Analizy Sektorowe 11 lipca 19 Rynek hotelowy 1q19 silne zróżnicowanie wśród dużych firm (PKD 55.1) Trendy bieżące W 1 tempo rozwoju bazy hotelowej na poziomie poprzedniego roku (wzrost liczby hoteli o 3, r/r oraz pokoi hotelowych o 3,3 r/r); ok. 35 nowej podaży jest zlokalizowane w miastach wojewódzkich. W 1q19 wzrost liczby turystów korzystających z bazy o 7,1 r/r, w tym z hoteli o 7,7 r/r (wzrost liczy turystów zagranicznych w bazie hotelowej o 1,7 r/r wobec,5 r/r krajowych). Wzrostowy trend wykorzystania bazy hotelowej w okresie trudnym dla branży, tj. w pierwszych trzech miesiącach roku w ciągu lat wzrost o, pp. Słabe wyniki dużych hoteli w 1q19, choć nieco lepsze niż w 1q1 [25 mln zł zysku wobec straty w 1q1), przy znacznym zróżnicowaniu sytuacji finansowej poszczególnych hoteli: ponad połowa dużych obiektów w 1q19 ze stratą (dla 1 najgorszych ROS= -2), w przypadku 1 najlepszych ROS przekraczał 19). Negatywny wpływ na wyniki hoteli dynamicznego wzrostu płac (11,7 r/r w 1q19 vs,9 w 1q1, przy udziale w przychodach na poziomie 3), szczególnie dotkliwego przy wysokich całorocznych kosztach stałych, w tym energii. Perspektywy krótkoterminowe W krótkiej perspektywie kluczowym czynnikiem rozwoju branży hotelarskiej w Polsce pozostanie wzrost gospodarczy przekładający się na ożywiony ruch turystyczny i biznesowy, przy stałym ryzyku destabilizacji sytuacji geopolitycznej. Korzystne dla branży podjęcie prac nad uregulowaniem krótkoterminowego wynajmu mieszkań/pokoi. W dalszej perspektywie rośnie zagrożenie nadpodażą w Warszawie, Krakowie, Wrocławiu i Trójmieście (ok. 2 łącznej podaży nowych miejsc hotelowych w 19). Departament Analiz Ekonomicznych analizy.sektorowe@pkobp.pl Zespół Analiz Sektorowych Wanda Urbańska tel. (22) 521 1 23 Wzrost popytu na noclegi w obiektach turystycznych w Polsce mln 1 liczba noclegów w całej bazie w tym noclegi w hotelach liczba turystów w całej bazie w tym turyści w hotelach 1q1 1q19 dynamika (P) źródło: Wykorzystanie bazy w 1q1 i 1q19, GUS 2 Wzrost bazy hotelowej w Polsce Rentowność netto (w ) dużych firm w 1q19 wg decyli 3 mln 2, 3, 2, ogółem D1 1 liczba hoteli skategoryzowanych (L) 271, liczba miejsc noclegowych w obiektach hotelowych (L) 13,1 liczba pokoi hotelowych (L) 1,, D2 D5 D D9 17 1 dynamika (P) źródło: Colliers Polska MARKET INSIGHTS Raporty roczne -5 - -3 - -1 1 źródło: PONT Info Gospodarka, Grupa B jednostki duże (pracujących>=5 osób)
Dynamika PKB i składowych 1, r/r PKB (L) 7,5 popyt krajowy (L) konsumpcja prywatna (L) inwestycje (P) Źródło: DAE, Zespół Analiz Makroekonomicznych Wskaźnik koniunktury gospodarczej - zakwaterowanie i gastronomia(czerwiec 19) 1 5, 2,5, -2,5 3 źródło: GUS 5 7 9 11 13 15 17 19 3 r/r 21 3 - -15 Sprzyjające otoczenie makro vs istotna bariera brak wykwalifikowanej kadry i wzrost kosztów pracy Kluczowymi czynnikami rozwoju branży hotelarskiej w Polsce pozostają: wzrost gospodarczy i konsumpcji prywatnej (wzmacnianej przez program 5+) oraz sytuacja na rynku pracy. Rozwojowi branży sprzyja także wzrost i poprawa standardu bazy hotelowej, poprawa infrastruktury drogowej i rozwijanie sieci połączeń lotniczych (w 1 wzrost liczby pasażerów o 1,5 