Opis æwiczeñ. Sensoryka



Podobne dokumenty
Opis æwiczeñ. Podzespo³y wykonawcze zawory

Opis æwiczeñ. Rozdzielaczowy uk³ad zap³onowy Aparat zap³onowy - indukcyjny

Opis æwiczeñ. Rozdzielaczowy uk³ad zap³onowy Komputer zap³onu MED 474

Opis æwiczeñ. Rozdzielaczowy uk³ad zap³onowy Komputer zap³onu FORD

Pompy ciepła. Podział pomp ciepła. Ogólnie możemy je podzielić: ze wzgledu na sposób podnoszenia ciśnienia i tym samym temperatury czynnika roboczego

Politechnika Warszawska Wydział Transportu. Zakład Eksploatacji Systemów trakcyjnych i Wyposażeń Elektrycznych w Transporcie

Załącznik nr 3 do SIWZ

Podstawowe układy pracy tranzystora MOS

Iloœæ faz Napiêcie Czêstotliwoœæ Pobór mocy Natê enie RPM Tmax Nazwa /typ [il.] [V] [Hz] [kw] [A] [1/min]

SterownikI wentylatora kominkowego Ekofan

Korzystniejsze ch³odzenie i ogrzewanie. fan-coile klimakonwektory pompy ciepła

Schemat elektryczny Jeep Renegade łatwiejsza naprawa dzięki cennym wskazówkom

Schemat elektryczny Opel Corsa łatwiejsza naprawa dzięki cennym wskazówkom

Opis æwiczeñ. Badanie MAP-Sensorów

Posiadamy atesty i dopuszczenie instytucji zewnêtrznych UDT i TDT, PIH oraz atest COBRO uprawniaj¹cy do nanoszenia znaku UN.

Škoda Fabia (5J5) 1.4TDI

Gazowy kocio³ wisz¹cy EUROSTAR

Test 2. Mierzone wielkości fizyczne wysokość masa. masa walizki. temperatura powietrza. Użyte przyrządy waga taśma miernicza

Schemat elektryczny Volvo XC 90 II

Schemat pojazdu BMW 3 łatwiejsza naprawa dzięki cennym wskazówkom

Opis æwiczeñ. Bezrozdzielaczowy uk³ad zap³onowy Komputer zap³onu MED 213

Jak eksploatować samochód wyposażony w TURBO

Suszarki Laboratoryjne

Przykłady sieci stwierdzeń przeznaczonych do wspomagania początkowej fazy procesu projektow ania układów napędowych

Ekonomia. Ekologia. Bezpieczeństwo BAFA. Przyjazny środowisku. Stal nierdzewna. Śluza

Schemat elektryczny Mercedes-Benz łatwiejsza naprawa dzięki cennym wskazówkom

Schemat pojazdu Peugeot 508 łatwiejsza naprawa dzięki cennym wskazówkom

Schemat pojazdu Volkswagen Golf VII łatwiejsza naprawa dzięki cennym wskazówkom

akcesoria elektryczne

Schemat elektryczny Range Rover Evoque łatwiejsza naprawa dzięki cennym wskazówkom

Schemat elektryczny Škoda Fabia

Fiat Bravo. data aktualizacji:

Opis æwiczeñ. Rozdzielaczowy uk³ad zap³onowy Aparat zap³onowy - Hall

Specyfikacja dotycząca modernizacji przepompowni ścieków należącej do oczyszczalni ścieków w Podrzeczu.

Si³owniki elektrohydrauliczne Typ do -23

INSTRUKCJA OBSŁUGI RT-08 REGULATOR OBIEGU GRZEWCZEGO Z KOLEKTOREM SŁONECZNYM

odpady remontowo-budowlane w pojemnikach (wymagane zgłoszenie) odpady zmieszane w pojemnikach Odbiór odpadów z każdej nieruchomości odbywa się w

Instrukcja Obs³ugi i Instalacji

HMSK80 HMSK90 HMSK100 HMSK105

Si³owniki elektryczne typu 5801 (o ruchu obrotowym) typu 5802 (o ruchu posuwistym)

WENTYLATOR KOMINKOWY TERMINAL

Przyjmując, że zarówno silnik 4 jak i chłodziarka 5 schematycznie przedstawione na rysunku 1 realizują obiegi Carnota, otrzymujemy:

Kapsu³y zapewniaj¹ trzy rodzaje terapii :

stworzyliśmy najlepsze rozwiązania do projektowania organizacji ruchu Dołącz do naszych zadowolonych użytkowników!

