RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 204219 (21) Numer zgłoszenia: 369832 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 07.11.2002 (86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: 07.11.2002, PCT/FR02/03820 (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego: 15.05.2003, WO03/039267 PCT Gazette nr 20/03 (51) Int.Cl. A23K 1/175 (2006.01) A23K 1/18 (2006.01) (54) Zastosowanie pirofosforanu trisodowego w połączeniu z substancją aromatyzującą i/lub wzmacniaczem smaku (30) Pierwszeństwo: 07.11.2001,FR,0114387 (43) Zgłoszenie ogłoszono: 02.05.2005 BUP 09/05 (73) Uprawniony z patentu: DIANA INGREDIENTS,Saint Nolff,FR (72) Twórca(y) wynalazku: Isabelle Guiller,Le Tour Du Parc,FR Anne-Sophie Le Bouquin,Saint Ave,FR (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 31.12.2009 WUP 12/09 (74) Pełnomocnik: Wojasińska Ewa, Rzecznik Patentowy, POLSERVICE, Kancelaria Rzeczników Patentowych Sp. z o.o. PL 204219 B1
2 PL 204 219 B1 Opis wynalazku Przedmiotem wynalazku jest zastosowanie pirofosforanu trisodowego w połączeniu z substancją aromatyzującą i/lub wzmacniaczem smaku dla wytworzenia środka pobudzającego łaknienie do pokarmów suchych lub półsuchych dla zwierząt domowych. Obecne na rynku produkty w branży pożywienia dla zwierząt oswojonych charakteryzują się zwykle podwyższonymi własnościami odżywczymi i mogą one mieć postać pokarmów suchych, półsuchych lub wilgotnych zależnie od stopnia wilgotności w pokarmie. Pokarmy wilgotne o wilgotności powyżej 50% są stosunkowo drogie w produkcji i wymagają stosowania środków konserwujących, które nie są konieczne w przypadku pokarmów suchych o wilgotności poniżej 15% lub półsuchych o wilgotności od 15 do 50%. Ponadto pokarmy o wysokim wskaźniku wilgotności charakteryzują się zwykle gorszymi własnościami odżywczymi w porównaniu z pokarmami suchymi lub półsuchymi. Dlatego też producenci chcą produkować takie pokarmy. Stwarzają one jednakże problem smaku, który jest mniej przyjemny niż w przypadku pokarmów wilgotnych. Normalne jest więc dodawanie substancji aromatyzujących lub innych wzmacniaczy smaku w celu zwiększenia spożywania tych pokarmów przez zwierzęta, a szczególnie koty, które są bardzo wybredne co do pożywienia. Wiadomo w szczególności, że na powierzchnię pokarmów można dodawać składniki na bazie kwasu fosforowego. Wiadomo, że dodanie pirofosforanu tetrasodowego umożliwia zwiększenie łaknienia pokarmów suchych lub półsuchych dla zwierząt oswojonych (WO 00/30456). Jednakże produkt ten jest bardzo higroskopijny, co podczas wytwarzania pokarmów suchych lub półsuchych zmusza producenta do pracy w warunkach kontrolowanych. Wiadomo jest również, że pirofosforan disodowy można stosować jako środek pobudzający łaknienie w pokarmach dla zwierząt domowych (WO 92/03931). W czasie postępowania europejskiego posiadający patenty przeprowadzili badania porównawcze, które wykazały nieaktywność pirofosforanu disodowego jako środka pobudzającego łaknienie. Prace nad niniejszym wynalazkiem wykazują jednakże, że w środku pobudzającym łaknienie do pokarmów suchych i półsuchych dla zwierząt domowych można stosować pirofosforan trisodowy w połączeniu z substancją aromatyzującą lub wzmacniaczem smaku oraz stwierdza się efekt synergiczny między tymi