosztu naprawy pojazdu K N W praktyce stosowane s systemy do kalkulowania kosztów naprawy Audatex i EurotaxGlass s bazuj ce na danych producentów pojazdów. Jedn z ró nic charakteryzuj cych te systemy jest mo liwo okre lenia kosztów naprawy lakierniczej. Metoda AZT, jako wspólna dla obu systemów znalazła najszersze zastosowanie w kalkulowaniu tych kosztów [11]. SYSTEM DO KALKULACJI KOSZTÓW NAPRAWY NA PRZYKŁADZIE PROGRAMU AUDASTATION FIRMY AUDATEX AudaStation jest to narz dzie informatyczne do kalkulowania kosztów napraw wykorzystuj ce najnowsze technologie [12]. Pełny schemat pojazdu pozwala na wybór uszkodzonych cz ci; Operacje niezb dne do dokonania demonta u przylegaj cych cz ci s automatycznie uwzgl dnione; Koszty napraw s optymalizowane przez eliminowaniu prac lub cz ci duplikowanych. ALGORYTM KALKULOWANIA KOSZTU NAPRAWY POJAZDU W AUDASTATION 1. Wybór kodu producenta i typu głównego, stawek i operacji; ródło: [13]. Rysunek 4. Okno wyboru pojazdu i stawek roboczogodziny

9 Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 47, 2011 2. Dokładna identyfikacja pojazdu i wprowadzenie rodzaju operacji; ródło: [13]. Rysunek 5. Okno identyfikacji pojazdu i wyboru operacji 3. Wprowadzenie rodzajów operacji ustalenie kosztu naprawy; ródło: [13]. Rysunek 6. Okno wyboru operacji naprawy i wydruku SYSTEM DO KALKULACJI KOSZTÓW NAPRAWY NA PRZYKŁADZIE PROGRAMU CARWERT Z MODUŁEM ERE FIRMY EUROTAXGLASS S Carwert to aplikacja do kosztorysowania napraw samochodów osobowych, terenowych i dostawczych na bazie danych i technologii producenta. Moduł kalkulacyjny zawiera numery cz ci i ich graficzn identyfikacj oraz czasochłonno ci prac.

10 Narz dzia informatyczne stosowane w ustalaniu kosztów powypadkowych ALGORYTM KALKULOWANIA KOSZTU NAPRAWY POJAZDU W CARWERT ERE 1. Wybór pojazdu marka, model, typ, wprowadzenie stawek; ródło: [14]. 2.Wprowadzanie rodzaju operacji; Rysunek 7. Okno wyboru pojazdu i stawek roboczogodziny ródło: [14]. Rysunek 8. Okno wprowadzenia operacji wymiany i/lub naprawy cz ci 3. Zatwierdzenie cz ci do kosztorysu nast puje w oknie Wprowadzanie Cz ci. ródło: [14]. Rysunek 9. Okno zatwierdzenia cz ci do kosztorysu

Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 47, 2011 11 5. Ustalenie szczegółowej warto ci pojazdu W R Szczegółowa warto pojazdu wyliczana jest przy u yciu dwóch dost pnych systemów firm InfoEkspert lub EurotaxGlass s z uwzgl dnieniem oceny stanu technicznego pojazdu bazuj cej w na instrukcji rzeczoznawczej i powinna zawiera wyczerpuj cy zakres danych technicznych, takich mi dzy innymi jak [2]: Marka, model, typ i wersja nadwozia; Dane dotycz ce roku produkcji i daty pierwszej rejestracji; Dane dotycz ce przegl dów technicznych; Rodzaj silnika i rodzaj nap du; Liczba osi i ich rozstaw; Rodzaj, marka ogumienia i stopie zu ycia; Przebieg kilometrowy; Wyposa enie dodatkowe; Informacje o wcze niejszych naprawach, opis ladów napraw nadwozia; Wymienionych istotnych zespołach i mechanizmach pojazdu; Rodzaj i stan powłoki lakierowej, stan skorodowania nadwozia; Ilo wła cicieli i stopie dbało ci o pojazd; Dane o szczególnych warunkach eksploatacji pojazdu; Opis braków w wyposa eniu pojazdu lub niesprawno ci zespołów. Podstaw ustalenia warto ci rynkowej pojazdu jest warto bazowa. Warto bazowa pojazdu to ustalona na okre lony miesi c i rok warto rynkowa pojazdu bazowego przedmiotowej marki, typu, modelu i roku produkcji, wprowadzonego do eksploatacji 15 maja roku produkcji. Pojazd taki wyposa ony jest standardowo, w dobrym stanie technicznym i bez uszkodze. Posiada wa ny przegl d techniczny i przebieg normatywny, wyposa ony jest w ogumienie o zu yciu 50%. Algorytm wyceny pojazdu opisany jest wzorem [2]: W R = ( WB + Kr ) kw k p kx + Kg Kn gdzie: W R = warto rynkowa pojazdu W B = warto bazowa pojazdu K R = warto korekty daty pierwszej rejestracji pojazdu k w = współczynnik korekty wyposa enia pojazdu k p = współczynnik dotycz cy przebiegu pojazdu k x = współczynnik korekt ró nych pojazdu K g = warto korekty z ogumienie K n = warto korekty koniecznej naprawy (Wzór nr. 1)