Cena netto PLN 700,00. tylko dla VUT EH 2) MPA E Katalog Wentylacja profesjonalna str. 208

Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia:

INSTRUKCJA OBSŁUGI ZESTAW FILTRÓW LAKIERNICZYCH FACH 6000

GRZEJNIKI VERTI MM 32/33

EMIO. PRZEDSIÊBIORSTWO INNOWACYJNO-WDRO ENIOWE Sp. z o.o. WROC AW. EMIOTEST 2598 Zestaw py³omierza grawimetrycznego

wentylatory kanałowe CAIB

Schemat elektryczny Toyota Yaris łatwiejsza naprawa dzięki cennym wskazówkom

WENTYLATOR KOMINKOWY EKOFAN

Analiza numeryczna dopalania i schładzania gazów technologicznych z pieca elektrycznego w hutnictwie miedzi

Zajęcia wyrównawcze z fizyki -Zestaw 3 dr M.Gzik-Szumiata

CZAKRAM. Jacek Okoñski

Zasilacze: - stabilizatory o pracy ciągłej. Stabilizator prądu, napięcia. Parametry stabilizatorów liniowych napięcia (prądu)

Karta katalogowa centrali nawiewnej

Egzamin m12 wrzesień2015

Protokół z regulacji kotłowni technologicznej

OPIS SYSTEMÓW STAG UŻYTKOWNICY POLECJĄ

Wykrywanie i usuwanie uszkodzeń w sieci

Seat Altea Freetrack. data aktualizacji:

Spis treści. 1. Badanie układu samodiagnostyki w silniku benzynowym typu Struktura systemu sterowania silnikiem benzynowym typu

MCLNP /15 Warszawa, dn r. ZAPYTANIE O WARTOŚĆ SZACUNKOWĄ dostawy aparatury do laboratorium energooszczędności i mikroklimatu

Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia (SIWZ) III Część Opis Przedmiotu Zamówienia OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA

Analizator spalin Wöhler A 400 ihc z sondą na przewodzie 1,7 m - z drukarką i sondą temp.

APLISENS PRODUKCJA PRZEMYSŁOWEJ APARATURY POMIAROWEJ I ELEMENTÓW AUTOMATYKI INSTRUKCJA OBSŁUGI

Uniwersalny Komputer Pokładowy (UKP-3 oraz UKP-PRO)

5 05: OBWODY ELEKTRYCZNE UKŁADÓW ROZRUCHU I ZASILANIA SILNIKA SPALINOWEGO, WYKONYWANIE POMIARÓW I OCENA STANU TECHNICZNEGO.

INSTRUKCJE DO ZAJĘĆ LABORATORYJNYCH SILNIKI SPALINOWE I PALIWA

LAMP LED 6 x REBEL IP 68

PROGRAM FUNKCJONALNO UŻYTKOWY (PFU)

Informacje ogólne. Volvo FE Hybrid. volvo fe hybrid. Silnik D7F Euro 5. Dane techniczne silnika D7F 300 Km 340 KM

Wynagrodzenie za prace kosztorysowe

Właściwy silnik do każdego zastosowania _BlueEfficiencyPower_Polnisch_Schrift_in_Pfade.indd :55:33

INSTRUKCJA MONTAŻU przewodu grzejnego PSB typu XXXX

Załącznik Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia na CZĘŚĆ II

AgroColumbus unikalny system oświetlenia kurników

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z TECHNIKI:

Układy zasilania samochodowych silników spalinowych. Bartosz Ponczek AiR W10

CHARAKTERYSTYKA WYMOGÓW URZĄDZEŃ I MASZYN

Urz¹dzenia: Wszystkie urz¹dzenia posiadaj¹ profesjonalne oprogramowanie wspó³pracuj¹ce z komputerem.

Zintegrowany system obsługi przedsiębiorstwa. Migracja do Firebird 2.x

Katalog czujników na 2014 rok

B6 [04>10] (3C2)/2.0 16V

ZJAWISKO TERMOEMISJI ELEKTRONÓW

Prawo do studiowania bez wnoszenia opłat. 1. Limit punktów ECTS w ramach, którego student ma prawo do studiowania bez wnoszenia opłat

Automatyka Micha³ Rydz W-wa, Trakt Lubelski 412, ,

BOLID CHILLERS POLAND

Parametryzacja modeli części w Technologii Synchronicznej

WIELKOPOLSKI URZĄD WOJEWÓDZKI Poznań, 20 października 2011 r. w Poznaniu

DO PO CZEÑ KO NIERZOWYCH

INSTRUKCJA OBS UGI MIKROPROCESOROWY PRZETWORNIK TEMPERATURY. TxBlock 4-20 ma. wydanie listopad 2004

nowoczesne systemy grzewcze UNICA Vento UNICA VentoEko MODERATOR Eko AZSB APSB H A J N Ó W K A KATALOG PRODUKTÓW

Tester samochodowych sond lambda

ĆWICZENIE 1 DWÓJNIK ŹRÓDŁOWY PRĄDU STAŁEGO

Nowość! maksymalna temperatura pracy: o

Zespół B-D Elektrotechniki. Laboratorium Silników i układów przeniesienia napędów

Suszarki Laboratoryjne

Zespół B-D Elektrotechniki

Transkrypt:

Opis æwiczeñ ensryka POZNAÑ 25

I. Zestawienie paneli wchdz¹cych w sk³ad æwiczenia Wypsa enie pdstawwe lp. Nazwa panelu Kd il. szt. Uwagi 1 W³acznik masy 1 1 1 2 W³acznik zap³nu 2 1 1 3 Mdu³ pmiarwy 4 1 1 4 Didwy wskaÿnik napiêcia 4 5 1 5 Oscylskp- diagnskp KME 4 1 1 6 Zasilacz stabilizwany 13,6V 1A 5 9 1 uk³ad zasilania st³u 7 Zespó³ bezpieczników 6 1 1 8 tabilizatr napiêcia 5 V 7 1 1 9 Czujnik spalania stukweg 1 2 1 1 1 Czujnik temperatury silnika 1 2 5 1 11 Czujnik temperatury pwietrza 1 2 6 1 12 nda Lambda 1 2 1 1 13 Czujnik aktywny prêdkœci brtwej 1 2 2 1 14 Czujnik prêdkœci pjazdu 1 2 21 1 15 Czujnik przyœpieszeñ 1 2 24 1 16 Czujnik kierunku brtów 1 2 26 1 17 Czujnik ciœnienia leju 2 5 6 1 18 Czujnik pzimu paliwa 2 5 8 1 19 Transfrmatr bezpieczeñstwa 22V/24V 6 1 1 uk³ad zasilania st³u 2 Auttransfrmatr sieciwy 24V/2x12V 6 1 1 1 uk³ad zasilania st³u 21 Prstwnik mstkwy 14/28V 6 1 6 1 uk³ad zasilania st³u trna 2/19

B-8A I 15 F1 F 1 F 2 F3 F2 F 3 F 4 CZUJNIK TEMPERATURY POWIETRZA 25 4 3 8 1 125 (C) t 7 [ OC ] 6 CZUJNIK AKTYWNY PRÊDKOŒCI OBROTOWEJ 1 2 2 PRÊDKOŒÆ OBROTOWA (+) (-) 2-1 -1 1 4 5 35-2 25 1 2,24,377,12-4 -2 3, 1,598,24 R,12-4 -2,377 9,75 3, 29,121 9,75 1,598 (kw) 1,95 (kw) 29,121 t CZUJNIK TEMPERATURY ILNIKA 1,95 R 1 2 6 II. Rzmieszczenie paneli na stela u 8 6 125 ( C) t CZUJNIK KIERUNKU OBROTÓW 1 5 8 1 12 4 [ OC ] -2 3 25 4 1 2 5 1 2 26 ONDA LAMBDA rpm x 1 CZUJNIK PALANIA TUKOWEGO t 1 2 1 1 2 1 CZUJNIK PRÊDKOŒCI POJAZDU CZUJNIK PRZYPIEZEÑ PIONOWYCH REGULATOR WPÓ CZYNNIKA WYPE NIENIA 5 1 1 2 21 1 2 24 CZUJNIK POZIOMU PALIWA 5 V 1 15 KL, 2. T trna 3/19 2 5 8 A5 H5 CZUJNIK CIŒNIENIA OLEJU 2 5 6

III. psób p³¹czenia uk³adu P³¹czenie paneli: Zestaw nale y p³¹czyæ w nastêpuj¹cej klejnœci: 1- pd³¹czyæ przewdem (nr. 51) zaciski akumulatra d zacisków +, - panelu w³¹cznika masy ( 1 1) z zachwaniem dpwiedniej biegunwœci,! Przed przyst¹pieniem d wyknania æwiczenia nale y pamiêtaæ, aby w³¹cznik w³¹cznika masy ( 1 1) i auttransfrmatra (6 1 2) znajdwa³ siê w pzycji wy³¹cznej. 2- p³¹czyæ ³¹cznikami ( 53 lub 54) bwdy zasilaj¹ce 3, 15, 31, 3- p³¹czyæ ³¹cznikami ( 53 lub 54) i przewdami ( 56 lub 57) pzsta³e bwdy zgdnie z d³¹cznym schematem, pkt IV, 4- w³¹czyæ w³¹cznik masy, a nastêpnie w³¹cznik zap³nu, Uruchmienie prgramu Oscylskp - pd³¹czyæ z³¹cze drukarkwe Oscylskpu-Diagnskpu KME d kmputera za pmc¹ przewdu R -232 (nr. 73), - masa scylskpu p³¹czna jest na sta³e d gniazda masy panelu, dlateg nie ma ptrzeby pd³¹czania jej ddzielnym przewdem. - uruchmiæ prgram, który p wykryciu i kalibracji scylskpu wyœwietli kn pmiarwe.! Aby kmputer wykry³ panel scylskpu, nale y uprzedni za³¹czyæ zasilanie st³u. zczegó³y dtycz¹ce knfiguracji, spsbu bs³ugi scylskpu zawarte s¹ w d³¹cznej instrukcji Instrukcja bs³ugi Oscylskp-Diagnskp KME. trna 4/19

IV. Fragment schematu p³¹czeñ i znaczenia pdzesp³ów 3 15 Y28 B54 8 2 B138 3 1 2 4 6 1 7 5 3 27 X1 14 53 11 35 18 51 25 33 11 3 2 52 55 54 17 15 B147 b P c a f B83 2 3 1 B149 B24 t t B25 3 Fragment schematu uk³adu zap³nweg w samchdzie Frd Transit 2,5D Turb B24 - czujnik temperatury silnika B25 - czujnik temperatury pwietrza B54 - czujnik p³ enia wa³u krbweg B83 - czujnik pdciœnienia w klektrze dltwym B138 - czujnik p³ enia peda³u przyspieszania B147 - ptencjmetr przepustnicy B149 - zawór recyrkulacji spalin EGR z ptencjmetrem X1 - z³¹cze diagnstyczne Y28 - elektrzawór mdulacji pdciœnienia EGR Fragment schematu uk³adu zap³nweg w samchdzie Audi A4 1.8T B4 - maswy przep³ywmierz pwietrza B5 - grzewana snda lambda B6 - czujnik temperatury silnika B7 - czujnik spalania stukweg 1 B7 - czujnik spalania stukweg 2 B9 -czujnik prêdkœci silnika Y6 - zawór regeneracji filtra z wêglem aktywnym trna 5/19