dwoma składnikami. A zatem, niniejszy wynalazek dotyczy w szczególności tego, że pirofosforan trisodowy umożliwia uwydatnienie i wzmocnienie substancji aromatyzujących i/lub innych wzmacniaczy smaku obecnych w środkach pobudzających łaknienie przeznaczonych do stosowania w pokarmach suchych lub półsuchych dla zwierząt domowych. Pirofosforan trisodowy spełnia bardzo ważną rolę intensyfikatora smaku i stosuje się go w połączeniu z substancją aromatyzującą lub wzmacniaczem smaku. Pirofosforan trisodowy nie jest sam wzmacniaczem smaku, lecz, w połączeniu z dodanymi substancjami aromatyzującymi umożliwia zwiększenie smakowitości pokarmów. Przedmiotem wynalazku jest zastosowanie pirofosforanu trisodowego w połączeniu z substancją aromatyzującą i/lub wzmacniaczem smaku dla wytwarzania środka pobudzającego łaknienie przeznaczonego do stosowania w pokarmach suchych lub półsuchych dla kotów. Korzystnie pirofosforan trisodowy obecny jest w ilości od 5 do 90% wagowych w środku pobudzającym łaknienie, a po powleczeniu pokarmu dla kotów pirofosforan trisodowy obecny jest w ilości od 0,01 do 3% wagowych pokarmu. Kompozycja zawierająca pirofosforan trisodowy w połączeniu z co najmniej jedną substancją aromatyzującą i/lub wzmacniaczem smaku jest dodawana do produktu suchego lub półsuchego dla zwiększenia smakowitości pokarmu suchego lub półsuchego dla kotów. Korzystnie połączenie substancji aromatyzującej lub wzmacniacza smaku z pirofosforanem trisodowym wykonuje się przed nałożeniem na pokarm suchy lub półsuchy dla kotów. Korzystnie pirofosforan trisodowy i substancję aromatyzującą lub wzmacniacz smaku dodaje się kolejno do pokarmu suchego lub półsuchego dla kotów. Korzystnymi zwierzętami domowymi dla zastosowania wynalazku są koty. Pirofosforan trisodowy umożliwia poprawę własności środka pobudzającego łaknienie. Korzystnie pirofosforan trisodowy obecny jest w ilości od 5 do 90% wagowych w wyżej wymienionym środku pobudzającym łaknienie, korzystnie od 5 do 80%, korzystniej od 5 do 70%, a po po-
PL 204 219 B1 3 wleczeniu pokarmu dla zwierząt oswojonych pirofosforan trisodowy obecny jest w ilości od 0,01 do 3% wagowych pokarmu. Pirofosforan trisodowy umożliwia uwydatnienie i zintensyfikowanie substancji aromatyzujących obecnych w pokarmach dla zwierząt domowych i/lub kompozycjach stosowanych w celu zwiększenia łaknienia wyżej wymienionych pokarmów. A zatem, gdy pirofosforan trisodowy jest obecny w połączeniu z substancją aromatyzującą lub wzmacniaczem smaku, stwierdza się znaczne zwiększenie spożycia pokarmów w porównaniu z tymi samymi pokarmami nie zawierającymi pirofosforanu trisodowego. Korzystnie, połączenie substancji aromatyzującej lub wzmacniacza smaku z pirofosforanem trisodowym wykonuje się przed nałożeniem na pokarm suchy lub półsuchy dla kotów. W innym przykładzie wykonania wynalazku jednakże do pokarmu suchego lub półsuchego dla kotów dodaje się kolejno wyżej wymienione pirofosforan trisodowy i substancję aromatyzującą lub wzmacniacz smaku. W szczególnych przypadkach realizacji wynalazku pirofosforan sodowy i substancję aromatyzującą stosuje się do produkowanych przez wytłaczanie pokarmów suchych dla kotów. Generalnie nakłada się pirofosforan trisodowy i substancję aromatyzującą na pokarmy suche lub półsuche, stosując