12 Narz dzia informatyczne stosowane w ustalaniu kosztów powypadkowych SYSTEMY DO WYCENY WARTO CI POJAZDÓW U YWANYCH W praktyce stosowane s dwa systemy do wycen warto ci pojazdów oferowanych przez firmy EurotaxGlass s i InfoEkspert bazuj ce na danych zbieranych i weryfikowanych według wewn trznych procedur [15],[16], [17]. SYSTEM DO WYCENY WARTO CI POJAZDÓW CARWERT WYCENA FIRMY EU- ROTAXGLASS S Carwert Wycena dostarcza danych do wycen samochodów osobowych, terenowych, ci arowych, dostawczych, motocykli oraz przyczep i naczep [15]. ródłem danych s portale internetowe, gazety motoryzacyjne, sieci sprzeda y pojazdów u ywanych, monitoring najwi kszych giełd, firmy leasingowe, weryfikacja przez konsultantów; Pojazd bazowy ma poprawny stan techniczny, pojazd w ruchu, zarejestrowany w maju danego roku, ogumienie o zu yciu 50%; Identyfikacja samochodów odbywa si po marce modelu typie, wersji wyposa enia, rodzaju silnika, pojemno ci i mocy, rodzaju skrzynki biegów i rodzaju nadwozia dopuszczalnej masie całkowitej DMC, rozstawie osi. ALGORYTM WYCENY POJAZDU NA PRZYKŁADZIE PROGRAMU CARWERT WY- CENA 1. Wybór pojazdu polega na wybraniu rodzaju, modelu, marki i typu samochodu i dalej wprowadzeniu daty pierwszej rejestracji oraz przebiegu; ródło: [17] Rysunek 10. Okno wyboru pojazdu

13 Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 47, 2011 2. Okno Wyposa enie umo liwia sprawdzenie wyposa enia seryjnego oraz dodanie opcji; ródło: [17]. Rysunek 11. Okno wyposa enia pojazdu 3. Dokonywanie dodatkowych korekt dla pojazdu odbywa si w oknie Korekty. ródło: [17]. Rysunek 12. Okno korygowania warto ci pojazdu i ustalenia warto ci ostatecznej SYSTEM DO WYCENY WARTO CI POJAZDÓW NA PRZYKŁADZIE PROGRAMU INFOEKSPERT PLUS FIRMY INFOEKSPERT Program InfoEkspert PLUS umo liwia wykonanie wyceny wybranego pojazdu oraz sporz dzenie jej wydruku. W trakcie wyceny jest mo liwo wprowadzenia korekt warto ci bazowej. W celu okre lenia dokładnej warto ci pojazdu istnieje mo liwo modyfikacji wyposa enia. Edycji podlega równie ogumienie. Ko cowym efektem wyceny jest jej wydruk na, którym s dane identyfikacyjne pojazdu, jego warto rynkowa, wyposa enie oraz nazwy i warto ci zadanych korekt. Do wyceny mo na równie doł czy dokumentacj zdj ciow. Moduł wyceny pojazdu zawiera mi dzy innymi: Dane samochodów osobowych, terenowych, dostawczych, ci arowych, autobusów, przyczep, naczep, ci gników rolniczych, przyczep i samochodów kempingowych; Warto ci pojazdów nowych i u ywanych; List wyposa enia standardowego i dodatkowego; Mo liwo wyceny pojazdu znajduj cego si w bazie i wyceny pojazdu spoza bazy; Mo liwo wprowadzania korekt warto ci bazowej i zdefiniowanych przez u ytkownika.

