Opis modułu kształcenia / przedmiotu (sylabus) Rok akademicki: 2013/2014 Grupa przedmiotów: kliniczne Numer katalogowy: Nazwa przedmiotu 1) : Choroby Koni ECTS 2) 12 Tłumaczenie nazwy na jęz. angielski 3) : Kierunek studiów 4) : Koordynator przedmiotu 5) : Prowadzący zajęcia 6) : Jednostka realizująca 7) : Wydział, dla którego przedmiot jest realizowany 8) : Equine Diseases Medycyna Weterynaryjna Prof. Zdzisław Gajewski Prof Zdzisław Gajewski, dr nauk wet Bartosz Pawliński, dr nauk wet Ricardo Faundez, dr nauk wet. Sławomir Giziński, lek. wet. Katarzyna Siewruk, lek. wet. Dominika Domańska, lek. wet. Małgorzata Domino, lek. wet. Monika Petrajtis, lek. wet Dorota Karska, lek. wet. Michał Trela, lek. wet. Roman Łuczak, Dr hab. Zdzisław Kłos prof. nadzw. SGGW, dr nauk wet Andrzej Bereznowski, dr nauk wet. Bernard Turek, lek. wet. Mateusz Hecold, lek. wet. Magdalena Żółkiewicz, lek. wet. Olga Drewnowska; dr n. wet. Lucjan Witkowski, dr nauk. wet. Tadeusz Jakubowski, dr nauk wet. Paweł Kita, dr nauk wet Jacek Sikora, lek. wet Małgorzata Wielgosz, lek. wet. Olga Aniołek, lek. wet. Tomasz Jasiński, dr hab. Hanna Markiewicz Wydział Medycyny Weterynaryjnej SGGW, Katedra Chorób Dużych Zwierząt z Kliniką Wydział Medycyny Weterynaryjnej Status przedmiotu 9) : a) przedmiot podstawowy b) stopień I rok IV c) stacjonarne Cykl dydaktyczny 10) : semestr letni Jęz. wykładowy 11) : Polski Założenia i cele przedmiotu 12) : Celem nauczania jest przekazanie wiedzy z zakresu rozrodu, chirurgii, chorób wewnętrznych oraz chorób zakaźnych koni. Podczas zajęć studenci, zdobywają wiedzę z rozrodu zwierząt, chorób wewnętrznych, chirurgii, epizootiologii oraz z obszaru dotyczącego zdrowia stada. Studenci zapoznają się z podstawami bezpiecznej pracy z końmi w zakresie diagnostyki i postępowania, nabywają umiejętności badania klinicznego koni; poznają etiologię i patogenezę schorzeń układu rozrodczego oraz chorób wymagających leczenia chirurgicznego i internistycznego. Studenci poznają podstawy biologii i fizjologii rozrodu, diagnostyki i leczenia zaburzeń płodności klaczy. Formy dydaktyczne, liczba godzin 13) : Metody dydaktyczne 14) : a) Wykłady ; liczba godzin. 60...; b) Ćwiczenia audytoryjne ; liczba godzin.. 45...; c) Ćwiczenia terenowe. ; liczba godzin 6...; d) Ćwiczenia laboratoryjne.. ; liczba godzin. 87..; Prezentacje multimedialne z tematów wykładów i ćwiczeń. Zwierzęta dydaktyczne, pacjenci kliniki, zwierzęta z chowu i hodowli. Materiał do badań pobrany od żywych zwierząt z oraz materiał pobrany w rzeźni. Przedmiot składa się z czterech części, a w obrębie każdej z nich prowadzone są wykłady i ćwiczenia. Wykłady Pełny opis przedmiotu 15) : Rozród: 1. Hormony podwzgórza, hormony gonadotropowe, neurotransmitery. Hormony steroidowe, prostaglandyny i hormony tylnego płata przysadki. 2. Regulacja hormonalna cyklu u klaczy 3. Fizjologia ciąży, zapłodnienie, blastogeneza, implantacja (rozwój łożyska i płodu) u klaczy 4. Patologia ciąży 5. Zakaźne i niezakaźne czynniki wywołujące ronienia u klaczy 6. Fizjologia i patologia porodu 7. Zasady terapii hormonalnej i zastosowanie leków hormonalnych w leczeniu zaburzeń rozrodu 8. Fizjologia i patologia okresu poporodowego 9. Fizjologia i patologia okresu poporodowego 10. Fizjologia i patologia rozwoju noworodka 11. Zaburzenia płodności klaczy 12. Zaburzenia płodności klaczy 13. Infekcyjne przyczyny zaburzeń rozrodu. 14. Wpływ żywienia na płodność klaczy 15. Stany zapalne gruczołu mlekowego u klaczy- etiologia, diagnostyka kliniczna i leczenie. 7