suche sposoby nakładania. A zatem, w korzystnych przykładach realizacji wynalazku miesza się proszek pirofosforanu trisodowego z proszkiem zawierającym co najmniej jedną substancję aromatyzującą i/lub wzmacniacz smaku i mieszaninę w postaci proszku nakłada się na pokarmy. W innym przykładzie wykonania jednakże miesza się pirofosforan trisodowy z ciekłym roztworem zawierającym co najmniej substancję aromatyzującą i/lub wzmacniacz smaku oraz powleka się tym roztworem wytłoczoną suchą karmę dla zwierząt. A zatem, nakładanie pirofosforanu trisodowego i substancji aromatyzującej/wzmacniacza smaku można przeprowadzić jednocześnie lub kolejno. W klasycznych przykładach realizacji wynalazku pirofosforan trisodowy stosuje się na pokarmy suche i półsuche mające zawartość wilgotności 50% wagowych lub mniej i stanowiące mieszaninę zrównoważoną pod względem odżywczym zawierającą białka, włókna, węglowodany i/lub skrobię. Takie mieszaniny są dobrze znane specjaliście w tej dziedzinie, a ich kompozycja zależy od wielu czynników, takich jak, na przykład, równowaga żywnościowa pożądana dla określonego typu zwierząt żyjących w stadzie. Poza tymi podstawowymi składnikami pokarm może zawierać witaminy, minerały i inne dodatki, takie jak przyprawy, konserwanty, środki emulgujące i środki zwilżające. Równowaga żywnościowa, w tym udziały względne witamin, minerałów, lipidów, białek i węglowodanów, określa się według norm dietetycznych znanych w technice weterynaryjnej. Przykładowo równowagę żywnościową kompozycji pokarmów dla kotów określa się według warunków dietetycznych znanych dla kotów. Można stosować pokarmy mające źródła białek każdego rodzaju, szczególnie białka roślinne, takie jak soja lub arachidy, białka zwierzęce, takie jak kazeina, albumina i świeże tkanki zwierzęce, na przykład, świeża tkanka mięsna i świeża tkanka rybna, a nawet składniki suche lub uczynione takimi, takie jak mączka rybna, drobiowa, mięsna, kostna. Inne rodzaje odpowiednich materiałów białkowych obejmują gluten pszeniczny lub gluten kukurydziany i białka związane z drobnoustrojami, takie jak drożdże. Stosuje się również składniki zawierające znaczny udział skrobi lub węglowodanów, na przykład, kukurydzę, milo, lucernę, pszenicę, jęczmień, ryż, łupiny soi i inne nasiona mające niską zawartość białek. Można dodawać również do pokarmów, które można stosować w ramach wynalazku, inne składniki, takie jak serwatka i inne produkty uboczne z mleczarni, takie jak inne węglowodany. Poza tym można również dodawać znane przyprawy zawierające, na przykład, syrop kukurydziany lub melasę. Można podać, na przykład, typowy skład dobrze znany w technice kompozycji suchej pokarmów dla kotów, na którą nakłada się środek pobudzający łaknienie zawierający pirofosforan trisodowy (w procentach wagowych): 0-70% bazy zbożowej, takiej jak mąka (kukurydza, pszenica, jęczmień lub ryż); 0-30% zwierzęcego produktu ubocznego (drób lub wołowina); 0-25% glutenu kukurydzianego; 0-25% świeżej tkanki zwierzęcej, takiej jak tkanka drobiowa lub wołowa; 0-25% mąki sojowej; 1-10% tłuszczu zwierzęcego; 0-20% bazy z owoców morza; 0-25% świeżej tkanki rybnej; 0-10% syropu kukurydzianego o dużej zawartości fruktozy; 1-10% suchej melasy; 0-1,5% kwasu fosforowego i 0-1,5% kwasu cytrynowego.