V. prawzdanie 1. Cel æwiczenia Celem æwiczenia jest zbadanie pdstawwych parametrów czujników wystêpuj¹cych w systemach samchdwych. Ocena przebiegów napiêciwych za pmc¹ scylskpu, raz wyknanie pmiarów napiêæ i rezystancji za pmc¹ miernika uniwersalneg. 2. Teria Czujnik prêdkœci w³asnej pjazdu - Dzia³anie czujnika parte jest na zjawisku Halla. Na wirniku czujnika prêdkœci umieszczny jest zespó³ magnesów trwa³ych. Czujnik Halla i uk³ad elektrniczny znajduje siê w stjanie. Czujnik jest tak wyregulwany, e jeden impuls dpwiada przejechaniu jedneg metra drgi. Czêsttliwœæ tych impulsów jest zatem prprcjnalna d prêdkœci liniwej samchdu. W parciu czêsttliwœæ impulsów, sterwnik kreœla prêdkœæ w³asn¹ pjazdu. Czujnik m e byæ mntwany np: na wyjœciu mechanizmu ró nicweg. eden brót wirnika. Czêsttliwœæ tych impulsów jest zatem prprcjnalna d prêdkœci liniwej. chemat czujnika prêdkœci w³asnej pjazdu 1 2 3 - + 1- przys³na pierœcienia 2- materia³ magnetyczny 3- szczelina pwietrzna Czujnik przyspieszeñ liniwych - tswany jest m.in. w uk³adach napinaczy pasów, pduszek gazwych jak element wyzwalaj¹cy. We wspólnej hermetycznej budwie umieszczny jest bimrficzny element zginany, element pmiarwy z mdu³em wzmacniacza sygna³u. Elementem czujnika przyœpieszenia maj¹cym wp³yw na ddzia³ywanie przyspieszenia jest bimrficzny element zginany. k³ada siê z dwu sklejnych, przeciwnie splaryzwanych warstw piezelektrycznych. Wp³yw przyspieszenia pwduje wygiêcie belki tak, e jedna warstwa jest rzci¹gana a druga œciskana. W wyniku wygiêcia belki pwsta³e napiêcie pprzez elektrdy trafia d elementu pmiarweg.uk³ad hybrydwy, sk³adaj¹cy siê z przetwrnika impedancji, filtru i wzmacniacza sygna³u przetwarza i wzmcnienia sygna³, zapewniaj¹c p ¹dan¹ czu³œæ i zakres czêsttliwœci. Charakterystyka czujnika przyspieszeñ liniwych chemat dzia³ania czujnika przyspieszeñ liniwych napiêcie wyjœciwe U 4,5V 2,5V,5V Ua= Ua> spczynek dzia³anie przyspieszenia a a=o a=o -5g +5g przyspieszenie a g- przyspieszenie ziemskie Ua - napiêcie pmiarwe a - przyspieszenie trna 6/19

Czujnik temperatury silnika - Czujnik temperatury p³ynu ch³dz¹ceg jest dwuprzewdwym termistrem, który mierzy temperaturê p³ynu ch³dz¹ceg. Czujnik temperatury p³ynu ch³dz¹ceg jest zanurzny w p³ynie ch³dz¹cym i ma zwykle ujemny wspó³czynnik temperaturwy. Gdy silnik jest zimny rezystancja termistra jest du a. P uruchmieniu silnik zaczyna siê nagrzewaæ i p³yn ch³dz¹cy stajê siê craz cieplejszy, c pwduje zmianê rezystancji czujnika temperatury p³ynu ch³dz¹ceg. Wraz ze wzrstem temperatury rezystancja czujnika maleje (ujemny wspó³czynnik temperaturwy NTC) i dpwiedni d zmian temperatury p³ynu ch³dz¹ceg zmienia siê sygna³ napiêciwy przekazywany d urz¹dzenia steruj¹ceg. Czujnik zasilany jest napiêciem 5 V. Urz¹dzenie steruj¹ce wykrzystuje sygna³ z czujnika temperatury p³ynu ch³dz¹ceg jak g³ówny wspó³czynnik kryguj¹cy punkt zap³nu i czas trwania wtrysku. Czujnik temperatury pwietrza - Czujnik temperatury pwietrza jest dwuprzewdwym termistrem ujemnym wspó³czynniku temperaturwym NTC (tzn. wraz ze wzrstem temperatury maleje rezystancja i napiêcie na zaciskach czujnika), który mierzy temperaturê pwietrza w klektrze dltwym. Pniewa gêstœæ pwietrza zmienia siê dwrtnie prprcjnalnie d temperatury, t sygna³ z czujnika temperatury pwietrza pzwala dk³adniej ceniæ bjêtœæ pwietrza pbieraneg przez silnik. Czujnik jest zasilany napiêciem 5 V. Napiêcie wyjœciwe z czujnika jest przesy³ane d urz¹dzenia steruj¹ceg i zale y d temperatury pwietrza. R 2 1 8 6 4 3 2 1 8 6 4 3 2 1 8 6 [W] Charakterystyka czujnika temperatury silnika 4 3-3 -2 2 4 6 8 1 12 C Czujnik pzimu paliwa - Zmiana pzimu paliwa z zbirniku, prprcjnalnie wp³ywa na p³ enie p³ywaka. P³ywak na sta³e p³¹czny jest z ramieniem czujnika rezystancyjneg. t¹d te ka da zmiana p³ enia p³ywaka pwduje zmianê rezystancji czujnika. Gdy zbirnik paliwa jest pusty p³ywak znajduje siê w dlnym p³ eniu - rezystancja na czujniku jest wtedy najmniejsza. Gdy zbirnik paliwa jest pe³ny p³ywak znajduje siê w górnym p³ eniu - rezystancja na czujniku jest wtedy najwiêksza. Czujnik pzimu paliwa ddatkw wypsa ny jest w styki, które zwieraj¹ siê, gdy pzim paliwa bni y siê d umwneg stanu REZERWY. Zapala siê wtedy lampka kntrlna REZERWY. chemat uk³adu kntrli pzimu paliwa +12V MAX MIN p³ enie dla pe³neg baku p³ enie dla pusteg baku trna 7/19