14 Narz dzia informatyczne stosowane w ustalaniu kosztów powypadkowych ALGORYTM WYCENY POJAZDU NA PRZYKŁADZIE PROGRAMU INFOPLUS 1.Wykonanie wyceny rozpoczyna wci niecie przycisku Nowa wycena. Na ekranie pojawiaj si bazy pojazdów i mo liwo ich wyboru po marce, roku produkcji, nr INFOEKSPERT. Po wyborze marki, modelu pojazdu nast puje wybór jego wersji i roku produkcji. ródło: [16] Rysunek 13. Okno wyboru pojazdu 2.Zatwierdzenie wyboru pojazdu powoduje uruchomienie okna Dane pojazdu umo liwiaj cego ustawienie parametrów, które s wykorzystane w dalszych obliczeniach oraz za pomoc przycisku D przej cie do okna z danymi administracyjnymi. Po przej ciu do okna wyposa enia pojazdu mo na dokona korekty i edycji jego kompletacji, wprowadzi inne wyposa enie, jako standardowe lub dodatkowe z listy ogólnej. ródło: [16]. Rysunek 14. Okno danych pojazdu i jego wyposa enia 3. Po wci ni ciu przycisku K system przechodzi do okna korekt wpływaj cych na podwy szenie lub obni enie warto ci pojazdu. Je li dane zostały wprowadzone kompletnie system przewiduje automatyczne liczenie wybranych korekt. W zakładce z symbolem opony jest mo liwo wyliczenia korekty za ogumienie.

Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 47, 2011 15 ródło: [16]. Rysunek 15. Okno korygowania warto ci pojazdu i wydruków wyceny 6. Ustalenie warto ci rynkowej pojazdu uszkodzonego W P W praktyce stosowane s systemy EurotaxGlass s i InfoEkspert do wycen warto ci pojazdów uszkodzonych bazuj ce na danych zbieranych i weryfikowanych według wewn trznych procedur. InfoEkspert ma moduł do wyceny pojazdu nieuszkodzonego i współpracuje w automatyce z modułem Audatex do kalkulowania kosztów napraw. CarWert EurotaxGlass s ma własny moduł do kalkulowania kosztów naprawy pojazdu ERE [16, 17] i do wyceny pojazdu nieuszkodzonego. Alternatyw dla w/w systemów jest Platforma Autoonline, przy u yciu, której wycena warto ci uszkodzonego pojazdu odbywa si na zasadzie licytacji internetowej [18]. W rzeczoznawstwie samochodowym warto rynkow samochodów uszkodzonych okre la si trzema metodami: metod stopnia uszkodzenia, kosztu naprawy i odzysku cz ci [2]. WYCENA WARTO CI POJAZDU USZKODZONEGO NA PRZYKŁADZIE SYTEMU INFOPLUS FIRMY INFOEKSPERT Metoda stopnia uszkodzenia pojazdu Metoda ta wymaga okre lenia warto ci rynkowej pojazdu Wr b d cej podstaw do dalszych oblicze. Wyj ciowym elementem jest podział pojazdu na główne jego zespoły, okre lenie ich procentowego udziału w jego warto ci. Uproszczone tabele z danymi podziału kompletnych pojazdów na główne zespoły stanowi zał cznik nr 2 i 3 do instrukcji numer 1/2005 [2]. Po zbudowaniu lub wyborze z tabeli udziałów głównych zespołów, okre lamy stopie uszkodzenia ka dego zespołu, wst pn warto głównych zespołów R oraz stopie uszkodzenia x. Warto pojazdu w stanie uszkodzonym okre lamy w tej metodzie ze wzoru [2]: WPU = R a b u (Wzór nr 2) gdzie R wst pna warto głównych zespołów a współczynnik stopnia uszkodze b współczynnik zbywalno ci pojazdu uszkodzonego u współczynnik uszkodze ukrytych wycenianego pojazdu