4 PL 204 219 B1 Można dodawać witaminy i minerały. Obejmują one węglan wapnia, chlorek potasu, chlorek sodu, chlorek choliny, taurynę, tlenek cynku, siarczan żelazawy, witaminę E, witaminę A, witaminę B12, witaminę D3, ryboflawinę, niacynę, pantotenian wapnia, biotynę, monoazotan tiaminy, siarczan miedzi, kwas foliowy, chlorowodorek piroksydyny, jodan wapnia i kompleks menadionu i dwusiarczynu sodu (źródło aktywności witaminy K). Zwykle pirofosforan trisodowy wytwarza się w postaci proszku. Pirofosforan trisodowy dostępny jest w handlu w postaci suchej i w postaci proszku oraz łączy się go z innymi składnikami suchymi, takimi jak substancje aromatyzujące i/lub wzmacniacze smaku. Przez "substancję aromatyzującą i/lub wzmacniacz smaku" rozumie się środek pobudzający łaknienie stosowany zwykle w przemyśle pokarmów dla zwierząt domowych, to znaczy, kompozycję, która, dodana do pokarmu, zwiększa w znaczący sposób spożycie tego pokarmu. Wśród substancji aromatyzujących i/lub wzmacniaczy smaku stosowanych powszechnie można w szczególności wymienić hydrolizaty wątroby drobiowej, takie jak sprzedawane przez firmę SPF Diana (Elven, Morbihan, Francja) o numerach VL1009, VP2003, MP9007, otrzymane przez hydrolizę enzymatyczną wątroby drobiowej z koproduktem drobiowym lub bez niego, pasteryzację i ewentualną stabilizację za pomocą kwasu fosforowego lub sorbatu potasu i ewentualne dodanie maltodekstryny, jeśli pożądane jest suszenie produktów. Istnieją inni producenci substancji aromatyzujących lub wzmacniaczy smaku, na przykład, Bioproduct (Fairlawn, MO, Stany Zjednoczone Ameryki) lub AFB (O'Fallon, MI, Stany Zjednoczone Ameryki). Generalnie substancje aromatyzujące lub wzmacniacze smaku są produktami fermentacji enzymatycznej drobiu, uzupełnionymi lub nie wyciągami z drożdży. Generalnie środek pobudzający łaknienie stosuje się w pokarmach suchych lub półsuchych, takich jak, na przykład, sucha wytłaczana karma. Środek pobudzający łaknienie można nakładać, na przykład, przez rozpylanie lub posypywanie proszkiem na pokarmy po wytłaczaniu i suszeniu. P r z y k ł a d y P r z y k ł a d 1 : stosowanie środka pobudzającego łaknienie Środek pobudzający łaknienie nakłada się na wytłoczony pokarm dla kota. Najpopularniejszym sposobem nakładania stosowanym przez SPF jest powlekanie, którego podstawowe etapy są następujące: - wytwarzanie surowców (karmy niepowlekane, tłuszcz) i składników (kwas fosforowy, środki pobudzające łaknienie ciekłe lub w postaci proszku): - ważenie surowców i składników - podgrzewanie tłuszczu - podgrzewanie ciekłej(-ych) substancji aromatyzującej(-ych) - mieszanie ciekłej substancji aromatyzującej z kwasem fosforowym - powlekanie w ścisłym tego słowa znaczeniu - wprowadzanie karmy do odpowiedniej otaczarki eksperymentalnej (= mieszarka z zastosowaniem fluidyzacji, okresowa, ogrzewana) - wprowadzenie cieczy do ogrzanych zbiorników - rozpoczęcie mieszania - rozpylenie (pod ciśnieniem atmosferycznym) na karmie tłuszczu w dawce 6% - rozpylenie na karmie ciekłej substancji aromatyzującej w dawce 3% lub posypywanie jej proszkiem w dawce 1% - zatrzymanie mieszania - wkładanie do torebek - przechowywanie : karmę przechowuje się minimum 2 tygodnie przed badaniem. P r z y k ł a d 2 : Badanie łaknienia 2.1 Zasada Badanie łaknienia opiera się na postulacie według którego im bardziej pokarm jest spożywany, tym bardziej zwierzę go łaknie. Przeprowadza się indywidualne badania łaknienia porównawcze (2 miski) bazując na porównaniu dwóch pokarmów. Badanie przeprowadza się na grupie 35 kotów i powtarza się w czasie 2 dni. 2.2 Charakterystyka grupy Grupa SPF składa się z 35 kotów, z których 90% to koty rasy europejskiej, co jest reprezentatywne dla populacji europejskiej.
