Bratysława, 16 września 2016 r. Deklaracja z Bratysławy Spotykamy się dziś w Bratysławie, na szczycie 27 państw członkowskich, w momencie decydującym dla naszego europejskiego przedsięwzięcia. Mamy razem zdiagnozować obecny stan Unii Europejskiej oraz omówić naszą wspólną przyszłość. Wszyscy zgodziliśmy się na przedstawione poniżej ogólne zasady. Choć jedno państwo podjęło decyzję o opuszczeniu Unii, dla nas pozostaje ona niezbędna. W okresie po wojnach i głębokich podziałach, jakie miały miejsce na naszym kontynencie, UE zapewniła pokój i demokrację oraz umożliwiła naszym państwom osiągnięcie dobrobytu. Wiele państw i regionów poza Unią nadal może jedynie aspirować do takich osiągnięć. Dzięki naszej wspólnej historii jesteśmy w stanie sprawić, by UE składająca się z 27 członków odniosła sukces. UE nie jest doskonała, ale jest najlepszym narzędziem, jakim dysponujemy, by stawić czoła stojącym przed nami wyzwaniom. Potrzebujemy UE, by zagwarantować nie tylko pokój i demokrację, ale także bezpieczeństwo naszych obywateli. Potrzebujemy UE, by lepiej służyła ich potrzebom i pragnieniom: swobodzie pobytu, nauki, pracy, przemieszczania się i życia w dobrobycie na całym kontynencie, a także korzystaniu z bogatego dziedzictwa kulturowego Europy. 1
Musimy usprawnić wzajemną komunikację między państwami członkowskimi, z instytucjami UE, ale przede wszystkim komunikację z naszymi obywatelami. Powinniśmy zadbać o większą przejrzystość podejmowanych przez nas decyzji. Używać jasnych i uczciwych sformułowań. Skupić się na oczekiwaniach obywateli i zdobyć się na odwagę, by kwestionować uproszczone rozwiązania proponowane przez ekstremistyczne i populistyczne ugrupowania polityczne. Zobowiązaliśmy się w Bratysławie do przedstawienia naszym obywatelom w najbliższych miesiącach wizji atrakcyjnej UE, godnej zaufania i wsparcia. Jesteśmy przekonani, że mamy wolę i potencjał konieczne do osiągnięcia tego celu. Z zadowoleniem przyjęliśmy orędzie o stanie Unii wygłoszone przez przewodniczącego Komisji. Przeprowadziliśmy szeroko zakrojoną debatę na temat priorytetów na najbliższe miesiące. Na jej podstawie przewodniczący Rady Europejskiej, prezydencja Rady i Komisja zaproponowali przedstawiony poniżej program działań ( plan z Bratysławy ). 2
Plan z Bratysławy I. Ogólna sytuacja i główny cel Przekonanie, że UE składająca się z 27 członków jest w stanie odnieść sukces Wiele wspólnych wyzwań: społeczeństwo zaniepokojone odczuwanym brakiem kontroli nad migracją i terroryzmem oraz brakiem bezpieczeństwa ekonomiczno-socjalnego. To najważniejsze problemy, którymi należy zająć się w najbliższych miesiącach Działając wspólnie, UE 27 dysponuje środkami, aby stawić czoła tym wyzwaniom. Jesteśmy zdecydowani znaleźć wspólne rozwiązania także w sprawach, co do których mamy różne zdania. Nasz priorytet: pokazać, że stoimy ramię w ramię, i zagwarantować polityczną kontrolę wydarzeń, co pozwoli nam zbudować wspólną przyszłość Wyraźny podział kompetencji: czym może się zająć UE, a co należy do państw członkowskich. Dzięki temu będziemy mogli dotrzymać obietnic II. Migracja i granice zewnętrzne Nigdy nie dopuścić do powtórzenia się sytuacji z zeszłego roku, czyli niekontrolowanego napływu migrantów, oraz w dalszym ciągu zmniejszać liczbę migrantów o nieuregulowanym statusie Zapewnić pełną kontrolę na naszych granicach zewnętrznych i powrócić do stosowania postanowień z Schengen Rozszerzyć unijny konsensus co do długofalowej polityki migracyjnej oraz stosować zasady odpowiedzialności i solidarności a) pełne zaangażowanie we wdrażanie postanowień oświadczenia UE Turcja oraz dalsze wspieranie krajów Bałkanów Zachodnich b) podjęte dzisiaj przez kilka państw członkowskich zobowiązanie do udzielenia natychmiastowej pomocy w celu wzmocnienia ochrony granicy bułgarsko-tureckiej i dalsze wsparcie dla państw pierwszej linii 3