r/r). Według danych GUS ocena wskaźnika ogólnego klimatu koniunktury w czerwcu 19 w sekcji zakwaterowanie i gastronomia była podobna do oceny z czerwca 1. Branża odnotowuje wzrost opóźnień płatności za wykonane usługi. Negatywnie na wyniki hoteli wpływa dynamiczny wzrost płac (11,7 r/r w 1q19 vs,9 w 1q1, przy udziale w przychodach na poziomie 3), szczególnie dotkliwy w branży o wysokich całorocznych kosztach stałych, w tym energii. Podaż koncentracja w największych miastach - - 1 III V VII IX XI 17 III V VII IX XI niewyrównany sezonowo wyrównany sezonowo 1 III V VII IX XI 19 III V W 1 tempo rozwoju bazy hotelowej na poziomie poprzedniego roku liczba nowych hoteli wzrosła o 5 (2 r/r), a pokoi hotelowych o ponad tys. (3,3 r/r). Ok. 35 nowej podaży jest zlokalizowane w miastach wojewódzkich. Spośród regionów turystycznych wyróżnia się Zakopane - baza hotelowa powiększyła się o 9 hoteli. Źródło: Biuletyn statystyczny 5/1, GUS, czerwiec 19 W 19 kontynuacja wzrostu bazy hotelowej - planowane oddanie do użytku 21 nowych hoteli i ok. 7 tys. pokoi hotelowych, w tym 13 pokoi w Warszawie, w Trójmieście, 3 we Wrocławiu i w Krakowie, co stanowi ok. 2 łącznej podaży nowych miejsc hotelowych. Wzrost bazy hotelowej w Polsce 3 mln 2, 3, Liczba pokoi hotelowych planowana do wejścia na rynek hotelowy w 19 w największych miastach 13 2, 1 271, 13,1 1, liczba hoteli skategoryzowanych (L) liczba miejsc noclegowych w obiektach hotelowych (L) liczba pokoi hotelowych (L), 3 17 1 dynamika (P) Warszawa Trójmiasto Wrocław Kraków źródło: Colliers Polska MARKET INSIGHTS Raporty roczne źródło: Colliers Polska MARKET INSIGHTS Raporty roczne 2
Baza condohoteli w największych miastach (stan w 1) 1 39,7 22,1 99 1,, 55 31 21 5,5 139 5,2 13 Warszawa Gdańsk Kraków Wrocław Łódź Lublin 3 1 Ceny w hotelach w największych miastach pod presją rosnącej podaży pokoi hotelowych i rosnącej bazy condohoteli. liczba lokali condo udział w rynku (w ) źródło: Rynek hoteli oraz condohoteli w Polsce w 1, Emmerson Evaluation sp. z o.o Dynamika wzrostu bazy (całoroczne miejsca noclegowe) w wybranych miastach (1=1) Kielce Zielona Góra Piotrków Tryb. Dąbrowa Górnicza Tarnobrzeg Łódź Rzeszów Zamość Świnoujście Olsztyn Jaworzno Częstochowa Katowice Lublin Radom Warszawa Sopot Wrocław Kraków Gdynia Gdańsk Poznań 1,3 1,3 15, 13,9 13, 13,5 13, 13,2 13,,2 9, 9,3, 7,3,,3 3,5 2,7, 2,7 2, 2, 5 1 15 25 3 Liczba turystów korzystających z bazy w 1q1 i 1q19 Istotny wzrost liczby całorocznych miejsc noclegowych poza największymi miastami. Wzrost popytu i zróżnicowanie wykorzystanie bazy Wzrost liczby turystów korzystających z bazy w 1q19 -,7 mln turystów i 1, mln noclegów (odpowiednio (7,1 r/r i,5 r/r), w tym w hotelach o 7/7 r/r. Wzrost liczy turystów zagranicznych w bazie hotelowej o 1,7 r/r wobec,5 r/r krajowych. Wzrostowy trend wykorzystania bazy hotelowej w okresie trudnym dla branży, tj. w pierwszych trzech miesiącach roku w ciągu czterech lat wzrost o, pp. Stopień wykorzystania pokoi hotelowych mln 1 39,9 2, 3,7 5,1,7 2 liczba noclegów w całej bazie w tym noclegi w hotelach liczba turystów w całej bazie w tym turyści w hotelach 1q15 1q1 1q17 1q1 1q19 1q1 1q19 dynamika (P) źródło: Biuletyn Statystyczny 5/19, GUS 3
