Odpowiedzialny łańcuch dostaw w oczach internautów. Raport badawczy

Odpowiedzialny łańcuch dostaw w oczach internautów Raport badawczy Warszawa, wrzesień 2010

Spis treści raportu 2 Odpowiedzialny łańcuch dostaw w oczach internautów opis badania 3 Odpowiedzialny łańcuch dostaw wyniki 10 Znajomość pojęcia odpowiedzialny łańcuch dostaw 11 Sposoby rozumienia pojęcia odpowiedzialny łańcuch dostaw 15 Firmy, które kojarzą się internautom z przestrzeganiem i nie przestrzeganiem standardów odpowiedzialnego zarządzania łańcuchem dostaw 17 Świadomość organizacji globalnego procesu produkcji oraz zależności zachodzących między firmami w tym procesie 19 Ważność różnych kryteriów decydujących o wyborze produktu, w tym kryteriów związanych z odpowiedzialnym łańcuchem dostaw 23 Kontakt z informacjami na temat działań związanych z przestrzeganiem przez firmę standardów pracy i ochrony środowiska w całym procesie produkcji 24 Ważność różnych informacji na opakowaniach produktu i w mediach, w tym informacji związanych z odpowiedzialnym zarządzaniem łańcuchem dostaw 27 Zaufanie wobec informacji przekazywanych przez firmy na temat przestrzegania przez nie standardów pracy i ochrony środowiska 29 Zainteresowanie informacjami o łańcuchu dostaw i potrzeby komunikowania takich działań przez firmy 31 Postawy wobec kupowania produktów wytworzonych w sposób nieodpowiedzialny 32 Ogólne postawy badanych respondentów wobec różnych aspektów życia w zależności od opinii o odpowiedzialnym łańcuchu dostaw 34 Profil demograficzny osób zainteresowanych informacjami o odpowiedzialnym łańcuchu dostaw, osób świadomych zjawiska i osób bojkotujących informacje 32 Profil demograficzny respondentów 41 2

Odpowiedzialny łańcuch dostaw w oczach internautów - opis badania

Cele badania 4 Ogólnymi celami niniejszego badania było określenie: znajomości pojęcia odpowiedzialnego łańcucha dostaw rozumianego jako przestrzegania przez firmę standardów pracy i ochrony środowiska w całym procesie produkcji sposobów rozumienia pojęcia odpowiedzialny łańcuch dostaw nazw i typów firm, które kojarzą się internautom z przestrzeganiem i nie przestrzeganiem standardów odpowiedzialnego zarządzania łańcuchem dostaw świadomości organizacji globalnego procesu produkcji oaza zależności zachodzących między firmami w tym procesie ważności różnych kryteriów decydujących o wyborze produktu, w tym kryteriów związanych z odpowiedzialnym łańcuchem dostaw kontaktu z informacjami na temat działań związanych z przestrzeganiem przez firmę standardów pracy i ochrony środowiska w całym procesie produkcji ważności różnych informacji na opakowaniach produktu i w mediach, w tym informacji związanych z odpowiedzialnym zarządzaniem łańcuchem dostaw sposobu postrzegania i zaufania wobec informacji przekazywanych przez firmy na temat przestrzegania przez nie standardów pracy i ochrony środowiska w całym procesie produkcji zainteresowania informacjami o łańcuchu dostaw i potrzeby komunikowania takich działań przez firmy postaw wobec kupowania produktów wytworzonych w sposób nieodpowiedzialny, z jawnym pogwałceniem zasad zarządzania łańcuchem dostaw w sposób odpowiedzialny (zanieczyszczanie środowiska, wykorzystywanie pracowników) profilu psychograficznego i demograficznego osób zainteresowanych informacjami o odpowiedzialnym łańcuchu dostaw, osób świadomych zjawiska i osób bojkotujących informacje

Metodologia i grupa docelowa 5 Badanie zostało zrealizowane metodą CAWI Real Time Sampling w dniach od 7.07.2010 do 20.07.2010. Próbę dobrano metodą losowo-kwotową spośród użytkowników witryn internetowych korzystających z bezpłatnej wersji systemu stat24 lub bezpłatnego audytu sitecentric stat.pl/pbi. Badaniem objęto grupę 1216 internautów w wieku 15 i więcej lat Aby dane były reprezentatywne dla populacji internautów z grupy celowej, wyniki były analizowane z wykorzystaniem wagi analitycznej, skonstruowanej na podstawie danych o płci, wieku oraz wykształceniu (na podstawie badania Omnibus PBS DGA, październiklistopad 2009). Do sprawdzenia istotności różnic użyto testu Z oraz testu Welcha, przyjęto poziom istotności 0,05.

Podsumowanie (1) 6 Blisko 1/3 badanych internautów nigdy nie zetknęła się z pojęciem przestrzegania przez firmę standardów pracy i ochrony środowiska w całym procesie produkcji. Wśród 42% internautów, którzy deklarowali wcześniejszy kontakt z odpowiedzialnym łańcuchem dostaw najczęściej pojawiali się mężczyźni, osoby w wieku powyżej 36 lat, pracujące, z wykształceniem wyższym, zarabiające powyżej średniej krajowej (ale nie najbogatsi). Blisko ¾ badanych internautów przyznało, że nie potrafi opisać z czym kojarzy im się określenie odpowiedzialny łańcuch dostaw. Wśród tych, którym badane pojęcie kojarzyło się z czymkolwiek, wymieniano ciągłość i terminowość dostaw, zgodność z przepisami i normami, dbałość o kwestie ekologiczne. Większość badanych osób miała świadomość, że w produkcję każdego z badanych rodzajów produktów (ubrania, sprzęt elektroniczny, żywność) jest zaangażowanych co najmniej kilka (5) krajów. Podobnie, większość respondentów była przekonana, że produkcja przykładowych produktów ma raczej charakter globalny niż lokalny. Badani w przypadku wszystkich rodzajów prezentowanych produktów uznawali, że koszty ich wytworzenia są raczej niskie niż wysokie. Niemniej, ocena kosztów produkcji jeansów, laptopa / komórki oraz czekolady była zróżnicowana. Respondenci są świadomi uczestnictwa co najmniej kilku podmiotów w produkcji każdego z badanych artykułów.

Podsumowanie (2) 7 Większość badanych uważała, że transport produktów z odległych krajów powoduje wzrost zanieczyszczenia środowiska. Około 30% mniej respondentów uznało, że globalizacja przyczynia się do polepszenia standardów pracy i ochrony środowiska przy okazji produkcji. Podobny odsetek badanych uznał, że globalizacja wiąże się z uproszczeniem procesu produkcji (w aspekcie liczby firm uczestniczących w procesie). Dla 1/3 badanych wysoka cena jest dobrym predyktorem wysokiej jakości produktu. Tylko 13% badanych internautów uznało za prawdziwe zdanie sugerujące, że wysokie ceny produktów przekładają się na wysokie płace pracowników najniższego szczebla. Najważniejszym kryterium oceny produktów kupowanych przez respondentów (oprócz ceny i marki) okazała się toksyczność substancji użytych do produkcji (kwestia bezpieczeństwa użytkownika), dobre traktowanie zwierząt w procesie produkcji, niezatrudnianie dzieci (kwestie emocjonalne, związane z wrażliwością) oraz kwestie związane z gospodarowaniem odpadami, recyklingiem i zanieczyszczeniem (ekologiczne). Badani najczęściej stykali się z informacjami o przestrzeganiu przez firmę standardów pracy i ochrony środowiska za pośrednictwem internetu, telewizji i czasopism / gazet.