PL 204 219 B1 5 2.4 Sposób przeprowadzenia badania - ważenie pokarmów A i B w identycznej ilości i w identycznych miskach. Ilość zawarta w każdej dawce umożliwia pokrycie dziennego zapotrzebowania. - rozmieszczenie misek : miski umieszcza się w indywidualnym karmidle dostępnym dla kotów przez otwór. - czas badania : 16 godzin 2.5 Badane parametry Parametry mierzone: - 1 spożyty pokarm - spożyta ilość każdego pokarmu na końcu badania Parametry obliczone: - indywidualne udziały spożycia w % (CR) CR A = spożycie A(g)*100/spożycie A+B (g) CR B = spożycie B(g)*100/spożycie A+B (g) średni udział spożycia (ACR) = średnia indywidualnych udziałów 2.6 Analizy statystyczne Analiza statyczna umożliwia określenie, czy istnieje znaczna różnica między 2 udziałami. ACR metoda Studenta z 3 progami błędu 10%, 5% i 1%. P r z y k ł a d 3: Porównanie z zastosowaniem fosforanu trisodowego lub bez niego, bez substancji aromatyzującej czy wzmacniacza smaku Na powierzchnię karmy po nałożeniu tłuszczu sypie się 1% pirofosforan trisodowy w proszku i porównuje się ten pokarm z taką samą karmą powleczoną tłuszczem bez pirofosforanu. Nie stwierdza się żadnej znaczącej różnicy między 2 pokarmami. Wniosek: Pirofosforan trisodowy, jeśli stosowany jest sam, nie jest skutecznym środkiem pobudzającym łaknienie. P r z y k ł a d 4: Porównanie łaknienia wywołanego za pomocą substancji aromatyzującej i za pomocą pirofosforanu trisodowego lub bez niego 4.1. Badane kompozycje Bada się trzy różne formuły: 2 w postaci proszku i 1 w postaci cieczy: Ciecz: mieszanina określana XVL0070 składająca się z: - hydrolizatu wątroby VL1009 90% wag. - Na 3 HP 2 O 7 10% Ciekły hydrolizat wątroby VL1009 otrzymuje się z mieszaniny koproduktu drobiowego i wątroby drobiowej, który hydrolizuje się enzymatycznie, a następnie pasteryzuje się w 85 C w ciągu 30 minut, stabilizuje przez dodanie kwasu fosforowego, sorbatu K i poddaje antyutlenianiu za pomocą butylohydroksytoluenu. Dostępny jest w firmie SPF-Diana. Do tej cieczy wprowadza się pirofosforan w proszku. Tą otrzymaną cieczą powleka się karmę. Proszki: mieszanina n 1 określona XVP0036 składająca się z: - hydrolizatu wątroby w proszku VP2003 70% wag. - Na 3 HP 2 O 7 30% Hydrolizat wątroby w proszku VP2003 otrzymuje się z ciekłego hydrolizatu wątroby (cf poprzednia formuła) bez kwasu fosforowego, do którego dodaje się maltodektryny jako wsparcie w suszeniu. Tak otrzymaną ciecz suszy się przez rozpylanie. Jest ona dostępna w firmie SPF-Diana. Proszek miesza się z pirofosforanem trisodowym. mieszanina n 2 określona XMP1004 składająca się z: - hydrolizatu wątroby w proszku MP9007 55% wag. - Na 3 HP 2 O 7 45% Hydrolizat wątroby w proszku MP9007 otrzymuje się z ciekłego hydrolizatu wątroby (cf poprzednia formuła w proszku), lecz bez koproduktu drobiowego, do którego dodaje się maltodekstryny jako wsparcie w suszeniu. Taką otrzymaną ciecz suszy się przez rozpylanie. Jest ona dostępna w firmie SPF-Diana. Proszek miesza się z pirofosforanem trisodowym. 4.2 Wyniki Substancjami aromatyzującymi powleka się suchą karmę dla kotów w dawce 1% (proszek) lub 3% (ciecz). Dwa tygodnie po powlekaniu karmę daje się 35 kotom w dwóch różnych naczyniach