Choroby zakaźne: 1) Afrykański pomór koni, wirusowe zapalenia mózgu koni - etiopatogeneza, epidemiologia, rozpoznawanie i zwalczanie. 2) Grypa koni, zakażenia herpeswirusami końskimi, wirusowe zapalenie tętnic koni - etiopatogeneza, epidemiologia, rozpoznawanie i zwalczanie. 3) Zakażenia beztlenowcami u koni, zakaźne choroby przewodu pokarmowego koni etiopatogeneza, epidemiologia, rozpoznawanie i zwalczanie. 4) Wrzodziejące zapalenie naczyń chłonnych koni, serowaciejące zapalenie węzłów chłonnych, borelioza, etiopatogeneza, epidemiologia, rozpoznawanie i zwalczanie. Chirurgia: 1) Badanie pacjenta. Rozważania o rozpoznaniu. Urazy u koni. Uszkodzenie tkanek. Gojenie się uszkodzeń tkanek (przypomnienie). Choroby narządu palcowego: definicja, przykłady, występowanie. Cechy kopyta wyrośniętego. Istota korekcji kopyt. Przerwy w ciągłości rogu kopytowego: szczelina, rozpadlina, ściana pusta, ściana oddzielona. Słupek rogowy. 2) Pojęcie Tworzywo kopytowe. Stłuczenie tworzywa kopytowego. Rany tworzywa kopytowego: zatrat, zagwożdżenie, nagwożdżenie. Podział przyziemnej powierzchni kopyta ze względu na następstwa nagwożdżenia. Zapalenia tworzywa kopytowego: kryteria podziału i rodzaje zapaleń tworzywa kopytowego, rozpoznawanie i zasady leczenia. Rzekomy rak kopyta. 3) Ochwat jako zespół chorobowy. 4) Przypomnienie: pojęcie rany, sposoby gojenia się rany (podkreślenie, że między obydwoma sposobami gojenia się rany istnieją wyłącznie różnice ilościowe), podstawowe pojęcia związane z leczeniem ran, omówienie warunków rychłozrostu. Trudno gojące się rany kończyn u koni. 5) Specyficzne cechy znieczulenia koni. 6) Trzebienie ogierów: wskazania, metody, możliwe powikłania. 7) Wnętrostwo: istota, występowanie, rozpoznanie leczenie. 8) Złamania kości u koni: definicja, występowanie, objawy i rozpoznawanie. Biologia gojenia się złamania. Postępowanie doraźne z koniem przy złamaniu kości. Możliwości leczenia złamań kości koni, metody leczenia złamań. Czynniki wpływające na wybór metody leczenia. 9) Choroba stawu (arthropathia). Budowa stawu przypomnienie. Ogólna klasyfikacja chorób stawów. Zapalenie jałowe. Rana przenikająca do stawu. Bakteryjne zapalenie stawu rozpoznawanie, leczenie, rokowanie. Włogacizna - występowanie, przyczyny, mechanizmy powstawania zmian zwyrodnieniowych.. Martwica chrzęstno-kostna u koni 10) Rany ścięgien. Jałowe zapalenie ścięgien u koni: występowanie, etiopatogeneza, biologia gojenia się przerwań ścięgien, zachowawcze i operacyjne metody leczenia zapaleń ścięgien. Przykurcze ścięgien zginaczy i nadwyprostność palców. 11) Przepuklina. Istota choroby. Opis i klasyfikacja przepuklin. Objawy, rozpoznawanie i leczenie przepuklin. 12) Teoria niedrożności: istota, rodzaje. Podział niedrożności jelit. Występowanie. Przyczyny. Patofizjologia niedrożności. Wstrząs towarzyszący ostrej niedrożności jelit. Przykłady kliniczne niedrożności. 