Podsumowanie (3) 8 Ponad ¾ badanych respondentów na opakowaniach produktów zwraca szczególną uwagę na informacje o składzie i kraju pochodzenia. Nieco mniej dostrzega deklaracje producentów o recyklingu czy dbałości o unikanie krzywdzenia zwierząt. Na dodatkowe informacje o walorach odżywczych zwraca uwagę ok.40% respondentów, podobnie jak na certyfikaty produktów. Ponad 10% w ogóle nie zwraca uwagi na informacje na opakowaniu inne niż marka produktu. Spośród informacji dotyczących wytwarzania różnych produktów, badani najczęściej zwracali uwagę na kwestie ekologiczne (ochrona środowiska naturalnego) oraz wiedzę o samym procesie produkcji. W ostatniej kolejności przywiązywano wagę do tego czy firma komunikuje wytwarzanie produktów w sposób odpowiedzialny. Informacje o przestrzeganiu standardów pracy i ochrony środowiska w całym procesie produkcji zdecydowanie zachęciłyby do kupowania produktów i usług, a tylko 15% respondentów unikałoby kupowania od firmy komunikującej taką wiedzę. Dane o odpowiedzialnym zarządzaniu łańcuchem dostaw zwiększałyby zaufanie do takiej firmy, chociaż niekoniecznie przekonałoby, że firma faktycznie da o interesy otoczenia. Intencje takiej firmy byłyby raczej postrzegane jako nieszczere i jako dbałość o własny wizerunek. Informacje takie przez większość respondentów byłyby spostrzegane jako działanie marketingowe i promocyjne, a nie jako obiektywne dane o firmie. Świadczy to o braku zaufania do tego typu informacji, chociaż nie wyklucza ich skuteczności.

Podsumowanie (4) 9 Aż 64% badanych zadeklarowało, że chciałoby wiedzieć więcej o standardach stosowanych przez firmy w procesie produkcji. Częściej zgłaszały taką potrzebę kobiety, osoby pracujące, osoby z wyższym wykształceniem. Nieco rzadziej chęć dowiedzenia się więcej deklarowały osoby w wieku 15-19 lat, osoby z niższym wykształceniem oraz mieszkające na wsi. Pośród osób niechętnych wobec informacji o odpowiedzialnym zarządzaniu łańcuchem dostaw znalazła się większa liczba mieszkańców dużych miast, osób o najwyższych dochodach oraz studentów. Ponad 2/3 respondentów nie była w stanie określić czy kiedykolwiek kupiła produkt wytworzony przez dzieci. Wśród 23% respondentów, którzy zaprzeczyli takiemu zakupowi znalazło się więcej kobiet i osób z wykształceniem poniżej średniego. Tylko co dwunasty respondent przyznał, że kupił produkt wytworzony nieodpowiedzialnie. Zdecydowana większość respondentów zadeklarowała, że nie kupiłaby produktów wyprodukowanych z zaangażowaniem dzieci czy zaniedbaniem ochrony przyrody. Okazało się także, że bliskość geograficzna hipotetycznego zatrucia wody wiązała się z bardziej zdecydowanym sprzeciwem wobec kupowania takich produktów. Mniej odległe Jeziora Mazurskie wzbudziły większą czujność respondentów niż daleka i prawdopodobnie wielu nieznana rzeka Menam. Wykorzystywanie dzieci w pracy również budziło częstszą niechęć niż zatruwanie odległych obszarów.

Odpowiedzialny łańcuch dostaw w oczach internautów - wyniki badania

Znajomość pojęcia odpowiedzialny łańcuch dostaw 11 Blisko 1/3 badanych internautów przyznała, że nigdy nie zetknęła się z pojęciem przestrzegania przez firmę standardów pracy i ochrony środowiska w całym procesie produkcji. Ponad 1/4 natomiast nie była pewna, czy takie pojęcie jest im znane czy nie. Wśród 42% internautów, którzy deklarowali wcześniejszy kontakt z odpowiedzialnym łańcuchem dostaw częściej pojawiali się mężczyźni, osoby w wieku powyżej 36 lat, pracujące, z wykształceniem wyższym, zarabiające powyżej średniej krajowej (ale nie najbogatsi), Q1. Czy zetknąłeś(zetknęłaś) się kiedykolwiek z pojęciem przestrzegania przez firmę standardów pracy i ochrony środowiska w całym procesie produkcji? Częściej: kobiety, osoby najmłodsze (15-19), 27% 42% Częściej: mężczyźni, osoby w wieku powyżej 46 lat, lepiej wykształcone, pracujące na stałe, lepiej zarabiające (z wyłączeniem grupy o najwyższych zarobkach) Częściej: kobiety, osoby słabiej wykształcone N=1 216; wszyscy respondenci 31% tak nie nie wiem / trudno powiedzieć

Znajomość pojęcia odpowiedzialny łańcuch dostaw 12 Znajomość pojęcia odpowiedzialny łańcuch dostaw wśród mężczyzn okazała się wyższa niż pośród kobiet. Zaobserwowano także stopniowy wzrost z wiekiem odsetka osób znających badane pojęcie. Q1. Czy zetknąłeś(zetknęłaś) się kiedykolwiek z pojęciem przestrzegania przez firmę standardów pracy i ochrony środowiska w całym procesie produkcji? tak nie nie wiem / trudno powiedzieć 0% 20% 40% 60% 80% 100% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 15-19 (N=232) 2 33% 38% mężczyźni (N=403) 48% 2 23% 20-24 (N=298) 3 35% 25% 25-29 (N=214) 41% 31% 28% kobiety (N=813) 36% 34% 31% 30-35 (N=166) 3 33% 28% 36-45 (N=132) 4 24% 27% 46+ (N=174) 51% 31% 1 Różnice istotne stat. @ 95%

Znajomość pojęcia odpowiedzialny łańcuch dostaw 13 Im wyższe wykształcenie, tym wyższy odsetek osób znających pojęcie odpowiedzialnego łańcucha dostaw. Studenci oraz osoby pracujące zdecydowanie częściej deklarowały, że zetknęły się wcześniej z pojęciem przestrzegania przez firmę standardów pracy i ochrony środowiska w całym procesie produkcji. Q1. Czy zetknąłeś(zetknęłaś) się kiedykolwiek z pojęciem przestrzegania przez firmę standardów pracy i ochrony środowiska w całym procesie produkcji? tak nie nie wiem / trudno powiedzieć status zawodowy 0% 20% 40% 60% 80% 100% wykształcenie 0% 20% 40% 60% 80% 100% uczę się (np. w gimnazjum, szkole pomaturalnej itp.) (N=210) 30% 31% 40% niepełne podstawowe, podstawowe, gimnazjalne lub zawodowe (N=242) średnie i pomaturalne (N=464) 34% 43% 37% 2 2 28% nie pracuje - jest bezrobotny(a) (N=95) nie pracuje - zajmuje się domem, dziećmi, jest na rencie/emeryturze (N=183) 32% 36% 28% 32% 40% 32% wyższe (N=505) 47% 30% 23% studiuję (N=277) 47% 31% 22% pracuje na stałe lub dorywczo (N=642) 4 2 22% inna sytuacja (N=75) 50% 33% 16% Różnice istotne stat. @ 95%

dochody Znajomość pojęcia odpowiedzialny łańcuch dostaw 14 Najwyższy odsetek osób znających pojęcie odpowiedzialny łańcuch dostaw zaobserwowano pośród osób z dochodami powyżej 1000 PLN. Jednocześnie, osoby zarabiające od 2000 do 5000 PLN najczęściej rozpoznawały badane pojęcie jako znane. Sytuacja materialna również różnicowała znajomość badanego pojęcia osoby w złej lub bardzo złej sytuacji materialnej istotnie rzadziej deklarowały, że spotkały się wcześniej z odpowiedzialnym łańcuchem dostaw. Q1. Czy zetknąłeś(zetknęłaś) się kiedykolwiek z pojęciem przestrzegania przez firmę standardów pracy i ochrony środowiska w całym procesie produkcji? tak nie nie wiem / trudno powiedzieć 0% 20% 40% 60% 80% 100% 100% brak dochodów 27% 35% 38% 80% 24% 25% 33% mniej niż 1000 zł 33% 30% 37% 1001-2000 zł 47% 2 24% 60% 31% 30% 2001-3000 zł 56% 26% 18% 40% 33% 3001-5000 zł powyżej 5000 zł 47% 61% 2 2 24% 11% 20% 45% 45% 34% odmowa odpowiedzi, nie wiem / trudno powiedzieć 25% 40% 34% 0% dobra / bardzo dobra średnia zła / bardzo zła Różnice istotne stat. @ 95% sytuacja materialna