c) przed końcem roku pełna zdolność do szybkiego reagowania Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej, której właśnie nadano formę prawną d) umowy migracyjne na rzecz współpracy i dialogu z państwami trzecimi w celu zmniejszenia napływu nielegalnej migracji i zwiększenia odsetka osób powracających (do oceny na grudniowym posiedzeniu Rady Europejskiej) e) dalsze prace nad rozszerzeniem unijnego konsensusu co do długofalowej polityki migracyjnej (także nad sposobem stosowania zasad odpowiedzialności i solidarności w przyszłości) III. Bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne - Bezpieczeństwo wewnętrzne Podjąć wszelkie konieczne działania, aby wesprzeć państwa członkowskie w zapewnianiu bezpieczeństwa wewnętrznego i w walce z terroryzmem a) pogłębianie współpracy i wymiana informacji między służbami bezpieczeństwa państw członkowskich b) przyjęcie niezbędnych środków, dzięki którym wszystkie osoby (w tym obywatele państw członkowskich UE) przekraczające zewnętrzne granice Unii będą sprawdzane w odpowiednich i połączonych między sobą bazach danych c) rozpoczęcie tworzenia systemu informacji o podróży oraz zezwoleń na podróż (ETIAS) ma on umożliwić zaawansowane wyszukiwanie i, w razie konieczności, odmowę wjazdu podróżnych zwolnionych z obowiązku wizowego d) prowadzenie systematycznych działań przeciwko radykalizacji, obejmujących w uzasadnionych przypadkach wydalenia i zakazy wjazdu; wspieranie przez UE działań państw członkowskich w zakresie prewencji 4
- Bezpieczeństwo zewnętrzne i obrona W obliczu trudnej sytuacji geopolitycznej wzmocnić unijną współpracę w zakresie bezpieczeństwa zewnętrznego i obrony a) podjęcie przez grudniową Radę Europejską dwóch decyzji: o konkretnym planie wdrażania działań w zakresie bezpieczeństwa i obrony oraz o tym, w jaki sposób można skuteczniej korzystać z rozwiązań zapisanych w Traktatach (zwłaszcza jeśli chodzi o zdolności) b) natychmiastowe rozpoczęcie wdrażania wspólnej deklaracji UE NATO IV. Rozwój społeczno-gospodarczy, młodzież Zapewnić wszystkim obiecującą przyszłość gospodarczą, zachować nasz styl życia i zagwarantować młodzieży więcej możliwości a) grudzień decyzja o przedłużeniu działalności Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych (po wcześniejszej ocenie) b) wiosna 2017 r. Rada Europejska ocena postępów w zakresie realizacji poszczególnych strategii dotyczących jednolitego rynku (w tym: jednolitego rynku cyfrowego, unii rynków kapitałowych, unii energetycznej) c) październik Rada Europejska wskazanie, jak powinna wyglądać skuteczna polityka handlowa, która uwzględni zarówno korzyści płynące z otwartych rynków, jak i obawy społeczne d) grudzień decyzja w sprawie unijnego wsparcia dla państw członkowskich w zakresie walki z bezrobociem wśród młodzieży oraz decyzja w sprawie wzmocnienia unijnych programów skierowanych do młodzieży 5
V. Co dalej? Spełnianie obietnic: wzmocnienie mechanizmu kontrolującego wdrażanie podjętych decyzji. Lojalna współpraca i wymiana informacji między państwami członkowskimi i instytucjami Bratysława to początek zmian. Naszym ustaleniom można będzie nadać konkretny kształt podczas nadchodzących formalnych szczytów Rady Europejskiej. Ponadto na początku 2017 r. szefowie 27 państw członkowskich spotkają się na nieformalnym szczycie w Valletcie. A w marcu w Rzymie, gdzie przy okazji obchodów 60. rocznicy podpisania traktatów rzymskich będą mogli podsumować ustalenia z Bratysławy i zaproponować działania kształtujące naszą wspólną przyszłość. ****** 6