13) Obraz kliniczny pacjenta z niedrożnością jelit. Rozpoznanie niedrożności jelit. Postępowanie doraźne w przypadku konia z kolką. Wybór metody leczenia. Zachowawcze leczenie niedrożności jelit konia. Operacyjne leczenie niedrożności jelit konia: cele, wskazania, demonstracja spotykanych zmian. 14) Dychawica świszcząca: istota, występowanie objawy, etiopatogeneza, rozpoznanie różnicowe, leczenie. 15) Ślepota miesięczna koni: istota choroby, występowanie, etiopatogeneza, objawy i rozpoznawanie, leczenie. Choroby wewnętrzne: 1. Choroby skóry koni. 2. Choroby układu oddechowego - część 1 3. Choroby układu oddechowego część 2 4. Choroby układu oddechowego część 3 5. Choroby układu krążenia. 6. Choroby układu pokarmowego część 1. 7. Choroby układu pokarmowego - część 2. 8. Choroby układu pokarmowego część 3. 9. Choroby układu pokarmowego część 4 10. Choroby układu moczowego 11. Choroby układu nerwowego część 1 12. Choroby układu nerwowego część 2. 13. Ochwat 14. Mięśniochwat i inne choroby mięśni 15. Choroby metaboliczne i endokrynologiczne koni Ćwiczenia Rozród: 1. Ocena morfologiczna narządów rozrodczych klaczy. 8
2. Technika badania klinicznego narządów rozrodczych u klaczy (badanie manuale per rectum, per vaginam, wziernikowanie. 3. Cykl rujowy klaczy. Diagnozowanie faz cyklu i oznaczanie momentu owulacji. Przebieg ciąży fizjologicznej. Diagnostyka kliniczna ciąży. 4. Laboratoryjne (biologiczne, chemiczne, immunoenzymatyczne, radioimmunologiczne) metody diagnostyki ciąży u klaczy. 5. Możliwości zastosowania diagnostyki ultrasonograficznej w ginekologii i położnictwie klaczy. Demonstracja badania usg układu rozrodczego klaczy oraz archiwalnych obrazów usg. 6. Diagnostyka i terapia chorób układu rozrodczego klaczy. Izolowane narządy rozrodcze. 7. Diagnostyka i terapia chorób układu rozrodczego klaczy. Ocena stanu macicy i struktur występujących na jajnikach. Rozpoznawanie ciąży. 8. Diagnostyka i terapia chorób układu rozrodczego klaczy. Uzupełniające metody diagnostyczne w ocenie stanu narządów rozrodczych klaczy: pobieranie prób bakteriologicznych, biopsja macicy, uteroskopia. 9. Przebieg porodu fizjologicznego (fazy porodu, usytuowanie płodu w macicy). Ogólne zasady udzielania pomocy porodowej u klaczy. 10. Diagnostyka kliniczna i pomoc porodowa w przebiegu nieprawidłowego porodu u klaczy. Wskazania oraz technika cesarskiego cięcia. Zajęcia w klinice koni Wolica. 11. Etiologia, diagnostyka i leczenie schorzeń narządów rozrodczych klaczy. 12. Metody nadzoru nad zdrowiem klaczy, analiza płodności w oparciu o wybrane wskaźniki, organizacja pracy lekarza zajmującego się rozrodem klaczy. 13. Diagnostyka kliniczna i laboratoryjna schorzeń gruczołu mlekowego, wybrane zabiegi chirurgiczne i terapia chorób w obrębie gruczołu mlekowego u klaczy. 14. Zabiegi operacyjne w obrębie układu rozrodczego klaczy. 15. Zaliczenie. Chirurgia: 1. Kopyta prawidłowe, kompensacyjne, patologiczne.podkowy i podkuwanie koni z kopytami prawidłowymi, kompensacyjnymi i patologicznymi. 2. Ochwat przewlekły. Rzekomy rak kopyt. 3. Przetoka ropna. 4. Zapalenie ścięgien mięśni zginaczy palców. 5. Włogacizna. 6. Brzeżne śródstawowe złamania kości kończyn u koni. 7. Złamania kości pęcinowej. 