Sposoby rozumienia pojęcia odpowiedzialny łańcuch dostaw 15 Blisko ¾ badanych internautów przyznało, że nie potrafi określić co kryje się pod pojęciem odpowiedzialny łańcuch dostaw. Wśród tych, którym badane pojęcie kojarzyło się z czymkolwiek, wymieniano ciągłość i terminowość dostaw, zgodność z przepisami i normami, dbałość o kwestie ekologiczne. Q2. Napisz, jak rozumiesz pojęcie odpowiedzialny łańcuch dostaw? ciągłość, terminowość, niezawodność dostaw zgodny z normami, przepisami, regulacjami branie pod uwagę środowiska, ekologii efektywny, sprawny branie pod uwagę bezpieczeństwa zgodny z zasadą zrównoważonego rozwóju, CSR, znajomość źródła dostaw z zachowaniem praw pracowników branie pod uwagę jakości zgodna współpraca między wszystkimi partnerami inne 0% 20% 40% 60% 80% 100% 5% 4% 4% 2% 2% 2% 1% 1% 1% 11% Częściej: osoby w wieku 36-45 lat, lepiej wykształcone, lepiej zarabiające, studiujące, zamieszkujące w większych miastach Część respondentów kojarzyła odpowiedzialny łańcuch dostaw z uczciwością i pracowitością, przykładaniem się do pracy. na każdym etapie produkcji/pracy każdy pracownik przykłada 100% uwagi i odpowiedzialności za wykonaną czynność Część respondentów kojarzyła odpowiedzialny łańcuch dostaw ze ścisłym powiązaniem wszystkich etapów oraz zależnością przyczynowo - skutkową w dostarczaniu towarów każde ogniwo łańcucha jest odpowiedzialne za coś i bez sprawnego działania poprzedniego ogniwa kolejne nie może spełniać swojej roli, łańcuch nie może wtedy poprawnie funkcjonować to szereg dostawców i podwykonawców oraz taka organizacja pracy, której jakość można kontrolować na każdym jej etapie Niektórzy respondenci odwoływali się do świadomego planowania i monitorowania wpływu dostaw na otoczenie: Kojarzy mi się ze świadomym zaplanowaniem co się dzieje na poszczególnych etapach dostarczania produktów, materiałów. Odpowiedzialny - czyli znamy jego wpływ na otoczenie i ograniczamy zagrożenia dla tego otoczenia. Wiele odpowiedzi zaklasyfikowanych jako inne świadczyło o zupełnym niezrozumieniu pojęcia i pojawianiu się skojarzeń daleko odbiegających od faktycznego sensu tego określenia. nic, nie wiem N=1 216; wszyscy respondenci 74% Częściej: osoby w wieku 15-19 lat, słabiej wykształcone i wciąż uczące się, w trudnej sytuacji materialnej,

Firmy, które kojarzą się internautom z przestrzeganiem standardów odpowiedzialnego zarządzania łańcuchem dostaw 16 Zdecydowana większość badanych nie potrafiła wymienić ani jednej firmy / marki, którą kojarzą z przestrzeganiem standardów odpowiedzialnego zarządzania łańcuchem dostaw. Poniżej zaprezentowano logotypy firm, które były wymieniane najczęściej, chociaż w żadnym wypadku odsetek osób wymieniających daną markę nie przekroczył 5%. Wielkość wyrazów w chmurze słów pod logotypami odzwierciedla proporcję respondentów wymieniających poszczególne marki. Q3a. Wymień firmy, o których wiesz, że przestrzegają standardów pracy i ochrony środowiska w całym procesie produkcji lub przypuszczasz, że mogą takich standardów przestrzegać. 100% 80% 60% 40% 20% 0% ani jednej takiej firmy 1 2 3 4 5 Respondenci często wskazywali na niewielkie firmy działające lokalnie, które uważają na przykład za uczciwe miejsca pracy, uczciwe sklepy, dobrze działające zakłady przemysłowe bądź firmy dbające o lokalne społeczności. Wśród takich firm wymieniano np. zakłady przetwórcze, mleczarnie, sklepy, urzędy. Można przypuszczać, że część respondentów podawała swoje własne miejsca pracy lub te organizacje, z którymi respondenci obcują na co dzień Częściej: osoby w wieku 15-19 lat, słabiej wykształcone i wciąż uczące się, w trudnej sytuacji materialnej N=1 216; wszyscy respondenci

Firmy, które kojarzą się internautom z nieprzestrzeganiem standardów odpowiedzialnego zarządzania łańcuchem dostaw 17 Podobnie jak w przypadku firm przestrzegających zasad odpowiedzialnego zarządzania łańcuchem dostaw, ogromna większość badanych nie umiała wymienić ani jednej firmy / marki, którą kojarzą z nieprzestrzeganiem tych zasad. Przedstawiono logotypy firm, wymieniano najczęściej w badanym kontekście. W przypadku żadnej z firm odsetek osób wymieniających markę nie przekroczył 5%. Q3b. Wymień firmy, o których wiesz, że nie przestrzegają standardów pracy i ochrony środowiska w całym procesie produkcji lub przypuszczasz, że mogą takich standardów nie przestrzegać. 100% 80% 60% 40% 20% 0% ani jednej takiej firmy 1 2 3 4 5 Część respondentów wymieniała lokalne przedsiębiorstwa takie jak tartaki, fabryki, stocznie, piekarnie, młyny czy huty jako firmy nie przestrzegające standardów pracy. Może to świadczyć o pewnej generalizacji sądów lub negatywnych doświadczeniach z najbliższego otoczenia respondentów. Częściej: osoby w wieku 15-19 lat, słabiej wykształcone N=1 216; wszyscy respondenci

Świadomość organizacji globalnego procesu produkcji oraz zależności zachodzących między firmami w tym procesie 18 Większość badanych osób miała świadomość, że w produkcję każdego z wymienionych produktów jest zaangażowanych co najmniej 5 krajów. Blisko 20% respondentów uznało, ze w produkcję jeansów, laptopa lub komórki oraz czekolady jest zaangażowane aż 10 krajów. Q4a. Ile Twoim zdaniem krajów bierze udział w procesie produkcji jeansów? laptopa lub komórki? czekolady? 30% 25% 20% 15% 10% 5% Częściej osoby, które nie zetknęły się z pojęciem odpowiedzialny łańcuch dostaw jeansy laptop lub komórka czekolada Częściej osoby, które zetknęły się z pojęciem odpowiedzialny łańcuch dostaw 0% 1 kraj 2 kraje 3 kraje 4 kraje 5 krajów 6 krajów 7 krajów 8 krajów 9 krajów 10 krajów N=1 216; wszyscy respondenci

Świadomość organizacji globalnego procesu produkcji oraz zależności zachodzących między firmami w tym procesie 19 Zdecydowana większość respondentów była przekonana, że produkcja jeansów, laptopów i czekolady ma raczej charakter globalny niż lokalny. Okazało się, że za najbardziej globalną uznano produkcję jeansów, nieco mniej globalną produkcję sprzętu RTV / komputerowego, a najmniej globalna okazała się produkcja czekolady. Q4b. Jaki Twoim zdaniem charakter ma produkcja jeansów? laptopa lub komórki? czekolady? 40% jeansy laptop lub komórka czekolada 30% 20% 10% 0% Rzadziej osoby, które nie zetknęły się z pojęciem odpowiedzialny łańcuch dostaw Lokalny -4-3 -2-1 0 1 2 3 4 Globalny N=1 216; wszyscy respondenci

Świadomość organizacji globalnego procesu produkcji oraz zależności zachodzących między firmami w tym procesie 20 Opinie respondentów na temat kosztów produkcji jeansów, laptopa / komórki oraz czekolady były zróżnicowane. Respondenci byli nieco częściej przekonani, że produkcja czekolady jest procesem kosztownym, a w przypadku jeansów częściej uznawano, ze jest to proces generujący niskie koszty. Niemniej, badani w przypadku wszystkich rodzajów prezentowanych produktów uznawali, że koszty ich wytworzenia są raczej niskie niż wysokie. Q4c. Jakie Twoim zdaniem są koszty produkcji jeansów? laptopa lub komórki? czekolady? 30% jeansy laptop lub komórka czekolada 20% 10% 0% Niskie -4-3 -2-1 0 1 2 3 4 Wysokie N=1 216; wszyscy respondenci

Świadomość organizacji globalnego procesu produkcji oraz zależności zachodzących między firmami w tym procesie 21 Rozkład odpowiedzi dotyczących liczby firm zaangażowanych w produkcję różnych artykułów był niemal identyczny. Zdecydowanie najczęściej wskazywano, że w produkcję jeansów, laptopa / komórki czy czekolady jest zaangażowanych ok. 7 firm. W przypadku każdego z produktów wyraźnie widać, że respondenci są świadomi uczestnictwa kilku podmiotów w produkcji każdego z badanych artykułów. Q4d. Ile firm (pośredników, kontrahentów) jest Twoim zdaniem zaangażowanych w produkcję jeansów? laptopa lub komórki? czekolady? 25% jeansy laptop lub komórka czekolada 20% 15% 10% 5% 0% 1 firma 2 firmy 3 firmy 4 firmy 5 firm 6 firm 7 firm 8 firm 9 firm 10 firm N=1 216; wszyscy respondenci