Zachodniopomorskie Małopolskie Mazowiecke Pomorskie Dolnośląskie Śląskie Warmińsko-mazurskie Łódzkie Wielkopolskie Podlaskie Kujawsko-pomorskie Lubuskie Podkarpackie Świętokrzyskie Lubelskie Opolskie Świnoujście Warszawa Kraków Jelenia Góra Gdańsk Ruda Śląska Wrocław Sopot Katowice Szczecin Piotrków Tryb. Siedlce Kalisz Włocławek Grudziądz Leszno Ostrołęka Konin Chełm Tarnobrzeg Stopień wykorzystania miejsc noclegowych w 1 w hotelach wg województw wg wybranych miast (najwyższe vs najniższe) 5 5 3 1 3 1 Wykorzystanie pokoi hotelowych wg kategorii hotelu w 1 7,1 59,2 9,9 średnia w hotelach, 53,7 Zróżnicowanie regionalne wykorzystania miejsc noclegowych w 1 od 5, w woj. zachodniopomorskim (najwyższe w kraju w Świnoujściu - 57,) do 32, w opolskim. 5* * 3* 2* 1* Rentowność wg kategorii (szacunki Emmerson Evaluation) Wyższy stopień wykorzystania pokoi hotelowych w obiektach o najlepszym standardzie (pięcio- i czterogwiazdkowych) w porównaniu z pozostałymi kategoriami. Najczęściej występujące zakresy wskaźników dla hoteli ADR 3* od 13 do 23 zł * od 1 do 2 zł 5* od 3 do 5 zł Znaczne zróżnicowanie rentowności hoteli w zależności od kategorii (szacunki Emmerson Evaluation). RevPAR 3* od 5 do 1 zł * od 1 do 195 zł 5* od 2 do zł źródło: Emerson Evaluation Rynek Hoteli oraz condohoteli w Polsce 1 ADR (Average Daily Rate) - przychód ze sprzedaży pokoi w pewnym okresie dzielony przez liczbę sprzedanych pokoi w tym samym okresie (cena netto pokoju bez śniadania). RevPar (Revenue Per Available Room) - przychód na jeden dostępny pokój.
Dynamika przychodów i kosztów oraz wynik netto 3, r/r 1 9 mln zł 3 Sytuacja finansowa dużych hoteli w 1q19 (PKD 55.1) 2 Wyniki ekonomiczno-finansowe dużych hoteli w 1q19 jak zwykle w tym okresie słabe, choć nieco lepsze w porównaniu z 1q1. Szybszy wzrost przychodów (5, r/r) niż kosztów (2,1 r/r) wpłynął na poprawę wyniku finansowego (25 mln zł wobec straty w 1q1). -1 1q1 1q17 1q1 1q19 wynik finansowy netto (P) przychody (L) koszty (L) Rentowność branży 9 3-3 Poprawa r/r rentowności zarówno sprzedaży netto jak i kapitału własnego (wartości ujemne w 1q1). Znaczne zróżnicowanie sytuacji finansowej w branży hotelarskiej: ponad połowa dużych obiektów w 1q19 ze stratą (dla 1 najgorszych ROS= -2), w przypadku 1 najlepszych ROS przekraczał 19). Przeciętna płynność finansowa, zarówno bieżąca jak i szybka, pozostała w 1q19 na dolnej granicy akceptowalnego poziomu (obydwa wskaźniki poprawiły się r/r; por. tabela na str. 7). -3 ROS ROE 1q1 1q17 1q1 1q19 W 1q19 pogorszyła się rotacja zobowiązań, okres oczekiwania na należności firm pozostał na podobnym poziomie jak w 1q1, generalnie firmy wolniej regulują zobowiązania niż inkasują należności. Rentowność netto (w ) dużych firm w 1q19 wg decyli Płynność finansowa i rotacja zapasów ogółem D1 D2 1,5 1, dni 1 D3 D D5 D,5 2 D7 D D9, 1q1 1q17 1q1 1q19 rotacja zapasów (P) CR (L) QR (L) -5 - -3 - -1 1 2/ Źródło: dane dla wszystkich wykresów baza PONT Info Gospodarka, Grupa B jednostki duże (pracujących>=5 osób) 5