8. Dychawica świszcząca. 9. Choroby zębów i zatok oboczynch nosa u koni. 10. Postępowanie z koniem w przypadku morzyska. 11. Nowotwory skóry. 12. Trzebienie ogierów. Wnętrostwo. 13. Laparotomia. Przecięcie i wycięcie jelita. 14. Znieczulenie ogólne złożone u koni. Powikłania po znieczuleniu ogólnym u koni. 15. Zaliczenie Choroby zakaźne: 1. Zołzy, kulawki źrebiąt, rodokokoza - etiopatogeneza, epidemiologia, rozpoznawanie i zwalczanie. 2. Nosacizna i niedokrwistość zakaźna koni - etiopatogeneza, epidemiologia, rozpoznawanie i zwalczanie. 3. Grzybice skórne koni etiopatogeneza, występowanie, rozpoznawanie i zwalczanie. 4. Diagnostyka różnicowa chorób zakaźnych układu oddechowego koni. 5. Diagnostyka różnicowa zakaźnych ronień klaczy. 6. Immunoprofilaktyka chorób zakaźnych koni. Choroby wewnętrzne: 7. Rozpoznawanie, diagnostyka różnicowa, leczenie i zapobieganie chorobom skóry u koni. Praktyczne zajęcia w Klinice Koni. 8. Choroby górnych dróg oddechowych rozpoznawanie, diagnostyka różnicowa, leczenie i 9. Choroby dolnych dróg oddechowych rozpoznawanie, diagnostyka różnicowa, leczenie i Część I 10. Choroby dolnych dróg oddechowych rozpoznawanie, diagnostyka różnicowa, leczenie i Część II 11. Rozpoznawanie, diagnostyka różnicowa, leczenie i zapobieganie chorobom układu krążenia u koni. Praktyczne zajęcia w Klinice Koni. 12. Choroby jamy ustnej, gardła, przełyku u koni rozpoznawanie, diagnostyka różnicowa, leczenie i zapobieganie Praktyczne zajęcia w Klinice Koni. 13. Choroby żołądka u koni rozpoznawanie, diagnostyka różnicowa, leczenie i zapobieganie Praktyczne zajęcia w Klinice Koni. 14. Choroby jelit u koni rozpoznawanie, diagnostyka różnicowa, leczenie i zapobieganie. Praktyczne zajęcia w Klinice Koni. Część I 15. Choroby jelit u koni rozpoznawanie, diagnostyka różnicowa, leczenie i zapobieganie. 9
Wymagania formalne (przedmioty wprowadzające) 16) : Założenia wstępne 17) :. Efekty kształcenia 18) : Praktyczne zajęcia w Klinice Koni. Część II 16. Choroby układu moczowego u koni rozpoznawanie, diagnostyka różnicowa, leczenie i 17. Choroby układu nerwowego u koni rozpoznawanie, diagnostyka różnicowa, leczenie i 18. Ochwat u koni rozpoznawanie, diagnostyka różnicowa, leczenie i zapobieganie. Praktyczne zajęcia w Klinice Koni. 19. Mięśniochwat i inne choroby mięśni u koni rozpoznawanie, diagnostyka różnicowa, leczenie i zapobieganie. Praktyczne zajęcia w Klinice Koni. 20. Choroby metaboliczne i endokrynologiczne u koni rozpoznawanie, diagnostyka różnicowa, leczenie i zapobieganie u koni. Ćwiczenia seminaryjne. 21. Choroby niedoborowe u koni. Ćwiczenia seminaryjne Przedmioty podstawowe, patomorfologia, diagnostyka obrazowa, diagnostyka kliniczna i laboratoryjna, chirurgia ogólna i aneztezjologia., Epidemiologia weterynaryjna, Mikrobiologia, Immunologia, Wirusologia, parazytologia, biochemia 01 przeprowadzać wywiad lekarskoweterynaryjny, w celu uzyskania dokładnej informacji o pojedynczym zwierzęciu lub grupie zwierząt oraz jego lub ich środowisku bytowania 02 przeprowadzać badanie kliniczne ogólne i szczegółowe ze szczególnym uwzględnieniem układu rozrodczego, układu ruchu, pokarmowego, moczowo-płciowego, górnych dróg