Świadomość organizacji globalnego procesu produkcji oraz zależności zachodzących między firmami w tym procesie 22 Największy odsetek badanych internautów zgadzał się ze stwierdzeniem, że transport produktów z odległych krajów powoduje wzrost zanieczyszczenia środowiska. Około 4/10 internautów uznało, że globalizacja przyczynia się do polepszenia standardów pracy i ochrony środowiska przy okazji produkcji. Podobny odsetek badanych uznał, że globalizacja wiąże się z uproszczeniem procesu produkcji (w aspekcie liczby firm uczestniczących w procesie). Nieco ponad 1/3 badanych uznaje, że wysoka cena jest dobrym predyktorem wysokiej jakości produktu. Tylko 13% badanych internautów uznało za prawdziwe zdanie sugerujące, że wysokie ceny produktów przekładają się na wysokie płace pracowników najniższego szczebla. Q5. Czy Twoim zdaniem poniższe zdania są prawdziwe czy fałszywe? Wykres przedstawia odsetek odpowiedzi prawda Transport produktów z odległych krajów powoduje wzrost zanieczyszczenia środowiska 70% Częściej osoby z dużych miast (50-200K), lepiej zarabiające (3001-5000PLN) Globalizacja powoduje, że polepszają sie standardy pracy i ochrony środowiska w procesach produkcji 42% Częściej osoby najmłodsze (15-19 lat), uczące się Globalizacja wiąże się z uproszczeniem procesu produkcji (mniej firm zaangażowanych jest w produkcję) 40% Rzadziej osoby w wieku 20-29 lat, mieszkające na wsi Częściej osoby nie pracujące i kobiety Im wyższa cena produktu tym wyższa jego jakość 35% Częściej mężczyźni, osoby najmłodsze (15-19 lat), z niższym wykształceniem, uczące się, nie posiadające dochodów lub zarabiające najwięcej (powyżej 5000PLN) Im wyższa cena markowego produktu tym lepsze płace otrzymują pracownicy najniższego szczebla 13% Częściej osoby najmłodsze (15-19 lat), uczące się, studiujące, nie posiadające własnych dochodów lub zarabiające najwięcej (powyżej 5000PLN) 0% 20% 40% 60% 80% 100% N=1 216; wszyscy respondenci

Ważność różnych kryteriów decydujących o wyborze produktu, w tym kryteriów związanych z odpowiedzialnym łańcuchem dostaw 23 Najczęściej wskazywanym jako ważne lub raczej ważne kryterium oceny produktów okazała się toksyczność substancji użytych do produkcji (kwestia bezpieczeństwa użytkownika), dobre traktowanie zwierząt w procesie produkcji, niezatrudnianie dzieci (kwestie emocjonalne, związane z wrażliwością) oraz kwestie związane z gospodarowaniem odpadami, recyklingiem i zanieczyszczeniem (ekologiczne). Za najmniej istotne uznano kwestie związane ze stabilnymi relacjami z otoczeniem firmy, uczciwymi relacjami z partnerami biznesowymi, korupcją i lobbingiem. Q6. Gdy dokonujesz wyboru jakiegokolwiek produktu, na ile ważne są dla Ciebie poniższe kryteria dotyczące warunków w jakich, ten produkt powstał? Wykres przedstawia odsetki odpowiedzi top2 boxes zdecydowanie ważna + raczej ważna Toksyczność substancji użytych do produkcji 77% Bezpieczeństwo pracowników na wszystkich szczeblach 57% Dobre traktowanie zwierząt 67% Godziwe wynagrodzenie pracowników 56% Niezatrudnianie dzieci 65% Kraj pochodzenia 56% Ekologiczne gospodarowanie odpadami 63% Terminowe płacenie dostawcom i pracownikom 54% Recykling 63% Czy produkt pochodzi z kraju, w którym łamane są prawa człowieka 54% Ograniczanie zanieczyszczeń wód i gleby na każdym etapie produkcji 61% Wykorzystywanie alternatywnych źródeł energii 53% Ochrona zasobów wody 60% Nieetyczny lobbing 53% Uczciwe traktowanie i brak dyskryminacji pracowników na wszystkich szczeblach (również najniższych) Niska emisja zanieczyszczeń do atmosfery w procesie produkcji i transportu 5 5 Występowanie zjawiska korupcji przy zawieraniu umów Uczciwe traktowanie partnerów biznesowych 50% 50% Racjonalne / rozsądne pozyskiwanie (eksploatowanie) surowców naturalnych 58% Stabilne relacje z otoczeniem firmy (dostawcy, odbiorcy, akcjonariusze, itp.) 48% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 0% 20% 40% 60% 80% 100% N=1 216; wszyscy respondenci

Kontakt z informacjami na temat działań związanych z przestrzeganiem przez firmę standardów pracy i ochrony środowiska w całym procesie produkcji 24 Badani najczęściej deklarowali kontakt z informacjami o przestrzeganiu przez firmę standardów pracy i ochrony środowiska w całym procesie produkcji w internecie, telewizji i w czasopismach / gazetach. Niespełna 1/3 badanych zwraca uwagę na informacje umieszczane na ten temat na opakowaniach produktów. Blisko co czwarty respondent dowiedział się o odpowiedzialnym zarządzaniu łańcuchem dostaw poprzez pracę w firmie stosującej takie zasady lub w rozmowie z osobą pracującą w takiej firmie. Q7. Gdzie [zetknęłaś zetknąłeś] się z informacjami na temat działań związanych z przestrzeganiem przez firmę standardów pracy i ochrony środowiska w całym procesie produkcji? Częściej kobiety, osoby z wykształceniem średnim, z miast 50-200K, w internecie 58% Częściej kobiety, osoby starsze (powyżej 46 lat), z wykształceniem w telewizji w czasopismach lub gazetach 4 46% Częściej osoby w wieku 36-45 lat, ze średnich i dużych miast (50K+), na opakowaniu produktu w pracy / w rozmowie ze współpracownikami w szkole / na studiach w radiu pracowałem(am) w firmie przestrzegającej standardów pracy i ochrony środowiska w całym procesie produkcji w rozmowie z osobą pracującą w firmie przestrzegającej standardów pracy i ochrony środowiska w całym procesie produkcji 31% 31% 30% 27% 26% 26% Rzadziej osoby uczące się, nie posiadające dochodów Częściej osoby z wykształceniem wyższym, z dużych miast i oczywiście - pracujące W naturalny sposób częściej osoby studiujące i uczące się, z najniższymi dochodami oraz kobiety Częściej osoby w wieku powyżej 46 lat, słabiej wykształcone, nie pracujące Częściej mężczyźni i osoby w wieku powyżej 46 lat z miast o średniej wielkości (50-200K) Częściej osoby w wieku powyżej 46 lat z miast o średniej wielkości (50-200K); nie pracujące 0% 20% 40% 60% 80% 100% N=483; respondenci, którzy spotkali się z pojęciem przestrzegania przez firmę standardów pracy i ochrony środowiska w całym procesie produkcji

Kontakt z informacjami na temat działań związanych z przestrzeganiem przez firmę standardów pracy i ochrony środowiska w całym procesie produkcji 25 Najrzadziej wymienianym miejscem kontaktu z informacjami o odpowiedzialnym zarządzaniu łańcuchem dostaw są wydarzenia kulturalne/happeningi, rozmowy z rodziną i znajomymi, raporty społeczne (czytane głównie przez mężczyzn o wysokich dochodach) oraz plakaty i postery. Częstość kontaktu z informacjami tego typu w poszczególnych miejscach jest naturalnie związane z ogólnym profilem użytkowników poszczególnych mediów. Q7. Gdzie [zetknęłaś zetknąłeś] się z informacjami na temat działań związanych z przestrzeganiem przez firmę standardów pracy i ochrony środowiska w całym procesie produkcji? podczas seminariów / szkoleń / konferencji 18% Częściej osoby pracujące, lepiej zarabiające (3001-5000PLN), z wyższym wykształceniem w miejscu sprzedaży produktu 16% na plakacie / posterze 15% Częściej kobiety, osoby z dużych miast, nie pracujące w raporcie społecznym firmy 11% Częściej mężczyźni zarabiający powyżej 5000PLN dowiedziałem(am) się od rodziców / znajomych na happeningu / wydarzeniu kulturalnym 6% Częściej najmłodsi (15-24 lata) lub osoby zarabiające najwięcej (powyżej 5000PLN) Częściej osoby zarabiające najwięcej (powyżej 5000PLN) inne 2% nie wiem / nie pamiętam 0% 20% 40% 60% 80% 100% N=483; respondenci, którzy spotkali się z pojęciem przestrzegania przez firmę standardów pracy i ochrony środowiska w całym procesie produkcji