16 Narz dzia informatyczne stosowane w ustalaniu kosztów powypadkowych Metoda kosztu naprawy pojazdu Metoda ta pozwala oszacowa, jaka powinna by warto pojazdu uszkodzonego, aby opłacalna była jego odbudowa. W metodzie tej wyst puj dwa przypadki analiza na bazie maksymalnego i zredukowanego kosztu naprawy. Dokonuj c wyceny warto ci pojazdu uszkodzonego t metod obliczenia realizowane s dla obydwu wariantów kosztów. Wy sza warto przyjmowana jest, jako warto pojazdu uszkodzonego. Maksymalny koszt naprawy wyliczany jest ze wzoru [2]: W PU = W R N (Wzór nr 3) gdzie N koszt naprawy pojazdu Wr warto rynkowa pojazdu nieuszkodzonego Przy okre laniu kosztu naprawy N przyjmowane s ceny nowych cz ci oraz pełne koszty robocizny i materiałów lakierniczych [2]. Zredukowany koszt naprawy wyliczany jest ze wzoru [2]: W PU = W R N gdzie N zr zredukowany koszt naprawy pojazdu Wr warto rynkowa pojazdu nieuszkodzonego U n ubytek warto ci naprawianego pojazdu zr U n (Wzór nr 4) Przy okre laniu kosztu naprawy N zr przyjmowane s ceny nowych cz ci pomniejszone proporcjonalnie do amortyzacji pojazdu, koszty robocizny naprawy i lakierowania obni one proporcjonalnie do połowy amortyzacji cz ci i koszty materiałów lakierniczych z uwzgl dnieniem ich redukcji proporcjonalnie do połowy przyj tej amortyzacji cz ci [2]. Metoda odzysku cz ci z pojazdu Metoda ta stosowana jest, gdy zniszczenia pojazdu eliminuj celowo jego odbudowy. Wówczas metod oszacowania pozostało ci jest ustalenie listy cz ci i zespołów, które posiadaj warto handlow i ich indywidualna wycena. Wobec znacznych ró nic w warto ci takich cz ci mo liwe jest zastosowanie metody uproszczonej w oparciu o poziom cen nowych cz ci oraz amortyzacji pojazdu według wzoru [2]: W PU = wa b Cczni woczi i (Wzór nr 5) gdzie N koszt naprawy pojazdu Cczn i cena i-tej cz ci przydatnej do dalszego wykorzystania; wa współczynnik amortyzacji wycenianego pojazdu b współczynnik zbywalno ci pojazdu wocz i współczynnik opłacalno ci odzysku i-tej cz ci okre laj cy relacj pomi dzy cenami cz ci nowych, a odzyskiwanymi po uwzgl dnieniu amortyzacji i popytu [2].

17 Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 47, 2011 Zasady okre lania warto ci rynkowej pojazdu uszkodzonego: okre lenie warto ci pojazdu uszkodzonego powinno by poprzedzone wyliczeniem, co najmniej według dwóch metod; podstawow metod szacowania warto ci pozostało ci jest metoda stopnia uszkodzenia, która powinna by stosowana w ka dym przypadku; wyniki uzyskiwane metod kosztu naprawy powinny by brane pod uwag w przypadkach, gdy przewidywana jest odbudowa pojazdu, a odzysku cz ci w przypadkach likwidowania pojazdu. ALGORYTM WYCENY POJAZDU USZKODZONEGO NA PRZYKŁADZIE PROGRA- MU INFOPLUS FIRMY INFOEKSPERT 1.Po wykonaniu kosztorysu w systemie Audatex nast puje automatyczne wprowadzenie danych do systemu InfoPlus celem przeliczenia w metodzie kosztów naprawy. System tworzy równie obraz uszkodze pojazdu z kalkulacji do metody stopnia uszkodzenia. ródło: [16]. Rysunek 16. Okno wprowadzonych kosztów naprawy i obrazu uszkodzonych zespołów 2. Po wykonaniu oblicze otrzymujemy warto ci pojazdu uszkodzonego według w/w metod. ródło: [16]. Rysunek 17. Okno wyceny warto ci pojazdu uszkodzonego i wydruków

18 Narz dzia informatyczne stosowane w ustalaniu kosztów powypadkowych 7. Ustalenie kosztów powypadkowych K PW Koszty powypadkowe K PW zale, wi c od kilku zmiennych charakterystycznych dla konkretnego pojazdu i wynikaj cych z zakresu jego uszkodze. Reasumuj c w sytuacji, gdy naprawa pojazdu jest mo liwa technicznie, a jej koszt K N nie przekracza warto ci pojazdu W R mamy do czynienia z tak zwan szkod cz ciow, przy, której koszty powypadkowe K PW odpowiadaj kosztom naprawy pojazdu K N. Natomiast, gdy naprawa pojazdu nie jest mo liwa technicznie lub koszty naprawy K N przekrocz jego warto W R wówczas mamy do czynienia z tak zwan szkod całkowit, przy, której koszty powypadkowe K PW stanowi ró nic warto ci rynkowej pojazdu W R i jego warto ci w stanie uszkodzonym W P. Eksploatacja pojazdu zdarzenie drogowe uszkodzenie zmiana stanu pojazdu Ogl dziny uszkodzonego pojazdu - zdefiniowanie uszkodze pojazdu - protokół ogl dzin pojazdu - wykorzystanie systemów Audatex i EurotaxGlass s Ustalenie kosztów naprawy pojazdu Kn - wykorzystanie systemów Audatex i EurotaxGlass s Ustalenie warto ci rynkowej pojazdu W R - wykorzystanie systemów InfoEkspert i EurotaxGlass s Porównanie kosztów naprawy pojazdu K N z jego warto ci rynkow W R K N < W R Szkoda cz ciowa K N > W R Szkoda całkowita Koszty powypadkowe K PW odpowiadaj kosztowi naprawy pojazdu K N Ustalenie warto ci pojazdu uszkodzonego W P - wykorzystanie systemów InfoEkspert i EurotaxGlass s - alternatywne zastosowanie Platformy Autoonline K PW = K N Naprawa pojazdu i dalsze u ytkowanie Koszty powypadkowe K PW odpowiadaj ró nicy warto ci rynkowej pojazdu W R i warto ci jego pozostało ci W P K PW = W R - W P Likwidacja pojazdu - odzysk cz ci do ponownego u ytku - recykling - strz pienie -unieszkodliwianie Rysunek 18. Propozycja algorytmu ustalania kosztów powypadkowych K PW ródło: [19].