Zadłużenie branży 1,5 1,,5,,,2 Wskaźniki zadłużenia dużych hoteli w 1q19 lekko obniżyły się r/r (por. tabela na str. 7), kształtując się na poziomie akceptowalnym. Wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem osiągnął wymagane minimum 1,., 1q1 1q17 1q1 1q19 pokrycie odsetek (L) wsp.długu (P), Wydatki inwestycyjne,,,2 mln zł Ograniczenie nakładów inwestycyjnych w ostatnim okresie może być związane z wyhamowywaniem podejmowania nowych inwestycji w świetle wysokiej podaży nowych obiektów., 1q1 1q17 1q1 1q19 nakłady inwestycyjne (P) udział inwestycji w amortyzacji (L) Finansowanie działalności kredytem bankowym 5 mln zł 3 15 1q1 1q17 1q1 1q19 kredyty długoterminowe kredyty krótkoterminowe W 1q19 kwota kredytów bankowych wzrosła r/r o,, w tym zobowiązania długoterminowe zmniejszyły się o 3, natomiast znacznie wzrosły kredyty krótkoterminowe (ponad 1,5-krotnie), na co mogły wpłynąć problemy płatnicze branży hotelowej (wg Biura Informacji Gospodarczej Info Monitor oraz Biura Informacji Kredytowej po 1q1, w co 11 przedsiębiorstwie oferującym usługi hotelowe występowało przeterminowane zadłużenie kredytowe i poza kredytowe).
55.1 Hotele i podobne obiekty zakwaterowania 1q17 1q1 1q19 1q19 D5 D9 Liczba jednostek gospodarczych ogółem 13 12 139 x x w tym udział jednostek rentownych 2 x x NP Wynik finansowy netto (zysk netto),5-3, 2,7 -,1 2,5 NPM (ROS) Stopa rentowności sprzedaży netto,1 -, 2,2-3,9 19,5 ROE Stopa rentowności kapitału własnego 5,5 -,3 1,5 -,5 27,9 ROA Stopa rentowności aktywów 2, -,1, -, 1,7 CR Wskaźnik płynności bieżącej 1,23 1,1 1,2 1,,3 QR Wskaźnik podwyższonej płynności 1,15 1, 1,2,7,31 IT (WRZD) Wskaźnik rotacji zapasów w dniach 1 5 1 CP (WRND) Wskaźnik rotacji należności w dniach 19 22 21 15 5 PL (WRZbD) Wskaźnik rotacji zobowiązań w dniach 25 27 31 21 7 DR (WZA) Współczynnik długu,9,,5,5 1,2 WP (WPMK) Wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem stałym,99,9 1,,99 2,29 I/DE Nakłady inwestycyjne / amortyzacja,5,5,52,2, Polska B Jednostki duże (pracujących>=5 osób) - Grupa B 55.1 Hotele i podobne obiekty zakwaterowania SR Sektory razem Perspektywy W krótkiej perspektywie kluczowym czynnikiem rozwoju branży hotelarskiej w Polsce pozostanie wzrost gospodarczy przekładający się na ożywiony ruch turystyczny i biznesowy, przy stałym ryzyku destabilizacji sytuacji geopolitycznej. Branży sprzyjać będą: wzrost popytu krajowego, konsumpcji prywatnej wzmacnianej przez poszerzony program 5+ oraz sytuacja na rynku pracy, poprawa standardu bazy hotelowej, rozbudowa infrastruktury drogowej i rozwijanie sieci połączeń lotniczych, pozytywny wizerunek Polski za granicą, jako ciekawego i bezpiecznego celu wakacyjnych wyjazdów, podjęcie prac nad uregulowaniem wynajmu krótkoterminowego mieszkań/pokoi. Czynniki hamujące rozwój branży to: wzrost kosztów energii i pracy, przy wysokim poziomie całorocznych kosztów stałych, podaż nowych pokoi hotelowych, zwłaszcza w największych miastach (w 19 planowane jest oddanie do użytku 13 pokoi w Warszawie, w Trójmieście, 3 we Wrocławiu i w Krakowie), krótkotrwały najem lokali, silna pozycja platform rezerwacyjnych OTA (over-the-air), które ułatwiają podróżującym rezerwację, jednak hotele są zmuszone do płacenia dość wysokich prowizji za ich usługi. W trudnej sytuacji znajdą się obiekty starsze, gorzej zlokalizowane czy też słabiej zarządzane oraz małe firmy, dla których problemem stają się rosnące koszty operacyjne (m.inn. wzrost wynagrodzeń oraz inwestycje w nowoczesne mobilne urządzenia wykorzystywane do promocji). 7