Kontakt z informacjami na temat działań związanych z przestrzeganiem przez firmę standardów pracy i ochrony środowiska w całym procesie produkcji 26 Głównym internetowym źródłem wiedzy o odpowiedzialnym łańcuchu dostaw są portale tematyczne, reklamy pojawiające się na różnych stronach oraz dyskusje na forach internetowych. Stosunkowo niewielu internautów miało okazję zetknąć się z tego typu informacjami podczas internetowych eventów, w e-mailach oraz na stronach NGO s. Q8. Gdzie w internecie [zetknęłaś zetknąłeś] się z informacjami na temat działań związanych z przestrzeganiem przez firmę standardów pracy i ochrony środowiska w całym procesie produkcji? na portalach tematycznych w reklamach pojawiających się na różnych stronach na forach i grupach dyskusyjnych 20% 1 24% Częściej osoby starsze (46lat i więcej), Częściej kobiety, ze średnim wykształceniem, zarabiające od 1001 do 2000 PLN na stronach korporacyjnych firm na wikipedii wpisałem(am) hasło w wyszukiwarce w serwisach społecznościowych (np. facebook, nasza-klasa, goldenline, profeo) na blogach, mikroblogach (np. Twitter, Blip) w serwisach organizacji pozarządowych (NGOs) na stronie Forum Odpowiedzialnego Biznesu (www.odpowiedzialnybiznes.pl) w emailu uczestniczyłem(am) w internetowym wydarzeniu inne nie wiem / nie pamiętam 15% 13% 13% 11% 7% 7% 7% 5% 4% 2% 5% Częściej osoby z wykształceniem wyższym i najwyższymi dochodami (5000PLN+) Częściej osoby ze średnich i dużych miast Częściej kobiety, osoby starsze (46lat i więcej) Częściej osoby z wyższym wykształceniem, z dużych miast Częściej osoby z wyższym wykształceniem, osoby starsze (46 lat i więcej) Częściej mężczyźni i osoby o najwyższych zarobkach (powyżej 5000PLN) 0% 10% 20% 30% 40% 50% N=483; respondenci, którzy spotkali się z pojęciem przestrzegania przez firmę standardów pracy i ochrony środowiska w całym procesie produkcji

Ważność różnych informacji na opakowaniach produktu i w mediach, w tym informacji związanych z odpowiedzialnym zarządzaniem łańcuchem dostaw 27 Ponad ¾ badanych respondentów na opakowaniach produktów zwraca szczególną uwagę na informacje o składzie i kraju pochodzenia. Nieco mniej dostrzega deklaracje producentów o recyklingu czy dbałości o unikanie krzywdzenia zwierząt. Na dodatkowe informacje o walorach odżywczych zwraca uwagę ok. 40% respondentów, podobnie jak na certyfikaty produktów. Niespełna ¼ badanych czyta informacje o standardach produkcji, a ponad 10% w ogóle nie zwraca uwagi na informacje na opakowaniu inne niż marka produktu. Q9. Na jakie informacje (oprócz marki) na opakowaniu produktu zwracasz zazwyczaj uwagę? informacje podstawowe: skład, kraj pochodzenia, 76% Częściej osoby z wykształceniem średnim, pracujące, zarabiające od 1000 do 3000 PLN, deklaracje producentów (produkt nietestowany na zwierzętach, produkt nadaje się do recyklingu) dodatkowe informacje o walorach odżywczych GDA certyfikaty produktów (np. ISO) recykling (która z części opakowania podlega recyklingowi) certyfikaty produktów przyznawane przez niezależne jednostki (np. Fair Trade, rolnictwo nagrody w konkursach konsumenckich 45% 42% 40% 35% 34% 25% Częściej kobiety, osoby z wykształceniem wyższym lub studiujące, zamieszkujące w miastach, bez własnych dochodów Częściej kobiety, najmłodsze (15-24lat), uczące się, bez własnych dochodów Częściej osoby starsze (46 lat i więcej), z wykształceniem średnim, zarabiające przeciętnie Częściej kobiety, osoby starsze (46 lat i więcej), o dość niskich zarobkach (do 2000 PLN) Częściej osoby w wieku do 24 lat, z miast powyżej 200K, standardy produkcji 24% Częściej mężczyźni inne 10% w ogóle nie zwracam uwagi na takie informacje 11% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Częściej mężczyźni, najmłodsze osoby (do 24 lat), ze wsi, najsłabiej wykształcone, nie pracujące N=1 216; wszyscy respondenci

Ważność różnych informacji na opakowaniach produktu i w mediach, w tym informacji związanych z odpowiedzialnym zarządzaniem łańcuchem dostaw 28 Spośród informacji dotyczących wytwarzania różnych produktów, badani najczęściej zwracali uwagę na kwestie ekologiczne (ochrona środowiska naturalnego) oraz wiedzę o samym procesie produkcji. W ostatniej kolejności przywiązywano wagę do tego czy firma komunikuje wytwarzanie produktów w sposób odpowiedzialny. Q10. Na jakie informacje dotyczące wytwarzania różnych produktów zwracasz zazwyczaj uwagę w mediach (m.in. telewizji, prasie, radio, internecie)? informacje o wpływie działalności firmy na środowisko naturalne 3 Częściej kobiety, osoby starsze (46 lat i więcej), z wykształceniem wyższym, zarabiające od 2000 do 5000PLN, informacje o samym procesie produkcji 35% informacje o krajach uczestniczących w produkcji produktu informacje o postępach jakie firma robi w realizacji swoich obietnic względem ochrony pracowników, środowiska naturalnego itp. informacje o warunkach zatrudnienia w całym procesie produkcji informacje o inwestycjach w energooszczędne technologie informacje o tym czy firma publicznie zobowiązuje się do dbania odpowiedzialne standardy w procesie produkcji (np. w zakresie unikania dyskryminacji oraz korupcji) informacje o tym czy firma komunikuje wytwarzanie produktów w sposób odpowiedzialny 30% 28% 26% 26% 26% 1 Częściej osoby w wieku 20-24 oraz 46 lat i więcej, z małych miast do 50K Częściej kobiety, osoby starsze (46 lat i więcej), nie pracujące (zajmujące się domem), osoby o dochodach 3000-5000PLN, osoby z wyk. średnim Częściej kobiety, osoby nie pracujące (zajmujące się domem) Częściej osoby w wieku 46 lat i więcej, osoby z największych miast od 200K, zarabiające od 3000 do 5000PLN Częściej osoby w wieku 46 lat i więcej, zarabiające powyżej 5000 PLN Częściej osoby w wieku 46 lat i więcej, zarabiające od 2000 do 3000PLN inne 2% 0% 20% 40% 60% 80% 100% N=1 216; wszyscy respondenci