Czujnik ciœnienia leju - ygna³ czujnika stswany jest d ceny, czy ciœnienie leju w silniku jest niskie czy wyskie.ygna³ wykrzystywany jest m.in.. d sterwania uk³adu regulacji prêdkœci brtwej biegu ja³weg. Czujnik ciœnienia leju typu prweg dzia³a na zasadzie sprê ysteg dkszta³cania membrany pd wp³ywem ciœnienia. Przy prawid³wym ciœnieniu leju, membrana unsi siê d góry, styki rzwieraj¹ siê, lampka kntrlna nie œwieci siê. W chwili bni enia siê ciœnienia leju pni ej wartœci dpuszczalnej, membrana pada, styki zwieraj¹ siê, lampka kntrlna zapala siê. chemat uk³adu kntrli ciœnienia leju +12V H5 styk ruchmy sprê yna styk nieruchmy membrana Czujnik spalania stukweg- G³ównymi Ÿród³ami pwstawania spalania stukweg prócz paliwa zbyt niskiej liczbie ktanwej s¹:!za wczesny zap³n,!ubga mieszanka,!wyski stpieñ sprê enia,!maksymalne bci¹ enia,!nag³e przyspieszenia. Wszystkie te czynniki s¹ jednak niezbêdne d uzyskiwania przez nwczesne silniki craz t wiêkszych mcy i bêd¹c bardziej szczêdniejsze i nie zanieczyszczaj¹c przy tym atmsfery. Nale y jeszcze ddaæ, e wspó³czynnik sprawnœci silnika si¹ga swje maksimum na krótk przed wyst¹pieniem zjawiska spalania stukweg. G³ównym elementem teg uk³adu jest sensr dÿwiêku (mikrfn) umieszczny na zewnêtrznej czêœci silnika. Przensi n fale wytwrzne przez budwê silnika lub g³wicy d uk³adu steruj¹ceg. Gdy sensr wyczuje pjawienie siê dg³su spalania stukweg, natychmiast wysy³a sygna³ d elektrniczneg uk³adu sterwania. Piezelektryczne przetwrniki dzia³aj¹ na zasadzie efektu piezelektryczneg, plegaj¹ceg na wyzwalaniu ³adunków elektrycznych pdczas mechaniczneg ddzia³ywania si³ na kryszta³y np. kwarcu. Elementem pmiarwym czujnika jest element piezelektryczny czu³y na drgania silnika. ygna³ z elementu piezelektryczneg jest przetwarzany na napiêcie wartœci prprcjnalnej d intensywnœci spalania stukweg i przesy³any d urz¹dzenia steruj¹ceg. Pjawienie siê takieg sygna³u w uk³adzie sterwania pwduje, e przy nastêpnym cyklu rbczym œwieca zap³nwa trzymuje impuls napiêcia póÿniny 3 brtu wa³u krbweg. Jeœli, pmim teg, zjawisk spalania stukweg nadal wystêpuje, prces ten zstaje pwtórzny klejne 3, a d zanikniêcia efektu stukania. Gdy zaniknie stukanie uk³ad steruj¹cy zaczyna natychmiast wydawaæ impuls przyœpieszaj¹cy i trwa t tak d³ug, a pnwnie sensr wyczuje stukanie. W ten spsób m na sterwaæ zmian¹ k¹ta wyprzedzenia zap³nu pprzez zmianê jeg wartœci nawet 12 i jest n zawsze utrzymywany tu przed granic¹ wystêpwania spalania stukweg. twrzny uk³ad tzw. "uk³ad regulacji przeciwstukwej ma za zadanie, tak sterwaæ prac¹ silnika, aby nie dpuœciæ d wyst¹pienia spalania stukweg. Wykrzystuje n falê dÿwiêkw¹ pwstaj¹c¹ pdczas zjawiska spalania stukweg. Drgania silnika Przekrój czujnika spalania stukweg masa sejsmiczna z³¹cze elektryczne spalanie nrmalne ygna³y czujnika spalania stukweg spalanie stukwe a b c a b c piezceramika kntakty a- ciœnienie w cylindrze b- dfiltrwany sygna³ ciœnienia c- sygna³ czujnika spalania stukweg trna 8/19