oddechowych zarówno manualne jak również zastosowaniem odpowiednich metod dodatkowych 03 znać odpowiednie metody i narzędzia diagnostyczne wykorzystywane w diagnostyce chorób zakaźnych, chorób układu rozrodczego, chorób koni wymagających interwencji chirurgicznej lub leczenia internistycznego 04 znać zasady przepisywania i stosowania leków, szczepionek oraz materiałów medycznych zgodnie z obowiązującymi przepisami, z uwzględnieniem ich bezpiecznego przechowywania i utylizacji, sporządzać dokumentację kliniczną pacjenta 05 dokumentować i korzystać ze zgromadzonych informacji związanych ze zdrowiem i dobrostanem, a w niektórych przypadkach również z produkcyjnością stada 06- sporządzać przejrzyste opisy przypadków oraz prowadzić dokumentację, zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami, w formie zrozumiałej dla właściciela zwierzęcia i czytelnej dla innych lekarzy 07 stosować właściwy tryb postępowania w przypadku stwierdzenia chorób podlegających obowiązkowi zgłaszania Sposób weryfikacji efektów kształcenia 19) : Forma dokumentacji osiągniętych efektów kształcenia 20) : Elementy i wagi mające wpływ na ocenę końcową 21) : Miejsce realizacji zajęć 22) : 01,02,03,04,05,06,07- ustne/pisemne kolokwia zaliczające ćwiczenia. Wykłady egzamin ustny/pisemny oraz egzamin sprawdzający wiedzę praktyczną. Okresowe prace pisemne, imienne karty oceny studenta, treść pytań egzaminacyjnych z oceną, które będą przechowywane i udostępniane w procesie oceny rezultatów realizacji programu Ćwiczenia- kolokwia pisemne 50%, kolokwium ustne- 50%. Wykłady- egzamin praktyczny 20%, egzamin teoretyczny- 80% Zajęcia z przedmiotu prowadzone będą: w salach ćwiczeniowych Kliniki Katedry Chorób Dużych Zwierząt z Kliniką na Wolicy oraz salach ćwiczeniowych Wydziału Medycyny Weterynaryjnej SGGW w Kampusie na Ursynowie. Ferma bydła RZD SGGW w Obory Goździe oraz fermy, i stadniny i stada zwierząt zajmujące się chowem i hodowlą zwierząt gospodarskich. Ubojnia. Literatura podstawowa i uzupełniająca 23) : 1. Położnictwo weterynaryjne / Peter G. G. Jackson ; il. John Fuller ; Wrocław : Elsevier Urban & Partner, cop. 2010 2. Veterinary Reproduction and Obstetrics. D.E. Noakes, T.J. Parkinson, G.C.W. England 9 th ed. Sauders, Elsevier, 2009 3. Large Animal Theriogenology. R.F. Youngquist, W.L. Threlfall. 2 nd ed. Saunders, Elsevier. 2007 4. Biotechnologia rozrodu zwierząt udomowionych. A. Bielański i M. Tischner. Drukrol S.C., 1998 5. Problemy w rozrodzie bydła- aktualne poglądy.monografia, Z. Gajewski, E. Malinowski, A. Wehrend, Warszawa, 2011. 6. Choroby świń i bydła. Monografia. Weterynaria w terenie 2011 7. Diagnostyka ultrasonograficzna w rozrodzie świń. B. Pawliński, Z. Gajewski, M. Domino. Weterynaria w terenie 4/2011,str 8-12 8. Chirurgia ogólna dla lekarzy weterynarii i studentów. Schebitz H., Brass W ; PWRiL, Warszawa 1983. 9. Weterynaryjna diagnostyka chirurgiczna Kulczyckiego. Szeligowski E; PWRiL, Warszawa 1994. 10. Chirurgia weterynaryjna Kulczyckiego. Szeligowski E., Kłos Z. Janicki A.M., Sterna J; PWRiL, Warszawa 1997. 11. Radiodiagnostyka weterynaryjna. Empel W; PWRiL, Warszawa 1998. 12. Praktyka kliniczna: konie. Dietz O., Huskamp B ; Galaktyka, Łódź 2008. 13. Zabiegi Chirurgiczne u koni w warunkach pozaszpitalnych. Wilson D.A., Kramer J., Constantinescu G.M., Branson K.R ; Elsevier Urban & Partner, Wroclaw 2009. 14.Atlas Chorób Źrebiąt. McAuliffe S. B., Slovis N.M ; Wydanie I polskie. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2010. 10