Zaufanie wobec informacji przekazywanych przez firmy na temat przestrzegania przez nie standardów pracy i ochrony środowiska 29 Informacje o przestrzeganiu standardów pracy i ochrony środowiska w całym procesie produkcji zdecydowanie zachęciłyby do kupowania produktów i usług, a tylko 15% respondentów unikałaby kupowania od firmy komunikującej taką wiedzę. Dane o odpowiedzialnym zarządzaniu łańcuchem dostaw zwiększałyby zaufanie do takiej firmy, chociaż nie koniecznie przekonałoby, że firma faktycznie da o interesy otoczenia. Intencje takiej firmy byłyby raczej postrzegane jako nieszczere i jako dbałość o własny wizerunek. Informacje takie przez większość respondentów byłyby spostrzegane jako działanie marketingowe i promocyjne, a nie jako obiektywne dane o firmie. Świadczy to o braku zaufania do tego typu informacji, chociaż nie wyklucza ich skuteczności. Q11. Interesuje nas to, w jaki sposób postrzegasz informacje przekazywane przez firmy na temat przestrzegania przez nią standardów pracy i ochrony środowiska w całym procesie produkcji? (odpowiedź przy pomocy suwaka, skala 11-stopniowa) Chętniej kupował(a)bym produkty i usługi takiej firmy Mam większe zaufanie do takiej firmy niż do innych firm Postrzegam taką firmę jako dbającą o interesy otoczenia Uważam, że intencje takiej organizacji są szczere i chodzi jej o zrównoważony rozwój Traktuję takie informacje jako obiektywne dane o firmie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 10% 8% 7% 5% 4% 5% 7% 6% 6% 6% 11% 8% 16% 5% 8% 10% 12% 28% 25% 23% 1 12% 13% 12% 13% 14% 15% 14% 17% 16% 12% 15% 18% 12% 11% 27% 14% 8% 7% 15% 7% 17% 20% 23% 6% 11% 8% 5% 6% 4% 5% 7% 6% 4% 5% 5% 8% 8% Unikał(a)bym kupowania produktów i usług takiej firmy Mam mniejsze zaufanie do takiej firmy Postrzegam taką firmę jako dbającą wyłącznie o własne interesy Uważam, że intencje takiej organizacji są nieszczere i chodzi o własny wizerunek Traktuję takie informacje jako element marketingu i promocji N=1216, wszyscy respondenci, % wskazań na poszczególne miejsca w rankingu

Sposób postrzegania i zaufania wobec informacji przekazywanych przez firmy na temat przestrzegania przez nie standardów pracy i ochrony środowiska 30 Najbardziej ufni w informacje o odpowiedzialnym zarządzaniu łańcuchem dostaw są najmłodsi. Osoby z wyższym wykształceniem biorą pod uwagę takie informacje, chociaż nie wpływają one znacząco na ich zachowanie. Dość nieufne okazały się osoby z mniejszych miejscowości i bez regularnych dochodów. Q11. Interesuje nas to, w jaki sposób postrzegasz informacje przekazywane przez firmy na temat przestrzegania przez nią standardów pracy i ochrony środowiska w całym procesie produkcji? (odpowiedź przy pomocy suwaka, skala 11-stopniowa) Chętniej kupował(a)bym produkty i usługi takiej firmy Mam większe zaufanie do takiej firmy niż do innych firm Postrzegam taką firmę jako dbającą o interesy otoczenia Uważam, że intencje takiej organizacji są szczere i chodzi jej o zrównoważony rozwój Traktuję takie informacje jako obiektywne dane o firmie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Częściej: wiek 15-24 10% 8% 7% 5% 4% 5% 7% 6% 6% Częściej: wiek 15-24 6% 11% 8% 5% 8% 10% 12% Rzadziej: wykształcenie wyższe 12% 13% 12% 13% 14% 15% 14% 17% 16% 12% Częściej: wiek 36+, nie pracujący, zła syt. materialna Rzadziej: wykształcenie wyższe 15% 18% 12% 11% 14% 8% 7% 7% 6% 11% 8% 5% 6% 4% 5% 7% 6% 4% 5% Rzadziej: kobiety, wykształcenie wyższe częściej osoby w wieku 36+, z miast 50K+ 5% Rzadziej kobiety, wykształcenie wyższe, studenci; Częściej: miasta do 50K Rzadziej: wykształcenie wyższe, 8% Rzadziej kobiety, Częściej uczniowie, miasta do 50K, osoby bez dochodu 8% Unikał(a)bym kupowania produktów i usług takiej firmy Mam mniejsze zaufanie do takiej firmy Postrzegam taką firmę jako dbającą wyłącznie o własne interesy Uważam, że intencje takiej organizacji są nieszczere i chodzi o własny wizerunek Traktuję takie informacje jako element marketingu i promocji N=1216, wszyscy respondenci, % wskazań na poszczególne miejsca w rankingu

Zainteresowanie informacjami o łańcuchu dostaw i potrzeby komunikowania takich działań przez firmy 31 Pośród wszystkich badanych aż 64% zadeklarowało, że chciałoby wiedzieć więcej o standardach stosowanych przez firmy w procesie produkcji. Częściej zgłaszały taką potrzebę kobiety, osoby pracujące, osoby z wyższym wykształceniem. Nieco rzadziej chęć dowiedzenia się więcej deklarowały osoby w wieku 15-19 lat, osoby z niższym wykształceniem oraz mieszkające na wsi. Pośród osób niechętnych wobec informacji o odpowiedzialnym zarządzaniu łańcuchem dostaw znalazła się większa liczba mieszkańców dużych miast, osób o najwyższych dochodach oraz studentów. Q11a. Wskaż odpowiedź najlepiej opisującą Twój stosunek do poniższego stwierdzenia. Chciał(a)bym wiedzieć więcej o tym, jakie standardy stosują firmy w procesach produkcji? zdecydowanie nie zgadzam się raczej nie zgadzam się raczej zgadzam się zdecydowanie zgadzam się nie wiem / trudno powiedzieć 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 14% 64% 6% 8% 32% 32% 21% Częściej: osoby w wieku 15-19 lat, mieszkańcy dużych miast, studenci, osoby o najwyższych dochodach Częściej kobiety; pracujące z wyższym wykształceniem Rzadziej osoby w wieku 15-19 lat, osoby z niższym wykształceniem, mieszkające na wsi N=1216, wszyscy respondenci

Postawy wobec kupowania produktów wytworzonych w sposób nieodpowiedzialny 32 Ponad 2/3 respondentów nie była w stanie określić czy kiedykolwiek kupiła produkt wytworzony przez dzieci. Wśród 23% respondentów, którzy zaprzeczyli takiemu zakupowi znalazło się więcej kobiet i osób z wykształceniem poniżej średniego. Tylko co dwunasty respondent przyznał, że kupił produkt wytworzony przez dzieci. Q12. Czy kiedykolwiek kupiłeś(aś) produkt wyprodukowany w fabryce, w której pracują dzieci? tak nie nie wiem / trudno powiedzieć 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 8% 23% 6 Częściej: kobiety, osoby z wykształceniem poniżej średniego Częściej: osoby z wykształceniem wyższym z miast powyżej 200K mieszkańców N=1216, wszyscy respondenci

Postawy wobec kupowania produktów wytworzonych w sposób nieodpowiedzialny 33 Zdecydowana większość respondentów zadeklarowała, że nie kupiłaby produktów wyprodukowanych z zaangażowaniem dzieci czy zaniedbaniem ochrony przyrody. Okazało się także, że bliskość geograficzna hipotetycznego zatrucia wody wiązała się z bardziej zdecydowanym sprzeciwem wobec kupowania takich produktów. Mniej odległe Jeziora Mazurskie wzbudziły większą czujność respondentów niż daleka i prawdopodobnie wielu nieznana rzeka Menam. Wykorzystywanie dzieci w pracy również budziło częstszą niechęć niż zatruwanie odległych obszarów. Q12-14. Czy kupiłbyś (kupiłabyś) produkt wiedząc że tak nie nie ma to dla mnie znaczenia nie wiem / trudno powiedzieć 0% 20% 40% 60% 80% 100%...został wyprodukowany w fabryce, w której zatrudniane są dzieci, bądź stosuje 8% się pracę niewolniczą? Częściej: Mężczyźni, mieszkańcy wsi, uczniowie 61% Częściej: kobiety, osoby w wieku 36+, z wyższym wykształceniem i pracujące 12% 1 Częściej: mężczyźni, osoby w wieku 15-24; osoby najsłabiej wykształcone Częściej: bezrobotni...podczas jego produkcji doszło do zanieczyszczenia jednego z Wielkich 6% Jezior Mazurskich? Częściej: Mężczyźni, osoby najsłabiej wykształcone, uczniowie...podczas jego wytwarzania zanieczyszczono rzekę Menam w Tajlandii? Częściej: osoby w wieku 15-24, uczniowie 51% 64% Częściej: kobiety, osoby w wieku 36+ Częściej: kobiety Rzadziej: osoby zarabiające powyżej 5000 PLN 14% 8% Częściej: osoby w wieku 15-24 Częściej: mężczyźni, osoby w wieku 15-24 21% 25% Częściej: bezrobotni Różnice istotne stat. @ 95% N=1216, wszyscy respondenci