Departament Analiz Ekonomicznych PKO Bank Polski SA ul. Puławska 15, 2-515 Warszawa t: (22) 521 f: (22) 521 7 email: DAE@pkobp.pl Główny Ekonomista, Dyrektor Departamentu Piotr Bujak piotr.bujak@pkobp.pl (22) 521 Zespół Analiz Sektorowych analizy.sektorowe@pkobp.pl (22) 521 1 22 dr Agnieszka Grabowiecka-Łaszek agnieszka.grabowiecka-laszek@pkobp.pl (22) 521 1 22 dr Mariusz Dziwulski iusz.dziwulski@pkobp.pl (22) 521 1 Piotr Krzysztofik piotr.krzysztofik@pkobp.pl (22) 521 1 25 Wojciech Matysiak wojciech.matysiak@pkobp.pl (22) 521 51 Katarzyna Piętka-Kosińska katarzyna.pietka-kosinska@pkobp.pl (22) 521 5 15 Filip Romanowski filip.romanowski@pkobp.pl (22) 521 7 39 Anna Senderowicz anna.senderowicz@pkobp.pl (22) 521 1 2 dr Wanda Urbańska wanda.urbanska@pkobp.pl (22) 521 1 23 Zespół Analiz Makroekonomicznych analizy.makro@pkobp.pl (22) 521 7 97 Marta Petka-Zagajewska ta.petka-zagajewska@pkobp.pl (22) 521 7 97 dr Marcin Czaplicki, CFA cin.czaplicki@pkobp.pl (22) 521 5 5 Urszula Kryńska urszula.krynska@pkobp.pl (22) 521 51 32 dr Michał Rot michal.rot@pkobp.pl (22) 5 3 22 Zespół Analiz Nieruchomości Marcin Morawiecki cin.morawiecki@pkobp.pl (22) 521 72 2 Informacje i zastrzeżenia: Niniejszy materiał ( Materiał ) ma charakter wyłącznie informacyjny oraz nie stanowi oferty w rozumieniu ustawy - Kodeks cywilny, ani rekomendacji do zawarcia transakcji kupna, sprzedaży lub innego rodzaju przeniesienia któregokolwiek instrumentu finansowego. Bank dołożył wszelkich racjonalnych i niezbędnych starań, aby informacje zamieszczone w Materiale były rzetelne oraz oparte na wiarygodnych źródłach. Informacje zawarte w Materiale nie mogą być traktowane jako propozycja nabycia którychkolwiek instrumentów finansowych, usługa doradztwa inwestycyjnego lub podatkowego ani jako forma świadczenia pomocy prawnej. Prognozy oraz dane zawarte w Materiale nie stanowią zapewnienia uzyskania określonych wyników jakichkolwiek transakcji finansowych ani przyszłych cen którychkolwiek instrumentów finansowych. Materiał nie stanowi badania inwestycyjnego ani publikacji handlowej w rozumieniu Rozporządzenia Delegowanego Komisji (UE) 17/55 z dnia 25 kwietnia 1 r. uzupełniającego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 1/5/UE w odniesieniu do wymogów organizacyjnych i warunków prowadzenia działalności przez firmy inwestycyjne oraz pojęć zdefiniowanych na potrzeby tej dyrektywy. Bank i jego spółki (podmioty) zależne oraz pracownicy tych podmiotów mogą być zainteresowani zawarciem lub być stroną transakcji finansowych, w tym zawartych na instrumentach finansowych, których wynik jest uzależniony od czynników (danych i informacji) wymienionych w Materiałach. Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, ul. Puławska 15, 2-515 Warszawa, wpisana do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego numer KRS 23, NIP: 525--77-3, REGON: 12923; kapitał zakładowy (kapitał wpłacony) 1 25 zł.