15. Choroby układu oddechowego koni, Wydanie II. Sikora J. SIMA WLW, 2009 16. Choroby układu pokarmowego koni. Sikora J. SIMA WLW, 2008 17. Rozpoznawanie i leczenie schorzeń kolkowych koni. Fryc J. WYDAWNICTWO SI-MA, 1999 18. Zarys diagnostyki klinicznej koni. Pinsent P.J.N., Fuller C.J. SIMA WLW 19. Choroby zakaźne zwierząt domowych z elementami zoonoz pod redakcją Stanisława Winiarczyka i Zbigniewa Grądzkiego, Lublin 2002 20.Choroby zakaźne zwierząt z zarysem epidemiologii weterynaryjnej i zoonoz pod redakcją Zdzisława Glińskiego i Krzysztofa Kostro, PWRiL, 2003 21.Equine infectious diseases, D. C. Sellon & M. T. Long, Saunders, 2007 Internet: OIE, WHO i inne źródła Czasopisma: Medycyna Weterynaryjna Życie Weterynaryjne Weterynaria w praktyce Magazyn Weterynaryjny UWAGI 24) : Wskaźniki ilościowe charakteryzujące moduł/przedmiot 25) : Szacunkowa sumaryczna liczba godzin pracy studenta (kontaktowych i pracy własnej) niezbędna dla osiągnięcia zakładanych efektów kształcenia 18) - na tej podstawie należy wypełnić pole ECTS 2 : Łączna liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich: Łączna liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach zajęć o charakterze praktycznym, takich jak zajęcia laboratoryjne, projektowe, itp.: 300 9 ECTS 3 ECTS Tabela zgodności kierunkowych efektów kształcenia efektami przedmiotu 26) Nr /symbol Wymienione w wierszu efekty kształcenia: efektu 01 przeprowadzać wywiad lekarsko-weterynaryjny, w celu uzyskania dokładnej informacji o pojedynczym zwierzęciu lub grupie zwierząt oraz jego lub ich środowisku bytowania 02 przeprowadzać badanie kliniczne ogólne i szczegółowe ze szczególnym uwzględnieniem układu rozrodczego, układu ruchu, pokarmowego, moczowopłciowego, górnych dróg oddechowych zarówno manualne jak również zastosowaniem odpowiednich metod dodatkowych 03 znać odpowiednie metody i narzędzia diagnostyczne wykorzystywane w diagnostyce chorób zakaźnych, chorób układu rozrodczego, chorób koni wymagających interwencji chirurgicznej lub leczenia internistycznego 04 znać zasady przepisywania i stosowania leków, szczepionek oraz materiałów medycznych zgodnie z obowiązującymi przepisami, z uwzględnieniem ich bezpiecznego przechowywania i utylizacji, sporządzać dokumentację kliniczną pacjenta 05 dokumentować i korzystać ze zgromadzonych informacji związanych ze zdrowiem i dobrostanem, a w niektórych przypadkach również z produkcyjnością stada 06 sporządzać przejrzyste opisy przypadków oraz prowadzić dokumentację, zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami, w formie zrozumiałej dla właściciela zwierzęcia i czytelnej dla innych lekarzy 07 stosować właściwy tryb postępowania w przypadku stwierdzenia chorób podlegających obowiązkowi zgłaszania Odniesienie do efektów dla programu kształcenia na kierunku U_PUZ1 W_NK5, U_PUZ3 W_NK3, W_NK4, W_NK7 WW_NP10, WW_NP12, U_OUZ3, U_PUZ10 U_PUZ17 U_OUZ3 W_NK6, U_PUZ8 11