Ogólne postawy badanych respondentów wobec różnych aspektów życia w zależności od opinii o odpowiedzialnym łańcuchu dostaw 34 Osoby, które nie zetknęły się z pojęciem przestrzegania standardów pracy i ochrony środowiska i nie były nim zainteresowane istotnie rzadziej byłyby skłonne zapłacić więcej za produkt dobrej jakości, rzadziej sortują śmieci i zwracają uwagę na skład kupowanych produktów spożywczych. Osoby znające badane pojęcie, ale nie chcące poszerzać swojej wiedzy, istotnie częściej byłyby gotowe dopłacić do produktów o wysokiej jakości. Q17. Na ile zgadzasz się z każdym z poniższych stwierdzeń, dotyczących Twoich postaw wobec życia? wszyscy respondenci respondenci, którzy zetknęli się z pojęciem i chcą dowiedzieć się więcej respondenci, którzy zetknęli się z pojęciem, ale nie chcą wiedzieć więcej respondenci, którzy zetknęli się z pojęciem "odpowiedzialny łańcuch dostaw" respondenci, którzy nie zetknęli się i nie chcą wiedzieć więcej Zwracam uwagę na skład produktów spożywczych, które kupuję Jestem gotów(gotowa) zapłacić nieraz dużo więcej za produkt dobrej jakości Sortuję śmieci Staram się kupować produkty uznanych marek Mam zwyczaj robienia raz na jakiś czas dużych zakupów 'na zapas' do domu strzałki oznaczają różnice in plus oraz in minus od ogółu respondentów 1,46 1,60 1,09 0,81 1,40 1,37 1,45 1,80 1,74 2,27 1,18 1,31 0,79 0,34 0,75 0,86 0,81 1,13 1,31 1,11 0,55 0,28 0,73 0,47 0,36-3 -2-1 0 1 2 3

Ogólne postawy badanych respondentów wobec różnych aspektów życia w zależności od postawy wobec informacji o odpowiedzialnym łańcuchu dostaw 35 Osoby, które nie znają pojęcia odpowiedzialnego łańcucha dostaw i nie chciałyby wiedzieć o nim więcej istotnie rzadziej deklarowały uprawianie sportów. Z kolei osoby znające pojęcie i chcące poszerzyć swoją wiedzę są bardziej skłonne do wyrzeczeń na rzecz ochrony środowiska. Q17. Na ile zgadzasz się z każdym z poniższych stwierdzeń, dotyczących Twoich postaw wobec życia? wszyscy respondenci respondenci, którzy zetknęli się z pojęciem "odpowiedzialny łańcuch dostaw" respondenci, którzy zetknęli się z pojęciem i chcą dowiedzieć się więcej respondenci, którzy nie zetknęli się i nie chcą wiedzieć więcej respondenci, którzy zetknęli się z pojęciem, ale nie chcą wiedzieć więcej Mam swój ulubiony mały sklep spożywczy, w którym najczęściej kupuję jedzenie 0,37 0,38 0,16 0,16 Jestem gotów(gotowa) na znaczne wyrzeczenia, aby ochronić środowisko naturalne -0,58-0,62 0,36 0,60 Uprawiam sport częściej niż większość moich znajomych -1,27-0,43-0,24-0,63 Odchudzam się, przestrzegam diety -1,28-1,61-0,94-0,49 strzałki oznaczają różnice in plus oraz in minus od ogółu respondentów Często sięgam po papierosa -1,97-1,90-1,65-1,62-3 -2-1 0 1 2 3

Profil demograficzny osób zainteresowanych informacjami o odpowiedzialnym łańcuchu dostaw, osób świadomych zjawiska i osób bojkotujących informacje

Profil psychograficzny i demograficzny grup o różnych postawach wobec informacji o odpowiedzialnym łańcuchu dostaw 37 Mężczyźni stanowią większość osób, które zetknęły się z pojęciem odpowiedzialnego łańcucha dostaw oraz chcą powiększać swoją wiedzę na temat przestrzegania standardów pracy i ochrony środowiska. Jednocześnie stanowią większość osób, które nie tylko nie zetknęły się z pojęciem, lecz również nie chcą się nic więcej dowiedzieć. Osoby powyżej 35 roku życia stanowią większy odsetek wśród osób, które zetknęły się z pojęciem odpowiedzialnego łańcucha dostaw. Istotnie mniejszy odsetek stanowią natomiast osoby w wieku 15-19 lat. Z drugiej strony, pośród osób które zetknęły się z pojęciem przestrzegania standardów pracy i ochrony środowiska, ale nie chciałyby wiedzieć o nim więcej dużą część stanowią osoby z najstarszych grup wiekowych. Płeć SEX. Zaznacz swoją płeć: mężczyzna kobieta 0% 50% 100% Wiek AGE. Podaj swój wiek: 15-19 20-24 25-29 30-35 36-45 46+ 0% 50% 100% wszyscy respondenci 51% 4 18% 16% 13% 15% 17% 21% respondenci, którzy zetknęli się z pojęciem "odpowiedzialny łańcuch dostaw" 58% 42% 13% 15% 13% 14% 20% 26% respondenci, którzy zetknęli się z pojęciem i chcą dowiedzieć się więcej 60% 40% 27% 1 13% 15% 17% respondenci, którzy nie zetknęli się i nie chcą wiedzieć więcej 62% 38% 26% 23% 1 16% 5% respondenci, którzy zetknęli się z pojęciem, ale nie chcą wiedzieć więcej 68% 32% 14% 23% 14% 14% 7% 28% Różnice istotne stat. @ 95%

Profil psychograficzny i demograficzny grup o różnych postawach wobec informacji o odpowiedzialnym łańcuchu dostaw 38 Wśród osób, które miały kontakt z pojęciem odpowiedzialnego łańcucha dostaw dostrzegamy nieco mniejszy odsetek osób z najniższym wykształceniem. Pośród tych, którzy chcieliby wiedzieć więcej, odsetek osób z najniższym wykształceniem jest natomiast nieco większy niż wśród wszystkich badanych. Osoby z wykształceniem wyższym stanowiły nieco większą grupę wśród respondentów, którzy nie zetknęli się z wiedzą o odpowiedzialnym łańcuchu dostaw i nie chciałyby wiedzieć więcej. W tej samej podgrupie pojawia się natomiast nieco mniej osób z wykształceniem średnim prawdopodobnie są to studenci nie bojkotujący wiedzy o odpowiedzialnym łańcuchu dostaw. Wykształcenie EDU. Określ swoje wykształcenie: niep. podst. / podst. / gimnaz. / zawod. niep. śr / śr. og. / śr.zaw. / polic. niep. wyż. / wyż / wyż podypl. / doktorat 0% 20% 40% 60% 80% 100% wszyscy respondenci 25% 50% 25% respondenci, którzy zetknęli się z pojęciem "odpowiedzialny łańcuch dostaw" 20% 53% 27% respondenci, którzy zetknęli się z pojęciem i chcą dowiedzieć się więcej 30% 45% 25% respondenci, którzy nie zetknęli się i nie chcą wiedzieć więcej 28% 40% 32% respondenci, którzy zetknęli się z pojęciem, ale nie chcą wiedzieć więcej 23% 53% 24% Różnice istotne stat. @ 95%

Profil psychograficzny i demograficzny grup o różnych postawach wobec informacji o odpowiedzialnym łańcuchu dostaw Wśród osób mieszkających w bardzo dużych miastach częściej występują zarówno osoby znające pojęcie odpowiedzialny łańcuch dostaw i nie chcące dowiedzieć się więcej o nim, jak i osoby, które nie tylko nie zetknęły się z przestrzeganiem standardów, ale nie są tym zainteresowane. Mieszkańcy dużych miast (powyżej 500 tysięcy) stanowią znaczący odsetek tych, którzy bojkotują wiedzę o odpowiedzialnym łańcuchu dostaw. Uczniowie rzadziej deklarowali, że zetknęli się z badanym pojęciem, ale jeśli już o nim słyszeli, chętnie dowiedzieliby się więcej. Podobnie studenci, którzy napotkali już badane pojęcie, chętniej pogłębiliby swoją wiedzę. Osoby pracujące generalnie najczęściej spotykały wcześniej tematykę odpowiedzialnego łańcucha dostaw, ale wielu ze znających te zagadnienia nie czuje, aby potrzebowała dodatkowych informacji. Miejsce zamieszkania SOR. Wskaż wielkość miejscowości, w której obecnie mieszkasz: wieś miasto do 20 tys. mieszkańców 20-49 tys. mieszkańców 50-99 tys. mieszkańców 100-199 tys. mieszkańców 200-500 tys. mieszkańców powyżej 500 tys. mieszkańców 0% 50% 100% Status zawodowy EMST. Określ swoją aktualną sytuację zawodową: uczniowie studiuje pracujący nie pracujący (dom / emerytura / renta) bezrobotni inna sytuacja 0% 50% 100% 39 wszyscy respondenci 27% 12% 12% 11% 11% 18% 17% 16% 55% 20% 7% 8% respondenci, którzy zetknęli się z pojęciem "odpowiedzialny łańcuch dostaw" 25% 10% 13% 12% 12% 1 12% 17% 65% 17% 6% respondenci, którzy zetknęli się z pojęciem i chcą dowiedzieć się więcej 27% 14% 6% 6% 8% 14% 24% 20% 23% 51% 21% 8% respondenci, którzy nie zetknęli się i nie chcą wiedzieć więcej 21% 14% 6% 7% 8% 16% 28% 21% 20% 46% 1 7% 8% respondenci, którzy zetknęli się z pojęciem, ale nie chcą wiedzieć więcej 23% 1 7% 4% 12% 26% 2 64% 26% 10% 10% Różnice istotne stat. @ 95%