Czujnik aktywny prêdkœci brtwej - Czujnik teg typu zastêpuje tradycyjne czujniki indukcyjne.zastêpuje uzêbienie k³a impulsweg przez magnesy. Magnesy s¹ u³ ne w kszta³t pierœcienia wielbiegunweg. Element pmiarwy czujnika aktywneg jest stale pddawany dzia³aniu zmienneg pla magnetyczneg tych magnesów. Napiêcie w czujniku jest pddawane bróbce. Odmiennie ni w przypadku czujnków indukcyjnych, analizwane napiêcie nie zale y d prêdkœci brtwej k³a. Pmiar k³a m e ju dbywaæ siê d stanu spczynku. Czêsttliwœæ pr¹du jest tak sam jak w czujnikach indukcyjnych prprcjnalna d prêdkœci k³a. chemat czujnika aktywneg prêdkœci brtwej N N N 1 3 N N N N N 2 1- pierœcieñ wielbiegunwy 2- kmra pmiarwa (przetwrnik) 3- budwa czujnika nda Lambda - nda Lambda jest czujnikiem mierz¹cym zawartœæ tlenu w spalinach. Umieszczna jest w przewdzie wyltwym, pmiêdzy silnikiem a katalizatrem. W uk³adzie z dwma sndami, druga snda umieszczna jest za katalizatrem. nda Lambda jest gniwem galwanelektrycznym. Na jedn¹ czêœæ sndy dzia³a strumieñ spalin, a na drug¹ zewnêtrzn¹ pwietrze tczenia. Pwietrze tczenia jest gazem dniesienia. Przep³yw jnów pwduje pwstanie napiêcia pmiêdzy elektrdami. Napiêcie t jest miar¹ stê enia tlenu w spalinach. Czujnik wysy³a sygna³ w pstaci napiêcia d sterwnika, w wyniku czeg nastêpuje krygwanie sk³adu mieszanki paliww-pwietrznej na pzimie warunków stechimetrycznych. nda grzewana, ma ddatkwy element grzejny. Zewnêtrzne grzewanie dprwadza d szybszeg nagrzania sndy przy zimnym silniku. Ju p niespe³na 2-3s. d uruchmienia silnika, snda si¹ga ptymalne warunki pracy (3-85 C). Zmniejsza t nisk¹ emisjê szkdliwych sk³adników spalin. Wspó³czynnik Lambda l kreœla niedbór lub nadmiar pwietrza dp³ywaj¹ceg d silnika w stsunku d ilœci teretycznej. Wartœæ wspó³czynnika l pwinna mieœciæ siê w przedziale l=,98-1,2. l=1 - mieszanka stechimetryczna (idealna), l>1 - mieszanka ubga (za du pwietrza), niska zawartœæ CO, HC L<1 - mieszanka bgata (za ma³ pwietrza), niska zawartœæ NO, l = ilœæ pwietrza zassaneg przez silnik teretyczna ilœæ pwietrza ptrzebna d ca³kwiteg spalenia paliwa U [mv] s 1 mieszanka bgata Charakterystyka napiêciwa ndy Lambda 8 6 4 2 mieszanka ubga,8,9 1, 1,1 l trna 9/19

CZUJNIK x1 rpm 3. prawdzanie czujnika spalania stukweg 3.1. chemat p³¹czeñ PALANIA TUKOWEGO 1 2 1 OCYLOKOP-DIAGNOKOP 4 1 3 15 Z CZE KOMPUTERA 1V/div 1ms/div 3.2. Przebieg æwiczenia Oscylgram sygna³u z czujnika spalania stukweg. Obserwacja zmian stanu pracy czujnika - pd³¹czyæ sndê pmiarw¹ scylskpu d jedneg z zacisków czujnika, a d drugieg pd³¹czyæ masê 31. - uderzyæ metalwym elementem w g³ówkê œruby mcuj¹cej czujnik d panelu. (3 uderzenia ró nym nasileniu) - zarejestrwaæ scylgram, 3.3. Tabela pmiarwa uderzenie U [V] lekkie œrednie mcne 3.4. Interpretacja wyników i wniski: trna 1/19

ONDA LAMBDA 1 2 1 4. prawdzanie sndy Lambda - pdgrzewanej 4.1. chemat p³¹czeñ MODU POMIAROWY 4 1 MODU POMIAROWY 4 1 t 4.2. Przebieg æwiczenia Pmiar rezystancji grza³ki - pd³¹czyæ kñcówki Mdu³u pmiarweg ( 4 1) d gniazd wyjœciwych grza³ki sndy,! Uk³ad rz³¹czny! wynik zapisaæ w. Obserwacja zmian stanu pracy czujnika - pd³¹czyæ jeden miernik d zacisków grza³ki (bwód pr¹dwy), a drugi d zacisków czujnika. - z chwil¹ rzpczêcia grzania sndy lambda, pmierzyæ wartœæ pr¹du przep³ywaj¹ceg przez element grzejny czujnika i wartœæ rezystancji na wyjœciu czujnika. (pdczas pmiaru wartœci bêd¹ zmieniaæ siê dœæ szybk) wynik zapisaæ w tab.2. 4.3. Tabela pmiarwa tab.2 R [W] lp. I [A] R[W] T[ C] uzwjenie grza³ki 4.4. Interpretacja wyników i wniski: 1 2 3 4 trna 11/19