6 PL 204 219 B1 i spożycie każdego z dwóch pokarmów określa się ilościowo. Obróbkę statystyczną tego spożycia przeprowadza się za pomocą metody Studenta. Dzień 1 Dzień 2 Dzień 1 Dzień 2 Dzień 1 Dzień 2 Badane produkty A = 3% VL1009 B = 3% XVL0070 A = 3% VL1009 B = 3% XVL0070 A = 1% VP2003 B = 1% XVP0036 A = 1% VP2003 B = 1% XVP0036 A = 1% MP9007 B = 1% XMP1004 A = 1% MP9007 B = 1% XMP1004 Wyniki udział spożycia : 22/78 udział spożycia : 16/84 udział spożycia : 35/65 B - HS udział spożycia : 29/71 udział spożycia : 29/71 udział spożycia : 16/84 VL1009 : ciekły hydrolizat wątroby; XVL0070 : 90% VL1009 + 10% pirofosforan trisodowy VP2003 : hydrolizat wątroby w proszku; XVP0036 : 70% VP2003 + 30% pirofosforan trisodowy MP9007 : hydrolizat wątroby w proszku; XMP1004 : 55% MP9007 + 45% pirofosforan trisodowy 4.3. Wniosek Środki pobudzające łaknienie zawierające pirofosforan trisodowy pobudzają więc łaknienie znacząco bardziej niż środki pobudzające łaknienie nie zawierające go, z ryzykiem błędu 1%. Wyniki wykazują więc, że dodanie pirofosforanu trisodowego do różnych substancji aromatyzujących/wzmacniaczy smaku w środkach pobudzających łaknienie umożliwia zwiększenie smakowitości pokarmów podawanych kotom. Zastrzeżenia patentowe 1. Zastosowanie pirofosforanu trisodowego w połączeniu z substancją aromatyzującą i/lub wzmacniaczem smaku dla wytwarzania środka pobudzającego łaknienie przeznaczonego do stosowania w pokarmach suchych lub półsuchych dla kotów. 2. Zastosowanie według zastrz. 1, znamienne tym, że pirofosforan trisodowy obecny jest w ilości od 5 do 90% wagowych w środku pobudzającym łaknienie, a po powleczeniu pokarmu dla kotów pirofosforan trisodowy obecny jest w ilości od 0,01 do 3% wagowych pokarmu. 3. Zastosowanie według zastrz. 1, znamienne tym, że kompozycja zawierająca pirofosforan trisodowy w połączeniu z co najmniej jedną substancją aromatyzującą i/lub wzmacniaczem smaku jest dodawana do produktu suchego lub półsuchego dla zwiększenia smakowitości pokarmu suchego lub półsuchego dla kotów. 4. Zastosowanie według zastrz. 1, znamienne tym, że połączenie substancji aromatyzującej lub wzmacniacza smaku z pirofosforanem trisodowym wykonuje się przed nałożeniem na pokarm suchy lub półsuchy dla kotów. 5. Zastosowanie według zastrz. 1, znamienne tym, że pirofosforan trisodowy i substancję aromatyzującą lub wzmacniacz smaku dodaje się kolejno do pokarmu suchego lub półsuchego dla kotów. Departament Wydawnictw UP RP Cena 2,00 zł.