Profil psychograficzny i demograficzny grup o różnych postawach wobec informacji o odpowiedzialnym łańcuchu dostaw 40 Dochód respondentów wiązał się ze świadomością pojęcia przestrzegania standardów pracy i ochrony środowiska na wszystkich etapach produkcji. Osoby zarabiające najwięcej stanowiły znaczący odsetek tych, którzy bojkotują wiedzę o odpowiedzialnym łańcuchu dostaw mimo, że nie zetknęły się z tym pojęciem. Podobnie, nieco częściej pojawiają się wśród tych, którzy już zetknęli się z pojęciem, ale nie chcieliby wiedzieć o nim więcej. Odsetek osób o najmniejszych dochodach okazał się niższy pośród tych, którzy wiedzieli wcześniej o odpowiedzialnym zarządzaniu dostawami oraz tych, którzy zetknęli się już z tym pojęciem, ale nie chcieliby o nim wiedzieć więcej. Osobisty dochód netto PINC. Wskaż, w jakich granicach mieszczą się Twoje łączne miesięczne dochody netto ( na rękę ) uzyskiwane ze wszystkich źródeł: brak dochodów lub dochody do 1000 PLN 1001-2000 PLN 2001-5000 PLN powyżej 5000 PLN odmowa odpowiedzi nie wiem / trudno powiedzieć Różnice istotne stat. @ 95% 0% 20% 40% 60% 80% 100% wszyscy respondenci 26% 26% 23% 10% 3% 13% respondenci, którzy zetknęli się z pojęciem "odpowiedzialny łańcuch dostaw" 18% 2 32% 11% 1% 8% respondenci, którzy zetknęli się z pojęciem i chcą dowiedzieć się więcej 24% 22% 20% 15% 1% 17% respondenci, którzy nie zetknęli się i nie chcą wiedzieć więcej 21% 1 17% 1 24% respondenci, którzy zetknęli się z pojęciem, ale nie chcą wiedzieć więcej 11% 2 2 17% 1% 12%

Profil demograficzny respondentów

Profil demograficzny respondentów płeć, wiek i wykształcenie 42 Płeć SEX. Zaznacz swoją płeć: Wykształcenie EDU. Określ swoje wykształcenie: wyższe Mężczyźni 51% 4 Kobiety 25% 4% podstawowe Wiek AGE. Podaj swój wiek: średnie 50% 12% gimnazjalne zasadnicze zawodowe 46 i więcej lat 21% 18% 15-19 lat 36-45 lat 17% 15% 30-35 lat 16% 20-24 lat 13% 25-29 lat N=1216, wszyscy respondenci

Profil demograficzny respondentów dochody i miejsce zamieszkania 43 Osobisty dochód netto PINC. Wskaż, w jakich granicach mieszczą się Twoje łączne miesięczne dochody netto ( na rękę ) uzyskiwane ze wszystkich źródeł: Miejsce zamieszkania SOR. Wskaż wielkość miejscowości, w której obecnie mieszkasz: Powyżej 10 000 PLN 5001-10000 PLN odmowa odpowiedzi 4% 5% 16% Brak dochodu 12% Poniżej 1000 PLN 14% miasto 200-500 tys. miasto powyżej 500 tys. 11% 18% 27% wieś 5% 4001-5000 PLN 7% 3001-4000 PLN 11% 2001-3000 PLN 13% 1000-1500 PLN 13% 1501-2000 PLN miasto 100-200 tys. 11% miasto 50-100 tys. 12% miasto do 20 tys. 12% miasto 20-50 tys. N=1216, wszyscy respondenci

Profil demograficzny respondentów status zawodowy 44 Status zawodowy EMST. Określ swoją aktualną sytuację zawodową: EPOS. Określ swój obecny status zawodowy: bezrobotny(a) 7% 20% nie pracuje inne 8% uczy się 17% studiuje 16% prywatny przedsiębiorca - pracodawca rolnik indywidualny służby mundurowe kierownik zakładu, prezes, dyrektor wyższego szczebla 5% 4% inny 2% 2% 8% specjalista, wolny zawód, pracownik umysłowy 17% pracuje technik / średni personal 7% 13% 55% osoba fizyczna dział. gosp. 7% 13% pracownik administracyjnobiurowy N=1216, wszyscy respondenci 11% kierownik średniego lub niższego szczebla 12% pracownik usług i handlu robotnik, pracownik fizyczny N=642, pracujący

Profil demograficzny respondentów branże zatrudnienia respondentów 45 Respondenci pracujący handel produkcja przemysłowa budownictwo i obsługa nieruchomości edukacja, nauka, działalność wydawnicza finanse, bankowość, consulting, doradztwo administracja państwowa i samorządowa marketing, reklama, PR, badania rynku i opinii rolnictwo, górnictwo, leśnictwo, rybołówstwo farmacja, ochrona zdrowia i opieka społeczna gastronomia, catering elektroenergetyka, gazownictwo, wodociągi, ciepłownictwo poczta, kolportaż, transport, spedycja, logistyka usługi internetowe oraz IT kultura i sztuka ochrona, bezpieczeństwo publiczne media telekomunikacja i łączność rekreacja, sport, turystyka, hotelarstwo usługi prawne inna działalność usługowa inna branża Branża w jakiej zatrudniony jest respondent ISEC. Zaznacz branżę, w której pracujesz: 0% 5% 10% 15% 20% 4% 4% 4% 3% 3% 2% 2% 2% 2% 10% 8% 8% 8% 7% 6% 6% N=642, respondenci pracujący 11% 16%

Profil demograficzny respondentów sytuacja materialna i odczuwanie skutków spowolnienia / kryzysu gospodarczego QM1. Jak oceniasz swoją sytuację materialną? bardzo źle, nie starcza mi nawet na podstawowe potrzeby źle, często muszę na co dzień bardzo oszczędnie gospodarować 1 8% 6% bardzo dobrze, mogę sobie pozwolić na pewien luksus 27% dobrze, starcza mi na wiele bez specjalnego oszczędzania QM3. W jakich dziedzinach życia najbardziej odczuwasz skutki kryzysu finansowego? -20% 0% 20% 40% 60% zakupy codzienne, opłaty, wydatki na życie zakupy - wydatki okazjonalne ogólnie gorsza sytuacja w zakładzie pracy / branży 38% 43% 46 57% 40% średnio, starcza mi na codzienne wydatki, ale nie stać mnie kłopoty ze zbilansowaniem budżetu domowego problemy ze znalezieniem pracy 27% 38% QM2. Czy odczułeś(aś) bezpośrednio skutki spowolnienia / kryzysu gospodarczego w ciągu ostatnich 12 miesięcy? zwolnienie z pracy lub obawa przed nim 24% trudno powiedzieć 1 zdecydowanie tak 12% 14% zdecydowanie nie 30% raczej nie problemy ze spłatą kredytów / pożyczek spadek lub zamrożenie zarobków, problemy z wypłatą konieczność ograniczenia inwestycji 23% 22% 21% raczej tak 24% Odczuwający skutki kryzysu problemy z dostępnością / zaciąganiem kredytów straty w inwestycjach 11% 11% N=1216, wszyscy respondenci N=519, ci którzy odczuli skutki spowolnienia / kryzysu