19 Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 47, 2011 Bibliografia 1. Wielgołaski, W., Nowoczesne technologie napraw, AutoMoto Serwis, Warszawa 1995. 2. Instrukcja Okre lania Warto ci pojazdów nr 1/2005, Stowarzyszenie Rzeczoznawców Techniki Samochodowej i Ruchu Drogowego, Warszawa 2004. 3. Materiały własne, zweryfikowane w praktyce procedury towarzystw ubezpieczeniowych. 4. Potrykus J., Poradnik techniki samochodowej, REA Warszawa 2010. 5. Kozłowski M. i in., Mechanik pojazdów samochodowych cz I, Vogel BM Wrocław 2006. 6. Rozporz dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 31.12.2002r w sprawie warunków technicznych pojazdów i ich niezb dnego wyposa enia Dz. U. z 26.02.2003r. 7. Strona internetowa Fujitsu Siemens. Dost pne: http://pl.fujitsu.com/products/mobile/tablet 8. Materiały własne ze szkody komunikacyjnej Autocasco w samochodzie Fiat Doblo. 9. Materiały własne wykorzystane w cz ci dane opracowanej opinii na podstawie Postanowienia S du Rejonowego w wieciu nad Wisł z dnia 11.08.2010r o powołaniu biegłego w sprawie ustalenia kosztów naprawy samochodu MAN. 10. Instrukcja obsługi AudaVin, luty 2004r Audatex. 11. Audatex, Lakierowanie Naliczanie kosztów i Informacje techniczne, Instrukcje Audatex 2006. 12. AudaStation, Instrukcja obsługi, Audatex 2006. 13. Program AudaStation, Materiały informacyjne Audatex2010. Dost pne:www.audatex.pl. 14. Program Carwert z modułem kalkulacyjnym ERE, Materiały informacyjne, EurotaxGlass s 2007. 15. Instrukcja wyceny według EurotaxGlass s, Warszawa 2005. 16. Program InfoEkspert PLUS, Materiały informacyjne Info-Ekspert2010. Dost pne:www.infoekspert.pl. 17. Program Carwert Wycena, Materiały informacyjne EurotaxGlass s2010, Dost pne: www.eurotax.pl. 18. Strona internetowa firmy Autoonline. Dost pne: http://www.autoonline.pl/. 19.Opracowanie własne algorytmu ustalenia kosztów powypadkowych pojazdu.

20 Narz dzia informatyczne stosowane w ustalaniu kosztów powypadkowych TOOLS FOR FIXING COSTS ACCIDENT Summary The article presents theoretical and practical issues in determining the cost of accidents in vehicles. Presented issues concerns the activities and role of the expert defines the damage to the vehicle, along with photographic documentation of performance while maintaining rzeczoznawczych procedures and uses the latest advances in this field. Practical application of modern tools are discussed on the example of expert systems of companies Audatex, InfoEkspert and EurotaxGlass's. The article discusses the rules for determining the cost of repairing the vehicle, its value before the injury and the damaged condition also using AUTO online platform, and also defines the so-called partial and total loss of vehicle. Keywords: description of the damage to the vehicle, the cost of repairing the vehicle, the vehicle value, residual value, the cost of accident, expert systems Prac zrealizowano w ramach projektu Techniki wirtualne w badaniach stanu, zagro e bezpiecze stwa i rodowiska eksploatowanych maszyn. Numer projektu: WND-POIG.01.03.01-00-212/09. Centrum Rzeczoznawstwa Samochodowego i Rekonstrukcji Wypadków Drogowych ALMOT-EKSPERT ul. Kusoci skiego 1, 86-032 Niemcz e-mail: centrum@almot-ekspert.pl www.almot-ekspert.pl