REGULATOR 5. prawdzanie czujnika prêdkœci w³asnej pjazdu 5.1. chemat p³¹czeñ WPÓ CZYNNIKA WYPE NIENIA 5 1 CZUJNIK PRÊDKOŒCI POJAZDU 1 2 21 MODU POMIAROWY 4 1 OCYLOKOP-DIAGNOKOP 4 1 3 15 t Z CZE KOMPUTERA T 5.2. Przebieg æwiczenia 1V/div 1ms/div Oscylgram sygna³u z czujnika prêdkœci w³asnej pjazdu. - pd³¹czyæ wszystkie ³¹czniki zgdnie z przedstawinym spsbem ³¹czenia, - sprawdziæ napiêcie zasilaj¹ce czujnika, pmiêdzy zaciskiem 15 a 31, - pd³¹czyæ sndê pmiarw¹ scylskpu d gniazda, - dla 1 ró nych wartœci brtów czujnika, kreœliæ na pdstawie dczytów z ekranu scylskpu dpwiadaj¹ce im wartœci kresu T lub czêsttliwœci, czasu trwania sygna³u t. 5.3. Tabela pmiarwa Lp. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 t[ms] T[ms] Oznaczenia scylgramu: T - kres przebiegu sygna³u elektryczneg t - czas trwania sygna³u 5.4. Interpretacja wyników i wniski: trna 12/19

CZUJNIK 6. prawdzanie czujnika przyspieszeñ liniwych 6.1. chemat p³¹czeñ PRZYPIEZEÑ PIONOWYCH 1 2 24 MODU POMIAROWY 4 1 OCYLOKOP-DIAGNOKOP 4 1 3 15 Z CZE KOMPUTERA 6.2. Przebieg æwiczenia Oscylgram sygna³u z czujnika przyspieszeñ. Pmiar rezystancji uzwjenia zawru - pd³¹czyæ kñcówki Mdu³u pmiarweg ( 4 1) d gniazd wyjœciwych czujnika, wynik zapisaæ w.! Uk³ad rz³¹czny! Obserwacja zmian stanu pracy czujnika - pd³¹czyæ sndê pmiarw¹ scylskpu d zacisku Uwy czujnika - pprzez kilkukrtne naciœniêcie i pci¹gniêcie d siebie czujnika, zarejestrwaæ scylgram, 6.3. Tabela pmiarwa uzwjenie zawru R [W] 6.4. Interpretacja wyników i wniski: trna 13/19

(kw) 1,95 29,121 9,75 3, 1,598,377,24 R,12-4 -2 25 4 8 1 125 (C) 7. prawdzanie czujnika temperatury silnika 7.1. chemat p³¹czeñ CZUJNIK TEMPERATURY ILNIKA 1 2 5 MODU POMIAROWY 4 1 (kw) R t 1,95 29,121 9,75 1 2 3 4 5 6 (C) t 3, 1,598 8-1 -2 12 [ O C ] 1,377,24,12-4 -2 25 4 8 1 125 (C) t 7.2. Przebieg æwiczenia Charakterystyka sygna³u temperatury t=f(r). Pmiar rezystancji uzwjenia czujnika (temperatura tczenia) - pd³¹czyæ kñcówki Mdu³u pmiarweg ( 4 1) d gniazd wyjœciwych czujnika, wynik zapisaæ w.! Uk³ad rz³¹czny! Obserwacja zmian stanu pracy czujnika - dla sprawneg przeprwadzenia badania zastswan symulacje zmian temperatury, - pprzez zmianê wartœci temperatury (pkrêt³), dczytaæ wskazania miernika (rezystancja). wynik zapisaæ w tab.2. - dla zmierznej wartœci rezystancji R, m na dczytaæ wartœci temperatury t z charakterystyki t=f(r) 7.3. Tabela pmiarwa temperatura tczenia C R [W] 7.4. Interpretacja wyników i wniski: tab.2 wartœæ t[ C] pkrêt³ -2-1 1 2 3 4 5 6 8 1 12 R [W] t[ C] trna 14/19

(kw) 1,95 29,121 9,75 3, 1,598,377,24 R,12-4 -2 25 4 8 1 125 (C) 8. prawdzanie czujnika temperatury pwietrza 8.1. chemat p³¹czeñ CZUJNIK TEMPERATURY POWIETRZA 1 2 6 MODU POMIAROWY 4 1 (kw) R 52 (C) t 18,7 1 2-1 25 3-2 7 [ O C ] 35 6 4 5 1,6 8,3 6,6 3,2-15 1 22 3 37 4 (C) t 8.2. Przebieg æwiczenia Charakterystyka sygna³u temperatury t=f(r). Pmiar rezystancji uzwjenia czujnika (temperatura tczenia) - pd³¹czyæ kñcówki Mdu³u pmiarweg ( 4 1) d gniazd wyjœciwych czujnika, wynik zapisaæ w.! Uk³ad rz³¹czny! Obserwacja zmian stanu pracy czujnika - dla sprawneg przeprwadzenia badania zastswan symulacje zmian temperatury, - pprzez zmianê wartœci temperatury (pkrêt³), dczytaæ wskazania miernika (rezystancja). wynik zapisaæ w tab.2. - dla zmierznej wartœci rezystancji R, m na dczytaæ wartœci temperatury t z charakterystyki t=f(r) 8.3. Tabela pmiarwa temperatura tczenia R [W] C 8.4. Interpretacja wyników i wniski: tab.2 wartœæ t[ C] pkrêt³ -2-1 1 2 3 4 5 6 7 R [W] t[ C] trna 15/19

9. prawdzanie czujnika pzimu paliwa 9.1. chemat p³¹czeñ CZUJNIK POZIOMU PALIWA 2 5 8 MODU POMIAROWY 4 1 9.2. Przebieg æwiczenia Obserwacja zmian stanu pracy czujnika - pd³¹czyæ wszystkie ³¹czniki zgdnie z przedstawinym spsbem ³¹czenia, - pd³¹czyæ kñcówki Mdu³u pmiarweg ( 4 1) d gniazd wyjœciwych czujnika sygna³ ptencjmetru, 31, - pprzez przemieszczanie p³ywaka czujnika, z p³ enia górneg w ku d³wi, dczytaæ wartœci rezystancji, - zabserwwaæ przy jakim p³ eniu p³ywaka i rezystancji zapala siê kntrlka H15 REZERWA, wynik zapisaæ w. 9.3. Tabela pmiarwa Lp. 1 2 p³ enie p³ywaka góra R [W] kntrlka H15 3 4 5 dó³ REZERWA 9.4. Interpretacja wyników i wniski: trna 16/19

CZUJNIK CIŒNIENIA OLEJU 2 5 6 Mityvac 1. prawdzanie czujnika ciœnienia leju 1.1. chemat p³¹czeñ MODU POMIAROWY 4 1 A5 H5 1.2. Przebieg æwiczenia Obserwacja zmian stanu pracy czujnika - pd³¹czyæ wszystkie ³¹czniki zgdnie z przedstawinym spsbem ³¹czenia, - pd³¹czyæ pmpkê manwakumetru d króæca czujnika ciœnienia leju, - przy ciœnieniu tczenia kntrlka czujnika œwieci siê, - pprzez wytwrzenie nadciœnienia, zabserwwaæ mment wy³¹czenia kntrlki, wynik zapisaæ w. 1.3. Tabela pmiarwa p [bar] 1.4. Interpretacja wyników i wniski: trna 17/19

CZUJNIK 11. prawdzanie czujnika kierunku brtu 11.1. chemat p³¹czeñ KIERUNKU OBROTÓW 1 2 26 MODU POMIAROWY 4 1 OCYLOKOP-DIAGNOKOP 4 1 3 15 Z CZE KOMPUTERA 11.2. Przebieg æwiczenia Pmiar rezystancji uzwjenia czujnika - pd³¹czyæ kñcówki Mdu³u pmiarweg ( 4 1) d gniazd wyjœciwych czujnika i 31, wynik zapisaæ w.! Uk³ad rz³¹czny! Obserwacja zmian stanu pracy czujnika - pd³¹czyæ wszystkie ³¹czniki zgdnie z przedstawinym spsbem ³¹czenia, - pd³¹czyæ sndê pmiarw¹ scylskpu d zacisku czujnika. - pprzez zbli anie metalweg elementu w klicy czujnika, najpierw z góry w dó³, a póÿniej w dwrtnym kierunku, zabserwwaæ mment zapalenia siê kntrlki didwej. - zarejestrwaæ scylgram 11.3. Tabela pmiarwa Oscylgram sygna³u z czujnika kierunku brtu. uzwjenie czujnika R [W] 11.4. Interpretacja wyników i wniski: trna 18/19

CZUJNIK AKTYWNY 12. prawdzanie czujnika aktywneg prêdkœci brtwej 12.1. chemat p³¹czeñ PRÊDKOŒCI OBROTOWEJ 1 2 2 MODU POMIAROWY 4 1 OCYLOKOP-DIAGNOKOP 4 1 3 15 (+) (-) PRÊDKOŒÆ OBROTOWA Z CZE KOMPUTERA 12.2. Przebieg æwiczenia Pmiar rezystancji uzwjenia czujnika - pd³¹czyæ kñcówki Mdu³u pmiarweg ( 4 1) d gniazd wyjœciwych czujnika +, -, wynik zapisaæ w.! Uk³ad rz³¹czny! 1V/div 1ms/div Oscylgram sygna³u z czujnika aktywneg prêdkœci brtwej Obserwacja zmian stanu pracy czujnika - pd³¹czyæ sndê pmiarw¹ scylskpu d zacisku + czujnika, - pprzez regulacje prêdkœci brtwej pierœcienia wielbiegunweg zmieniamy czêsttliwœæ pracy czujnika. - zarejestrwaæ scylgram wynik zapisaæ w tab.2. 12.3. Tabela pmiarwa tab.2 uzwjenie zawru R [W] biegun N U [V] 12.4. Interpretacja wyników i wniski: trna 19/19